สรุปขั้นตอนการประกอบพิธีหัจญ์ และอุมเราะฮฺ

เรียบเรียงแบบสรุปย่อ จากหนังสือ มะนาซิกุลหัจญ์วัลอุมเราะฮฺ ของท่านเชคมุหัมมัด บิน อุษัยมีน โดยชมรมนิสิตนักศึกษาไทย ณ กรุงริยาด

التفاصيل

ขั้นตอนการประกอบพิธีอุมเราะฮฺ 1- เมื่อผู้ที่ต้องการประกอบพิธีอุมเราะฮฺหรือพิธีหัจญ์มาถึงที่มีกอต มีแบบฉบับ(ซุนนะฮฺ)สำหรับเขาให้อาบน้ำเหมือนการอาบน้ำญุนุบ(แม้กระทั่งผู้หญิงที่มีประจำเดือน) และให้ใส่น้ำหอมตามร่างกาย 2- ให้ใส่ชุดอิหฺรอม(สำหรับผู้ชาย คือ ผ้าสีขาวสองผืนและผู้หญิง คือ เสื้อผ้าใดก็ได้ที่ศาสนาอนุญาติ) หลังจากนั้นก็เนียตในใจ พร้อมกับกล่าวว่า: «لَبَّيْكَ عُمْرَةً»             (สำหรับผู้ที่ทำอุมเราะฮฺ) «لَبَّيْكَ عُمْرَةً مُتَمَتِّعًا بِهَا إِلَى الحَجِّ»     (สำหรับผู้ที่ทำหัจญ์แบบตะมัตตุอฺ) «لَبَّيْكَ عُمْرَةً وَحَجًّا»                         (สำหรับผู้ที่ทำหัจญ์แบบกิรอน) «لَبَّيْكَ حَجًّا»              (สำหรับผู้ที่ทำหัจญ์แบบอิฟรอด) แล้วกล่าวตัลบิยะฮฺให้เยอะๆจนกระทั่งถึงก่อนเฏาะวาฟ لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ إِنَّ الْـحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ وَالْـمُلْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ 3- มีแบบฉบับ(ซุนนะฮฺ)ให้อาบน้ำก่อนเข้ามักกะฮฺ(หากมีความสะดวก) หลังจากนั้นก็ไปยังมัสยิดหะรอมเพื่อทำการเฏาะวาฟ โดยก้าวเท้าขวาเข้าขณะมัสยิดและอ่านดุอาอ์ว่า: أَعُوذُ باللهِ الْعَظِيمِ وَبِوَجْهِهِ الْكَرِيمِ وَسُلْطَانِهِ الْقَدِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ ... اللّهُمَّ افْتَحْ لِي أَبْوَابَ رَحْمَتِكَ เช่นที่ให้กล่าวดุอาอ์นี้ขณะที่เข้ามัสยิดทั้งหลาย 4- เมื่อมาถึงที่กะอฺบะฮฺให้หยุดกล่าวตัลบิยะฮฺและเริ่มทำการเฏาะวาฟอุมเราะฮฺ(สำหรับผู้ที่ทำอุมเราะฮฺและหัจญ์แบบตะมัตตุอฺ) หรือเฏาะวาฟกุดูม(สำหรับผู้ที่ทำหัจญ์แบบกิรอนและอิฟรอด) โดยเริ่มจากหินดำแล้วสัมผัสมันด้วยมือขวาและจูบมัน โดยการไม่ทำร้ายคนอื่นด้วยการเบียดและผลักกันหรือด้วยการด่าว่าและตีกัน...พร้อมกล่าวตักบีร "อัลลอฮุ อักบัร" หรือถ้าหากไม่มีความสะดวกก็ให้สัมผัสมันด้วยมือขวาแล้วก็จูบมือขวา หรือถ้าหากไม่มีความสะดวกอีกก็เพียงพอด้วยการให้สัญญาณยกมือชี้พร้อมกล่าวตักบีร "อัลลอฮุ อักบีร"  เมื่อมาถึงที่รุกนุลยะมานีย์(มุมที่อยู่ก่อนมุมหินดำ)หากมีความสะดวกให้สัมผัสด้วยมือขวาพร้อมกล่าวตักบีร "อัลลอฮุ อักบัร" หรือไม่แล้วก็เดินผ่านเฉยๆไม่ต้องชี้ และกล่าวดุอาอฺระหว่างรุกนุลยะมานีย์กับหินดำว่า: اللّهُمَّ رَبَّنا آتِنا في الدُّنيا حَسَنَةً، وفي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذَابَ النّارِ ให้ทำอย่างนี้ทุกๆรอบจนครบ 7 รอบ(สิ้นสุดที่หินดำ) และซุนนะฮฺนั้นให้ผู้ชายครองอิหฺรอมแบบสไบเฉียงและเฏาะวาฟแบบร็อมลฺใน 3 รอบแรกของการเฏาะวาฟอุมเราะฮฺและเฏาะวาฟกุดูมเท่านั้น การครองอิหฺรอมแบบสไบเฉียง คือ การเปิดไหล่ข้างขวาโดยที่ให้ส่วนกลางผ้าอยู่ใต้รักแร้ข้างขวาและส่วนปลายผ้าทั้งสองอยู่บนไหล่ข้างซ้าย ส่วนการร็อมลฺ คือ การวิ่งเหยาะๆ 5- ละหมาดหลังมะกอมอิบรอฮีม 2 ร็อกอะฮฺ หากมีความสะดวกหรือไม่แล้วก็ที่ไหนก็ได้ในบริเวณมัสยิด ในร็อกอะฮฺแรกให้อ่าน "อัล-ฟาติหะฮฺ กับ อัล-กาฟิรูน" และในร็อกอะฮฺที่สองให้อ่าน "อัล-ฟาติหะฮฺ กับ อัล-อิคลาศ" 6- หลังจากนั้นก็ทำการสะแอระหว่างภูเขาศอฟากับมัรวะฮฺ เมื่อเข้าใกล้ภูเขาศอฟาแล้วก็ให้อ่านอะยะฮฺกุรอานว่า: إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلْمـَرْوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ فَمَنْ حَجَّ ٱلْبَيْتَ أَوِ ٱعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ ٱللهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ และกล่าว «نَبْدَأُ بِمَا بَدَأَ اللهُ بِهِ» เมื่อขึ้นภูเขาศอฟา ให้หันหน้าไปยังกะอฺบะฮฺพร้อมยกมือทั้งสองข้างแล้วกล่าวสรรเสริญอัลลอฮฺ กล่าวตักบีร และกล่าว لاَ إِلٰهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْـمـُلْكَ وَلَهُ الْـحَمْدُ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ، لاَ إِلٰهَ إِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ، أَنْجَزَ وَعْدَهُ، وَنَصَرَ عَبْدَهُ، وَهَزَمَ الأَحْزَابَ وَحْدَهُ กล่าวซ้ำกันสามครั้งและขอดุอาอฺต่างๆระหว่างนั้น หลังจากนั้นก็เดินลงไปยังภูเขามัรวะฮฺ โดยมีซุนนะฮฺให้ผู้ชายวิ่งระหว่างสัญลักษณ์สีเขียว หากมีความสะดวกและไม่สร้างความเดือดร้อนให้แก่คนรอบข้าง เมื่อถึงที่ภูเขามัรวะฮฺให้กระทำและกล่าวดังเช่นที่กระทำที่ภูเขาศอฟา นอกเสียจากไม่ต้องอ่านอะยะฮฺกุรอาน เพราะมันถูกบัญญัติให้อ่านขณะที่ขึ้นภูเขาศอฟาครั้งแรกเท่านั้น หลังจากนั้นก็เดินลงไปยังภูเขาศอฟาและวิ่งระหว่างสัญลักษณ์สีเขียว เมื่อถึงที่ภูเขาศอฟาให้กระทำและกล่าวดังเช่นที่ได้กระทำมา ให้กระทำอย่างนี้จนครบ 7 เที่ยว เริ่มจากภูเขาศอฟาและสิ้นสุดที่ภูเขามัรวะฮฺ สำหรับผู้ที่ประกอบพิธีหัจญ์แบบกิรอนหรืออิฟรอดจะสะแอหลังจากเฏาะวาฟอิฟาเฎาะฮฺก็ได้ 7- สำหรับผู้ชายให้โกนศีรษะหรือตัดผม(การโกนศีรษะหรือตัดผมจำเป็นต้องให้ทั่วศีรษะ)และการโกนประเสริฐกว่า แต่ถ้าเป็นผู้หญิงให้ตัดปลายผมของนางประมาณปลายนิ้วมือ ยกเว้นผู้ที่ประกอบพิธีหัจญ์แบบกิรอนหรืออิฟรอดที่ไม่ต้องโกนศรีษะหรือตัดผมและอยู่ในชุดอิหฺรอมจนกระทั่งถึงวันอีดที่ ๑๐ ซุลหิจญะฮฺ ด้วยการกระทำทั้งหมด(ข้อ 1 - ข้อ 7)ก็เป็นอันว่าเสร็จสิ้นพิธีอุมเราะฮฺ และอนุญาติให้กระทำซึ่งข้อห้ามของการครองชุดอิหฺรอมทั้งหมด   ขั้นตอนการประกอบพิธีหัจญ์ ภารกิจในวันที่หนึ่ง (วันที่ 8 ซุลหิจญะฮฺ) 1- ทำการอิหฺรอมเข้าสู่พิธีหัจญ์ โดยกระทำดังเช่นการอิหฺรอมเข้าสู่พิธีอุมเราะ เช่น ให้อาบน้ำ ใส่น้ำหอม ครองชุดอิหฺรอม หลังจากนั้นก็เนียตในใจและกล่าวว่า: «لَبَّيْكَ حَجًّا» แล้วกล่าวตัลบิยะฮฺให้เยอะๆจนกระทั่งถึงก่อนขว้างเสาหิน 2- มุ่งหน้าสู่มีนาและอยู่ที่นั่นจนกระทั่งตะวันขึ้นในวันที่ ๙ ซุลหิจญะฮฺ และละหมาดซุฮฺริ อัศริ มัฆริบ อิชาอ์ ของวันที่ 8 และศุบห์ ในเวลาของมันที่มีนาแบบย่อ(จาก 4 ร็อกอะฮฺให้เป็น 2 ร็อกอะฮฺ)โดยไม่ต้องรวม   ภารกิจในวันที่สอง(วันที่ 9 ซุลหิจญะฮฺ) 1- หลังจากตะวันขึ้นให้มุ่งหน้าสู่ทุ่งอะเราะฟะฮฺ และหากมีความสามารถซุนนะฮฺให้ลงพักที่มัสยิดนะมิเราะฮฺจนกระทั่งตะวันคล้อย(เวลาซุฮฺรี) เมื่อถึงเวลาละหมาดให้ละหมาดซุฮฺริกับอัสริแบบย่อและรวมในเวลาของซุฮฺริ(ญัมอุตักดีม) 2- หลังจากละหมาด(ให้ลงพักที่อะเราะฟะฮฺ)และอุทิศเวลาในการกล่าวรำลึกถึงอัลลอฮฺและขอดุอาอ์โดยผินหน้าไปยังทิศกิบลัตพร้อมยกมือทั้งสอง จนกระทั่งตะวันลับขอบฟ้า 3- หลังจากตะวันลับขอบฟ้าให้มุ่งหน้าสู่มุซดะลิฟะฮฺ แล้วละหมาดมัฆริบ 3 ร็อกอะฮฺและอิชาอ์ 2 ร็อกอะฮฺ(ที่มุซดะลิฟะฮฺ) และค้างคืนอยู่ที่นั้น(มุซดะลิฟะฮฺ)จนกระทั่งรุ่งอรุณ 4- หลังจากรุ่งอรุณให้ละหมาดศุบห์แล้วกล่าวรำลึกถึงอัลลอฮฺและขอดุอาอ์จงกระทั่งสว่าง 5- มุ่งหน้าสู่มีนาก่อนตะวันขึ้น   ภารกิจวันที่สาม(วันอีดที่ 10 ซุลหิจญะฮฺ) 1- เมื่อมาถึงที่มีนาให้ไปที่ ญัมเราะตุลอะเกาะบะฮฺ แล้วให้หยุดกล่าวตัลบิยะฮฺ หลังจากนั้นก็ขว้างเสาหินด้วยก้อนกรวด 7 ลูก ติดๆ กันครั้งละ 1 ลูก พร้อมกล่าวตักบีรขณะที่ขว้างทุกๆ ลูก 2- เชือดสัตว์(หากเป็นหัจญ์แบบตะมัตตุอฺหรือแบบกิรอน) 3- สำหรับผู้ชายให้โกนศีรษะหรือตัดผม(การโกนศีรษะหรือตัดผมจำเป็นต้องให้ทั่วศีรษะ)และการโกนประเสริฐกว่า แต่ถ้าเป็นผู้หญิงให้ตัดปลายผมของนางประมาณปลายนิ้วมือ ในเมื่อกระทำสิ่งดังกล่าว(ทั้งสาม) อนุญาติสำหรับเขาซึ่งข้อห้ามของการครองชุดอิหฺรอมทั้งหมด เว้นแต่การร่วมหลับนอนกับภรรยา สามารถสวมใส่เสื้อผ้า น้ำหอม และอื่นๆ จากห้ามของการครองชุดอิหฺรอม 4- กลับไปที่มักกะฮฺเพื่อทำการเฏาะวาฟอิฟาเฎาะฮฺที่บัยตุลลอฮฺ ซึ่งมันเป็นการเฏาะวาฟหัจญ์ หลังจากนั้นก็สะแอระหว่างภูเขาศอฟากับภูเขามัรวะฮฺ หากเป็นการประกอบพิธีหัจญ์แบบตะมัตตุอฺหรือที่ไม่ใช่แบบตะมัตตุอฺ(จะเป็นกิรอนหรืออิฟรอด)ที่ยังไม่ได้สะแอพร้อมกับเฏาะวาฟกุดูมมาก่อน       ด้วยการกระทำดังกล่าวนี้ อนุญาติสำหรับเขาซึ่งข้อห้ามของการครองชุดอิหฺรอมทั้งหมดแม้กระทั่งการร่วมหลับนอนกับภรรยา 5- ให้กลับไปค้างคืนที่มีนา(คืนที่ 11 ซุลหิจญะฮฺค่ำลง)   ภารกิจวันที่สี่(วันที่ 11 ซุลหิจญะฮฺ) 1- หลังจากตะวันคล้อย(เวลาซุฮฺรี)ให้ขว้างเสาหินทั้งสามต้น เริ่มจากต้นแรก(ซึ่งอยู่ใกล้กับมัสยิด ค็อยฟฺ) ต้นที่สอง แล้วต้นที่สาม(ญัมเราะตุลอะเกาะบะฮฺ) ด้วยก้อนกรวด 7 ลูกต่อญัมเราะฮฺโดยขว้างติดๆ กันครั้งละ 1 ลูก พร้อมกล่าวตักบีรขณะที่ขว้างทุกๆลูก และซุนนะฮฺให้ขอดุอาอ์หลังจากขว้างเสาหินต้นแรกและต้นที่สอง 2- ค้างคืนที่มีนา(คืนที่ 12 ซุลหิจญะฮฺ)   ภารกิจวันที่ห้า(วันที่ 12 ซุลหิจญะฮฺ) 1- ขว้างเสาหินทั้งสามต้นดังเช่นที่ทำในวันที่สี่ 2- ถ้าต้องการรีบออกก่อนให้รีบออกจากมีนาก่อนตะวันตกดิน(ถ้าไม่ออกก่อนตะวันตกดินจำเป็นต้องค้างคืนที่มีนาอีก) หรือไม่ก็ค้างคืนที่มีนา(คืนที่ 13 ซุลหิจญะฮฺ) ถ้าต้องการล่าช้าในการออก   ภารกิจวันที่หก(วันที่ 13 ซุลหิจญะฮฺ) เฉพาะสำหรับผู้ที่ต้องการล่าช้า 1- ขว้างเสาหินทั้งสามต้นดังเช่นสองวันที่ผ่านมา(วันที่สี่และห้า) 2- หลังจากนั้นก็ออกจากมีนา และสุดท้าย ก่อนเดินทางกลับภูมลำเนาให้เฏาะวาฟวะดาอฺ(เฎาะวาฟอำลา) ซึ่งเป็นภารกิจสุดท้ายของการประกอบพิธีหัจญ์ นอกเสียจากผู้หญิงที่มีประจำเดือนที่ไม่ต้องเฏาะวาฟวะดาอฺ