آداب الكلام والصمت
از ابوهريره رضی الله عنه روایت است که می گويد: رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ؟»: «آيا می دانيد غيبت چيست؟» عرض کردند: الله و رسولش بهتر می دانند. فرمود: «ذِكْرُكَ أخَاكَ بِما يَكْرَهُ»: «از برادرت به گونه ای یاد کنی که دوست ندارد». شخصی پرسيد: اگر آنچه می گويم، در او وجود داشته باشد، چه؟ فرمود: «إنْ كَانَ فِيهِ مَا تَقُولُ، فقد اغْتَبْتَهُ؛ وإنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ مَا تَقُولُ فَقَدْ بَهَتَّهُ»: «اگر آنچه می گويی در او وجود دارد، غيبتش را کرده ای؛ و اگر آن صفت در او نباشد، بر او بهتان بسته ای».
عن أبي هريرة -رضي الله عنه- عن النبي -صلى الله عليه وسلم- قال: «أتدرون ما الغِيبَةُ؟»، قالوا: الله ورسوله أعلم، قال: «ذكرُك أخاك بما يكره»، قيل: أرأيت إن كان في أخي ما أقول؟ قال: «إن كان فيه ما تقول فقد اغْتَبْتَهُ, وإن لم يكن فقد بَهَتَّهُ».
شرح الحديث :
رسول الله صلی الله علیه وسلم حقیقت غیبت را بیان می کند که عبارت است از اینکه: در غیاب برادر مسلمان چنان از او یاد شود که دوست ندارد و نمی پسندد. فرقی نمی کند سخنی که در غیاب او گفته می شود، در مورد صفات خَلقی یا خُلقی او باشد؛ هرچند صفت مذکور در او وجود داشته باشد. اما اگر صفتی به او نسبت داده شود که در او نیست، علاوه بر غیبت، بهتان و افترا هم می باشد.