ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՆԱԼԻՆ

ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՆԱԼԻՆ

التفاصيل

ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՆԱԼԻՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ ԳԼՈՒԽ  ԱՌԱՋԻՆ.  ԻՐԱԿԱՆ   ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ  ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ. ԱՐԴՅՈ՞Ք   ԴՈՒՔ  ՑԱՆԿԱՆՈՒՄ  ԵՔ  ԻՐԱԿԱՆ  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ. ԳԼՈՒԽ  ԵՐԿՐՈՐԴ.  ԿՅԱՆՔԻ  ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ  ՈՒՂՂՈՒ   ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԳԼՈՒԽ   ԵՐՐՈՐԴ . ԻՆՉՊԵՍ   ՀԱՍՆԵԼ  ԻՐԱԿԱՆ   ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՋԻՆ  ՍՅՈՒՆԸ.   ՀԱՎԱՏՔ  ԱՌ  ԱՍՏՎԱԾ    և  ՆՐԱ    ՄԻԱԿՈՒԹՅԱՆԸ ԱՍՏԾՈՆ  ՀԱՎԱՏՔԻ   ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ . ԵՐԿՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ.   ՀԱՎԱՏՔ  ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԻՆ ԵՐՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ .  ՀԱՎԱՏՔ  ԳՐԵՐԻՆ ԻՍԼԱՄԻ   ՈՒՍՄՈՒՆՔԸ   ՊԱՐԳևՈՒՄ  Է  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ 1. ՍԻՐԵԼ  ԱԼԼԱՀԻՆ  և  ՆՐԱ   ՄԱՐԳԱՐԵՅԻՆ. 2. Ո՞ՐՆ  Է   ԻՐԱԿԱՆ ,  ՀԱՎԵՐԺ  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ    ՏԱՆՈՂ   ԲԱՆԱՁևԸ : 3.  ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԸ  և  ԱՌԱՔՅԱԼՆԵՐԸ  ԱՐԱՐԱԾՆԵՐԻՑ  ԼԱՎԱԳՈՒՅՆՆԵՐՆ  ԵՆ  և  ԱՄԵՆԱՍԻՐԵԼԻՆԵՐԸ  ԱԼԼԱՀԻՆ: ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ   ՈՒՆԻ  ԵՐԵՔ  ՏԵՍԱԿԻ  ՀԱՄԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ. ԼԱՎ  ՄՏՔԵՐԻ  ՏԱԾՈՒՄԸ. ՉՈՐՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ. ՀԱՎԱՏՔ  ԱԼԼԱՀԻ  ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԻՆ. ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ.  ՀԱՎԱՏՔ  ՎԵՐՋԻՆ  ՕՐՎԱՆ ՎԵՑԵՐՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ.  ՀԱՎԱՏՔ  ԿԱՆԽՈՐՈՇՄԱՆԸ ՎԱԽԻ  ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ  և  ԴՐԱ  ԲՈՒԺՈՒՄԸ. ԳԼՈՒԽ  ՉՈՐՐՈՐԴ.  ՎԵՐՋՆԱԿԱՆ  ՄՏՔԵՐ ՔԱՅԼԵՐ  ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒ  ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՍԿԱԾ   ԻՍԼԱՄԻՆ  և  ՊԱՏԱՍԽԱՆ . ՏԵՐՄԻՆԱԲԱՆԱԿԱՆ  ԲԱՌԱՐԱՆ  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՆԱԼԻՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆԱմբողջ  փառքը  միայն  Ալլահինն  է  և  թող  Ալլահը  բարձրացնի  մեր  Մարգարեյի  հիշատակումը  և  պահպանի  նրան ,  նրա  ընտանիքը  և  ուղեկցորդներին  ամեն  չարիքից: Դուք  կարող  եք   գտնել ' երջանկության  բանալին '  մի  քանի  րոպե  ընթերցելով  այս  գրքույկը,  այնպես  որ,  մի  չարացեք  ունենալով   հակառակ  կարծիքներ  ,  մինչ ամբողջովին  չեք  ընթերցել  այն:  Դուք  չեք  կարող  դատել  գիրքը  ըստ  նրա  կազմի ,  ոչ  էլ   կարող  եք  ընթերցել  գիրքը , ուղղակի  թերթելով  այն: Հարգելի  ընթերցող,  ես  կարծում  եմ ,  որ  դուք  կհամաձայնեք  ինձ  հետ ,  որ  մենք  ապրում  ենք  գեղեցիկ  աշխարհում ,  որը  արժանի  է  զննման ,  արարածների,  ովքեր  բնակվում  են  այնտեղ ,  մոլորակների և  նրանց   բարդ  համակեցությունը ,  ծանր  մարմինները  և  գալակտիկաները ,  որոնք  կարող  են   վկայել   բավական  ապացույցներ :  Եթե  չլիներ  Արարիչը   ամենը  կընկներ  քաոսի  մեջ:  Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  ասաց. «Հնարավոր  չէ , որ  արևը  հասնի  լուսնին ,  ոչ  էլ  գիշերը  հանկարծակիի  բերի   օրը ,  սակայն , յուրաքանչյուրը   ուղեծրում  լողում  է :» (36 :40)Այս  ծանր  մարմինները  կշարունակեն  իրենց  ուղեծրում  այնքան  ժամանակ ,  մինչ  Արարիչը   կհրամայի  ,  որ  դրանք    կանգ  առնեն  ,  և  այդ  պահից,   կտարածվի  քաոսը , մոտեցնելով  այս  կյանքի  վերջը ,  ինչպես  մենք  գիտենք  :  Աստվածը,  Ամենաբարձրյալը  ասաց. «Երբ  երկինքը  առանձնանում  է  կոտրվելով ,  և  երբ  աստղերը  ընկնում  են   ,և  երբ  ծովերը    բռնկվում  են , և  երբ   (պարունակությունը)   գերեզմանների   ցրվում  են  ,  այսինքն ,  (տարածվում  են) :» (82 :1- 4)Մինչ  շարունակելը ,  հարց  պիտի  տրվի.   Ո՞րն  է  այս  ամենի  արարման  նպատակը: Արդյո՞ք  այն  արարվել  է  ապարդյուն: իսկ  ի՞նչ   կասեք  հրաշք  մարդ  արարածի  մասին  , որին    Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  ասել  է .« Օ, Մարդկություն , ի՞նչն  է  ձեզ  մոլորեցրել  կապված  ձեր  Տիրոջ   հետ, Ողորմած ,  Ով  արարել  է  ձեզ , ձևավորել  է  ձեզ  և  հավասարակշռել  է  ձեզ:  Ինչ  ձևի  Նա  ցանկացել  է ,  Նա   հավաքել  է  ձեզ: » (82 :6-8)Գալիս  է  մեր  փոքր  մտքերից. Մեր  կյանքի  ընթացքում   մենք  բաներ  ենք  անում ,  որոնք   հիմնականում   նպատակային  և  մտադրված  են ,  այնպես  որ  շահեկան  լինի ,  համապատասխանորեն ,  Աստվածն  էլ  է   անում  է  ամենը  աստվածային  իմաստությամբ  և  նպատակով:  Նա, Ամենաբարձրյալը  ասաց. « Ապա,  դուք  մտածե՞լ  եք ,  որ  Մենք  արարել  ենք  ձեզ   անօգուտ  և  որ , Մեզ  դուք  ձեք  վերադառնա:  Այսպիսով,  բարձրյալ  է  Ալլահը ,  Գերիշխան , Ճմարիտ ,  չկա  աստված ,  բացի  Նրանից ,  Արժանի  Գահի  Տերը:» (24 :115-6)Մեր  շուրջ  գտնվող  աշխարհը  և  երկինքը  մեր  գլխավերևում  բավարար  լայնարձակ  է  ստիպել  մեզ  հարցնելու  տրամաբանական  հարց ,  ո՞վ  է  արարել  և  կատարելագործել  այս  ամենը : Անարատ  մարդկային  էությունը  և  առողջ   ինտելեկտը  կառաջնորդեն  գիտակցելու    Տիրոջը  ,ինչպես  Գերագույն  Արարիչ: Ամենաբարձրյալ  աստվածը[1]   ասաց.««Ով  հիշատակում  է  Ալլահին  կանգնած  կամ  նստած ,  կամ  պառկած  իրենց  կողքին  և   տալիս  է   մտքեր  երկնքի  արարածներին  և  երկրի , ասելով .« Մեր  Տեր ,  Դու  չես  արարել  այս  անիմաստ , բարձրյալն  ես  Դու ,  ամենից  վեր ,  ապա  պաշտպանեք  մեզ  կրակի   պատժից :»» (3 :191) Նա, Ով  արարել  է  այս  տիեզերքը  ոչնչից  ,  կբերի  այն  ավարտի ,  այնպես  որ  հավերժ  կյանքը  կսկսի :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. « Օրը ,  երբ ,  Մենք   կծալենք  երկինքը  ինչպես   գրառումների  ծալովի  թուղթ: Ինչպես  Մենք  սկսել  ենք  առաջին   արարումը ,  Մենք  կկրկնենք  այդ:  Այդ  պարտադիր  խոստում  է    Մեր  կողմից:  Իրոք ,  Մենք  կանենք  այդ: » ( 21 : 104)Դուք , մարդ  արարածներդ  ,  կլինեք  առարկա ,  ինչպես    տիեզերքն  է    առարկա    մեր  շուրջ:  Դուք  կհեռանաք  այս  կյանքից,  բայց  գոյություն  ունի  մեծ  տարբերություն : Դուք    հարություն  կառնեք  և  հաշվետու  կլինեք  ձեր  արաքների  համար ,  որից  հետո  դուք  կստանաք  հավերժ  երանություն  ,  կամ  կավարտեք   անվերջանալի   տանջանքների  անդունդում:  Իրոք ,  Նա,  Ով  արարել  է  ձեզ   զրոյից ,  կարող  է  հեշտությամբ  նորից  արարել  ձեզ:   Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. « Եվ  այդ  Նա  է , ով   սկսել  է  արարումը ,  հետո  Նա  կրկնում  է  այդ  և  այն ,  նույնիսկ  ավելի  հեշտ  է  Նրա  համար :  Նրան  է  պատկանում  ամենաբարձր   նկարագրությունը ,  այսինքն,  հատկանիշը  երկնքում  և  երկրում : Եվ  Նա  բարձրյալ  է  Հզորությամբ  և  Իմաստությամբ : »  (30 : 27)Որոշ  մարդիկ  կարող են  կարծել ,  որ  այս  ամենը  անհնար  է ,  բայց  նայեք  ձեր  շուրջ:  Նայեք  անապատ   հողերը ,  որոնք  չեն  ստանում  կաթիլ  ջուր  անգամ ,  կյանքի  նշույլ  չի  երևում ,  սակայն   տեսեք,  երբ  անձրև  է  գալիս  և  երկիրը   ճեղքվում  է ,  բուսականությունը   դուրս  է  գալիս ,  խուսափելով  որևէ  սխալ  պատկերացումից ,  մարդ  կարող  է  կարծել ,  որ  բուսականությունը  այդ  տարածքում  չի  կարող  գոյություն  ունենալ : Այս  հաստատուն   նշան  է ,  որ  հարությունը  անխուսափելի  է : Ամենաբարձյալ  Ալլահը  ասաց. « Եվ ,  Նրա  նշաններից  է,  որ  դուք  տեսնում  եք  երկիրը   հանդարտ ,  բայց  ,երբ  Մենք  ուղարկում  ենք  անձրև ,  այն   երերում  և  աճում  է :  Իրոք , Նա ,  ով  տալիս  է  դրան  կյանք ,  մահացածին  Կյանք  Տվող  է:   Իրոք,  Նա   ամենի  իրավասուն  է :» (41 : 39) ԳԼՈՒԽ  ԱՌԱՋԻՆ.  ԻՐԱԿԱՆ   ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆԸԱրդյոք  դուք  գիտե՞ ք    ինչ  է  երջանկությունը : Այն  սահմանվել  է  որպես   հոգու  համակրելի  զգացմունք  կամ  իրավիճակ,  որը  ծագում  է  լավ  ճակատագրից , հիմնված  սիրո  վրա:  Յուրաքանչյուր  անձ ,  պետք  է  ունենա  նպատակ ,  որին  պիտի  ձգտի  հասնել   և  որքան  նա  ի  վիճակի  է   ավարտուն  տեսքի  բերել   այդ  ,  երջանկության  զգացումը   ավելի  մեծ  է  լինում: Հոգեբանները   սահմանում  են  երջանկությունը  հաճույքի  ,  բավարարման ,  հրճվանքի , առաքինության   զգացմունք ,  որը  աճում  է  անձից ,  կյանքից , հավատքից  ,  այն  մտքից .  որ  նրանք   կունենան  հաջող  ճակատագիր :  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ  ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ.Այս  սահմանմամբ ,  մենք  կարող  ենք  երջանկությունը  տեսակավորել  երեք  խմբերով : ԱՌԱՋԻՆ   ՏԵՍԱԿԸ.   Կեղծ   երջանկություն ,  որը  տևում  է  միայն  մի  որոշ  ժամանակ:  Այս  տեսակի  երջանկությունը   հանկարծակի  լավ  ապագայի  արդյունք է :  Շատերը   հավատում  են ,  որ  երջանկությունը   կարող  է  ձեռք  բերվել   թմրանյութի  կամ  գայթակղության   միջոցով : Նրանք  օգտագործում  են   թմրանյութ   կամ  ոգելից  խմիչք ,  խուսափելու   ամենօրյա  կյանքի  խնդիրներից : Թմրամոլը  ստանում  է  երջանկության  երևակայություն ,  որը  արագորեն  չքանում  է  դրա  ավարտից  հետո ,  և  անձը  ընկնում   է  ավելի  նողկալի  իրավիճակ :  Այս  ամենը ,    հետո  ,  կարող  է  դրդել  նրան   ավելի  շատ  թմրանյութերի   ,  որը  կհանգեցնի   կախման  և  անձը  կդառնա   հասարակությանը  անպիտան:   Հետագայում ,  այս  անհատը  կարող է    ունենալ  որոշակի  հոգեբանական  և   ֆիզիկական  հիվանդություններ : ԵՐԿՐՈՐԴ  ՏԵՍԱԿԸ.   Երջանկությունը   իրագործվում  է ,  երբ  կատարվում  են   նպատակները :  Այն   նման  է  նախորդին,  սակայն  տարբերվում  է :  Այս  տեսակի   երջանկությունը  կարճատև  է ,  բայց  ավելի   ապահով  է  քան  նախորդը :  Երբ  մեծ  ջանքեր  են   դրվում   հասնելու  նպատակին  և  վերջապես   այն  իրագործվում  է ,  մարդ  զարմանում  է ,  թե  ինչ  է  հաջորդը : Ցավը   նպատակին  հասնելուց  հետո  ,  որոշ  չափով  նման  է  առաջին  տեսակի  երջանկության  ցավին :  Եզրակացնելով,  կարելի  է  ասել   այս  տեսակի  երջանկությունը  կարճատև  է ,   որը  մարդուն   երջանկացնում  է   որոշ  ժամանակ : ԵՐՐՈՐԴ  ՏԵՍԱԿ.  Իրական   երջանկություն:  Այսպիսի  երջանկությունը  կմնա  անհատի  հետ  ամեն  պարագայում ,  հրճվանքի   և  տխրության   մեջ,  աղքատության  և  բարգավաճման  , հիվանդության  և  առողջության   ժամանակ   և  նա   կստանա  այս  աշխարհից  ինչ  ցանկանում  է ,  կամ   ոչ :    Այս  երջանկությունը   մարդու  հաստատուն  հավատքի   արդյունքն  է :  ԱՐԴՅՈ՞Ք   ԴՈՒՔ  ՑԱՆԿԱՆՈՒՄ  ԵՔ  ԻՐԱԿԱՆ  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ.Այս  հարցը  կարող  է  տարօրինակ  թվալ  ,  մինչ  այդ   պատասխանը   ակնհայտ  է : Ես  հավատում  եմ ,  որ  ցանկացած   գիտակից   անձ,  կպատասխանի   դրականորեն :  Այսպիսով ,  ինչպե՞ս  մարդ  կարող  է   հասնել  երջանկության  :  Յուրաքանչյուր   անհատ   ունի  իր  ուրույն    ձևը  հասնելու   երջանկության :  Որոշները  հավատում  են ,  որ  երջանկությունը   գումար  վաստակելու  մեջ  է ,  մինչ   ուրիները  այն  տեսնում  են  իշխանության  մեջ:  Որոշները   տեսնում  են  երջանկությունը   շատ  ընկերներ  ունենալու  և  նրանց  վրա  ազդեցություն  ունենալու  մեջ :  Եթե  մենք  հարցնենք  որևէ  մեկին,  ով  փորձում  է  հասնել  նպատակի ,  արդյոք  նրանք   հասել  են   իրական  երջանկության  ,  ապա  պատասխանը  կլինի  բացասական :    Պատճառը  պարզ  է ,  իրական  երջանկությունը   շարունակական  զգացում  է  հանգստության  և  խաղաղության : Մարդ  չի   կարող    գործնական  տեսքի  բերել  այն ,  նույնիսկ  եթե   ունենան    երկրի  չափ  ոսկի ,  ինչպես   ասում  է   արաբական   ասացվածքը . « Մարդ   կարող  է    գնել  անկողին,  բայց  անշուշտ,  չի  կարող  գնել  քունը :»Շատ  անգամներ  հավատքը  կհեռացնի  մարդուն  իրական    երջանկությունից ,  որովհետև  այն  պահանջում  է  հավատալ  անհավատալիին  և  անտրամաբանականին :  Հոգևոր   դատարկությունը  ,  որը  ուղղորդում  է  թշվառության,   չի  կարող   փոխարինվել    այնքան  ժամանակ,  մինչ  մարդը   ընդունում  է   իրական   հավատքը ,  որը  նպաստում  է   անհատականությանը  և    սահմանում  է  կյանքում  իրական  նպատակ : Հասնել  իրական  երջանկության  հեշտ  է , սակայն  աղբյուրը  որից  դուք  կարող  եք   հասնել  դրան , մնում  է  առեղծված  շատերի  համար : Եթե   մարդ  իրոք  փնտրում  է  երջանկություն ,  նա  պիտի   զոհաբերի  ամեն  հնարավորը  հասնելու  դրան :  Այդ նշանակում  է  ,  որ   պետք  է  պատրաստ  լինել   փոփոխությունների  դեպի  լավը : Իրական  երջանկությունը  կարող  է  միայն   ձեռք  բերվել  Իսլամ  ընդունելով :  Որոշ  մարդիկ  կարող  են   թերհավատորեն  մոտենալ  ասածին ,  բայց  այն  իրականություն  է :   Ընդունելով  Իսլամ   ամբողջ  սրտով  և  կատարելով   պատվիրանները   երկու  աղբյուրներից ,  Ղուրանից  և  Սուննայից[2]  ,կարելի  է    իրականացնել   ճշմարիտ  երջանկությունը : ' Ինչու՞ ' –ն  հարց  է ,  որը  կարող  են  հարցնել   մեծամասնությունը :  Մինչ  պատասխան  տալը ,   կտրվի  երջանկության  սահմանումը  և   ուսումնասիրությունը :   Հոգեբանները  հաստատում  են ,  որ  երջանկությունը  հաճույքի ,  բավարարվածության ,  առաքինության ,  հրճվանքի շարունակական  զգացում  է  ,  որը  աճում  է  անձի  ինքնաբավարարվածությունից ,  կյանքից  և  ճակատագրից :   Անձը  կհասնի   այս  ամենին   Իսլամի  միջոցով :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. « Իրոք,   Մուսուլման  տղամարդիկ  և  Մուսուլման  կանայք  ,  հավատացյալ  տղամարդիկ  և  հավատացյալ  կանայք  ,  ենթարկվող  տղամարդիկ   և  ենթարկվող կանայք ,  ճշմարիտ   տղամարդիկ  և  ճշմարիտ  կանայք ,  համբերատար  տղամարդիկ  և  համբերատար  կանայք ,  հնազանդ  տղամարդիկ  և  հնազանդ  կանայք,   պահք  պահող  տղամարդիկ  և  պահք  պահող  կանայք ,  տղամարդիկ  ,  ովքեր  պահպանում  են  իրենց  մասնավոր  մասերը  և  կանայք  ,  ովքեր   անում  են  այդպես ,  և   տղամարդիկ  ,  ովքեր  հիշատակում  են  Ալլահին  հաճախ   և  կանայք ,  ովքեր  անում  են  այդպես  ,  նրանց  համար  է  Ալլահը  պատրաստել   ներում  և  մեծ  պարգև :» ( 33 : 35 )Կյանքի  բավարարվածությունը  նույնպես   երաշխավորված  է  Ամենաբարձրյալ  Ալլահից.« Դուք արարված  լավագույն   ազգն  եք     ,  որպես  օրինակ  մարդկության  համար :  Դուք  հրամայում  եք  ինչ  ճիշտ  է  և  արգելում  եք  ինչ  սխալ  է  և  հավատում  եք  Ալլահին :  Եթե  միայն ,  Գրերի  Մարդիկ   հավատային ,  լավ  կլիներ  նրանց  համար :  Նրանց  մեջ  կան  հավատացյալներ ,  սակայն  ,  նրանց  մեծամասնությունը  անհնազանդ  են :» (3 : 110)Բավարարվածությունը  նույնպես  խոստում  է   Ամենաբարձրյալ  Աստծոց  հաջորդ  կյանքում  ,  Նա  ասաց. « Իրոք,  նրանք ,  ովքեր  հավատացել  են  և  առաքինի  արարքներ  են  արել,   նրանք   կունենան   Այգիներ  Դրախտում [3]  որպես   կացարան ,  որտեղ  նրանք  կբնակվեն  հավիտյան :  Նրանք  չեն  ցանկանա  այնտեղից  որևէ   տեղափոխություն :» (22 : 107-108)Էականում ,  իրական  երջանկությունը   որոշ  գործոնների  արդյունք  է  և  չի  կարող   հասնել   առանց  հավատքի ,  որը  հավասարակշռում  է  կյանքի  նյութական   և   հոգևոր  գործոնները : Աշխարհիկ ,  մարդու   կողմից  կերտված  նոր  հավատքները  և  կուլտերը ,  որոնք  ուղղված  են  մեծամասնությամբ   զանգվածներին  ,  որդեգրված  են  ինչպես    արձագանք  Իսլամին :  Այս  բոլոր  համակարգերը    համարվում  են  անհամապատասխան  և  չունեն  խնդիրների   տրամաբանական    լուծումներ    ,  որոնց  առջև  մենք  կանգնած   ենք  հիմա :  Այս   հայտարարության  ճշտությունը  պարզ  է ,  մարդ    չպետք  է  տեսնի  այնքան  հեռուն  ,  որքան  կործանված  Սովետական  Միությունը   և  կառավարող    կապիտալիստական   համակարգը ,  որը  կործանման  եզրին  է :  Այս  երկու  համակարգերի  անհաջողության   պատճառը   պարզ  է ,  նրանք  հիմնված  են  կեղծ  դոկտրինների     և  անհեռատես   կարծիքների  վրա :   Հայտնի  արաբական  այլաբանությունը .« Ես  հիշում  եմ   խնդիրը  և  մոռացել  եմ  շատ  ուրիշները »  անկասկած  կարող  են  վերաբերվել  այս  '' Մարգակերտ ''   համակարգերին :  Մեծամասնությամբ , ''մարդակերտ''  համակարգը   օգտագործվում  է   այնպես,  որ  մարդ  կարող  է  հասնել  անձնական  շահերի  և  ուրիշների  նկատմամբ  անարդար  վերաբերմունքի:    Այն   արտահայտում  է  երկու  ծայրահեղություններ,  անհատի  գերիշխանությունը   հասարակության  նկատմամբ  կամ  հակառակը :  Իսկ  ամենավատը  այն  է ,  որ  այդ  մարդակերտ  համակարգերը  կիշխեն    կյանքի  նյութական     գործոնում ,  հոգևորի  նկատմամբ : Իսլամը  հակառակը,   ներկայանում  է  մարդկությանը  կատարյալ   հավասարակշռությամբ :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. « Եվ ,  այսպիսով ,  Մենք  արարել  ենք  ձեզ   ուղղակի  հասարակություն ,  որ  դուք  վկա  լինեք  մարդկանց   և  Մարգարեն  վկա  լինի  ձեզ:» ( 2 : 143)Մարգարե  Մուհամեդը (Խ.Ա.Ո.Ն )[4]  ասաց  իր  ուղեկցորդ  Աբդուլահ  իբն  Ումարին ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով . « Օ , Աբդուլահ,   ինձ  տեղեկացրել  են ,  որ  դու  շարունակական  ձևով  պահք  ես  պահում  օրեր  և   աղոթում  ես   գիշերները :»  Նա  ասաց. «Այո,  ես  այդպես  եմ  անում :»  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց   նրան. «  Մի  արա  այդպես,  պահք  պահիր  մեկ  օր  և  հաջորդ  օրը   ոչ,  աղոթիր    գիշերվա   մի  մասը  և  հետո  քնիր ,  քանի  որ  ,  իրոք,  քո  մարմինը  ունի  իրավունք   քեզ  վրա ,  քո  աչքերը   ունեն  իրավունք   քեզ    վրա  և  քո  կինը  ունի  իրավունք   քեզ   վրա :»  (Բուխարի) Նյութապաշտները   փորձում  են  թերագնահատել   հոգին  և  դիտել  կյանքը  ինչպես   գործիք ,  որի  միջոցով  կարող  են  բավարարել   իրենց  ցանկությունները : Նրանք  ամբողջովին   թերագնահատում  են  կյանքի  հոգևոր   կողմը :  Եվ  այս ,  շատ  տարածված  է  արևմուտքում ,  քանի  որ  շատերը  հեռացել  են  կրոնից :  Այստեղ  կարելի  է  հարցնել , արդյո՞ք   այն  բերում  է  երջանկության :  Ցանկացած  տրամաբանող ,  մտածող  էակ  կգտնի  բացասական   պատասխան :  Եթե  լքված  կրոնը   երջանկության  բանալի  է ,  ազդեցիկ  անհատներ ,  ինչպիսիք  են   Քրիստինա  Օնասիսը ,  չէին  գործի  ինքնասպանություն :  Նա    բիլիարդերի   հայտնի  զավակ   էր ,  ով  հեռացավ  կյանքից  և  թողեց   նրան  մեծ   հարստություն :  Մի  լրագրող  հարցրեց  նրան ,  երբ  նա  Ֆրանսիայում  էր . «  Արդյո՞ք  դուք  աշխարհի  հարուստ  կանանցից  մեկն  եք:»  Նա  պատասխանեց . «  Այո ,  ես  եմ ,  բայց  միևնույն  ժամանակ  ես  ամենադժբախտն  եմ :»  Զարմանալի  է ,  նա  ուներ  աշխարհի  գումարը ,  բայց  և  երջանիկ  չէր :  Այս  դժբախտության  պատճառը  կյանքից  հոգևորի  հեռացումն  էր :  Այս   հանգամանքը  անմիջապես   ազդում  է  հոգու  հիվանդության  վրա ,  որը  հոգևոր  ախտ  է :  Բուժումը  բավական  պարզ   և   անվճար  է :  Այն  Ամենաբարձրյալ  Աստծո  հավատքն  է  ,  որը  Նա  տվել  է  մարդկությանը :   Այս   հոգևոր  ախտի   բարձիթողը   կհանգեցնի  կործանման ,  ինչպես  տեսանք  Քրիստինայի  պարագայում : Սկանդինավիան  ,  որը   համարվում  է   առողջ  երկրներից   մեկը    աշխարհում ,  ըստ անձնական   և  կառավարական  մակարդակի  ,   կարող  է   ապրել   հոյակապ  կյանք :  Տարօրինակ  կերպով ,  այն   ունի  աշխարհում   ամենաբարձր  ինքնասպանության  մակարդակը:  Իսլամական   երկրները ,  որոնք  համարվում  են  'երրորդ  աշխարհի'   երկրներ ,  ունեն   ինքնասպանության   շատ  ցածր  տոկոս,  տարեկան   մի  քանի  հոգի : Ֆ. Ֆիլուասը [5]  ասաց.  « Արևմուտքը   տառապում  է  հզոր  հոգևոր  կորստից ,  որի  ոչ  մի  սկզբունք  կամ  հավատք  չի   կարող  բերել    երջանկության :  Չնայած  այնտեղի   մեծ ազդեցության  և  այսպես  կոչված  տնտեսական   բարգավաճման ,  բացի  մարդկային  ֆիզիկական   բավարարվածությունից  ,  արևմուտքի  մարդը   ունի  կյանքի  անիմաստության   զգացում :  Նա  ապշում  է ,  թե  ինչու  է  ապրում ,  ուր  է  գնում  և  ինչու :  Բայց ,  որ  ոք  չի  տվել  նրան   բավարար  պատասխան :  Դճբախտաբար ,  նա  գաղափար  չունի  անգամ ,  որ  իր   բուժումը  ճիշտ    կրոնն  է ,  որի  մասին  նա  չունի  գաղափար,  բացի  միայն  կասկածներից :  Ամեն  դեպքում ,  լույսի  սկիզբը  սկսվել  է  այն  բանից  հետո  ,  երբ  որոշ  արևմուտքի  մարդիկ  ընդունեցին  Իսլամ  և   սկսեցին   ակնհայտորեն  ցուցադրել  մարդկանց   Իսլամը   գործնականում   և  նրա  ուսմունքը    :  Եվ  այնտեղ  ամեն  օր   որոշ  մարդիկ  ընդունում  են   իրական  կրոնը :  Այն  միայն  սկիզբն   է :»  Հոգին   մարմնի  պես  պիտի  բավարարված  լինի :  Եթե   այն   չհամալրվի,  ապա   մարդ   կունենա  անհանգստություններ ,  անբավարարվածության  և  դժբախտության  զգացում :  Հոգին  բավարարվում  է   իրական  հավատքով   Միակ  Աստծո  նկատմամբ  և  այն  հավատմունքով ,  որ  Նա   հարություն  կտա  մեզ  և  հաշվի  կնստեցնի  մեր  արարքների  համար : Անհրաժեշտ  է  լավ  արարքներ  անել  և  խուսափել  չարիքից :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. « Նրանք ,  ովքեր  հավատացել  են  և  ում  սրտերը   լի  են  Ալլահին  հիշատակելով :   Անկասկած   սրտերը  Ալլահի  հիշատակումով  լի  են :» (13 : 28 )Լիարժեքությունը ,  երջանկությունը ,  բավարարվածությունը  մուսուլմանի   գործնական  զգացումներն  են :   Գիտնական ,  Իբն  Տայմիյան , թող  Ալլահը  գթա  նրան,   բանտարկումից,  տանջանքներից  և  արտաքսումից    հետո  ասաց. «  Ի՞ նչ  կարող  են  իմ  թշնամիները  անել :  Իմ   դրախտը  և   այգիները  իմ  սրտում  են   և  դրանք   երբեք  չեն  լքում  ինձ :  Եթե  ինձ  կալանողները   բանտարկեն  ինձ ,  ապա  այն  կլինի  կրոնական   մեկուսացում ,  եթե  նրանք  սպանեն  ինձ , այն  կլինի  նահատակություն   և  եթե  նրանք  արտաքսեն  ինձ  իմ  երկրից  ,  այն  կլինի   ուղևորություն : »Այս  խոսքերը   ուղղակի  հրաշք  են :   Նրան  բանտարկել  և   անարգել  էին  և  այս  ամենից  հետո  սրանք  են   նրա  խոսքերն  են :  Իրական  հավատքով  մարդը  երջանիկ  կլինի  անընդհատ :  Իսլամը  կտա  մարդուն   կատարյալ   հոգևոր  երջանկություն  և  բավարարվածություն ,  անկախ  ֆինանսական  և   սոցիալական  պայմաններից :  Իրական  մուսուլմանը   երջանիկ  է  ամեն  պարագայում ,  լինի  նա  առողջ , թե  հիվանդ ,  աղքատ , թե  հարուստ ,  ապահով , թե  անապահով :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. «« Երբ  դժբախտությունը  հասնում  է  նրանց,  նրանք  ասում  են .« Իրոք,  մենք  պատկանում  ենք  Ալլահին   և  իրոք,  Նրան  մենք  կվերադառնանք :  Այդ  նրանք   են ,  ում  պատկանում  են   իրենք  Տիրոջ  օրհնությունը  և  գութը  և  այդ  նրանք  են ,  ովքեր  ճիշտ  ուղղու  վրա  են : »» (2 : 156-157)Աստծո  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. «  Իրոք,  հիասքանչ  է  հավատացյալի  գործը ,  նրա  բոլոր  գործերը   անսահման  լավ  են  նրա  համար  և  այս  միայն   հավատացյալի  համար  է :  Երբ  նրան   զարդարում  է  օրհնությունը  ,  նա  շնորհակալ  և  երախտապարտ  է   Աստծոն,  և  այդ  լավ  է  նրա  համար  և , երբ  նրան  հասնում  է  դժվարությունը ,  նա  համբերատար  է  և  այդ , լավ  է  լինում  նրա  համար :» (Մուսլիմ )Իսլամի   ուսմունքը   մոռացության  է  տալիս    անհանգստությունները  և  դարձնում  է    մարդուն    համբերատար :  Այն  տեղափոխում  է    մարդուն  անհանգստությունից  բավարարվածություն: Եվ  անհրաժեշտ  է  նշաել  մի  բան ,  որ  Իսլամը  իր  հետևորդներին  չի  պատվիրում  դառնալ  վանականներ  կամ  հեռու  մնալ  աշխարհիկ  հաճույքներից ,  հակառակը ,  այն  առաջարկում  է  հավատացյալին   իրագործել    աշխարհիկ  ցանկություններ   ,  որոնք  նրան  երջանկություն  կպարգևեն : Ով  ունի  իշխանություն ,  պետք  է  օգտագործի  այն  տարածելու  Աստծո  կրոնը[6]   և   հոգ  տանի  իր  կարիքավոր  եղբայրներին  և  քույրերին :  Աստված  ասում  է . «Ով  միջնորդում  է  բարիքի ,  կունենա  բաժին  ,  այսինքն,  պարգև  դրանից  և  ով  միջնորդում  է  չարիքի ,  կունենա  բաժին ,  այսինքն,  բեռ  դրանից :  Եվ  հավերժ  է  Ալլահը , ամենի  Պահապանը :» (4 : 85)Ով   ունի   ունեցվածք ,  պետք  է  օգտագործի  այն  Աստծո  ճանապարհին  և  օգնի   լուծել  իր  եղբայր - ընկերների  խնդիրները :  Աստված  ասում  է . « Եվ  նրանք ,  ովքեր  ունեն  ունեցվածք ,  պետք  է  իմանան  դրամատույի  և  զրկվածի  իրավունքները :» (70 :24-5)Մարգարեն ( Խ.Ա.Ո.Ն)  պարզաբանում  է ,  թե  ինչ  կլինի  մարդու  ունեցվածքի  հետ : Նա  ասում  է .  «« Ադամի  որդին  կասի . «  Իմ  ունեցվածքը ,  իմ  ունեցվածքը »  և  նրան  կասվի . « Օ, Ադամի  որդի, քո  ունեցվածքը  ոչ  այլ  ինչ  է ,  այն ,  որ  դու  սպառում  ես  և  այն   վերածվում  է  կորստի ,  կամ  այն , որ  դու  կրում  ես  և  այն  մաշվում  է ,  կամ  այն , որ  դու  բարեգործության  ես  տալիս  և  պահում  ես  քեզ  համար :»» (Մուսլիմ )Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն )  օրինակ  է  բոլոր  մուսուլմանների   համար  և  ամեն  մուսուլման   ջանում  է   նմանվել  նրան :  Աբու  Դհարը ,  Մարգարեյի  ուղեկցորդներից  մեկը  ,  ասաց. '' Ես   քայլում  էի  Մարգարեյի  (Խ.Ա.Ո.Ն)  հետ  Մեդինայում , մինչ  հասանք  Ուհուդ  լեռ: Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Օ, Աբու  Դհար. « Ես  պատասխանեցի .« Այո,  Ալլահի  Մարգարե :» Նա  ասաց. «  Եթե  ես  ունենայի   Ուհուդ   լեռան  չափ  ոսկի,   ես   կվատնեյի  այն    երեք  օրում  և    կվերցնեյի  դրանից  միայն  վճարելու  պարտքերը :» Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)   հետո  ասաց. « Նրանք ,  ովքեր  ամենահարուստներն  են    այս  աշխարհում ,  կլինեն  ամենաաղքատը  Հարության  Օրը ,  բացի  այն  դեպքերից ,  եթե  նրանք  վատնել  են  Ալլահո  ուղղու  վրա  և  իրոք,  նրանք  շատ  քիչ  են :»» (Բուխարի ) ԳԼՈՒԽ  ԵՐԿՐՈՐԴ.  ԿՅԱՆՔԻ  ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ  ՈՒՂՂՈՒ   ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸԿյանքի  իսլամական  ուղղին  ,  իրոք,  այն  է ,  ինչը  կհանգեցնի  իր  հետևորդներին  իրական   երջանկության  , այն  պայմանով  ,  եթե  նրանք  հետևեն   պատվիրաններին  և  խուսափեն    արգելքներից :  Իսլամի  պատվիրաններում   զրկանք  չկա :  Հակառակը ,  այն  օրենքների   աստվածային    համակարգ  է ,  որը  տրվել  է  մեզ  մարդու  Արարչից : Նա   լավագույնը   գիտի ,  թե այս  կյանքում    ինչը  կլինի   ավելի  լավ  մեզ  համար :  Եկեք  դիտենք  այս  պատվիրաններից  մի  քանիսը  և  տեսնենք  ,արդյոք  նրանք  ունեն   առավելություններ ,  թե  ոչ :  1. ՎԱՇԽԱՌՈՒԹՅՈՒՆ.  Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  ասաց. « Օ,  դուք ,  ովքեր  հավատացել  եք ,  վախեցեք  Ալլահից  և   դադարեք  վերցնել  վաշխառություն,  եթե    դուք    հավատացյալներ եք :» (2 : 278)Ցանկացած  գիտակից  մարդ  կիմանա ,  որ   վաշխառությունը   անարդարության   տեսակ  է ,  որով  մարդ   ունեցվածք  է  ձեռք  բերում    պակաս  հարուստներից :  Կարճ  ասած,   այն  ագահության  ,  ճնշման   և  մարդկային  թուլության    ձև  է :   Տնտեսական  տեսանկյունից  ,  այն  սահմանափակում  է  հարստությունը    մի  քանիսի  ձեռքում :  Շատ  ոչ  մուսուլմաններ   դեմ  են  խոսել   այդ  համակարգի  դեմ   և  հաստատել  են  սխալները : 2. ԱՆՕՐԻՆԱԿԱՆ  ՍԵՌԱԿԱՆ   ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ.   Արևմտյան   հասարակությունում  բնակվողները   լավ  կիմանան   սեռական  ազատության    մեծ  վտանգները :  Վտանգ  են  ներկայացնում  հիվանդությունները ,  որոնք  տարածում  են  գտել : Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  ասաց. «  Մի  մոտեցեք  անօրինական  սեռական   հարաբերության :    Իրոք,  այն  անբարոյականության  և  չարիքի  ուղղի  է :» (17 : 32)Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Եթե  անօրինական  սեռական  հարաբերությունները   տարածում  գտնեն  մարդկանց  մեջ ,  ապա  այնպիսի   հիվանդությունները  կտարածվեն  նրանց  մեջ,  ինչպիսիք  նախորդ  սերունդները  չեն  տեսել :» ( Իբն  Մաջահ  )3. ՈԳԵԼԻՑ  ԽՄԻՉՔԻ   ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄԸ.   Ոգելից  խմիչքի  օգտագործումը   հաստատվել  է  ժամանակակից  բժշկությամբ :  Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  ասաց. « Օ,   դուք ,  ովքեր  հավատացել  են ,  իրոք,  հարբեցուցիչները,  խաղամոլությունը ,  քարերի  վրա  զոհաբերությունը   ոչ  Ալլահին  և  սուրբ  նետերը,   ոչ  այլ  ինչ  են,  քան   սատանայի  աշխատանքի   աղտ ,  այսպիսով  ,  խուսափեք  դրանցից ,  որպեսզի  հաջողակ  լինեք :  Սատանան  միայն  ցանկանում  է   ձեզ  պատճառել   թշնամություն   և  ատելություն  հարբեցուցիչների ,  խաղամոլության   միջոցով   և   ետ  պահել  ձեզ   Ալլահին  հիշատակելուց  և  աղոթելուց :  Այսպիսով  , դուք  չե՞ք  դադարի:» (4 : 90 -91 )Կան  շատ  բժշկական   պատճառներ   ոգելից  խմիչքների   արգելման  համար :  Մենա  տարի  դրա  արդյունքում   միլիոնավոր  մարդիկ  են   մահանում :  Ոգելից  խմիչքների  հետ  կապված  կան  ատ  հիվանդություններ  ,  այդպիսիք  են .§  Լյարդի  հիվանդությունը §  Քաղցկեղի  տարբեր  տեսակները §  Օսսեֆագիտիսը, ստամոքսի  քաղցկեղը ,  պանկրիտիսը  և  հեպատիտը§  Սրտային  հիվանդությունները ,  բարձր   ճնշումը ,  անգինանա  և  կաթվածքները §  Կաթվածքները ,  և  տարբեր  տեսակի  պարալիչները §  Ծայրամասերի  կաթվածքը ,  նյարդերի  հյուծումը  ,  և  հյուսվածքների  հյուծումը §  Բազմաթիվ   էնդոկրինալ  խանգարումները §  Սակավարյունությունը , լեյկոցիտների  և  տրոմբոցիտների   անկանոնությունները §  Կրծքավանդակի   վարակները ,  թոքաբորբը ,  էմֆիզեման  և  թոքախտը §  Հղիության  ընթացքում   ոգելից  խմիչքները  ունեն  ծանր   ազդեցություն  պտղի  վրա 4. ԱՊՈՒԽՏԻ  ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄԸ.   Ժամանակակից  բժշկությամբ  ապացուցված  է ,  որ  խոզի  մսի ,  ապուխտի  օգտագործումը    ազդում  է   առողջության  վրա : Շատ  հիվանդություններ  տարածվում  են   մանավանդ  այն  ժամանակ,  երբ  այն  լավ  չի  եփվում :[7]  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. « Արգելված  է  ձեզ  սատկած  կենդանիները ,  արյունը ,  խոզի  միսը  և  այն  ամենը ,  ինչ  մորթվել  է  ոչ  Ալլահի  անունով  և  այն  կենդանիները ,  որոնք  սպանվել  են   պայքարով  կամ  բռնի   հարվածով ,  գլխին  հարվածով  կամ   պոզահարությամբ ,  կամ  նետահարությամբ   և  նրանք ,  որից  կերել  են  վայրի  կենդանիները ,  բացի  այն  կենդանիներից ,  որոնք  դուք  կարող  եք  մորթել  մինչ  սատկելը,  և  նրանք  ,  որոնք   զոհաբերվել  են  զոհասեղաններին  և  նաև  արգելված  է,  որ  դուք  որոշում  փնտրեք   աղեղներից :  Այս  ամենը  ծանր  անհնազանդություն  է :   Այդ  օրը  նրանք ,  ովքեր   չեն  հավատացել  և  հուսալքել  են  ձեր  կրոնը ,  այսպիսով  մի  վախեցեք  նրանցից ,  այլ  վախեցեք  Ինձանից :  Այդ  օրը  ես   կատարյալ  եմ  դարձրել  ձեզ  համար  ձեր  կրոնը  և  լիիրավ  եմ   դարձրել  իմ  գթասրտությունը   ձեր  վրա  և   հաստատել  եմ  ձեզ  համար  Իսլամը  որպես  կրոն :  Բայց ,  ով  ստիպված  է  դաժան   սովից  ելնելով  շեղվել  դեպի  այդ  մեղքը ,  իրոք,  Ալլահը  Ներող  և  Գթասիրտ  է :» (4 :3)Պրոֆեսոր   Հանս  Հեյնրիխ  Ռեքեվեգը ,  բժշկության  դոկտորը ,  ասաց. «« Խոզի  մսի  սպառումը  , խեղդում  է   կապող  հյուսվածքները  լորձայինի  հետ ,  դրան  ավելացրած ,  այն  հարուստ  է  ճարպերով ,և  նա   ,  ում  դիետան    բաղկացած  է  շատ  խոզի  մսից  ,  շուտով  նմանակում  է  կենդանուն,  որը  ուտում  է :  Մենք  բոլորս  գիտենք  ասացվածքը  «Դու  այն   ես ,  ինչ   ուտում  ես :»»[8]5. ՊԱՐՏԱԴՐՈՂԱԿԱՆ  ՕՐԵՆՔՆԵՐԸ .  Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  ասաց. « Եվ ,  կա  ձեզ  համար  օրինական   հատուցման  մեջ  կյանքի  փրկություն,  Օ,  դուք ,  հասկացող   մարդիկ , որ  դուք  կարողանաք  դառնալ  առաքինի :» (2 : 179)Ամենաբարձրյալ  Աստվածը   իրավմամբ  ասել  է  ճմարտությունը :  Երբ  պարտադրողական  պատիժները  իրականանում  են ,  դրանք  փրկում  են  մարդկանց  կյանքերը  և  պահպանում  են մարդկանց   հարստությունը  և  պատիվը  և հասարակությունը   ընդհանուր  առմամբ: Ցանկացած  համակարգի  հաջողության  համար  անհրաժեշտ  է  ազդեցիկ    ուժ ,   որը  կարող  է  աջակցել :  Մարդիկ  ազատ  ձևով  կարող  են  անցնել  կարմիր  լույսով ,  եթե   ոչ  մի  համակարգ   չպատժի  այդպիսիններին : Զսպման  բացակայության  դեպքում  մարդիկ  գողություն  կանեն : Կարճ  ասած,  անհրաժեշտ  է  ազդեցիկ   ուժի  առկայությունը ,  որպեսզի  համակարգը  պահպանվի :  Եթե  այդպիսի  ուժ  գոյություն  չունենա ,  ապա  քաոսը  կտարածվի : Պարտադրողական   օրենքը  նորույթ  չէ ,  այն  սովորական  երևույթ  է   եղել  նախորդ  աստվածային   համակարգերի  օրենքներում :  Ամենաիմաստուն  Աստվածը  ասում  է . « Եվ  Մենք  սահմանել  ենք  նրանց  համար  այնտեղ ,  կյանք  կյանքի  դիմաց ,  ակն  ական ,  քիթն  քիթ ,  ականջ   ընդեմ  ականջ ,  ատամ  ընդ  ատամ   և  վերքերի  համար  կա  օրինական  հատուցում :  Բայց ,  նա ,  ով  տալիս  է  իր  իրավունքը  որպես  բարեգործություն,  այն  դառնում  է    քավություն    նրա  համար :  Եվ ,  նա  ով  չի  դատում   Ալլահի  լուսաբանումներով ,  ապա  նա    սխալ  արարքներ  անողներից  է,   այսինքն ,  անարդարներից :» (5 : 45)Հարց  է  ծագում ,  թե  պարտադրող  պատժի  ո՞ր  տեսակն  է   ավելի  արդյունավետ   հասարակության  մեջ    ոճրի  նվազեցման  համար :  Արդյո՞ք  աստվածային   պարտադրողական  օրենքները    կերտված   Արարչի  կողմից    վեր  են  մարդու  կողմից   կերտված   օրենքների  համակարգից :  Մարդու  կերտած  օրենքները    ավելի  շատ  առավելություններ  են  տալիս   կեղեքիչին  ,  քան  կեղեքվողին :  Նրանք  հեշտությամբ  կարող  են  կրկնօրինակվել  և   անձը  կարող  է  խուսափել  սպառնացող  պատժից :  Ապացուցված  է ,  որ  ոչ  մի  օրենքի    համակարգ     արդյունավետ  չէ ,  որքան   Իսլամը :  ԳԼՈՒԽ   ԵՐՐՈՐԴ . ԻՆՉՊԵՍ   ՀԱՍՆԵԼ  ԻՐԱԿԱՆ   ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ Իրական  երջանկությունը  հասանելի  է  հիմնական  բանալի  հանդիսացող   որոշ  հավատամքների  միջոցով.  ԱՌԱՋԻՆ  ՍՅՈՒՆԸ.   ՀԱՎԱՏՔ  ԱՌ  ԱՍՏՎԱԾ    և  ՆՐԱ    ՄԻԱԿՈՒԹՅԱՆԸՈվ   հավատում  է  Ալլահին  և  Նրա  Միակությանը ,  կուղղորդվի  երջանկության  ուղղի:  Նրա  սիրտը  կլինի  լի    և  նա   կապրի  կատարյալ  հանգստությամբ :  Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  ասաց. « Նրանք  ,  ովքեր  հավատացել  են  և  ում  սրտերը  հաստատվել   են  Ալլահի  հիշատակմամբ :  Անկասկած ,  Ալլահին  հիշատակելով  սրտերը   հաստատվում  են :» (13 : 28)Երբ  մարդ  գիտի  իր  Արարչի  հզորությունը  ,  ով  արարել  է  ամենը  և  ամենի  կառավարողն  է ,  նա  դառնում  է    ավելի  հնազանդ :  Ոչինչ  նման  չէ  Նրան :  Ամենաբարձրյալ  Աստվածն  ասաց. « Ալլահ,  չկա   Աստված  բացի  Նրանից ,  Հավերժ  Ապրող ,  ամեն  գոյության   Պահապան :  Ոչ  նինջը ,  ոչ  էլ  քունը  չի  պատում  Նրան :  Նրան   է    պատկանում  ինչ  երկնքում  է  և  ինչ  երկրի  վրա  է :  Ո՞վ  կարող  է  բարեխոսել  Նրա  հետ,  բացի  Նրա  թույլտվությունից:  Նա  գիտի ,  ինչ  է  ներկայում  իրենց  առջև  և  ինչ  կլինի  նրանցից  հետո  և  նրանք   ոչինչ  չեն  ունենում  Նրա  գիտելիքներից ,  բացի  այնից , ինչ  Նա  է  ցանկանում :   Նրա  գահը   տարածված  է  երկնքում  և  երկրում   և  նրանց  պահպանումը   չի  հոգնեցնում  Նրան :  Եվ  նա  Ամենաբարձրյալը  և  Ամենամեծն  է :» ( 2 : 255)Աստծոն  հավատքով  ,  մարդ  կհասնի  իրական  երջանկության :  Երբ  մարդ  հանդիպում  է  փորձության ,  նա  խնդրում  է  Աստծոն  ուղղակիորեն   լուծել  առաջացած  խնդիրը :  Աստված  ասում  է . «Եվ  երբ  Իմ  ստրուկները  հարցնում  են  քեզ ,  օ, Մուհամեդ ,  կապված  Ինձ  հետ ,  ապա  , իրոք ,  Ես  մոտ  եմ :  Ես  պատասխանում  եմ  խնդրողի  աղերսին  ,  երբ  նա  կոչում  է  Ինձ :  Այսպիսով  , թող  նրանք     պատասխանեն  ինձ  հնազանդությամբ  և  հավատան  Ինձ  ,  որ  կարողանան  ճշմարիտ  առաջնորդվել :» (2 : 186)Ճղճիմ   է   Ամենաբարձրյալ  Աստծոն  չհավատացողի   արդյունքը :   Նա ,  ով  չի  հավատում  Աստծոն,  իրոք,  կապրի  անհանգստությամբ  և  ճղճիմությամբ  լի  կյանք :   Աստված  դրել  է  մեր  մեջ  բնական    հակում  ճանաչելու  Երկնքի  և  Երկրի   Արարչին :   Աստծոն   հետությամբ   կարելի   է    ճանաչել  պարզ   հետևություններով ,  ինչպես  նշված  է  հետևյալ  տարբերակում :« Կամ  արդյո՞ք  նրանք  արարվել  են  ոչնչից  ,  կամ  արդյո՞ք  նրանք  են   արարիչները  իրենց :» (52 : 35)Աստծոն  հավատքը  պետք  է  կապված  լինի  Նրա  Միակությամբ :  Չպետք  է  զուգընկեր  տալ  Նրան :  Ով  անի  այդպես,  նրա   հավատքը   օգուտ  չի  տա  նրան :  Ամենաբարձրյալ   Աստվածը  ասաց. « Իրոք,  Ալլահը  չի  ներում  Իրեն  զուգընկեր  տալուն ,  բայց  Նա   ներում  է  ինչ  ավելի  պակաս  է  քան  դա,  նրանց , ում  Նա  է  ցանկանում :  Եվ    նա,  ով  զուգընկեր  է  տալիս   Ալլահին,  իրոք  հսկայական  մեղք  է    գործել :» (4 : 48 ) Աստծոն  զուգընկեր  տվողը  անհարգալից  է  հենց  Աստծո  նկատմամբ :  Ցանկացած  անկատարելություն  արժանի  չէ  աստվածային  գովքի ,  թող  միայնակ  երկրպագի :  Ամենաբարձրյալ  Աստվածն   ասաց. « Արդյո՞ք    եղել  են  այնտեղ ,  այսինքն,  երկնքում  և   երկրում  աստվածներ  բացի  Ալլահից,   նրանք  երկուսն  էլ  կործանված  կլինեյին :  Այսպիսով ,  ամենաբարձրյալ  Ալլահը,  Գահի  Տերը  ,  վեր   է ,  ինչ  նրանք  նկարագրում  են :» (21 : 22) Ամենաբարձրյալը  կարիք  չունի  իր  արարածներից  որևէ  մեկին ,  սակայն    բոլոր   արարածները  կարիք  ունեն  Նրա :  Ամենաբարձրյալ   Աստվածը  ասում  է . « Ալլահը  չունի  որդի ,  ոչ  էլ  Նրա  հետ  երբևէ  եղել  է  որևէ   աստված:  Եթե  այդպես  լիներ ,  ապա   յուրաքանչյուր  աստված  կվերցներ  ինչ  արարել  էր   և  որոշները  կփորձեյին  հաղթահարել  մյուսներին :  Բարձրյալ  է  Ալլահը    ամենից ,  ինչ  նրանք  նկարագրում  են :» (23 : 91) ԱՍՏԾՈՆ  ՀԱՎԱՏՔԻ   ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ .1.  Այն  կազատի  մարդուն   արարածին   ստրկացման    ամեն  տեսակներից :  Երբ   մարդ  լիովին  համոզված  է ,  որ  ճակատագիրը   Աստծո  ձեռքերում  է  ,և  որ  կարող  է  փոխվել  Նրա  Կամքով ,  նա  կազատի   իրեն   ամեն  տեսակի  հոգևոր  ստրկությունից  և  կերկրպագի   և  կենթարկվի   իր  Արարչին  ամբողջովին :  Ամենաբարձրյալը   ասաց. «« Ասա. «  Ո՞վ  է  երկնքի  և  երկրի  Տերը :»  Ասա, « Ալլահը» :  Ասա. « Դուք  վերցրե՞լ  եք  բացի  Նրանից  աստվածություն,  ովքեր  չունեն    նույնիսկ  իրենց  համար  առավելություն   կամ  որևէ  վնաս:» Ասա. « Արդյո՞ք  կույրը  համարժեք  է  տեսնողին :  Կամ  համարժե՞ք  է  արդյոք   խավարը   լույսին :  Կամ   տվե՞լ  եք  Ալլահին  զուգընկեր ,  ով  արարել  է  Նրա  արարածներից ,  այնպես ,  որ   յուրաքանչյուրի  արարածը  համարժեք  լինի  նրանց :» Ասա. « Ալլահը  ամենի  Արարիչն  է ,  և  Նա  Միակն  ու   Գերակշռողն  է :»» (13 : 16)2. ՅՈՒՐԱՔԱՆՉՅՈՒՐ  ԱՆՀԱՏ  ՊԵՏՔ  Է  ՎԱԽԵՆԱ  ՄԻԱՅՆ  ԱՍՏԾՈՑ : Երբ  մարդ  վախենում  է   ուրիշներից ,  նրա  կյանքը  դառնում  է   սարսափելի :  Սատանան  պահում  է    վախը  նրա  սրտում :  Ալլահն  ասաց. « Միայն  Սատանան  է  վախեցնում  ձեզ   իր  աջակիցներով :  Այսպիսով , մի   վախեցեք  նրանցից ,  այլ  վախեցեք  Ինձանից ,  եթե  դուք  իրոք  հավատացյալ  եք :» (3 : 175)3. ՄԱՐԴ  ԴԱՌՆՈՒՄ  Է   ԽԻԶԱԽ  և   ԱՆՎԱԽ:   Ալլահը  տալիս  է  մահ  և  ժամանակահատված     յուրաքանչյուրին    երկրի  վրա    ապրելու   համար :  Ամենաբարձրյալ  Աստվածն  ասաց. « Եվ  հնարավոր  չէ    մարդ  մահանա  առանց  Ալլահի  թույլտվության  որոշակի  ժամանակում :» (3 : 145)Ինչ  վերաբերվում  է  ոչ  հավատացյալին,  նա  կապրի  նողկալի    կյանք,  որովհետև   անհավատությունը  ոչինչ  չի  տալիս   դժվարին  պահերին   դիմակայելու :  Որքան  ճշմարիտ  են   Ամենաբարձրյալ  Ալլահի  խոսքերը  ,  որտեղ  նա  ասաց. « Այսպիսով ,  ում  Ալլահը  ցանկանում  է  առաջնորդել ,  Նա  բացում  է  նրա   սիրտը  Իսլամի  համար   և  ում  Նա  ցանկանում  է  մոլորեցնել ,  Նա   ամուր   կապում  է  նրա  սիրտը   և  ամրացնում  է  ,  կարծես  նա   մագլցում  է  երկինք:  Այսպիսով  ,  Ալլահը  տալիս  է  աղտ  նրանց  ,  ովքեր  չեն  հավատում :» (6 : 125) ԵՐԿՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ.   ՀԱՎԱՏՔ  ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԻՆՀրեշտակները  անտեսանելի  աշխարհից  են :  Կարելի  է  հասկանալ  նրանց   էությունը   միայն   դիտարկելով   այն ,  ինչ  տվել  է  մեզ  Մարգարեն ,  Աստծո  լուսաբանումից :  Նրանց  միջոցով  է   տրվել  Աստծո   Ուղերձը   Մարգարեներին  և   Առաքյալներին   երկրի   վրա :  Պատասխանատու  Հրեշտակը  Աստվածային   Ուղերձի  փոխանցման ,  Գաբրիել  Հրեշտակն  է :  Ամենաբարձրյալ  Աստվածն  ասաց. « Օ,  դուք ,  ովքեր  հավատացել  եք ,  հավատացեք  Ալլահին,  և  Նրա  Մարգարեներին  և  Գրքին ,  որ  Նա  ուղարկել  է  Իր  Մարգարեների   միջոցով  և  Գրերին ,  որոնք  Նա  ուղարկել  է  առաջ : Եվ ,  ով  չի  հավատում  Ալլահին , Նրա  հրեշտակներին ,  Նրա  գրքերին ,  Նրա  մարգարեներին  և  Վերջին  Օրվան  ,  անկասկած  շատ  հեռու  է   գնացել : » (4 : 136) ԵՐՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ .  ՀԱՎԱՏՔ  ԳՐԵՐԻՆԱյս   գրերը  պարունակում  են  կյանքի   մեթոդաբանությունը ,  որը  պիտի  իրականացնեն   հավատացյալները : Երբ  մարդիկ   իրագործեն   Աստծո  լուսաբանումը , նրանք ,  անշուշտ   կունենան  հասարակական ,  անհատական  և  քաղաքական  հավասարակշռություն :  Աստված  ասաց. « Ով  առաքինի  արարքներ  է  անում ,  լինի  տղամարդ , թե  կին ,  մինչ  նա  հավատացյալ  է ,  նա  անշուշտ   կունենա  լավ  կյանք  և  Մենք , անկասկած ,  կտանք  նրանց  իրենց  պարգևը   ,  հետագա  կյանքում,  ըստ  իրենց  սովորական  դարձած   արարքների :» (16 : 97)Լավ  կյանքը  այն,  ինչ  ներառում  է  կյանքի  քայլերի  ընթացքում  առաքինի  արարքները :  Այն  կբավարարի  հոգին  և  կպարգևի  իրական   երջանկություն  անհատին :  Ամենաբարձրյալ  Աստվածն  ասաց. « Իրոք,  նրանք ,  ովքեր  հավատացել  են  Մարգարե  Մուհամեդին (Խ.Ա.Ո.Ն ) և  նրա  նախորդներին (Խ.Ա.Ո.Ն)  ,  ովքեր  հրեա , սաբիացի  կամ  քրիստոնյա  են , և   նրանք ,  այդ  մարդկանց  միջից  ,  ովքեր  հավատացել  են  Ալլահին  և  Վերջին  Օրվան  և  բարի  արարքներ  են  գործել ,  ոչ  մի  վախ  չեն  ունենա  կապված  իրենց  հետ ,  ոչ  էլ  նրանք  կտխրեն :» (5 : 69) ԻՍԼԱՄԻ   ՈՒՍՄՈՒՆՔԸ   ՊԱՐԳևՈՒՄ  Է  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆԻսլամի  ուսմունքը  մեծ  ազդեցություն   ունի  մեծացող  մուսուլմանի  վրա :  Այն  նաև   ազդում  է  նրա  վարվելաձևի ,  էթիկայի,   մտածելակերպի   և  կատարյալ  երջանկության  վրա : Իսլամի   ուսմունքը  հեռու  է  պահում  մուսուլմանին  նողկալիությունից  ,  ինչպիսիք  են  շատ  դեպքերում   հավատք  չունեցողները :  Մուսուլմանին   հրամայված  այդ  ուսմունքներից  են .  1. ՍԻՐԵԼ  ԱԼԼԱՀԻՆ  և  ՆՐԱ   ՄԱՐԳԱՐԵՅԻՆ. Ալլահի  և  մարգարեյի  նկատմամբ  սերը   հրահրում  է  հավատացյալին   տալ  ամեն  ինչ  այդ  ուղղում,    արժանանալու  սիրո :  Ինչպես  ասվում  է ,'' Իրական  երջանկությունը  անգին  է :''  Երջանկության  հետամուտ  լինելը   որոշ  մարդկանց   դրդել  է  վատնել  շատ  գումար , սիրելիներից  խրախուսանք  ստանալու  հույսով : Եթե  նրանց  հարցնեն ,  արդյո՞ք  այն  արժանի  է  դրան ,  նրանք  կպատասխանեն  դրականորեն ,  քանի  որ  սերը  անգին  է   և  երջանկությունը   արժանի  է   դրան :  Եթե  սա  կյանքում   սիրո  հարցն  է ,  ապա  Աստվածային  սիրո  հասնելը   պետք  է  լինի  նպատակ,  պայքարելու :  Աստված  ասաց. « Եվ ,  դեռ,  մարդկանց  մեջ  կան  այնպիսիներ ,  ովքեր   վերցնում  են  ուրիշին  համահավասար  Ալլահին :  Նրանք  սիրում  են  նրանց ,  ինչպես  պետք  է  սիրեն  Ալլահին :  Բայց ,  նրանք ,  ովքեր  հավատում  են ,  ամուր    են  Ալլահի  նկատմամաբ  իրենց  սիրով :  Եվ  եթե,  միյան  նրանք ,  ովքեր  սխալվել  են   ենթադրեն  ,  որ ,  երբ  նրանք  տեսնեն  պատիժը ,  նրանք  համոզված  կլինեն ,  որ  ամբողջ  հզորությունը  պատկանում  է  Ալլահին  և ,  որ  Ալլահը  խիստ  է  պատժի  մեջ :» (2 : 165)Մարգարեյի  ուղեկցորդները  շատ  էին   սիրում    Ալլահին  և  Նրա  Մարգարեյին : Երբ   ուղեկցորդ  Խուբեյբ  իբն  Ադիին   բազմաստվածները   բերեցին   մահապատժի ,  նրանք  հարցրեցին  նրան . « Դու  ունե՞ս  վերջին  ցանկությունը :» Նա  ասաց. «  Այո, թույլ  տվեք  աղոթել :» Նրանք  թույլ  տվեցին  նրան  աղոթել : Նա  առաջինն  էր  ,  ով  աղոթեց  երկու  կքանիստ  մահապատժից  առաջ : Աղոթքից  հետո  նա  ասաց. «  Երդվում  եմ  Ալլահով,  եթե  չլիներ  իմ  մահապատժի  փաստը  ես  կշարունակեյի  աղոթել,  որպեսզի  չստացվեր ,  որ  ես  վախենում  եմ  մահից :»   Երբ  նրանք    մահապատժի  էին  ենթարկում ,  հարցրեցին  նրան .«  Արդյո՞ք  դու  կցանկանայիր ,  որ  Մարգարե  Մուհամեդը  լինի  քո  փոխարեն   և  դու  լինես  քո  ընտանիքի  հետ :»  Նա  պատասխանեց .'' Երդվում  եմ  Ալլահով ,  ես  չէի  ցանկանա  , վնասել  Մուհամեդին  նույնիսկ  փշով ,  մինչ  ես  ապահով  կլինեմ  իմ  ընտանիքի  հետ : »Նողկալի  է  նա,  ով  առավելություն  է  տալիս իր  ցանկություններին,  քան  Ալլահի  և  Մարգարեյի  սիրուն :  Աստված  ասաց. '''' Ասա,  Օ, Մուհամեդ , « Եթե  ձեր  հայրերը,  ձեր  որդիները ,  ձեր  կանայք ,  ձեր  բարեկամները ,  ունեցվածքը ,  որ  դուք  ձեռք  եք  բերել ,  առևտուրը ,  որի  կորստից  դուք  վախենում  եք  և  կացարանները ,  որում  դուք   գոհ  եք  ,ավելի  սիրելի  են  ձեզ , քան  Ալլահը  և  Նրա  Մարգարեն  և  ջիհադը ,  այսինքն  պայքարը  հանուն  Նրա ,  ապա   սպասեք  մինչ  Ալլահը   իրականացնի   Իր  հրամանը :  Եվ  Ալլահը  չի  առաջնորդում   հանդգնությամբ  անհնազանդ  մարդկանց : »» (9 : 24)Երբ  մարդ  սիրում  է  հանուն  Ալլահի  և  Նրա  Մարգարեյի ,  նա  շատ  զոհաբերություններ  է  անում  հանուն  այդ    սիրո  հավերժության  և   հավատացյալը  զգում  է  անսահման  երջանկություն : Ամենաբարձրյալ  Աստված  ասաց. « Եվ  նաև  նրանց  համար ,  ովքեր  բնակվում  են  Տանը ,  այսինքն  Մեդինայում   և   ընդունել  են  հավատքը  նրանցից  առաջ ,  նրանք  սիրում  են  նրանց ,  ովքեր  արտագաղթել  են  նրանց  մոտ  և   չեն  գտնում  որևէ  կարիք   իրենց  սրտերում  այնի  համար ,  այսինքն,  ինչ   տվել  են  արտագաղթյալներին  ,  այլ  տալիս  են  առավելություն  իրենցից ,  նույնիսկ  չնայած,  որ   նրանք   զրկանքի  մեջ  են :  Եվ ,  ով  պաշտպանված  է  իր  հոգու   գծուծությունից ,  նա  կլինի  հաջողակ :» (59 : 9)Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Մարդ  կճաշակի  հավատքի  'քաղցրությունը' ,  երբ  ձեռք  բերի  երեք  հատկություն .   այն ,  որ  Ալլահը  և  Նրա  Մարգարեն  ավելի  սիրելի  են , քան  մյուս  արարածները ,  որ   մարդ  պիտի  սիրի  հանուն  Աստծո  և , որ  մարդ  պետք  է  ատի  վերադարձը անհավատության    այնպես,  ինչպես  կատի  ընկնել  հուր  Կրակ :»Այս  սիրոնն  հասնելը  ,  իրոք  մի  մեթոդ  է ,  որի  միջոցով  մարդ  կարող  է  պաշտպանել  իրեն  դժվարություններից ,  խնդիրներից  և  փորձություններից  Դատաստանի  Օրը :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Յոթ  կարգի  մարդ  կշվաքեն  Ալլահի  ստվերում ,  այն  օրը ,  երբ  չի  լինի  ոչ  մի  ստվեր , բացի  Նրա  ստվերից :  Առաջինը ,  Արդար  ղեկավարը ,  երիտասարդները ,  ովքեր  մեծացել  են  Ալլահին  երկրպագելով  , մարդ ,  ում  սիրտը   կապված  է  Մզկիթի  հետ ,  և   երկուսը ,  ովքեր  սիրում  են  միմյանց  հանուն  Ալլահի  և  առանձնացել  են  դրանում  նույնպես,  և  մարդ ,  ում  ազդեցիկ  կինը   փորձում  է  գայթակղել ,  բայց  նա  ասում  է . «Ես  վախենում  եմ  Ալլահից »  և  մարդ,  ով  բարեգործություն  է  տալիս  այնքան  գաղտնի ,  որ  իր  ձախ  ձեռքը   չգիտի ,  ինչ  է  անում  իր  աջ  ձեռքը   և , մարդ ,  ով  հիշում  է  Ալլահին  և  լալիս  է :» (Բուխարի )Ալլահին  երկրպագելը,  իրոք,  մարդուն  կդարձնի  ենթարկվող  Ալլահին  և  կազատի  նրան  ցանկություններին  և  իղձերին  գերի  լինելուց :  Երբ  մարդ  հետևում  է  նրան,  ինչ  Ալլահը  հրամայել  է   և  հեռու  է  մնում  արգելվածից ,  նա  զգում  է  իրական   երջանկություն   և  նա  զգում  է  ,  որ  հաղթահարել  է  իր  ցանկությունները  և  պարտության  է  մատնել  Սատանային : Իսլամի  ուսմունքը  հրահանգում  է  մեզ   նվիրել  կյանքը ,  հարստությունը  և  ժամանակը    Աստծոն:   Իսլամը  իրականացնելը  ոչ  միայն  ժամանակավոր  բան  է ,  շարունակական ,  այն  կյանքի  ձև  է:   Ալլահն  ասաց. «« Ասա. « Իրոք,  իմ  աղոթքը,  իմ  զոհաբերությունը ,  իմ  ապրելը  և  իմ  մահանալը  Ալլահի  ,  աշխարհների  Տիրոջ  համար  է :»»  (6 : 162)Ու.  Մոնթգոմերի  Ուաթը ,  իր  Ի՞նչ  է  Իսլամը «  գրքում   ասաց. «  Նախապաշարմունքը   դժվարություններից  միայն   մեկն   է ,  որին  հանդիպում  են   Իսլամի  եվրոպական  կամ  ամերիկյան  ուսանողը :  Այն  պահից ,  երբ  նա  սկսում  է  նկարագրել  Իսլամը  ինչպես  ' Ղուրանի  կրոն ' ,  կամ  '  Այսօր , չորս  հարյուր  միլիոն  մուսուլմանների  կրոն » ,  նա  ներկայացնում  է  մի  ենթախումբ ,  որը  չի  համապատասխանում ' կրոն'  ենթախմբին : Ի՞նչ  է  հիմա   'կրոնը'  նշանակում  արևմուտքցու  համար :  Լավագույն  դեպքում ,  հասարակ  մարդու  համար    այն  նշանակում  է  մեկ  ժամի  տրամադրում  կամ  այդպիսի  մի  բան,  կիրակի  օրերը    գործնականի ,  որը  նրան  աջակցություն  և  կորով  է  տալիս   կյանքի  խնդիրների  հարցում  և  որը   խրախուսում  է  նրան  լինել  ընկերական  ուրիշների  նկատմամբ   և  պահպանել  սեռական  չափանիշների  սեփականությունը ,  այն  շատ  քիչ  է  վերաբերվում ,  կամ  ընդհանրապես  չի  վերաբերվում   առևտրային  կամ  տնտեսական  կամ  քաղաքական  կամ  էլ  արդյունաբերական  հարաբերություններին :  Վատագույն  դեպքում ,  այն  նպաստում  է  ինքնավստահության  վերաբերմունքին ,  ավելի  բարգավաճ  անհատների  և  ինքնագոհ  ցեղատեսակների  հանդեպ :  Եվրոպացին  կարող  է  դիտել  կրոնը  որպես  շահագործողների  զարգացում   հասարակ  մարդկանց  նկատմամբ,  որպեսզի  պահեն  նրանց  կախվածության  մեջ :  Որքան  տարբեր  է  Մուսուլմանակն  տարբերակի  իմաստից ,  որն  ասում  է « Իրական  կրոնը  Աստծո  հետ ,  Իսլամն  է :» (3 :19)   Թարգմանաբար   'կրոն'  բառը  նշանակում  է  Դին  է ,  որը  արաբերենում   սովորաբար  վերաբերվում  է  կյանքի   ամբողջ  ձևին :  Այն  անհատների  անձնական  գործ  չէ ,  որը  վերաբերվում  է  միայն  նրանց  կյանքին ,  այլ   մի  բան է,  որը  և  անհատական  և  հասարակական  է ,  երբեմն   մի  բան  է,  որը  ընդգրկում  է     ամբողջ  հասարակարգը ,  որտեղ  անձը  մտածող  է :  Այն  ներառում  է  աստվածային  ուսմունքը ,  երկրպագման  ձևերը ,  քաղաքական  տեսությունը ,  հարաբերությունների  մանրամասն  գաղտնաբառը   միասին  վեցրած ,  որը  նաև  ներառում  է   այնպիսի  բաներ,  ինչպիսիք  են  հիգենան  և  վարվելակարգը[9] ,  ինչպես  դասակարգում  են  եվրոպացիները :  Աստծո  բոլոր  հրեշտակները ,  Մարգարեները   և  Առաքյալները  ,    ենթարկվում  են  Նրան :  Ալլահն  ասաց. « Երբեք  Մեսսիան  չի  արհամարհի  լինել  Ալլահի  ծառա ,  ոչ  էլ  հրեշտակները  Նրա  մոտ: Եվ  ով  արհամարհի  Նրան   երկրպագելը    և  ամբարտավան  դառնա ,  Նա  կհամախմբի  նրանց  միասին   Իր  մոտ  :» (4 : 172)Բոլոր  արարածները  ենթարկվում  են  Ալլահին,  որը  ապացուցում  է  Արարչի  մեծությունը :  Ալլահն  ասաց. «  Երբեք  Մեսիան  չի  արհամարհի  լինել  Ալլահի  ծառա ,  ոչ  էլ  հրեշտակները  Նրա  մոտ :  Եվ  ով  արհամարհի  Նրա  երկրպագությունը  և  ամբարտավան  դառնա ,  Նա  կհամախմբի  նրանց  Իր  մոտ : Յոթ  երկնքները  և  երկիրը  և  ինչ  նրանց  մեջ  է ,  փառաբանում  է  Նրան :  Եվ   չկա  ոչինչ ,  բացի  այնից , ինչ  փառաբանում  է նրան ,  բայց  դուք  չեք  հասկանում  նրանց  փառաբանման  ձևը :  Իրոք,  Նա  Ամենաներող  և  Հանդուրժողն  է :» (17 : 44)Ով  շրջվում  է  Ալլահի  երկրպագումից  ,  ունենում  է  նողկալի  կյանք ,  քանի  որ  նա  չի  ունենում    կյանքի  ուղեցույց   և  երբեք  չի  զգում  իրական  երջանկություն :  Ալլահն  ասաց. « Եվ  ով  շրջվում  է  Ինձ   հիշատակելուց ,  իրոք ,  նա  լինում  է  ճնշված ,  (այսինքն  ունենում  է  դժվար  կյանք ),  և   Մենք  կհամախմբենք ,  (այսինքն,  հարություն  կտանք )  Հարության  Օրը  կույր :» (20 : 124)Կարճ  ասած ,  ով  չի  հնազանդվում  Ալլահին ,  նա  դառնում  է  Սատանայի  խաղալիքը : Ալլահն  ասաց. « Եվ ,  ով  կույր  է  Ամենագթասրտին  հիշատակելուն ,  Մենք   մատնանշում  ենք  նրան  սատանային ,  և  նա է  դառնում  նրա գործընկերը :» (43 :36 ) Սատանան  կառաջնորդի  միայն  նողկանքի  այնպես,  ինչպես  որ  խոսք  է  տվել : «« Իբլիսը  ասաց. « Իմ  Տեր,  որովհետև  դու  ինձ   սխալմունքի  մեջ  ես  դրել ,  ես  իրոք,  նրանց  կդարձնեմ  անհնազանդ  և  գրավիչ ,  այսինքն  մարդկության  երկրի  վրա   և  ես  կշեղեմ  նրանց  բոլորին :»» (15 : 39)Ալլահին  երկրպագելը,  իրոք,  տալիս  է   անսահման  երջանկության  զգացում ,  որը  անբացատրելի  է :  Տեսեք , թե  ինչ  է  ասել   մի  մուսուլման  ,  ով  արտահայտել  է  իր  երջանկության  զգացումը . « Եթե  թագավորները  կամ  նրանց  երեխաները  իմանային  այն  երջանկության  մասին ,  որ  մենք  ունենք ,  նրանք  անկասկած  կկռվեյին   սրերով  մեզ  հետ  դրա  համար :» 2. Ո՞ՐՆ  Է   ԻՐԱԿԱՆ ,  ՀԱՎԵՐԺ  ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅԱՆ    ՏԱՆՈՂ   ԲԱՆԱՁևԸ : Իրական  երջանկությունը    այն  է ,  որը  պարգևում  է   լավ  կյանք  Հետագայում :   Այս  է  դրդում  մուսուլմանին   միշտ  փորձել  լինել  ավելի  լավը :  Ամենաբարձրյալ  Աստված  ասաց. « Եվ  ինչ  վերաբերվում  է  նրանց ,  ովքեր  կանխորոշված   բարգավաճում  են ,  կլինեն  Դրախտում ,  և  կբնակվեն  այնտեղ   այնքան , որքան  երկինքը  և  երկիրը   կտևեն,  բացի  այն  դեպքից  ,  երբ   քո  Տերը  կցանկանա   պահպանել   անխափան :» (11: 108)Պետք  չէ  նպատակ  դարձնել  հարստություն  դիզել  այնքան  ,  որքան  հնարավոր  է  այս  կյանքում ,   քանի  որ  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. «Այս  աշխարհը   հավատացյալի  բանտն  է  և  անհավատի  դրախտը :» (Աբու  Դաուդ )Կարող  է   հարց  առաջանալ  ,  թե  ինչպես   է  այս  ճիշտ ,  եթե   շատ  ոչ  մուսուլմաններ  ապրում  են  աղքատության  մեջ,  մինչ  որոշ  մուսուլմաններ  հարուստ  են :  Պատասխանը  շատ  պարզ  է :  Եվ , հետևյալ  պատմությունը  կբացահայտի   պատասխանը :  Եգիպտոսի  գլխավոր  դատավոր  Իբն  Հաջար  ալ- Ասքալանիին,  թող  Ալլահը  գթա  նրան,  կանգնեցրին   հրեաները,  ովքեր  հարցրեցին . «  Ինչպե՞ս  դու  կմեկնաբանես  ձեր  Մարգարեյի  (Խ.Ա.Ո.Ն)   « Այս  աշխարհը  բանտ  է  հավատացյալի  և  դրախտ  է  անհավատի  համար »  խոսքերը :  Ես  անհավատ  եմ  և  ես  աղքատության  մեջ  եմ :  Դու  հարուստ  ես  և  դու  մուսուլման  ես :  Իբն  Հաջարը  ասաց. « Նույնիսկ  ,  չնայած  դուք  աղքատ  եք ,  դուք  համարվում  եք  ձեր  դրախտում ,  քանի  որ  պատիժը ,  որը  սպասում  է  ձեզ  հաջորդ  կյանքում  սարսափելի  ցավոտ  է   և  ,  չնայած  որ  ես  հագնված  եմ  այսպես ,  եթե  Ալլահը  ցանկանա  ընդունել  ինձ  Ջեննա[10],  այս  հաճույքը  ,  որ   ես  ունեմ  այս  կյանքում  ոչինչ  է  Ջեննայի  հաճույքների  դիմաց :»  Այս  խոսքերը  լսելով ,  աղքատ  մարդը  ընդունեց  Իսլամ : Իսլամը  հրահանգում  է  հավատացյալին  խուսափել  այս  աշխարհի   գերագնահատումից :  Դրա   անկայունությունը  պարզ  է  և  մուսուլմանին  խրախուսվում  է  խորը    չգրավվել  դրա  մեջ :   Սահլ  իբն  Սադի  մարգարեական   հադիթը  ասում  է . « Մենք  Ալլահի  Մարգարեյի   (Խ.Ա.Ո.Ն)  հետ   էինք   Դուհլ  Հուլեյֆա   տարածքի  մոտակայքում   և  նա  տեսավ   ճարպակալած    ոչխարներ,  որոնց  վերաբերյալ  նա  ասաց. « Արդյո՞ք  դու  տեսնում  ես  այս  որչխարների  տերը   անհանգստանում  է  դրանով: երդվում  եմ  Մեկով,  Ում  ձեռքերում  է  իմ  կյանքը ,  ամբողջ    աշխարհը  ավելի  կարևոր  է  Ալլահին,  քան  այս  ոչխարը  իր  տիրոջ  համար :  Եթե   այս  աշխարհը  հավասար  լիներ    ճանճի  թևի   արժեքին ,  Ալլահը  չէր  տա  ոչ  մուսուլմանին  ջրի  կաթիլ :»  (Իբն  Մաջահ) 3.  ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԸ  և  ԱՌԱՔՅԱԼՆԵՐԸ  ԱՐԱՐԱԾՆԵՐԻՑ  ԼԱՎԱԳՈՒՅՆՆԵՐՆ  ԵՆ  և  ԱՄԵՆԱՍԻՐԵԼԻՆԵՐԸ  ԱԼԼԱՀԻՆ:Նրանք  բոլոր  են  եղել  են   փորձությունների  մեջ : Ոմանց    սպանել  են ,  ոմանց   վտարել  են  իրենց  հայրենիքից,  ոմանց  էլ  մերժվել  են  իրենց  իսկ  մարդկիկ : Եթե  սա  է  խնդիրը ,  ապա  որևէ  մեկը,  ով  ավելի  ցածր  դիրքում  է  քան  նրանք ,  կարող  են  վնաս  կրել  նույն  կերպ :  Երբ  փորձությունն  է  գալիս  ,  մենք  չպետք  է  խուճապի  մատնվենք ,  այլ  հակառակը,  պետք  է  ամուր  լինենք ,  քանի  որ  այս  մի  ուղղի  է ,  որով  փորձության  է  ենթարկվում  մեր  հավատքը  և   իրական  երջանկությունը :  Ալլահը  ասաց  Մարգարե  Նոյի  մասին. « Եվ  Մենք ,  իրոք   ուղարկել  ենք  Նոյին  իր  մարդկանց   և  նա   մնաց   նրանց  մեջ  հազար  տարի ,  պակաս  հիսուն  տարի  և   ջրհեղեղը   ճանկեց  նրանց ,  մինչ  նրանք  վատ  արարքներ  էին  անում :» (29 : 14)Ալլահը  ասում  է   մեզ  հետ  կապված  Մարգարե  Իբրահիմի  պատմության  մեջ .«« Եվ  պատասխանը  նրա  Իբրահիմի  մարդկանց ոչ  ինչ  էր  քան այն ,  որ  նրանք  ասեցին . « Սպանեք  նրան  ,կամ  այրեք,'' բայց  Ալլահը  փրկեց   նրան  կրակից :  Իրոք,  այստեղ  են  նշանները  մարդկանց  համար ,  ովքեր  հավատում   են :»» (29 :24)Ալլահն  ասաց  Մարգարե  Մովսեսի  մասին .«« Եվ  փարավոնն  ասաց. «  Թողեք  ես  սպանեմ  Մովսեսին  և  թող  նա  կոչի  իր  Տիրոջը : Իրոք,  ես  վախենում  եմ ,  որ  նա  կփոխի  ձեր  կրոնը  կամ  ,  որ , նա  երկրի  կործանման  պատճառ  կդառնա : »» (40 : 26)Ալլահն  ասաց  Մարգարե  Շուեյբի  մասին. «« Ամենաանբարյացակամները ,  ովքեր  նրա  մարդկանցից  ամենաամբարտավաններն  էին ,  ասացին, « Մենք  անկասկած   քեզ  կվտարենք , Օ, Շուեյբ   և  նրանց ,  ովքեր  հավատացել  են  քեզ  հետ  մեր  քաղաքից ,  կամ  դուք  պետք  է   վերադառնաք  մեր  կրոնին :» Նա  պատասխանեց « Եթե  նույնիսկ  դուք   ակամա՞  եք:»»  (7 : 88)Ալլահն  ասաց  Մարգարե  Սալեհի  մասին.«« Նրանք  ասացին. «Օ, Սալեհ ,  դու   սրանից  առաջ  մեր  միջից   խոսքի  տեր  մարդն  էիր :  Արդյո՞ք  դու  արգելում  ես  մեզ   երկրպագել  այն,  ինչին   մեր  հայրերն  են  երկրպագել :Եվ ,  իրոք, մենք  այն  բանի  մեջ  ենք ,  որին  դու  մեզ  կոչում  ես ,  անհանգստացնող  կասկածի :»» (11: 62)Ալլահն  ասաց  Մարգարե  Լութի  մասին.« Բայց  նրա  մարդկանց  պատասխանը  ոչինչ  էր  քան այն,  որ  նրանք  ասացին. «Վտարեք  Լութի  ընտանիքը  մեր  քաղաքից :  Իրոք,  նրանք  մարդիկ  են  ,  ովքեր  իրենց  անարատ  են  պահել :» (27 : 56)Ալլահն  ասաց  Մարգարե  Հիսուսի  մասին.«« Եվ  նրանց  ասածի  համար ,« Իրոք ,  մենք  սպանել  ենք  Մեսիային,  Հիսուսին ,  Մարիամի  որդուն ,  Ալլահի  Մարգարեյին :»  Եվ  նրանք  չեն  սպանել  նրան,  ոչ  էլ  նրանք  խաչել  են  նրան ,  բայց   ուրիշն   էր  նրան  նման :  Եվ  իրոք ,  նրանք ,  ովքեր  տարբերում  են,  կասկածի  մեջ  են  դրա  համար :  Նրանք  դրա  մասին  գիտելիք  չունեն ,  բացի  այդ  նմանությունից :  Եվ  նրանք  չեն  սպանել  նրան,    անշուշտ:»» (4 : 157) Ալլահն  ասաց  Մարգարե  Մուհամեդի  մասին.« Մենք  գիտենք ,  որ  դու , Օ,  Մուհամեդ ,  տխրել  ես  այնից,  ինչ  նրանք  ասացին :  Եվ,  իրոք ,  նրանք  չեն  կոչել  քեզ  ստախոս,  այլ   Ալլահի  տարբերակներն  են ,  որ  սխալ  արարքներ  անողները  մերժում  են :» (6 : 33)4. ՍԱՀՄԱՆԵԼ  ԱՄԵՆԱՄԵԾ  ՆՊԱՏԱԿԸ  ՄՈՒՍՈՒԼՄԱՆԻ  ԿՅԱՆՔՈՒՄ.  Յուրաքանչյուր  մուսուլմանի  նպատակը  պիտի  լինի   հասնել  Ալլահի  Գութին  և  Նրա  Դրախտին :  Այս  նպատակին  չի  կարելի  հասնել ,  մինչ  մահը :  Մուսուլմանը   մինչ  մահ     կլինի  մշտական , շարունակական  պայքարի  մեջ  ,  հասնելու  այս  նպատակին :  Ինչ  վերաբերվում  է  ոչ  մուսուլմաններին,    նրանք   փնտրում  են  հասնել  աշխարհիկ  նպատակներին  և  գործարկում  են  կարճատև  երջանկություն,  հասնելով  դրանց :  Երբ  մարդ  հասնում  է  նպատակին ,  որի  համար  նա  ջանադրաբար  աշխատել  է ,  հասնելուց  հետո  գում  է  անհանգստություն ,  թե  ինչ  կլինի  հետո : Այս  կստիպի  մարդուն  դառնալ  անկայուն , հոգևոր  տեսանկյունից :  Մարդիկ ,  ովքեր  պատկանում  են  այս  դասակարգին,  այսինքն,  ապրում  են  միայն   ստանալու  իրենց  ցանկությունները  և  իղձերը ,  չեն  զգում   երջանկություն : Ալլահն  ասաց  նրանց  մասին .« Իրոք,  Ալլահը  կընդունի  նրանց, ովքեր  հավատացել  են   և  առաքինի  արարքներ  են  արել  հասնելու  այգիների ,  որոնց  ներքևը  գետեր  են  հոսում ,  բայց  նրանք ,  ովքեր  չեն  հավատացել ,  գոհ  են  մնացել  իրենցից   և   սնվել  են  ինչպես  անասուններ   ,Կրակը  կլինի  նրանց  բնակության  վայրը :» (47 : 12 )Նույնիսկ ,  եթե  այդ  անհատները  ունեն  գիտական  աստիճաններ  տարբեր  բնագավառներում , բայց  ունակ  չեն  ճանաչելու  իրենց  Տիրոջը,  նրանց  գիտելիքը  ոչ  մի  առավելություն  չի  տա  նրանց :  Ալլահն  ասաց. « Կամ  դուք  կարծու՞մ  եք ,  որ  նրանց  մեծամասնությունը  լսում  կամ  փաստարկում  են :  Նրանք  ոչինչ  են ,  քան  անասուն :  Ավելի  շուտ ,  դրանք   ,նույնիսկ  ավելի  ճիշտ  են  իրենց   ուղղում :» ( 25 :44)Մի  բանաստեղծ    ասել  է . « Մի  նայիր  նրանց ,  ովքեր  հեռացել  են ,  կամ  ինչպես  են  հեռացել ,  այլ  նայիր  նրանց ,  թե  ինչպես  են  հաջողակները  հասել  հաջողության :»  Ալլահն  ասաց. « Եվ  Մենք ,  իրոք  արարել  ենք  Դժոխքի  համար  շատ  ջիներ  և  մարդ:  Նրանք  ունեն  սրտեր,  որոնցով  նրանք  չեն  հասկանում ,   նրանք  ունեն  աչքեր ,  որոնցով  նրանք  չեն  տեսնում   և  նրանք   ունեն  ականջներ ,  որոնցով  նրանք  չեն  լսում :  Նրանք  նման  են  անասունների ,  նույնիսկ  դրանք   ավելի  ճիշտ  են :  Այդ  նրանք  են ,  ովքեր   անհոգ  են :» (7 : 179)Այս  չի  նշանակում ,  որ   մարդ  պետք  է  մի  կողմ  թողնի  իր  ախարհիկ  կյանքը  և  դառնա   բեռ  ուրիշներին :  Ալլահը  հրամայում  է  իր  ստրուկներին   պայքարել  այս  աշխարհում  և  ջանասեր  աշխատել ,  հասնելու  իրենց   պաշարներին  :  Այս  է  հրամայված  նաև  Շարիաթով[11]:  Ալլահն  ասաց. « Այդ  Նա  է,  Ով   դարձրել  է  երկիրը  հնազանդ   ձեզ ,  այսպիսով  քայլեք    դրա  լանջերով  և  կերեք  Նրա  պաշարներից ,  և  Նրանն    է  հարությունը :» (67 :150)Մարդու  արժեքը  բարձրանում  է ,  երբ  նա  աշխատում  և  պայքարում  է  հասնելու   կյանքի   հիմնական  անհրաժեշտություններին ,  կերակրելու  իրենց  և  իրենց  ընտանիքները  և  նաև ,  երբ  նրանք   բարեգործություն  են  անում  Ալլահի  ճանապարհին :  Ալլահն  ասաց. « Նրանք ,  ովքեր  վատնում  են  իրենց   ունեցվածքը  Ալլահի  ուղղում  և    չեն  հետևում  ինչ  վատնել  են  հիշատակումներով  կամ  այլ  վիրավորանքներով ,  կունենան  իրենց  պարգևը  իրենց  Տիրոջ  հետ  և   չի  լինի  վախ  կապված  նրանց  հետ ,  ոչ  էլ  նրանք  կտխրեն :» (2 : 262)Մուսուլմանից  պահանջվում  է  ,  որ  այս  կյանքի  գայթակղությունները   չվնասեն  նրա  արարքներին  և  մտադրություններին : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Ձեռքը ,  որը  տալիս  է  բարեգործություն  ավելի  լավ  է ,  քան  որ   վերցնում  է :  Տվեք   բարեգործություն   նրանց ,  ում  դուք  աջակցում  եք   և   լավագույն  ձևը  բարեգործության  այն   է ,  երբ  դուք  տալիս  եք  բարօրության  ժամանակ :  Ով   ձեռնպահ  մնա   բարեգործություն  վերցնելուց ,  Ալլահը  կօրհնի  նրան :»  (Բուխարի )Մարդ  կպարգևատրվի  իր  մտադրությունների  համար :  Եթե  ունևոր  մարդը  մտադրվի   բարեգործություն  տալ  Ալլահի  ճանապարհին ,  Ալլահը  կպարգևատրի  նրան  ըստ  իր  մտադրությունների :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո. Ն ) ասաց. «« Այս  աշխարհը  չորս  տեսակի  անհատների  համար  է :  Ստրուկի ,  ում  Ալլահը  պարգևել  է  ունեցվածք  և  գիտելիք  և  նա  վախենում  է  Ալլահից  և  պահպանում  է  ընտանեկան  հարաբերությունները :   Նա  հասկացել  է ,  որ  Ալլահը  ունի   իրավունք  նրա  վրա :   Այս  անհատը  լավագույն  դիրքում  է :  Երկրորդը ,  ստրուկն  է ,  ում  Ալլահը  տվել  է  գիտելիք ,  բայց  չի  պարգևել  ունեցվածք  և , եթե  նա   անկեղծ  է  իր  մտադրությունում   և  ասում  է . « Եթե  ես  ունենայի  գումար ,  ես  կանեյի  այսպես  և  այսպես  անում  է :»  Նրանք  կլինեն  հավասար  պարգևում :»» (Թիրմիզի )5. ԻՄԱՆԱԼՈՒ  ԱՅՍ  ԿՅԱՆՔԻ  ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ .  Իսլամը   պարզաբանել   է  մուսուլմանին,  որ  կյանքը  անցողիկ  հաճույք  է :  Ալլահն  ասաց. « Գեղեցիկ  է  մարդկանց  համար  սերը  այնի  նկատմամբ,  ինչ  նրանք  ցանկանում  են ,  կանանց ,  որդիների,  ոսկու  և  արծաթի  հավաքելու,  ազնվացեղ  ձիերի ,  եղջերավոր  անասունների  և  պտղատու  հողերի : Այս  աշխարհիկ  կյանքի  հաճույքն  է ,  բայց   Ալլահը  ունի  լավագույն  վերադարձը  ,  այսինքն,  Դրախտը :» (3 : 14)Ալլահը  պարզաբանել  է  այս  կյանքի  կարճատևությունը :  Նա  ասաց. « Իմացեք,  որ  այս  աշխարհի  կյանքը  ոչ  ինչ    է , քան  զարմանք   և   տարբերություն  և  հիացմունք  և  հպարտություն  մեկը  մյուսի  նկատմամբ  և  մրցակցություն   ունեցվածքի  երեխաների  բարգավաճման ,  ինչպես  օրինակ  անձրև  ,  որի  բույսը   աճում  է  գոհացնելով    հողագործներին ,  հետո  այն   չորանում  է  և  դու  տեսնում  ես  այն  դեղնում  է ,  հետո  այն  դառնում  է  ցրված  փշուր :  Եվ  Հետագա  կյանքում  կա  դաժան  պատիժ    և  թողություն  Ալլահից  և  խրախուսանք :  Եվ ,  ինչ  է  աշխարհիկ  կյանքը ,  եթե  ոչ  երազանքների  հրճվանք :» (57 : 20)Ալլահը  պարզաբանել  է ,  որ  այս  կյանքը  միայն  քայլ  է  հաջորդ  կյանք ,  որը  հավերժ  է :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  տեղեկացրեց  իր  ուղեկցորդին,  Ումար  իբն  Խատաբին,  այս  մասին,  երբ  Ումարը  մտավ  նրա  մոտ  և  գտավ  նրան   պառկած  խսիրի  վրա ,  որը  իր  հետքն  էր  թողնում  Մարգարեյի  կոնքերին :  Նա  ասաց. « Օ, Ալլահի  Մարգարե ,  եթե  դու  ցանկանաս ,  մենք  կարող  ենք  բերել  քեզ  անկողին  ավելի  հարմարավետ  քան  այս:» Նա  ասաց. « Ի՞նչ  է  ինձ  պետք  այս  աշխարհում :  Այս  աշխարհում  իմ  օրինակը  նման  է   մի  մարդու , ով   ձիավարում  է  արևոտ  օր  և  հետո  տանում  է  ստվերը  ծառի  տակ , որոշ  ժամանակ ,  հետո   հեռանում  և  շարունակում  է  իր  ուղևորությունը :» (Ահմեդ )Ալլահը  պարզաբանել  է  մեզ ,  որ  այս  կյանքը  լի  է  անհանգստություններով  և  նողկանքով :  Եթե  դու   ուրախ   ես  մեկ  օր ,  դու  դժբախտ  կլինես  այլ   օրեր :  Եթե  դու  ծիծաղես  մեկ  օր,  դու  կլացես   այլ   օր:  Անդադար  ուրախ  լինելը , հավասար  է  անհնարինի :  Այս  է  մեր  կյանքի    բնույթը: Անտեղի  է  մեզ  վստահել   այս  աշխարհին  և  արհամարհել  մյուսը :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  հրահանգեց  իր  ուղեկցորդին  Աբդուլլահ  իբն  Ումարի.« Եղիր  այս  կյանքում  օտարական ,  կամ  ճանապարհորդ :» (Բուխարի )Արքաները ,  որոնց  մասին  մենք  կարծում  ենք ,  որ  իրոք  նրանք  վայելում  են  կյանքը ,  չեն  անում  այդ :  Աբդուռռահմեն  ան- Նասիրը ,  Իսպանիայի  Ումայադ  տոհմի  խալիֆներից  մեկը ,  ով  կառավարել  է  մոտ  հիսուն  տարի ,  գրել  է  մի  գրառում ,  որը  գտնվել  է  նրա  մոտ,  մահից  հետո : « Իրոք,   օրը,  որը  իսկապես   ուրախ  է  օր  է  եղել  այս   խալիֆի  համար  այս  և  այն  օրն  էր ,  այս  և  այն  ամսվա  և  այս  և  այն  տարվա :» Միասին  վերցված ,  դրանք  տասնվեց  օր  էին ,  որոնց  ընթացքում  նա  լիարժեք  երջանիկ  էր : Բանաստեղծը   պարզաբանեց  այս  կյանքի  բնույթը  ասելով.Այս  կյանքը  տևական   չէ  որևէ  մեկի  համար ,Ինչպես  դուք  տեսնում  եք ,  ամեն  ինչ  անցնում  է  այնքան  արագ ,  որքան  գալիս  է,Ով  ուրախ  է   մեկ  ժամանակահատված,  զգում  է  դժբախտ  այլում:Մեկ  ուրիշն  ասաց.Բոլորը  բողոքում  են  այս  կյանքից,Անեծք  լինի  նրանց ,  արդյո՞ք  նրանք  սպասում  են  ապրել  հավերժ:Երբ  մուսուլմանը  գիտակցում  է  այս , աճում  է  նրա  ցանկությունը  հասնել  ավելի    նախապատրաստումների    Հետագա  կյանքի  համար  և  կուրորեն   չկառչել  այս  կյանքից : Եթե  աշխարհին    այս  կույր  կառչումը    նյութականացվի ,  մարդ  կզղջա  ամեն  կորած  հնարավորության  համար  և   այն  կոչնչացնի  նրա  երջանկությունը :  Ալլահն  ասաց. « Ամեն  հոգի  կճաշակի  մահ   և  քեզ  կտրվի  քո  լիարժեք    փոխհատուցումը    Հարության  Օրը :  Այսպիսով ,  նա  , ով    հեռացվել  է  Կրակից  և  ընդունվել  է  Դրախտ,  կստանա  իր  ցանկությունը :  Եվ   ինչ  է   այս  աշխարհի  կյանքը ,    բացի  երևակայության   հրճվանքից :» (3 : 185)6. ՄԱՐԴ  ՊԵՏՔ  Է  ՇՐՋԱՊԱՏՎԻ  ԼԱՎ  ԱՆՀԱՏՆԵՐՈՎ  և  ԽՈՒՍԱՓԻ   ՆՐԱՆՑ  ԸՆԿԵՐԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ,  ՈՎՔԵՐ  ՉԱՐԻՔ  ԵՆ :  Ոչ  ոք  չի  կարող  մերժել   ընկերոջ  ազդեցությունը  մյուսի  վրա :  Մի  համապատասխան  առակում  ասվում  է . «Ընկերակիցը  կտանի  քեզ  իր  հետ :»Քո  ընկերը  կտանի  քեզ  կամ  դեպի  լավը,  կամ  վատը :  Նա  կարող  է  դեր  խաղալ  քո  երջանիկ  կամ  նողկալի  լինելուն :  Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց. «Լավ   և  վատ   ընկերակցողի  օրինակը  կարող  են  լինել  օծանելիքավաճառը  և  դարբինը :  Օծանելիքավաճառը   կամ  կտա  քեզ  շատ  օծանելիք ,  կվաճառի  քեզ  կամ  ամենաքիչը  դու  կշնչես  անուշ  բույր ,  մինչ  դարբինը  կայրի  քո  հագուստը  կամ ,ամենաքիչը   դու  կշնչես  շատ  տհաճ  հոտ  նրանից :» (Բուխարի )Լավ  ընկերակիցը  մեծ  օգնություն  կլինի  դժվար  պահերին :  Նա  կօգնի  քեզ , երբ  դժբախտությունը  հասնում  է  և  կհիշեցնի  քեզ  հիշատակել  Աստծոն,  երբ  դու  մոռանաս:  Այս  հակառակն  է  վատ  ընկերակցողի ,  քանի  որ  նա  կլինի  առաջինը  ,  ով  կլքի  քեզ ,  երբ  դու  լինես  կարիքի  մեջ  և  կջանա  մեծացնել  քո  նողկանքը : 7. ԻՍԼԱՄԸ  ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ  Է  ԽՈՒՍԱՓԵԼ  ՄԵՂՍԱԼԻ   ԱՐԱՐՔՆԵՐԻՑ .  Մեղսալի  արաքները   կհանգեցնի  անհատին  նողկանքի  և  կխափանի  նրա  իրական  երջանկությունը :  Միևնույն  ժամանակ  մողք  գործելը   հեռու  կպահի  մարդուն  Ալլահին  երկրպագելուց ,  որից  մարդ  երջանկություն  է  քաղում :  Ալլահն  ասաց. « Ոչ,  ավելին,  բիծը  ծածկել  է  նրանց  սրտերը ,  որը  նրանք  վաստակել  են :» (83 : 14)Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Երբ  հավատացյալը  մեղք  է  գործում ,  այն  գրառվում  է  ինչպես  սև  կետ  իրենց  սրտում :  Եթե  նա  զղջում  է ,  սև  կետը  հեռացվում  է  և  նրա  սիրտը   անբիծ  է  դառնում ,  բայց  եթե  նա  շարունակում է  ,  խավարը  տարածվում  է   և  սա   բիծ  է ,  որի  մասին  Ալլահը  ասում  է  Ղուրանում :» ( Իբն  Մաջահ)Մուսուլմանը  պիտի  խուսափի  մեղքերից ,  քանի  որ  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  պարզաբանել  է  մեղքերի  վտանգը :  Նա  ասաց.« Մարդ  կդադրի  ստանալ   նախապատրաստություններ  ըստ  մեղքի ,  որ  նա  գործում է:» (Իբն  Հիբան )Փիլիսոփա  Սոկրատեսը  ասաց. « Մարդը,  ով  անարդար  է ,  համարյա  նողկալի  է ,  ավելին,  այսպես  է ,  եթե  նա  չի  ստանում  իր  համապատասխան  պատիժը  արած  սխալների  համար , նվազագույնն  է , այսպիսով,  եթե  նա  վճարի  և  ստանա  ինչ  արժանի  է  և  աստվածների  և   մարդկանց  ձեռքերից :» Նողկանքի  զգացումը  անհարմարության  արդյունք  է   այն  հանցանքի  համար ,  որ  նրանք  գործել  են :  Ամր  իբն  Սամուրա  իբն  Հաբիբ   իբն  Աբդշեմսը  եկավ  Ալլահի  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  մոտ  և  ասաց. «  Օ,  Ալլահի  Մարգարե ,  ես  գողացել  եմ  այսինչ  ընտանիքից  ուղտ ,  մաքրիր  ինձ :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) պատվիրեց  ուսումնասիրություն  և  երբ  հաստատվեց  ,  որ  նրանք  ուղտ  են  կորցրել , Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  հրամայեց  անդամահատել  մարդու  ձեռքը : Թալաբահն  ասաց. « Ես  դիտում  էի  նրան ,  երբ  նրա  ձեռքը  ընկավ  գետին  և  նա  ասաց. « Փառք  Ալլահին ,   որ  ես  մաքրվեցի  այս  մեղքից » ,  հետո  նա  դիմեց  իր  ձեռքին  ասելով. « Դու  ցանկացար  տանել  իմ  ամբողջ  մարմինը  Դժոխք:» 8. ՄԱՐԴ  ՊԵՏՔ  Է  ԴԱՍ  ՔԱՂԻ  ՄՅՈՒՍ   ԱԶԳԵՐԻՑ  և   ՈՒՇԱԴԻՐ  ԼԻՆԻ  ՊԱՏԻԺՆԵՐԻՑ ,  ՈՐ  ՆՐԱՆՔ   ԿՐԵԼ  ԵՆ .Պետք  է  հասկանալ ,  որ  այս  կյանքը   մնալու  մշտական  վայր  չէ :  Անկախ  նրանից,  թե   որքան ենք  մենք  զարգացել  ,  այս  աշխարհը  կունենա  ավարտ :  Ալլահն  ասաց. « Նրանք  չե՞ն  տեսնում  որքան  սերունդներ  ենք  Մենք  ոչնչացրել  նրանցից  առաջ,  որոնց  Մենք  հաստատել  էինք  երկրի  վրա ,  ինչպես  հաստատել  ենք  ձեզ :  Եվ  Մենք  ուղարկեցինք  անձրև  երկնքից  նրանց  վրա  ուժգին  և  գետերը  հոսեցին  նրանց  տակ,  հոտո ,  Մենք  կործանեցինք   նրանց   իրենց  մեղքերի  համար  և   բերեցինք  նրանցից  հետո  ուրիշ  սերունդներ :» (6 :6)Ալլահն  ասաց.« Արդյո՞ք  նրանք  չեն  ճանապարհորդել երկրով  և  չեն  տեսել   նրանց  ավարտը,  ովքեր  նրանցից  առաջ  էին :  Նրանք  ավելի  հզոր  էին  նրանցից  և  նրանք   պեղեցին  երկիրը  և   կառուցեցին ավելին ,  քան  նրանք ,  այսինքն  Մաքանսները   կառուցել  էին  և  նրանց    մարգարեները  եկան  նրանց  մոտ  պարզ  նշաններով : Եվ   Ալլահը  երբեք  չէր  մոլորեցնի  նրանց ,  այլ  նրանք  մոլորեցրեցին  իրենց :» (30 : 9)Ալլահն  ասաց.« Եվ  Մենք  կործանեցինք  Աադ  և  Թամուդը  և  պարզ  դարձավ  ձեզ  իրենց  կործանված  բնակավայրերից :  Եվ  սատանան   գոհացրեց  նրանց  արարքները  և  շեղեց  նրանց  ուղղուց   և  նրանք  օժտված  էին  ընկալմամբ :» (29 :38)Ալլահն  ասաց.« Եվ  որքան  շատ  քաղաքներ  Մենք  կործանել  ենք ,  որոնք  հանդուգն  էին  իրենց  ապրելակերպում  և   այդ  նրանց  բնակավայրերն  էին ,  որոնք  չեն  բնակեցվել  նրանցից  հետո  , բացի  կարճ  ժամանակից :  Եվ  այդ  Մենք  ենք ,  ովքեր  ժառանգորդներն  էինք : » (28 :58)Երբ  մուսուլմանը  գիտակցում է ,  որ  այս  կյանքը  ժամանակավոր  փուլ  է ,  նա  դառնում  է  երջանիկ  և  երթարկվում  է  Ալլահի  կամքին : Ալլահն  ասաց. « Եվ ,  Օ, Մուհամեդ ,  զգուշացրու  մարդկանց  այն  Օրվա ,  երբ  պատիժը  կգա  նրանց  և  նրանք  ,  ովքեր  սխալ  են  գործել  կասեն. « Մեր  Տեր ,  հետաձգիր  մեզ  մի  կարճ  ժամանակ ,  մենք  կպատասխանենք  Քո  կոչին  և  կհետևենք  մարգարեներին :» Բայց ,  նրանց  կասվի «  Ձեզ  չէ՞ին  զգուշացրել ,  առաջ,  որ   ձեզ  համար  չի  լինի  ընդհատում :  Եվ   դուք  բնակվեցիք  նրանց  բնակավայրերում ,  ովքեր  սխալ  գործեցին  և  այն  դարձավ  պարզ  ձեզ  ,  թե  ինչպես  Մենք  վարվացինք  նրանց  հետ :  Եվ  Մենք   ներկայացրեցինք  ձեզ  շատ  օրինակներ :» (14:44-5)9.  ՄԱՐԴ  ՊԵՏՔ  Է  ՄԻՇՏ  ՆԱՅԻ   ՆՐԱՆՑ ,  ՈՎՔԵՐ  ԱՎԵԼԻ  ՔԻՉ  ԲԱԽՏԱՎՈՐ  ԵՆ .Իրոք,  մարդ  օրհնված  է  օրհնանքներով ,  բայց  ավելի  շատ  նա   մոռացության  է  տալիս  դրանք :  Մարդ  միայն  գիտակցում  է  այդ ,  երբ  կորցնում  է :  Եթե  մեկը  կարիքի  մեջ  է ,  ապա  պիտի  նայի  նրանց  ,  ովքեր  ավելի  քիչ  բախտավոր  են :  Եթե  մեկը  հիվանդ  է ,  բայց  կարողանում  է  շարժվել,  պիտի  նայի  նրանց  ,  ովքեր  անկողնային  են :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Նայիր  նրանց ,  ովքեր  ավելի  քիչ  բախտավոր  են,  քան  դու :  Մի  նայիր  նրանց ,  ովքեր  ավելի  շատ  բախտավոր  են , քան  դու ,  քանի  որ ,  այս  ցանկությունը    պատճառ  է  դառնում  արհամարհել  Ալլահի   օրհնանքը  և  գութը  :» (Համաձայնեցված )Եթե  մարդ  նայի  ավելի  դժբախտներին  քան  նա է ,  նա  կբավարարվի  և  կհասկանա  Աստծո  օրհնանքը :  Մի  մարդ  եկավ  գիտնականի  մոտ  ,  բողոքելով  իր  իրավիճակից :  Գիտնականը  հարցրեց  նրան .« Արդյո՞ք   դու  կցանկանայիր  փոխել   քո  տեսողությունը  հազար  Դիրհամով :» Նա  ասաց. « Իհարկե ,  ոչ :» Գիտնականը  հարցրեց .« Իսկ  ի՞նչ  կասես  քո  ձեռքի  մասին  հազար  դիրհամով :» Նա  ասաց. « Իհարկե ,  ոչ :» Գիտնականը  ասաց. « Ես  քո  օրհնանքներում  տեսնում  եմ  արժանիք    հազարների  և  հարյուրների  և  դեռ  դու  բողոքում  ես :»Ինչ  վերաբերվում  է  Հետագա  կյանքի  դրույթներին ,  ապա  խորհուրդ  է  տրվում  նայել  նրանց ,  ովքեր  ավելի  լավն  են  քան  իրենք  ,  այսպիսով , նրանք  կարող  են  աշխատել  իրենց  վրա  և  զարգանալ : 10. ԲԱՎԱՐԱՐՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ   ՀԱՍՆՈՒՄ  Է  Երբ  մարդ  հեռու  է  պահում  իրեն  մարդկանց  ունեցածի  ցանկությունից  և  երթարկում  է  իր  կամքը  Ալլահին,  նա  հասնում  է  կատարյալ  բավարարվածության : Ղուրանի  տեքստերը  և  Մարգարեական  հադիթները  մեծ  ազդեցություն  ունեն  հասնելու  այս  բավարարվածությանը  մուսուլմանների   սրտերում :  Պատճառը  կլինի  այն,  որ  նրանք  կկարողանան  ապրել  խաղաղ  կյանք ,  հեռու  թշնամանքից  ,  ատելությունից ,  որը արդյունք  է  անբավարարվածության :  Բավարարված  մարդը  իրոք  կապրի  երջանիկ  կյանք:  Ալլահն  ասաց. « Եվ  մի  տածեք  ձեր  աչքերը   այն  բանի,  որոնց  Մենք  տվել  ենք   թույլտվություն  նրանց  որոշ  խմբերին ,  այն  աշխարհիկ  կյանքի  շքեղությունն  է ,  որով  մենք  փորձում  ենք  նրանց :  Եվ  ձեր  Տիրոջ  նախապատրաստությունը    ավելի  լավն  ու  երկարատևն  է :» (20: 131)Մարգարեն   (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Նա,  ով  հնազանդվում  է  Ալլահի  կամքին  կլինի  հաջողակ  և  նրա   նախապատրաստումները    բավական  են  նրան  և  Ալլահը  կգոհացնի  նրան  դրանով :» (Մուսլիմ )Այս  աշխարհի  նկատմամբ  սերը  բնական  է ,  որ  յուրաքանչյուրը  ունի ,  ինչպես  տեղեկացրել  է  մեզ  Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)« Եթե   Ադամի  որդին  ունենար  երկու  մարգագետին  հարստություն ,  նա  կցանկանար  երրորդը , հավասար  դրան :  Ոչինչ  չի  բավականեցնի  Ադամի  որդուն  ,բացի   հողից [12],  և  Ալլահը  կների  նրանց ,  ովքեր  թողություն  են  փնտրում :» (Բուխարի )Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  հրահանգում  է  մուսուլմաններին  լինել  բավարարված  իրենց  ունեցածով:   Այս  խորհուրդը  ունի   որոշակի  ազդեցություն  հավատացյալի  վրա :  Նա  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Ով  արթնանում  է  ապահով  իր  տանը  և  առողջ  է  իր  մարմնով  և  ունի   օրվա   պարենը ,կստանա  բոլոր  աշխարհիկ  պատկանելիքները,  որի  կարիքը  նա  ունի :» (Թիրմիզի )  Եթե  մարդ   զննում  է  Մարգարեական  Սովորույթը ,  նա  գիտակցում  է ,  որ  այս  բոլորը  կյանքի  կարիքներ  են :  Ինչ  վերաբերվում  է  հաջորդ  օրվան ,  դրա  գիտելիքը  Ալլահի  հետ  է ,  մարդ   չունի  ապահովագրություն  ,  որ  նա  կապրի  վկայելու  այդ  թե  ոչ :  գումարը ,  որը  նրա  հաշվին  է  կարող  է  չմնալ  այնտեղ  ինչպես  կանխամտածված  էր  և  հանկարծակի  երևույթը  կարող  է  անցնել  և  գումարները կարող  են  կորել :  Ալլահն  ասաց. « Իրոք,  միայն  Ալլահն  ունի  գիտելիք  ժամի  և  ուղարկում  է  անձրև  և  գիտի ,  թե  ինչ  կա  արգանդում : Եվ  ոչ  մի  հոգի   չի  հասկանա  ,  թե  ինչ  կվաստակի  վաղը   և  ոչ  մի  հոգի  չի  հասկանա ,  թե   որ  երկրում  այն  կմահանա :  Իրոք,  Ալլահը  Ամենաիմացյալ  և  Տեղեկացվածն  է :» ( 31:34)11. ՀՆԱԶԱՆԴՎԵԼ  ԱԼԼԱՀԻ  ԿԱՄՔԻՆ  և  ԿԱԽՎԱԾ  ԼԻՆԵԼ  ՄԻԱՅՆ  ՆՐԱՆԻՑ .   Նա  Միակն  է ,  ով  հոգ  է  տանում  ամենի  մասին :  Նա  տալիս  է ,  ում  ցանկանում  է  և  ետ  է  պահում , ումից  ցանկանում  է :  Նա  տալիս  է  հզորություն  և  առաքինություն  , ում  Նա  ցանկանում  է  և  թուլացնում  և  նսեմացնում  է  ,  ում  Նա  ցանկանում  է :  Ալլահն  ասաց. «« Ասա. « Օ, Ալլահ ,  Ամեն  իշխանության  Տեր ,  Դու  տալիս  ես  իշխանություն,  ում  Դու  ցանկանում  ես  և  վերցնում  ես  իշխանությունը  ումից ,  որ  Դու  ցանկանում  ես :  Դու  պատվում  ես  , ում  Դու  ցանկանում  ես  և  Դու  հնազանդեցնում  ես  ,  ում  Դու  ես  ցանկանում :  Քո  ձեռքերում  է  ամեն  բարիք :  Իրոք,  Դու  պատասխանատու  ես  ամենին:»» (3 : 26 )Երբ  մարդ  գիտակցի ,  որ  բոլոր  դրույթները  արդեն  հրամայված  են  և  որ  այդ   որոշված  է  այն  ժամանակվանից,  երբ  նա  իր  մոր  արգանդում  էր ,  նա  չի  վշտանա  կորցրած  հնարավորություններից :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Իրոք,  ձեզանից  յուրաքանչյուր  արարած  միասին  է  բերվում  իր  մոր  արգանդում  քառասուն  օրում  նութֆայի,  կաթիլի  տեսքով ,  հետո  նա  դառնում  է  ալաքա ,  արյան  գունդ  որոշ  ժամանակ ,  հետո  մուդգահ ,  մամնի  կտոր  ,  որոշ  ժամանակ :  Հետո  նրան  է  ուղարկվում  Հրեշտակ ,  ով  փչում  է  իր  հոգին   նրան  և   ում  հրամայում  են  չորս  բան.  Գրել  նրա  կենսամիջոցը ,  նրա  կյանքի  վայրկյանը ,  նրա  գործողությունները և  արդյոք  նա  կլինի  երջանիկ  ,  թե  ոչ ,  այսինքն,  արդյոք  նա  կմտնի  Դրախտ  թե  ոչ :  Մեկի  շնորհիվ,  Որից  ուրիշ  չկա  աստվածություն ,  իրոք, ձեզանից  մեկը  ներկայացնում  է  արարքներ,  որոնք  համապատասխանում  են  Դժոխքի   մարդկանց  ,  մինչ   կա  արմունկի  երկարությամբ  տարածություն  նրա  և  այնի   մեջ ,   և  ինչ  գրվել  է  գերիշխում  է  նրան  և  այսպիսով  նա  գործում  է  Դժոխքի  կրակների   մարդկանց  գործողությունների  նման  և  մտնում  է  այնտեղ  և  իրոք,  ձեզանից  մեկը  ներկայացնում  է  գործողություններ  այն  մարդկանց ,  ովքեր  Դժոխքի  Կրակներում  են ,  մինչ  կա  միայն  արմունկի  չափ   երկարություն  նրա  և  այնի  միջև   և  ինչ  գրված  է ,  իշխում  է  նրան ,  և  այսպիսով  ,  նա  գործում  է   Դրախտի  մարդկանց  արարքներ  և  այսպիսով,  նա  մտնում   է   այն :» (Բուխարի )Ոչ  ոք  չի  հեռանա  այս  կյանքից , մինչ  չի  ստանա  իր  ամբողջ  պատկանելիքը ,  որը  հրամայված  է  Աստծոց :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն  )ասաց. « Ոչ  ոք  չի  հեռանա  այս  աշխարհից  մինչ    չլրացնի   նրան   կյանքի  տրված   իր  ժամանակը ,  Ալլահի  կողմից  և  մինչ  չվերցնի   իր  բոլոր  պաշարները  ,  որոնք  տրված  են  նրան,  հետևաբար   խնդրիր  Ալլահին :  Երբ  խնդրանքի  պատասխանը  հետաձգվում  է ,  մի  փնտրիր  քո  ցանկացածը   անօրինական  աղբյուրներից ,   քանի  որ  մարդ  ստանում  է  Ալլահի  օրհնանքը ,  երբ  հնազանդվում  է  Նրան :»12.  ՊԵՏՔ  Է  ԳՈՀԱՆԱԼ  ԱՅՆՈՎ,  ԻՆՉ  ԱԼԼԱՀՆ  Է  ՏՎԵԼ  ,  ՆՈՒՅՆԻՍԿ,  ԵԹԵ  ԱՅՍ  ԲԱՆԵՐԸ  ԹՎԱՑՅԱԼ  ԿԱՐՈՂ  ԵՆ  ԱՆՀԱՐՄԱՐՈՒԹՅՈՒՆ  ՏԱԼ :  Ալլահն  ասաց. « Օ,  դու,  ովքեր  հավատացել   եք ,  անթույլատրելի  է  ձեզ  վերցնել  կնոջը  ստիպողաբար :  Եվ  մի  ստեղծեք  դժվարություններ  նրանց  համար   ետ  վերցնելու  բաժինը ,  ինչ  դուք  տվել  եք  նրանց ,  մինչ  նրանք  չեն  գործել  ակնհայտ  մեղք ,  այսինքն  դավաճանություն :  Եվ  ապրեք  նրանց  հետ   բարությամբ ,  քանի  որ  ,եթե  դուք  չեք  սիրում  նրանց ,  միգուցե  դու  չեք  սիրում  մի  գիծ  և  Ալլահը  արարել  է  դրա  մեջ  շատ  բարիք :» (4 : 19)Կարող  է  լինել ,  որ  որևէ  բան  դուք  չեք  սիրում  ,բարիք  է  ձեզ  և  դուք  չգիտեք :  Ալլահն  ասաց. « Մարտնչելը   տրվել  է  ձեզ  մինչ  դուք  ատում  եք  այդ : Բայց ,  միգուցե  դուք  ատում  եք  մի  բան  և  այն  լավ  է  ձեզ  համար  և  միգուցե,  դուք  սիրում  եք  մի  բան  և  այն  վատ  է  ձեզ  համար :  Եվ  Ալլահը  գիտի ,  մինչ  դուք  չգիտեք :» (2 : 216)13. Պետք  է  գիտակցել ,  որ  Ալլահը  ոմանց   տվել  է  աշխարհիկ  պարգևներ ,  նյութական    բաներ,  ի  տարբերություն  մյուսների  ,  աստվածային  իմաստությամբ :  Ալլահն  ասաց. « Եվ  Ալլահը  ոմանց  պարգևել  է   պաշարներ  մյուսներից  առավել :  Բայց ,  նրանք  ,  ում  տրվել  է  ավելին,  չեն  տա  իրենց  պաշարները  նրանց ,  ովքեր  պատկանում  են  իրենց  աջ  ձեռքին,  այսինքն  ստրուկներին , այնպես  որ  նրանք  էլ  լինեն  հավասար  նրանց :  Արդյո՞ք նրանք  մերժում  են  Ալլահի  պարգևը  :»   (16 : 71)Ալլահն  նույնպես  ասաց.« Տեսեք,  թե  Մենք  ինչպես  ենք  գերադասել  ոմանց  պաշարներով  մյուսներից  :  Բայց   հետագա  կյանքը  ավելի  հոյակապ  է  աստիճանում  , տարբերությունում  և  ավելի  լավ  մեծ հռչակով  :» (17 : 21)14. ՉՊԵՏՔ  Է  ՆԱԽԱՆՁԵԼ  ՈՒՐԻՇՆԵՐԻՆ  և  ՑԱՆԿԱՆԱԼ  ԱՅՆ,  ԻՆՉ  ՆՐԱՆՔ  ՈՒՆԵՆ ,  ՈՉ  ԷԼ  ՊԵՏՔ  Է  ՆՐԱՆՔ  ՈԳԵՇՆՉԵՆ  ՈՒՆԵՆԱԼՈՒ  ԼԻՈՎԻՆ  ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ  ԿՅԱՆՔ ;  Ալլահն  ասաց. «« Ասա, « Իրոք,  իմ  Տերը   տալիս  է  պաշար  նրան , ում  Նա  է  ցանկանում  Իր  ստրուկներից  և  սահմանափակում  է  այն  , նրա  համար :  Բայց ,  այն,  ինչ  դուք  վատնում  եք  հանուն  Նրա ,  Նա  փոխհատուցում  է   և  Նա  լավագույն  մատակարարն  է : »» (34 :39)Քանի  որ  այս  բնույթի  ցանկալի  մտածելակերպը  վնասակար  է  սրտի  բավարարվածությանը  և  գոհունակությանը ,  մուսուլմաններին  հրամայված  է  խուսափել  դրանից : Ալլահն  ասաց. « Եվ  մի  ցանկացեք   այն,  ինչ   Ալլահը  գերադասել  է  ոմանց  մյուսներից : Քանի  որ  տղամարդկանց    համար  կա  բաժին  այնի,  ինչ  նրանք   վաստակել  են   և  կանանց  համար   բաժին  այնի,  ինչ  նրանք   վաստակել  են  և  խնդրեք  Ալլահին  Նրա  պարգևը :  Իրոք ,  Ալլահը  հավերժ  է  ամենի  և  Իմացյալ :» (4 : 32)Դրա  փոխարեն ,  Ալլահը  հրամայել  է  մանրակրկիտ  ուսումնասիրել  այն,  ինչ  նրանք  արել  են  և  պահել  իրենց  զննման  վիճակում : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Իմաստուն  է  նա,  ով  պահում  է  իրեն  ուսումնասիրված  և  ստուգված  այն  արարքներում ,  որոնք  նա  արել  է  և  աշխատում  է  այնի  համար ,  ինչ  կգա  մահից  հետո :   Անհաջողակը  նա  է,  ով  հետևում  է  իր  կրքերին  և  մտածում  է   ցանկությանմբ  իր  բնակության  մասին ,  և  չի  աշխատում  դրա  համար :'' (Տիրմիզի)15.ՊԵՏՔ  Է  ԶԳՈՒՇԱՆԱԼ  ՆԱԽԱՆՁԻՑ ,  ԱՏԵԼՈՒԹՅՈՒՆԻՑ   ԿԱՄ  ՔԵՆ  ՊԱՀԵԼՈՒՑ:Հետևյալները  վտանգավոր  հիվանդություններ  են ,  որ  կարող  են  կործանել  երջանկության  զգացումը   և  վերածել   այն  նողկանքի : Նա ,  ով  երջանիկ  չէ  Ալլահի  տրվածով   և  նախանձով  ցանկանում  է  այն,  ինչ  ուրիշի  ձեռքերում  է  , կդառնա  ատելությամբ  լի:  Ալլահն  ասաց. « Կամ,  արդյո՞ք  նրանք   նախանձում  են  մարդկանց  այնի  համար ,  ինչ  Ալլահը  տվել   է  իր  բարեգթությունից :  Բայց,  Մենք  արդեն  տվել  ենք  Աբրահամի  ընտանիքին  Գրեր  և  իմաստություն [13]  և  շնորհել  ենք  նրանց  մեծ  արքայություն :» (4 :54)Ամբարտավանությունը,  նախանձի  արդյունքում,  առաջին  գործած  մեղքն  է :  Ալլահը  ասաց  մեզ  ինչ  արեց  Իբլիսը ,  երբ  Նա  արարեց  Ադամին  և  հրամայեց  հրեշտակներին  խոնարհվել  նրան.«« Իբլիսն  ասաց. «  Դուք  տեսնու՞մ  եք   այս  մեկին ,  ում  Դուք  դասել  եք  ինձանից  վեր:  Եթե  Դուք  հետաձգում  տաք  ինձ  իմ  մահում  մինչ  Հարության  Օրը ,  ես  անկասկած   կկործանեմ  նրա  ժառանգներին ,  բացի  մի  քանիսից:»» (17 : 62)Ալլահի  Մարգարեն Խ.Ա.Ո.Ն  ասաց  իր  ժողովրդին,  զգուշացնելով  նրանց  հիվանդությունից .« Մի  նախանձեք  միմյանց ,  մի  բարձրացրեք  գները  միմյանց  նկատմամբ ,  մի  ատեք  միմյանց  ,  մի  թեքվեք  միմյանցից  և  մի  վնասեք  միմյանց  առևտրում ,  այլ  եղեք  Ալլահի  ստրուկներ  և  եղբայրներ  միմյանց : Մուսուլմանը  մյուս  մուսուլմանի  եղբայրն  է ,  նա  չի  ճնշում  նրան , ոչ  էլ  ձախողում  է  նրան,  ոչ  էլ  ստում  է  նրան,  ոչ  էլ   պահում  է  նրան  արհամարհանքի  մեջ :  Բարեպաշտությունը  այստեղ  է  ,  և  նա  մատնանշեց    իր  կրծքավանդակը   երեք   անգամ : Չարիք  է   մարդու  համար  ,պահել  իր  մուսուլման  ընկերոջը  արհամարհանքի  մեջ : Մուսուլմանը   անխախտելի  է  մյուս  մուսուլմանի ,  նրա  արյան ,  նրա  ունեցվածքի  և  նրա  պատվի  համար :» (Մուսլիմ )Ալլահը  հրահանգել  է  մեզ  ուրիշների  համար  սիրել   այն ,  ինչ  մենք  սիրում  ենք  մեր  համար :  Նա  ասաց. «« Եվ,  կա  բաժին  նրանց  համար ,  ովքեր  եկան  նրանցից  հետո  ասելով. « Մեր  Տեր ,  ներիր  մեզ  և  մեր  եղբայրներին ,  ովքեր  նախորդել  են  մեզ  հավատքում  և   մի  դիր  մեր  սրտերում  որևէ  զայրույթ   նրանց  նկատմամբ ,  ովքեր  հավատացել  են :  Մեր  Տեր ,  իրոք,   Դու  Արքա  և  Գթասիրտ  ես :»» (59 :10)Բարյացակամության  և  բարիքի  զգացումը  ուրիշների  նկատմամբ  ,պիտի  լինի  անկողծ  սրտից :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. «« Ով   խնդրում  է  իր  եղբայրների  համար,  հրեշտակը  ասում  է . «Ամեն  և  թող  դու  էլ  աստանաս  հավասարը   դրան :»» (Մուսլիմ )16. ԽՈՒՍԱՓԵԼ  ԱՄԲԱՐՏԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ  և  ՈՒՐԻՇՆԵՐԻ  ՆՎԱՍՏԱՑՆԵԼՈՒՑ .Ամբարտավան  մարդը  երջանիկ  չի  լինի ,  քանի  որ  մարդիկ  արհամարհում  են  նրան :  Նա   ատում  է  մարդկանց  և  մարդիկ  ատում  են  նրան :  Եվ  որքա՞ն  երջանկություն  կարող  է    այսպիսի  անհատը  զգալ :  Ալլահն  ասաց. « Նրանք ,  ովքեր   վիճում  են  Ալլահի  նշանների  շուրջ  առանց  իրավասության  ,  մեծ  է  ատելությունը  նրանց,  Ալլահի  տեսանկյունից  և  նրանց  տեսանկյունից  ,  ովքեր  հավատացել  են :  Այսպիսով,  Ալլահը  դրոշմում  է   ամեն  սրտում  պատկանելու  ամբարտավան  բռնապետի :» (40 : 35)Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. «« Նա ,  ով  ունի  մրջյունի  քաշով  անգամ  ամբարտավանություն , չի  մտնի  Ջեննա :» Մի  մարդ  ասաց. « Օ, Ալլահի  Մարգարե ,  մեզանից  մեկը  ցանկանում  է  կրել  լավ  հագուստ  և  լավ  սանդալներ :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Իրոք,   Ալլահը  գեղեցիկ  է  և  սիրում  է  գեղեցկություն ,  ամբարտավանությունը  մերժում  է  իսկությունը  և  նվաստացնում  է  մարդկանց :»» (Մուսլիմ )17. ԱՆԹՈՒՅԼԱՏՐԵԼԻ  Է  ԼԻՆԵԼ  ՆՈՂԿԱԼԻ.   Նողկալիությունը  մի  գիծ  է ,  որը   արհամարհելի  է  Իսլամում  և  անշուշտ,  մեկ  ուրիշին  նողկալի  դարձնելու  հիմնական  պատճառն  է :  Նողկալի  անձը  միշտ  կանհանգստանա   իր  ունեցվածքի  համար  և  կվախենա  կորցնելու   այն :  Չափից  դուրս  հոգատարությունը    կխանգարի  նրան   վայելել  իր  ունեցվածքը  և  տալ  դրանից  բարի  գործերի :  Ալլահն  ասաց. « Եվ ,  թող   նրանք ,  ովքեր  գծուծաբար   պահում  են  ինչ  Ալլահը  տվել  է  նրանց  Իր  բարեգթությունից , չկարծեն ,  որ  այդ  լավ  է  իրենց  համար :  Ավելին,  այդ  վատ  է  իրենց  համար :  Նրանց  պարանոցները  կապված  կլինեն   դրանով ,  ինչ  նրանք  պահել  են ,  Հարության  Օրը :  Եվ ,  Ալլահին  է պատկանում   երկնքի  և  երկրի  ժառանգությունը :  Եվ   Ալլահը  Տեղյակ  է  նրա   մասին,  ինչ  դուք  անում  եք :» (3 : 180)Նողկալին  նույնպես  իրեն  հեռու  կպահի  մարդկանցից ,  քանի  որ  նա  կվախենա ,  որ  մարդիկ   նրա  հետ  կլինեն  գումարի  կամ  աշխարհիկ  պատկանելիքների  համար :  Մարգարեն( Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Մեծահոգի  մարդը  սիրելի  է  Ալլահին  և  իր  մարդկանց  և  պաշտպանված  կլինի  Դժոխքի  Կրակներից :  Նոխկալին , սիրելի  չէ  Ալլահից  և  հեռու  է  Ջեննայից  և  տհաճ  է  մարդկանց  և  մոտիկ  է  Դժոխքի  Կրակին :  Տգետ ,  առաքինի  մարդը  ավելի  սիրելի  է  Ալլահին ,  քան  հավատարիմ  նողկալին :» (Թիրմիզի )Իսլամը   խրախուսում  է  մուսուլմանին  բարեգործություն  անել  Ալլահի  ուղղում  և  չլինել  նողկալի :  Նա ,  ով  չի  տալիս  իր  ունեցվածքից ,  կկորցնի  այն :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Ամեն  օր ,  երկու  հրեշտակ  կխնդրեն  ասելով. « Օ,  Ալլահ ,  տուր  նրան,  ով  հանուն  Քեզ  տալիս   է  բարեգործություն  ,  պարգև  և  օրհնիր  նրա  ունեցվածքը   և  այնպես  արա,  որ  նա  ,  ով  նողկալի  է  ,  կորցնի  իր  ունեցվածքը :»  (Բուխարի) Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  բացատրեց  վտանգների  մասին ,  որոնք  կարող  են  ազդել  համայնքի  վրա  ,  երբ  նողկանքն  ու  գծուծությունը  դառնում  է  գերիշխող:  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.  « Զգուշացեք  սխալ  արարք  անողներից ,  քանի  որ,  իրոք,  այն  Հարության  Օրվա  մեծ  խավարն  է ;  Զգուշացեք  նողկանքից,  գծուծությունից ,  քանի  որ,  այն  կործանեց  նրանց   ,  ովքեր  ձեզանից  առաջ  էին :  Այն   տարավ  նրանց  թափելու  միմյանց  արյունը  և  բռնանալու  իրենց  ընտանիքներին :» (Մուսլիմ )Այս  հատկանիշները  անշուշտ   արհամարհելի  են  Իսլամում  և  համարվում  են  հատկանիշներ,  որոնք   նվազեցնում  են  Իմանը,  հավատքը :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Հավատացեք  Աստծուն  և  նողկալիությունը  չի  կարող  համատեղ  գոյություն  ունենալ  անհատի  սրտում :» (Նասաի)18. ՀՐԱՄԱՅՎԱԾ  Է  ԼԻՆԵԼ  ՀԱՄԲԵՐԱՏԱՐ  և  ՉԿՈՐՑՆԵԼ  ՀՈՒՅՍԸ  ԱՆԿԱԽ  ՆՐԱՆԻՑ, ԹԵ  ԻՆՉ  Է  ՊԱՏԱՀՈՒՄ .Համբերությունը   պահանջ  է  ամենօրյա  կյանքում ,  ընդհանուր  առմամբ ,  ոչինչ  չի  ստացվի  առանց  համբերության :  Ալլահն  ասաց. « Օ,  դուք ,  ովքեր  հավատացել  եք,   պնդեք  և  համբերեք  և  հաստատուն  եղեք  և  վախեցեք  Ալլահից ,  որպեսզի  հաջողակ  լինեք :» ( 3 : 200)Այս  կյանքը  փորձություն  է  Աստծոց:  Նա  փորձում  է  մեզ  տեսնելու  ,  ով  է  ավելի   առաքինի  մեզանից :  Աստված  ասաց. « Եվ,  Մենք  անշուշտ  կփորձենք  ձեզ   վախով  և  քաղցով  ,  ունեցվածքի  ,  կյանքերի  և  բերքի  կորստով ,  բայց   ավետիս    համբերատարին :» (2 : 155)Համբերության  հետ  միասին ,  պետք  է  ներել  սխալվողին :  Ալլահն  ասաց. « Եվ ,  նա ,ով   համբերատար  է  և  ներում  է ,  իրոք,  վճռականություն  է  հարցերի  վերաբերյալ :» (42 :43)Ավելի  համբերատար  լինելը  ամեն  մուսուլմանի  նպատակն  է  ,  որին  նա  ձգտում  է :  Ալլահը  նշել  է  մեզ  իր  սերը  նրանց  նկատմամբ ,  ովքեր  համբերատար  են :  Ալլահն  ասաց. « Եվ  ալլահը  սիրում  է  համբերատարին :» (3 : 146)Ալլահը  համբերատարներին   խոստացել  է  կատարյալ  պարգև :  Ալլահն  ասաց. « Իրոք,  համբերատարին  կտրվի  իրենց  պարգևը  առանց  հաշվի,  այսինքն  սահմանի :» (39 : 10)Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Չկա  ավելի  մեծ  օրհնություն,  քան  համբերությունը :» (Բուխարի  & Մուսլիմ )Մեզ  սովորեցնում  են ,  որ  ,  երբ  դիմակայում  ենք  համբերատար ,  ապա  գտնում  ենք  հեշտություն  դժվարություններում ,  որոնց  մենք  հանդիպում  ենք  և   գտնում  ենք  երջանկություն ,  տխրությունից  հետո :  Ալլահն  ասաց. « Իրոք,  դժվարության   հետ,  կլինի  հեշտություն :  Իրոք,  Դժվարության  հետ  կլինի  հեշտություն :» (94 : 5 -6)Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.« Իմացեք,  որ  հաղթանակը  համբերության  արդյունք  է  և,  որ  հանգստությունը  տառապանքի  և  հոգեվարքի  արդյունք է   և  իմացեք,  որ  դժվարության  հետ  կա  հեշտություն : » ( Հակիմ) ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ   ՈՒՆԻ  ԵՐԵՔ  ՏԵՍԱԿԻ  ՀԱՄԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ.ԱՌԱՋԻՆ  ՏԵՍԱԿ.   Համբերություն ,  երբ  երկրպագում  են :  Ալլահն  ասաց. « Խաղաղություն ,  այսինքն,  ապահովություն   լինի  ձեզ ,  որի  համար  դուք  համբերատար   տոկում  եք:  Եվ ,  հոյակապ  է  վերջնական  տունը :» (13 : 24)ԵՐԿՐՈՐԴ  ՏԵՍԱԿ.  Համբերություն ,  խուսափելու  մեղսալից  արարքներից :  Ալլահն  ասաց. « Եվ  պահեք  ձեզ  համբերատար , լինելով  նրանց  հետ,  ովքեր  կոչում  են  իրենց  Տիրոջը  առավոտյան  և  երեկոյան  ,  փնտրելով  Նրան:  Եվ  թող,  ձեր  աչքերը  անցնեն նրանց  մոտից,  ցանկանալով  աշխարհիկ  կյանքի  հաճույքները   և  մի  հնազանդվեք  նրան,  ում  սիրտը  Մենք   անհոգ  ենք  դարձրել  Մեզ  հիշատակելուց  և,  ով  հետևում  է  իր  ցանկություններին  և  ,ում   գործերը  մերժվում  են :» (18 : 28)ԵՐՐՈՐԴ  ՏԵՍԱԿ.   Համբերություն,  մարդուն    Ալլահի  կողմից  տրված   դժվարությունների   ժամանակ :  Ալլահն  ասաց. «  Ոչ  մի  դժբախտություն  չի  պատահում ,  բացի  Ալլահի  թույլտվությամբ :  Եվ  ,  ով  հավատում  է  Ալլահին ,  Նա  կառաջնորդի  նրա  սիրտը :  Եվ  Ալլահը  ամենի  Իմացյալն  է :» (64 :11)Իսլամը  հրահանգում  է  մուսուլմանին  համբերատար  լինել  Ալլահից  տրված  դժվարությունների  ժամանակ :  Մենք  պիտի  ասենք  այն,  ինչ  ասել  է  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ,  երբ  հանդիպել  է    դժվարության .«« Մենք  պատկանում  ենք  Ալլահին   և  Նրան  ենք  վերադառնալու : Օ, Ալլահ ,  պարգևատրիր  ինձ  այս  դժվարության  մեջ   և  տուր  ավելի  լավ  բան :»  Երբ  մարդ  ասում  է  այս , Ալլահը  պարգևատրում  է  նրան  և  տալիս  է  ավելի  լավ  բան :»» (Ահմեդ)19. ՉՊԵՏՔ  Է  ԲԱՐԿԱՆԱԼ  ԿԱՄ  ԶԳԱՑՄՈՒՆՔԱՅԻՆ  ԼԻՆԵԼ. Բարկությունը  կառաջնորդի  արարքների,  որոնց  համար  կարող  են  զղջալ : Ալլահն  ասաց. « Եվ  նրանք ,  ովքեր  խուսափում  են  մեծ  մեղքերից  և  անբարոյականություններից   և  երբ  նրանք  բարկացած  են  ,  նրանք  ներում  են :» (42 : 37)Ով  կարողանում  է  կառավարել  իր  բարկությունը ,  կկարողանա  հաղթահարել  կյանքի  դժվարությունները :  Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Ուժեղը  նա  չէ,  ով   կարող  է  պայքարել  ուրիշի  հետ ,  բայց  ուժեղը  նա  է ,  ով  կարող  է  կառավարել  իրեն  բարկության  պահին :» (Համաձայնեցված )20. ԻՍԼԱՄՈՒՄ  ՄԵԶ  ԽՐԱԽՈՒՍՈՒՄ  ԵՆ  ՆԵՐԵԼ  ՍԽԱԼՎՈՂՆԵՐԻՆ.  Այս  արարքը  կտարածի  սեր  համայնքում :  Ալլահն  ասաց. « Ով  վատնում  է  հանուն  Ալլահի , հեշտության  և  դժվարության  պահերին  և  ով  կառավարում  է  բարկությունը  և  ով  ներում  է  մարդկանց ,  և  Ալլահը  սիրում  է  բարի  արարք  անողներին :» (3 : 134)Մեզ  մուսուլմաններիս,  խոսք  է  տրվել  ավելի  լավ  բան ,  քան  այս  ամենը :  Մենք  պիտի  լինենք  բարի,  երբ  մարդիկ  չարակամ  են :  Այս  կազատի  անհատին  ատելությունից  և  կլիցնի  նրա  սիրտը  երջանկությամբ  և  իրական  եղբայրության  զգացումով :  Ալլահն  ասաց. « Եվ  հավասար  չեն  լավ  և  վատ   արարքը :  Ետ  մղիր   չարիքը  արարքով,  որը  ավելի  լավն  է  և  դրանով  նրա  և  քո  միջև  թշնամությունը  կդառնա  այնպիսի,  կարծես  դուք  հ1ավատարիմ  ընկերներ  եք :» (41 : 34)21. ԻՍԼԱՄՈՒՄ  ՄՈՒՍՈՒԼՄԱՆԸ  ՊԻՏԻ  ԼԻՆԻ  ՀՈՒՅՍՈՎ  ԼԻ  և  ՉԿՈՐՑՆԻ  ԱՅՆ .  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  օրինակ  էր  բոլոր  մուսուլմանների  համար : Մենք  պիտի  սիրենք  լավ  նախանշանները  և  ատենք  վատատեսությունը : (Բուխարի )22.ԱՆԹՈՒՅԼԱՏՐԵԼԻ  Է  ՏԱԾԵԼ   ՎԱՏ  ՄՏՔԵՐ  ԿԱՄ  ԼՐՏԵՍԵԼ  ԸՆԿԵՐ  ՄՈՒՍՈՒԼՄԱՆՆԵՐԻՆ .  Ով  հիվանդագին  է  մտածում  մարդկանց  մասին,  կապրի   անհանգիստ  կյանք :  Նրան  կատեն  մարդիկ :  Ալլահն  ասաց. « Օ, դուք,  ովքեր  հավատացել  եք,  խուսափեք  շատ  բացասական   մտադրություններից :  Իրոք,  որոշ  մտադրություններ  մեղք  են : Եվ  մի  լրտեսեք   կամ   չարախոսեք  միմյանց :  Արդյո՞ք  դուք  կցանկանաք  ուտել  ձեր  մահացած  եղբոր  մարմինը :  Դուք  նողկանք  կզգաք:  Եվ  վախեցեք  Ալլահից ,  իրոք,  Ալլահը  ընդունում  է  զղջում  և  Գթասիրտ  է :  Օ,  մարդկություն ,  իրոք, Մենք  արարել  ենք  ձեզ  տղամարդուց  և  կնոջից  և  դարձրել  ենք  ձեզ  ազգեր  և  ցեղեր ,  որ  դուք  կարողանաք  ճանաչել  միմյանց :  Իրոք, ձեզանից   ամենաազնիվը  Ալլահի  մոտ ,  ձեզանից  ամենաառաքինին  է : Իրոք,  Ալլահը  Իմացյալ  և  Տեղյակն  է :» (49 : 12-3 ) Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. «  Զգուշացեք  վատ  մտքերից ,  քանի  որ  դրանք  խոսքի   ամենասխալ   ձևերն  են : Մի  լրտեսեք  միմյանց   և  մի  ատեք :  Եղեք  եղբայրներ  Ալլահի   մոտ :» (Բայհակի) ԼԱՎ  ՄՏՔԵՐԻ  ՏԱԾՈՒՄԸ.Իսլամում  մուսուլմանը  պիտի  լավ  մտածի  իր  եղբոր  արարքների  մասին  և  չպիտի  վերծանի   նրա  արարքները  վատտատեսորեն : 1. ՄԱՐԴ  ՊԻՏԻ  ՄՈՌԱՆԱ  ԱՆՑՅԱԼԸ  և  ՄՏԱԾԻ  ՆԵՐԿԱՅԻ  ՄԱՍԻՆ  և  ԹՈՂՆԻ  ԱՊԱԳԱՄՆ   ԱԼԼԱՀԻՆ. Ալլահն  ասաց. «« Ոչ  մի  հոգի  չասի. « Օհ, որքան  մեծ  է  իմ  զղջումը  այնի  համար ,  ինչ  ես  արհամարհել  եմ  կապված  Ալլահի  հետ  և  որ  ես  ծաղրողների  մեջ  էի : » Կամ չասի. « Եթե  միայն  Ալլահը  առաջնորդեր  ինձ ,  ես  կլինեյի  առաքինիների  մեջ :» Կամ, չասի,  երբ  տեսնի  պատիժը . « Եթե  ես  միայն  ունենայի  մեկ  այլ  հերթ,  ես  կլինեյի  բարի  արարք  անողների  մեջ :»» (39 : 56-8)Հայտնի  գրողը  գրել  է . « Ինչ  անցել  է  չի  կարելի  ետ  բերել ,  ինչ  դուք  ցանկանում  եք , անտեսանելիի   թագավորություն  է :  Դուք  կառավարում  եք  ամենը  ինչ  կատարվում  է  այն ժամին,  որտեղ  դուք  գտնվում  եք :  Անցյալի  մասին  մտածելը  այն  ետ  չի  բերի  և  ապագայի  մասին  մտածելը   չի  թույլ  տա  ձեզ  անել   այն ,  ինչ  պիտի  անեք  ներկայում:» 2. ՄԵԶ  ԽՐԱԽՈՒՍՈՒՄ  ԵՆ  ՏԱԼ  և  ՎԱՏՆԵԼ  ԱԼԼԱՀԻ  ՈՒՂՂՈՒՄ. Իրոք,  երջանկությունը  տալու ,  այլ  ոչ  թե  ստանալու  մեջ  է :  Որևէ  լավ  բան  անելուց  հետո ,   օրինակ  կարիքավորին  ուտելիք  կամ  հագուստ  տալուց  , կամ  դժվարության  մեջ  գտնվողին  օգնելուց  հետո  ինչպե՞ս  եք  դուք  ձեզ  զգում :  Ալլահն  ասաց. « Եվ ,  թող  նրանք  ,  ովքեր  առաքինի  և  հարուստ  են  ձեզանից  երդվեն  չտալ  օգնություն   իրենց  բարեկամներին  և  կարքիավորներին  և  ներգաղթյալներին   հանուն  Ալլահի  և   թող  նրանք  ներեն  և  չմտածեն : Դու  չե՞ք  ցանկանա ,  որ  Ալլահը  ձեզ  ների :  Եվ  Ալլահը  Ներող  և  Գթասիրտ  է :» (24 :22)Մեզ  զգուշացվել  է  չպարծենալ  նրանով ,  ինչ  մեզ  տրվել  է , քանի  որ  այն  կործանում  է  պարգևը   և  ազատում  է  մեզ  երջանկությունից :  Ալլահն  ասաց. « O,  դուք  ովքեր  հավատացել  եք  ,  մի  ի  չիք  դաևձրեք   ձեր  բարեգործությունը   հիշատակելով  այդ  կամ   վիրավորելով ,  ինչպես  արել  է  մեկը,  ով  վատնել  է  իր  ունեցվածքը  միայն  ցուցադրելու  մարդկանց    և  չի  հավատացել  Ալլահին  և  Վերջին  Օրվան : Նրա  օրինակը  նման  է  մի  մեծ  հարթ  քարի  ,  որի  վրա  կա   փոշի   և  այն  հարվածել   է   հեղեղը ,  թողնելով  մերկ :  Նրանք  ի  վիճակի  չեն   պահել  որևէ  բան  իրենց  վաստակածից :  Եվ  Ալլահը  չի  առաջնորդում  անհավատ  մարդկանց :» (2 : 264)Եթե  դու  չունես  բավական ,  որ  կարողանաս  տալ ,  ապա  եղիր  բարի  քո  խոսքերում  և  ժպտա: Այն ,  իրոք,  ավելի  լավ  է ,  քան   պարծենալ  նրանով ,  ինչ   տրվել  է  Ալլահի  ճանապարհին :  Ալլահն  ասաց. « Բարի  խոսքը  և  ներողամտությունը   ավելի  լավ  է ,  քան   բարեգործությունը ,  որին  հաջորդում  է  վիրավորանքը :  Եվ  Ալլահը  զուրկ  է  կարիքից   և  Հանդուրժող  է:»  (2 : 263)Մուսուլմանը  հասարակության  մեջ  պիտի  լինի  դրական  գործոն ,  ով  միտ  հետրում  է  Ալլահի  պատվիրաններին :  Ուստի ,  մուսուլմանը  պիտի  սիրի  բարին  ուրիշների  համար  և  ատի  չարիքը : Ալլահն  ասաց. « Եվ  նաև  նրանց  համար ,  ովքեր  հաստատվել  են  Տանը ,  այսինքն  Մեդինայում  և   ընդունել  են  հավատքը  նրանցից  առաջ :  Նրանք  սիրում  են  նրանց,  ովքեր  ներգաղթել  են  նրանց  մոտ   և  չեն  գտնում   որևէ  պահանջ  իրենց  սրտերում  այնի,  ինչ  նրանք  տվել  են  ներգաղթյալներին  ,  այլ  գերադասել  են  իրենցից  ,  չնայած  նրանք  զրկանքի  մեջ  էին :  Եվ   ովքեր  պաշտպանված  են  իրենց    հոգու  գծուծությունից ,  նրանք  կլինեն   հաջողակ :» ( 59 : 9)Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. «« Օ, Յազիդ  իբն  Ասադ,  դու  կցանկանա՞ս  մտնել  Ջեննա:  Նա  ասաց. « Այո: »  Ապա  նա  հարցրեց . «  Սիրիր  քո  ընկեր  մուսուլմանի  համար  այն,  ինչ  սիրում  ես  քեզ  համար :»  (Հակիմ )3. ՊԵՏՔ  Է  ԱՌԱՋՆՈՐԴԵԼ  ՄԱՐԴԿԱՆՑ  ԲԱՐԻՔԻ  և  ԶԳՈՒԱՑՆԵԼ  ՉԱՐԻՔԻՑ ,  ԱՅՆՊԵՍ,  ՈՐ  ՆՐԱՆՔ  ԿԱՐՈՂԱՆԱՆ  ԱՊՐԵԼ  ԵՐՋԱՆԻԿ  ԿՅԱՆՔ .   Ալլահն  ասաց. « Եվ  թող  ձեզանից     մեծանա   ազգ ,  որը  կկոչի   ամեն  բարիքի ,  կմիանա  լավին  և  կարգելի  վատը  և  նրանք  կլինեն  հաջողակ :» (3 :104) Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.«« Կրոնը  հիմնված  է  անկեղծ  խորհուրդ  տալու  վրա :» Մենք  հարցրեցինք «Ու՞մ:»  Նա  պատասխանեց  « Ալլահին  և  Նրա  Գրքին ,  և  Նրա  Մարգարեյին  և  մուսուլմանների  առաջնորդներին  և  իրենց  հասարակ  ժողովրդին : »»  ( Մուսլիմ) 4.  ՕԳՆԵԼ  ԿԱՐԻՔԱՎՈՐՆԵՐԻՆ  և  ՏԱԼ  ԲԱՐԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ.  Ալլահն  ասաց. « Եվ  նրանք ,  ովքեր  համբերատար  են ,  փնտրում  են  իրենց  Տիրոջը  և  աղոթում  են  և  վատնում  են  նրանից,   ինչ  Մենք    տվել  ենք  գաղտնի  և  հասարակայնորեն  և  հատուցում  են  չարիքը  բարիքով ,  նրանք   կունենան    լավ  հետևանք  այս  տանը :» (13 :22)5. Պետք  է  միջամտել  ուրիշներին  և  օգտագործել  ազդեցությունը  օգնելու ,  որպեսզի  լրացնեն  և  իրականացնեն  գործերը  բարի  կերպով :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց. « Ով  միջամտում  է  լավ  բանի  համար ,  կունենա  բաժին ,  այսինքն , պարգև  դրանից  և  ով  միջամտում  է   չարիքի,  կունենա  բաժին ,  այսինքն,  բեռ  դրանից :  Եվ  Ալլահը  ամենի   հավերժն     և  պահապանն  է   :» (3 : 85)Ամեն  անգամ ,  երբ  մարդ  գալիս  էր  Մարգարեյի  (Խ.Ա.Ո.Ն)  մոտ  խնդրելու  որևէ  բան ,  նա  ասում  էր .« Միջամտի  քո  եղբայրների  համար  և  դու  կստանաս  պարգև :  Ալլահը  հոգ  կտանի  քո  գործերի  մասին :» (Բուխարի)6.  ՊԵՏՔ  Է  ԲԱՐԻՔ  ԱՆԵԼ  ԲՈԼՈՐ  ՄԱՐԴԿԱՆՑ  ԱՄԵՆ  ՁևՈՎ .  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.« Ալլահին  ամենասիրելի  են  նրանք ,  ովքեր  ամենաօգտակարն  են  ուրիշներին :  Ալլահի  համար  ամենասիրելի  արարքը  ուրիշ  մուսուլմանին  երջանկացնելն  է,  կամ  ,երբ    մուսուլմանը  ազատում  է  նրան  դժվարությունից , կամ   օգնում  է  վճարել   պարտքերը,   կամ  կերակրում  է  քաղցածին  : Որևէ  մեկին  օգնելը  ավելի  հաճելի  է  ինձ ,  քան  մեկ  ամիս  մզկիթում   Իթիկաֆ  անելը :  Ով  կառավարում  է  իրեն  բարկության  պահին ,  Ալլահը  պաշտպանում  է    նրան : Ով  կառավարում  է  իր  բարկությունը  այն ժամանակ,  երբ  կարող  է  ցավ  պատճառել  կամ  վնասել  որևէ  մեկին ,  Ալլահը  լցնում  է    նրա  սիրտը  երջանկությամբ   Հարության  Օրը : Իրոք,   չար  վարվելաձևը  կոչնչացնի   լավ  արարքները , ինչպես   քացախը   կփչացնի  մեղրը :» (Թաբրանի  )Երբ  մարդը  պայքարում  է  տարածել  Իսլամ,  նա  լինում  է  աննկարագրելի    երջանիկ:   Երբ  մարդ  փրկում  է  մեկ  ուրիշին   Դժոխքի   տանջանքից ,  ունենում  է  հոյակապ  զգացում : Ուղեկցորդներից  մեկը  ասաց  Ռոստոմին,  պարսկական  թագավորին ,  երբ  նա  հարցրեց  թե  առաջինը  ինչու  է  եկել  իր  երկիրը ,  նա  պատասխանեց . « Մենք  եկել  ենք  ազատելու  մարդկանց   երկրպագելու  արարածներին ,  այնպես  որ  նրանք  կարողանան  երկրպագել  արարչին :  Մենք   եկել  ենք  ազատելու  մարդկանց  այս  կյանքի  սահմանափակումներից  և  խստություններից ,  այնպես ,  որ  նրանք  հասկանան,  որ  հետագա  կյանքը   փաստացի  է :  Մենք  եկել  ենք  ազատելու  նրանց  բոլոր  հավատքների  ճնշումից  ,  դեպի   արդար  Իսլամ :»  Ալլահն   ասաց.« Եվ  մարտնչիր  նրանց  դեմ , մինչ  չկա  ֆիտնա  և  մինչ    կրոնը ,  այսինքն  երկրպագությունը  ,  ամենը  Ալլահի  համար  է :  Եվ , եթե  նրանք   դադարեն ,  ապա  ,  իրոք , Ալլահը  Տեսնող  է ,  թե  ինչ  են  նրանք  անում :» (8 : 39)Ալլահի  ուղղում    բարեգործություն  տալը  չի  վերաբերվում   միայն  մուսուլմաններին:  Մարգարեն  Խ.Ա.Ո.Ն  ,  նույնպես  տրվում  է   ոչ  մուսուլմաններին : «« Անաս  իբն  Մալիքը  ասաց,  որ  Ալլահի  Մարգարեյին  չէին  խնդրում  որևէ  բան  և  նա  տալիս  էր : Մի  մարդ ,  ով  ընդունեց  Իսլամ ,  վերադարձավ  իր  մարդկանց  մոտ  և  ասաց  նրանց . « Օ,  մարդիկ,  ընդունեք  Իսլամ ,  քանի  որ,  իրոք,   Մուհամեդը  տալիս  է  ինչպես  մի  մարդ,  ով  չի  վախենում  աղքատությունից :»»  (Իբն  Խուզեյմա ) ՉՈՐՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ. ՀԱՎԱՏՔ  ԱԼԼԱՀԻ  ՄԱՐԳԱՐԵՆԵՐԻՆ.Նրասնք  այն  մարդիկ  են,  ում  մենք  պիտի  նախանձենք :  Մարդ    կգիտակցի  Ալլահին  կամ  կհասնի  երջանկության   նրանց  միջոցով:  Իմամ  Իբն  ալ Քայումը ,  իր  Զաադ ալ Մաադ  գրքում  ասաց.« Կապված   նրա    հետ ,  ինչ   կապաքինի  սրտերը ,  այն է ,ինչ  Մարգարեները  հասցրել  են :  Սրտերը  կլավանան  միայն  իմանալով  իրենց  Արարչին  և  պայքարելով   բարիք  անելու  և  խուսափելով   անօրինականից ,  ինչը  բարկացնում  է  Ալլահին :  Սիրտը  չի  կարող  առողջ  լինել  առանց  դրա:   Եվ  այդ  ամենից  ոչինչ  հայտնի  չի  լինի . առանց  Մարգարեների  ուղերձի :   Նա,  ով  կարծում  է ,  որ   կարող  է  հասնել  առողջ  դիրքի  առանց  առաջնորդությանը   հետևելու  ,  որը   տրվել  է  նրանց  կողմից,  իրոք,  հիմար  է:  Նրանք   կապրեն  կենդանական  կյանք  ,  հետևելով  իրենց  ցանկություններին  և  իղձերին :   Նա ,  ով  չի  կարող   տարբերակել  այս  երկու  վիճակները  ,  ունի  անկյանք  սիրտ :» ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ.  ՀԱՎԱՏՔ  ՎԵՐՋԻՆ  ՕՐՎԱՆԵրբ   մարդ  հավատում  է  Վերջին  Օրվան  և  որ,  մարդիկ   հարություն  կառնեն  և  հետո  կպարգևատրվեն  կամ  կպատժվեն ,  հանգստություն  կզգա  և  համոզված  կլինի ,  որ  եթե  նա    ճնշված  է   այս  կյանքում  և  չի  կարողանում  վերկանգնել  իր իրավունքները  ,  ապա  Ալլահը  կտա  այդ  նրան   Հետագա  կյանքում :  Հետագա  կյանքում  վճարը  գումարը  չէ,  այլ  արարքները :  Մարգարեն Խ.Ա.Ո.Ն  ասաց  իր  ուղեկցորդներին .«« Դուք  գիտե՞ք ,  թե  ով  է  սնանկը :» Նրանք  ասացին. « Նա  է ,  ով  չունի  գումար :»  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) պատասխանեց  . «  Սնանկը  նա  է ,  ով   գալիս  է  իմ  ազգից  մեծ  արարքներով ,  աղոթքներով ,  բարեգործությամբ,  պահքով ,  բայց   սխալված   այնքան,  որ  տալիս  է  ամեն  մեկին  իր  լավ  արարքներից,  մինչ  ամբողջը  ավարտվում  է :   Նա  ,  ապա  վերցնում  է  նրանց  մեղքերը  և  հետո   նետվում  է  Դժոխք:»»  (Մուսլիմ )  Փոխհատուցումը  և   հավետվությունը  միայն  մարդկանց  մեջ  չէ ,  այն  վերաբերվում  է  նաև  կենդանիներին :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Իրավունքները  կտրվեն  իրենց   ճիշտ  տերերին :  Ոչխարի  իրավունքը,  որին  խժռել  է  խոյը  , նույնպես  կտրվի :» (Իբն  Հիբան )Երբ  մարդ  հավատում  է  Վերջին  Օրվան , նա   չի    զգում  անհարմարություն ,  երբ  ի  վիճակի  չի   լինում  հասնել   որևէ  բանի  իր  կյանքում ,  քանի  որ ,  լավագույն  բաները  սպասում  են  իրեն  Երկնքում : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց,  որ  Ալլահն  ասաց. « Ես  պատրաստել  եմ  Իմ  հավատացյալ  ստրուկների  համար , այն , ինչ  ոչ  մի  աչք  չի  տեսել ,  ոչ  մի  ականջ  չի  լսել  և  ոչ  մի  միտք  չի  մտածել :»  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  այնուհետ,  ասաց. « Կարդա ,  եթե  դու  ցանկանում  ես:»«Եվ   ոչ  մի  հոգի   չգիտի  ինչ  է  թաքնված  նրանց  համար  որպես  աչքի  հարմարություն ,  այսինքն ,  բավարարվածություն  ,  ինչպես  պարգև,  այն  բանի  համար ,  ինչ  նրանք  սովոր  են  անել :» (32 : 17)Երբ  հավատացյալը  հանդիպում  է  դժվարության ,  նա  համբերատար  դիմակայում  է ,  իմանալով ,  որ  այն  փորձություն  է  Ալլահից :  Բոլոր  ցավերը ,  որ  նա  տարել  է ,  կմոռացվի  անմիջապես ,  երբ  նա  մտնի  Դրախտ:  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.«« Ամենահարուստը ,  ամենաօրհնված  անձը  այս  կյանքում , կբերվի  առաջ  և  կնետվի  Դժոխք  և  հետո  դուրս  կտարվի ,  և  հետո  կհարցնեն . « Օ, Ադամի  որդի,  դու  տեսե՞լ  ես  որևէ  լավ  բան  քո  կյանքում :» Նա  կասի. «Ոչ,  Ալլահ:» Հետո  ամենանողկալի  մարդը  այս  կյանքում , կբերվի  և  կնետվի  Դրախտ  և  հետո  կհարցնեն. « Դու  վկ՞  ես  եղել  որևէ   դժվարության :» Նա  կասի. « Ոչ, Ալլահ:»» (Մուսլիմ )Այս  հավատքը  կդրդի  մուսուլմանին  պայքարել  բարիք  անելու : ՎԵՑԵՐՐՈՐԴ  ՍՅՈՒՆԸ.  ՀԱՎԱՏՔ  ԿԱՆԽՈՐՈՇՄԱՆԸՄենք  հավատում  ենք , որ   ինչ  պատահում  է  մեզ  կանխորոշված  է  Ալլահից  և  դժվարությունից  կամ  բարիքից  ինչ  չի  եկել  մեզ  ,  երբեք  չի  գա ,  եթե  Ալլահը  չի  կանխորոշել  այն  մեզ :  Ալլահն  ասաց. « Ոչ    մի  աղետ  չի  հարվածում  երկիրը  կամ  մեզ  ,  բացի  այն  դեպքից,  երբ  այն   գրվել  է ,  մինչ  Մենք  իրականացրել  ենք  ,  իրոք,  այդ  հեշտ  է  Ալլահի  համար : Որպեսզի , դուք  չհուսահատվեք  նրա  համար  ինչ  հասել  է  ձեզ  և  չհրճվեք ,  պարծենկոտությամբ ,  նրա  համար ,  ինչ  Նա  տվել  է   ձեզ :  Եվ   Ալլահը  չի  սիրում   ինքնավստահներին  և  պարծենկոտներին :» (57 : 22-3)Մարգարեն( Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Օ,  երիտասարդներ,  ես  կսովորեցնեմ  ձեզ  որոշ  խոսքեր,  խորհուրդներ .  Մի  մոռացեք  Ալլահին  և  Ալլահը  կպաշտպանի  ձեզ :  Եթե  դուք  խնդրում  եք ,  խնդրեք  Ալլահին  միայն  և , եթե  դուք  օգնություն  եք  փնտրում ,  ապա  փնտրեք  օգնություն  միայն  Ալլահից :  Եվ  իմացեք,  որ  եթե  Ազգը   միասին  հավաքվի  օգնելու  քեզ ,  նրանք  չեն  օգնի  քեզ,  բացի  այն  բանով ,  ինչ  Ալլահը  արդեն  կանխորոշել  է  քեզ  համար :  Եվ ,  եթե  նրանք  հավաքվեն  միասին  վնասելու  քեզ  որևէ  բանով,  նրանք  չեն  վնասի  քեզ,  բացի  այն  բանով ,  ինչ  Ալլահն  է  արդեն  կանխորոշել :  Գրիչները  վերցվել  են  և  Էջերը  չորացվել  են :» (Հակիմ )Ճակատագրի   հանդեպ  հավատքը  մարդուն  կերջանկացնի  և  կդնի  նրա  սիրտը  հեշտության  մեջ : Չպետք  է  տխրել  կամ  զայրանալ   կորցրած   հնարավորությունների  համար : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. «« Ամուր  հավատացյալը   ավելի  լավ  է  և  ավելի  սիրելի  Ալլահին,  քան  թույլ  հավատացյալը  և  երկուսի  մեջ  էլ  կա   բարիք :   Զգուշացեք  անել  այն,  ինչ  շահավետ  է  ձեզ   և մի   հուսահատվեք : Իրոք,  այն  ինչ  պատահել  է  ձեզ ,  դուք   չեիք   կարող   խուսափել  ,  այսպիսով  մի  ասեք. « Եթե  ես  անեյի  այսպես  կամ  այնպես:'' Քանզի ,  «Եթե» բառը  բացում  է  սատանայի  դարպասները :»» ( Մուսլիմ )Չպետք  է  հուսահատվել   կորած   հնարավորությունների   համար :  Եթե  մենք  վերցնենք  պահը  և  նայենք  ընդհանուր   տկարություններին ,  պարզ  կլինի ,  որ  ախտերի  մեծամասնությունը     տարածվում  է   անհանգստություններից :   Այլ  կերպ  ասած  , դրանք  ուղղակի  կամ  անուղակի  արդյունք   են  այս  սյան    անհավատության  :  Երբ  մարդ  հավատում  է  այս  սյանը  լիովին  ,  նա,  Ալլահի  օգնությամբ ,  կկարողանա  հաղթահարել    իր     անհանգստությունները  և  մտորումները :  ՎԱԽԻ  ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ  և  ԴՐԱ  ԲՈՒԺՈՒՄԸ.Վախը ,  անհանգստությունները  և  մտորումները   ունեն   դեղ  և  բուժում  Իսլամում :  Մարդ  կարող  է  վախ  կրել   որոշակի  բանից  ,  կապված  տարբեր  գործոնների   հետ :  Ա.  Վախ,  չունենալու  բավարար  պաշարներ:  Ալլահն  ասաց. «  Եվ  երկնքում  է  քո  պարենը  և  ինչ  քեզ  խոստացվել  է :» (51 :22)Ալլահն  ասել  է  ճշմարտությունը :  Իրոք,  երկնքում  կան  պաշարներ  մարդկանց  համար :  Օրինակ ,  անձրև  է  գալիս  և  բուսականությունը  ծաղկում  է :  Մարդիկ   օգուտ  են  ունենում  անձրևաջրից   ուղղակիորեն :  Ալլահը  խոստացել  է  հոգալ  յուրաքանչյուր  անհատի   պարենը :  Ալլահն  ասաց. « Չկա  արարած  երկրի  վրա ,  ում  պարենը  Ալլահի  մոտ  չէ  և  Նա  գիտի  դրա  բնակության  վայրը  և  պաշարման  տեղը :  Ամենը  պարզ   գրանցված  է : » (11: 6)Կապ  չունի  ,  թե  որքան  թույլ  է  արարածը,  նրա  պարենը   որոշված  է  Ալլահից  նրա  համար :  Ալլահն  ասաց. « Եվ  որքան   արարածը  չի  կրում  իր  պարենը  :  Ալլահը  տալիս  է  դրա    և  քեզ   համար :  Եվ  Նա  Լսող  և  Իմացող  է :» (29 : 60 )Ալլահը  դիմեց  Մարիամին , մինչ  նա  թույլ  էր: « Եվ  թափահարիր  արմավենու  ճյուղը ,  այն  կտա  քեզ  հասուն ,  թարմ  պտուղներ :» (19 : 25)Ալլահը  տվեց  նրան  ոչ  միայն   արմավի  պտուղներ,  այլ  թարմ  պտուղներ :  Ամենը ,  ինչ  նա  պիտի  աներ ,  ծառը  թափահարելն  էր  և  պտուղները  ընկան  նրան  մոտ :Ալլահը  տալիս  է  նաև  կենդանիներին:  Նրանք  հեշտորեն  գտնում  են  գոյատևելու   ձևեր ,  որտեղ  էլ  որ  լինեն :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Եթե  դուք  կախված  լինեյիք  Ալլահից   իրականում ,  ինչպես  պետք  ,  Նա   կմատակարեր  ձեզ  ինչպես  Նա  մատակարարում  է  թռչուններին :  Նրանք  հեռանում  են  իրենց  բներից  դատարկ  ստամոքսներով   և  վերադառնում  են  լի  ստամոքսներով : » (Իբն  Մաջահ )Շատերը  հակված  են  վստահել  Ալլահին   սխալ  ձևով :   Որպեսզի  այն   ճիշտ  լինի ,  պետք  է  կատարվի   պարտքը :  Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Թող  քո  ուղտը  քայլի  ազատ  և  վստահիր  Ալլահին :» Բայց  նա  ասաց. «  Կապիր  քո  ուղտը  և  վստահիր  Ալլահին :» (Իբն  Հիբան )Շատ  անգամ ,  ոմանք  արհամարհում  են  այս  և  ուղղակի  ցանկանում  են  պաշարների  հայտնվելը  կախարդական  ձևով :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն  )ասաց. « Եթե  ձեզանից   մեկը  ստիպված  լինի    վաճառել   վառելափայտ,  այդ  ավելի  լավ  կլինի  քան  ողորմություն  խնդրելը :» (Բուխարի)Այստեղից  մենք  հասկանում  ենք ,  որ  պիտի  պայքարենք  հասնելու  պարենի ,  որը   գրված  է  մեզ  Ալլահից :  Չպետք  է  վախենալ ,  որ  մեկը  կարող  է  խանգարել  ստանալու   պարենը ,  քանի  որ  Ալլահը  ասաց. «« Ասա  նրանց . « Եթե  դուք  տնօրինում  եք   Ալլահի  ողորմածությունից  ,  ապա  չպիտի  վախենաք  վատնելուց :» Եվ  երբևէ   մարդը  եղել  է  գծուծ :»» (17 : 100)Բ.  Վախեցեք   վնասող  բաներից ,  ինչպիսիք  են  տկարությունը  և  թշնամությունը ,  որը  կարող  է  հասնել  մարդուն :  Անկախ  նրանից ,  թե  որքան  է  մարդ   անհանգստանում  դրա  համար ,  այն  չի  փոխի  էությունը   :  Հակառակը,  այն  ավելի  կվատթարացնի  նրա  իրավիճակը :  Ալլահն  ասաց. «  Եվ,  եթե  Ալլահը   քեզ  տալիս  է  ձախորդություն ,  չկա   այն  հեռացնող ,  բացի  Նրանից  և   ,  եթե  Նա  մտադրվել  է  քեզ  համար  բարիք ,  ապա  , չկա   մերժող  Նրա  պարգևի:  Նա  պատճառ  է  հանդիսանում  հասնել  նրան,  ում  Նա  է  ցանկանում  Իր  ստրուկներից :  Եվ  Նա  Ներող  և  Գթասիրտ  է :» (10 : 107  )Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. «  Հոյակապ  է ,  իրոք,  հավատացյալի  գործերը ,  նրա  բոլոր  գործերը  լիարժեք  լավ  են  նրա  համար  և  այս  միայն  հավատացյալի  համար :  Երբ  նա   օժտվում  է   օրհնությամբ ,  նա  շնորհակալ  և  երախտապարտ  է  Աստծոն  և  դա  լավ  է  նրա  համար   և  երբ,  նրան  է  հասնում  դժվարություն ,  նա  համբերատար  է  և   այդ  լավ  է  նրա  համար :»  (Մուսլիմ) Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  հրահանգեց  ,  որ  մենք  ընդունենք  դժբախտությունները  ,  որոնք  հասել  են  մեզ  և  փորձենք    մեղմել   դրանք :Մեկ  ահգամ,  երբ  Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)  գնաց  այցելելու  իր  թոռանը  , արցունքներ  թափեց :  Աստծո  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  նստեց  նրա  մահվան  մահճի  մոտ :  Երեխայի  աչքերը  սառած  էին   ինչպես  քարեր :   Տեսնելով  այդ, Աստծո  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ողբաց:  Սաադը  ասաց  նրան . « Ի՞նչ  է  պատահել  Օ,  Աստծո  Մարգարե:» Նա  ասաց. « Այս  գութն  է , որ  Ամենաբարձրյալ  Աստվածը  դրել  է  Իր  ստրուկների   սրտերը :  Իրոք, Աստված  գթասիրտ  է  նրանց , ովքեր  գթասիրտ  են  ուրիշների  նկատմամբ :» (Բուխարի )Համբերությունը պահանջվում  է  մուսուլմանից  և  ,  ով  հիվանդանում  է  ,  պետք է  փնտրի  բժշկական  օգնություն : Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Փնտրեք  բժշկական  օգնություն,  Օ,  Ալլահի  ստրուկներ ,  քանի  որ ,  իրոք,  Ալլահը  չի  տվել  ախտ,  առանց  նրա  բուժման :» (Իբն  Հիբան)Պետք  է  զգույշ  լինել  որպեսզի  չփնտրել  բժշկական  օգնություն  անթույլատրելի  աղբյուրներից :  Աբու  Հուրեյրան ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով ,  ասաց. «  Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն )  արգելեց  օգտագործել  դեղամիջոց  անթույլատրելի  աղբյուրներից : » (Հակիմ ) Նա  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Յուրաքանչյուր  ախտ  ունի  բուժում ,  նրանք ,  ովքեր   արհամարհում  են  բուժումը ,  կարհամարհվեն  դրանից ,  և  նրանք  ,  ովքեր  գիտեն  այդ ,  կիմանան  այդ :» (Իբն  Հիբան)Գ. Վախեցեք  մահից :  Այս  իրականություն  է ,  որը  բոլորը  կփորձեն : Ալլահն  ասաց. « Բոլորը  երկրի  վրա  կանհետանան  և   կմնա  ձեր  Տերը , Մեծության  և  Պատվի   Տիրակալը :» (55 : 26)Ոչ  ոք  չի  կարող  խուսափել  մահից :  Ալլահն  ասաց. «« Ասա. « Իրոք,   մահը ,  որից  դուք   փախչում  եք ,  անշուշտ  կհանդիպի  ձեզ : Հետո ,  դուք  կվերադառնաք  անտեսանելիի  և  անվկայի  Գիտակին  և  Նա     կտեղեկացնի  ձեզ ,  թե  ինչ  եք  դուք  սովորաբար  արել :»» (62 : 8)Ինչի  մասին  մարդ  պիտի  անհանգստանա,  դա  թե  ինչ  կլինի  մահից  հետո,  ոչ  թե  մահը :  Փորձելով  կանխարգելել  մահը  կամ  գտնելով  բուժումը , ապարդյուն  է :  Ալլահն  ասաց. « Եվ  ամեն  ազգի  համար  այն  որոշակի  ժամանակ  է :  Այսպիսով ,  երբ  նրանց  ժամանակը  գալիս  է ,  նրանք  չեն  մնա   ոչ  մի  ժամ ,  ոչ  էլ  կնախորդեն  այն :» (7 : 34)Ով   վախենում  է  մահից ,  ունի  թույլ  հավատք  կամ  չունի  ընդհանրապես :  Երբ  մարդ  հավատում  է  Վերջին  Օրվան ,  Հարությանը  և  Հաշվին , անշուշտ  թեթևություն   է  զգում :  Մարդ ,  ով  հավատում  է  մահվան ,  կաշխատի  լավացնել  իր  վիճակը  մահից  հետո  և   այսպիսով ,  նա  կդառնա  հասարակության  դրական   անդամ :  Նա  չի  տխրի  հնարավորությունների   համար ,  որոնք  անցել  են  կամ  կեղեքողների  կեղեքումից ,  քանի  որ  բոլորը  հաշվի  կբերվեն  Ամենաբարձրյալ  Ալլահին :  ԳԼՈՒԽ  ՉՈՐՐՈՐԴ.  ՎԵՐՋՆԱԿԱՆ  ՄՏՔԵՐԻսլամին  այս  հակիրճ  հայացքից  հետո ,  եթե  դուք  հարցնեք  ինձ ,  արդյոք  ես  համոզված  եմ   նրա  հավաստիությանը ,  ես  կպատասխանեմ  դրականորեն :  Պատճառը  այն  է ,  որ  ես   գտել  եմ   պատասխան  բոլոր  հարցերին  ,  որ  գալիս  են  իմ  մտքին :  Ես  չեմ  գտել  դրանք  անտրամաբանական   և  ես  թեթևացած  եմ  և   հանգիստ  եմ  իմ  հավատքով ,  որը  ներառում  է  Ալլահի  հանդեպ  հավատքը ,  լավ  արարքները  և   անօրինականություններից  խուսափելը :   Դրա  հետ  միասին  ,  ես  կարող  եմ  ունենալ  իմ  իրավունքները  և  գտնել ,  որ  ուրիշների  իրավունքները   պահպանվում  են :  Այստեղ ,  ես  գտնում  եմ ,  որ  Ալլահը  կոչում  է  բարիք  գործել ,  հետևել  էթիկայի  կանոններին  և  հեռու  մնալ  ամեն  անէթիկ  բաներից :  Եթե  քո  հավատքը  չի  տալիս  քեզ  այս  ամենը ,  ապա  դու  պիտի  փնտրես  ավելի  լավը : Արդյո՞ք  դուք  գիտեք  թե  որն է  լավագույն  հավատքը :  Այն  Իսլամն  է :  Ես  համոզված  եմ ,  որ  ոմանք  կասեն . «  Դու  մուսուլման  ես  և  դու  փորձում  ես  գովազդել  քո  հավատքը : »  Բայց  եթե  ես  տեղեկացնեմ  ձեզ,  որ  ոչ  միայն    մուսուլմաններն  են  քարոզում  այս , այլև   ոչ  մուսուլմանները,  ապա  ի՞նչ  կասեք  դուք  դրան : Գոյություն  ունեն  շատ  արևմտյան  հեղինակներ,  ովքեր  արդար  են  եղել  Իսլամի  նկատմամբ  իրենց  մոտեցմամբ  և  արժանապատվորեն  են  խոսել  դրա  մասին :Մորիս  Գոդեֆրոյը  ասաց. « Մուհամեդը  մարգարե  էր ,  ոչ  թե  աստվածաբան ,  փաստը  այնքան  ակնհայտ  է ,  որ  մարդ  դժկամ    է  հաստատել   այդ :  Մարդիկ ,  ովքեր  շրջապատել  են  իրենց  և  սահմանադրել  են  գահերեց  Մուսուլմանական  համայնք, բավարարվում  են   ենթարկվելով  օրենքին ,  որ  հայտարարված  է  Ալլահի  անունով  և  հետևում  են    օրինակին  և  ուսմունքին :» [14]Վոշինգտոն  Իրվինգը [15]  ասաց. «  Նրա  ռազմական   հաղթանակները   կարթնացնեյին պարծենկոտություն  ,  և  սին  փառք ,  եթե  կատարված  լինեյին   անձնական  նպատակներով :  Այդ  հոյակապ  իշխանության  ժամանակ ,  նա  ուներ  նույն   պարզ  վավելակերպը   և  տեսքը ,  ինչպես   ձախորդությունների  ժամանակ :  Այսպես,  ազդեցություն  ունենալով  ,  նա  դժգոհում  էր ,  երբ  մտնելով   սենյակ   հանդիպում  էր  որևէ  անսովոր   հարգանքի իր  հանդեպ :»[16]Էդմունդ  Բրուկը  ասաց. «  Մուհամեդական  օրենքը ,  որը  կապ  էր  թագադրվածների  և  ամենահասարակ  մարդկանց  միջև,  միահյուսված     ամենաիմաստուն  և  գիտակ   համակարգ    է,   երբևէ   աշխարհում  գոյություն  ունեցած  օրենսդրական  համակարգերից :» [17]Ջ. Մարգոլիութը  ասաց.« Ղուրանը  գրավում  է  կարևոր  դիրք  աշխարհի  հզոր  կրոնների  մեջ : Չնայած  երիտասարդ  դարաշրջանի  պատրաստված  աշխատանքների  ,  որոնք  պատկանում  են  այս  տեսակի  գրականությանը,  այն   հազիվ  թե  զիջի  որևէ  հոյակապ  ազդեցության ,  որը  եղել  է  մարդկությանը :  Այն  կերտել  է  ամբողջական  և  նոր  փուլ  մարդկային  մտածելակերպում  և  թարմացում   էության   տեսակին :» [18]Այժմ ,  լինելով  անկեղծ,  ինչու՞  դուք  չեք  ընդունում  Իսլամ  , ինչպես  ձեր  հավատք: Պատճառը  այն ,  որ  այն  կոչում  է   Միաստվածությա՞ն: Որովհետև  այն  կոչում  է   մարդկանց  երկրպագել  միայն  Ամենաբարձրյալ  Աստծո՞ն: Որովհետև  այն  կոչում  է  մարդկանց  հետևել  ամեն  տեսակի  էթիկ  նորմերի՞ն: Որովհետև  այն  կոչում  է  մարդկանց  լինել  արդար  և  խուսափել  անարդարությունի՞ց :Որովհետև  բոլոր  մարդիկ  հավասա՞ր  են  Ալլահի  տեսանկյունից : Որովհետև  բոլոր  մարդիկ  կստանան  իրենց   արժանի  բաժինը  և  բոլոր  իրավունքնե՞րը: Այն  պահից  սկսած ,  երբ  Իսլամը  հաստատվել  է   1400  տարի  առաջ  և  մինչ  օրս ,  մարդկանց  քանակը ,  ովքեր  ընդունում  են  այդ   աճել  է :  Նա,  ով  ընթերցում  է  այդ  առանց   նախախնամությունների  և  բաց  մտքով ,  անշուշտ  համոզվում  է  և  ընդունում  է  Իսլամ:  Եթե  նա  չի  ընդունում  ,  ամենաքիչը  չի  ցուցադրում   թշնամություն : Նայեք  մեր  այժմյան  դրությանը ,  ամբողջ  ճնշումներով  և  խնդիրներով  ,  որոնք  հասել  են  բոլոր  երկրների  մուսուլմաններին ,  նրանք  ամուր  կանգնած  են  իրենց  հավատքում :  Սովետական  Միությունում ,  մուսուլմանները  ճնշվել  են  յոթանասուն  տարի :  Նրանց  մզկիթները  ոչնչացվել  են ,  նրանց  անունները  փոխվել  են  ,  և  նրանց  արգելվել  է  բացահայտ  իրականացնել  իրենց  հավատքը ,  մինչ  Սովետական  Միության  փլուզումից  հայտնվեցին    շատ  իսլամական  երկրներ  :  Ի՞նչ  է  այդ  ապացուցում :  Արդյո՞ք  այն  չի  ապացուցում ,  որ  մուսուլմանները  բավարարված ,  երջանիկ  և  հաստատուն  իրագործում  են  իրենց  հավատքը : Նա,  ով  արդար  է  և  փնտրում  է  ճշմարտություն ,  անկասկած  ոչ  մի  տարօրինակ  բան  չի  գտնի  Իսլամի  ուսմունքում :  Այն  կոչում  է  մարդկանց  հետևել  համապատասխան  վարվելաձևի ,  լինելու  ավելի  լավը  և  կատարելագործվելու: Ճշմարտության  որոշ  փնտրողներ,  անշուշտ  անցել  են  համարյա  բոլոր  կրոնները ,  բայց  չեն  փորձել  իսլամը : Ես  չգիտեմ ,  թե  ի՞նչն  է  կանգնեցրել  նրանց : Շատ  հավանական  է ,  որ  նրանք   գտնեն  իրենց  երջանկությունը  այնտեղ :  Կան  ժամանակներ , երբ  մարդ  պիտի  կատարի  համարձակ  որոշում ,  որը  պիտի  անրադառնա  նրա  ապագային :  Գոյություն  ունի  երկու  տարբերակ,  կամ  դու  ընդունում  ես   և  հասնում  ես  երջանկության ,  կամ  չես  ընդունում  և  մնում  ես  այնպես  ինչպես  կաս:  Հարցրեու  քեզ  ինչու՞  է  իսլամը   հարձակման  ենթարկվում   անընդհատ  տեղեկատվության  ոլորտում :  Ասվում  է . «մարդը  թշնամի  է  նրան,  ինչին  տեղյակ  չէ»  այսպիսով ,  մի  ցուցադրեք   թշնամություն  այնին ,  որը  դուք   արհամարհում  եք :   ՔԱՅԼԵՐ  ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒ  ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆՃշմարտությունը  ընդունելու  առաջին   քայլը   ասվածը  օբյեկտիվորեն  լսելն  է :  Խնդրեք  Աստծոն  օգնել  և  առաջնորդել  ձեզ :  Երբ   Աստված  տեսնի  ցանկություն  ձեր  մեջ  հասնելու  ճշմարտության  ,  Նա  կառաջնորդի  ձեզ :  Նա  ասաց.«« Եվ  ձեր  Տերը  ասաց. « Կոչեք  Ինձ ,  Ես  կպատասխանեմ  ձեզ :» Իր՞ոք ,  նրանք ,  ովքեր  քամահրում  են  Իմ  երկրպագությունը ,  կմտնեն  Դժոխք  ցուցաբերված  արհամարհանքով :»» (40 : 60)Հարցրու  քեզ  ,  թե  ինչու՞  այսքան  շատ  արևմտյան  գրողներ ,  մտածողներ  և  գիտնականներ  և  անհատներ   ընդունում  են  Իսլամ :  Պատճառը  պարզ  է « Երբ  նրանք  տեսնում  են  Իսլամի  ամբողջականությունը  և  գեղեցկությունը  ,  կարդում  են   դրա  մասին  և  դատում  են  առանց   բացասական  տեղեկատվության  ազդեցության , նրանք  որոշում  են   ընդունել  Իսլամը,  ինչպես  իրենց  հավատք :  Այնուհետ , նրանք  զգում  են  իրական  երջանկություն  իրենց  կյանքում : »Արևմուտքի  որոշ  մարդիկ  կարդում  են  Իսլամի  մասին,  հասկանում  են ,  բայց  չեն  ընդունում :  Նրանք  իրականությունն  են  ասում  Ղուրանի  և  Իսլամական  հավատքի  մասին :  Թոմաս  Կարլայլը  օրինակ  է :  Նա  ասաց. « Կեղծ   մարդը  գտա՞վ   կրոնը : Ինչու ,  կեղծ  մարդը  չի  կարող  կառուցել  քարե  տուն :  Եթե  նա  չգիտի  և  հետևում  է   հավանգի   հատկություններին,  այրում  է  կավը  կամ  այն  ինչով  նա  աշխատում  է ,  ապա  այն  տուն   չէ,  որ  նա  կառուցում  է ,  այլ  աղբակույտ : Այն   կանգուն  չի  մնա   տասներկու  դար ,  դնելու  հարյուր  և  ութ  միլիոն ,  այն  անմիջապես  կընկնի :  Մարդ  պետք  է  իրեն  հաստատի  Բնության   օրենքներին,  համագործակցի  բնության  և  իրերի  ճշտության  հետ ,  կամ  բնությունը  կպատասխանի  նրան :  Ոչ,  բոլորովին : Հատուկները  հատուկ  են ,  ահ,  ինձ ,  Կագլիոստրոն ,  շատ  Կագլիոստրներ ,  հայտնի  աշխարհի  ղակավարներ  ,  բարգավաճում  են  իրենց   խաբեությամբ  մեկ   օր :  Այն  նման  է  կեղծ   թղթադրամի ,  նրանք   անց  են  կացնում  այն  իրենց  անիմաստ  ձեռքերով,  մյուսները  ,  ոչ  նրանք ,խելացի  են   վերաբերվում  դրան : Բնությունը  բռնկվում  է  հուր  կրակներով,  Ֆրանսիական  Հեղափոխությունները  և  դրա  նմանները , հայտարարում  են  սարսափելի  տարբերություն ,  որ  կեղծ  դրամները  կեղծ  են :  Բայց  Մեծ  մարդիկ,  մանավանդ  նրա  նման ,  ես  կպնդեմ ,  ավելի  քան  ճիշտն  են :  Ինձ  թվում  է  ,  որ  նրա  հիմնական  հիմքը  և  դրա  նման  կարող  են  նրա  մեջ  դնել  այս :» [19] Հայտնի  դրամատուրգ  և  քննադատ  Ջորջ  Բեռնարդ  Շոուն  ,1950թ. ,  ասաց. « Ես  միշտ  բարձր  եմ  դասել  Մուհամեդի  կրոնը ,  իր  հոյակապ  կենսունակության  շնորհիվ : Այն  միակ  կրոնն  է ,  որը  ունի  այն  ունակությունները   դիմակայելու  ամեն  դարաշրջանի ,  ես  մարգարեացում  եմ  անում  Մուհամեդի  հավատքին  ,  որ  այն  վաղը  կլինի  ընդունելի ,  ինչպես  ընդունելի  սկիզբ ,  այսօրվա  Եվրոպայի  համար :  Միջնադարյան  հոգևորականության,  կամ  մոլեռանդության  և  արհամարհանքի  շնորհիվ   Մուհամեդանիզմը  նկարագրվել  է  մուգ  գույներով :  Փաստորեն  , նրանց  վարժեցրել  են  ատել  և  մարդ  Մուհամեդին,  և  նրա  կրոնը :  Նրանց  համար  Մուհամեդը  հակա-  Քրիստոսն  էր : Ես  ուսումնասիրել  եմ  նրան ,  հոյակապ  մարդուն  և  իմ  կարծիքով ,  նա  հեռու  է  հակա-  Քրիստոս  լինելուց  ,  Նրան  պիտի  կոչեն  մարդկության  փրկիչ :» [20]Ալլահն  ասաց. « Իրոք, Օ, Մուհամեդ,  դու  չես  առաջնորդում  ում  դու  ես  ցանկանում ,  բայց  Ալլահը  առաջնորդում  է  ,  ում  Նա  է  ցանկանում : Եվ ,  Նա  ամենագիտակն  է  ճիշտ  առաջնորդվածների :» (28 :56)Չպետք  է  կորցնել  հույսը  և  ասել. «  Ես  նրանցից  եմ ,  ովքեր  չեն  առաջնորդվի :» Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Իրոք, ձեզանից  ամեն  մի  արարած  միացվել  է  մոր  արգանդում  քառասուն  օր  նութֆայի ,  կաթիլի,  ձևով ,  հետո  նա  դարձել  է  ալաքա  ,արյան  լերդացում ,  նմանատիպ  ժամանակահատված,  հետո  մուդգահ ,  մարմին ,  նմանատիպ  ժամանակահատված ,  հետո  նրան  է  ուղարկվել   հրեշտակ ,  ով  փչել    է  իր  հոգին  նրա  մեջ  և  ում  հրամայված  է  չորս  բան .  գրառել  նրա  գոյությունը ,  նրա  կյանքի  ուղղին ,  արարքները  և  արդյոք  նա  կլինի  երջանիկ , թե  ոչ,  այսինքն,  արդյոք  նա  կմտնի  Դրախտ,  թե  ոչ : Նրանով ,  որից  բացի  չկա  ուրիշ  աստվածություն,  իրոք,  ձեզանից  մեկը   արարքներ  է  անում  Դրախտի  մարդկանց  նման ,  մինչ  կա  տարածություն  թևի  երկարությամբ , նրա  և  դրա  միջև,  և  ինչ  գրառվել  է   գերազանցում  է  նրան  և  այսպիսով ,  նա  գործում  է  Դժոխքի  մարդկանց  արարքներ  և  այսպիսով  մտնում  է  այնտեղ,  և  իրոք,   ձեզանից  մեկը  գործում  է  արարքներ  Դժոխքի  մարդկանց  նման ,  մինչ  կա  թևի  երկարությամբ   տարածություն   նրա  և  դրա  միջև  և   ինչ  գրառվել  է  գերազանցում  է  նրան,  այսպիսով , նա  գործում  է  Դրախտի  մարդկանց  նման  և  այսպիսով,  նա  մտնում  է  այնտեղ :» (Բուխարի )Շատ  արևելագետներ ,  ովքեր  ուսումնասիրել  են  Իսլամը  պախարակելու ,  վերջում  ընդունում  են  այն  :  Դեբորահ  Փոթերը[21]  ասաց. «   Իսլամը,  որը  Աստծո  Օրենք  է ,  ակնհայտ  է  բնության  մեջ  մեր  շրջապատում :  Լեռները ,  օվկիանոսները ,  մոլորակները  և  աստղերը  պտտվում  են  ուղեծրի  շուրջ , Ալլահի  հրամանով :  Նրանք  ենթարկվում  են  Ալլահի  հրամանին ,  իրենց  Արարչի  ,  ինչպես  պատմության  կերպարներ  և  Ալլահինն  է  լավագույն  օրինակը : Նրանք  չեն  խոսում  կամ  գործում ,  անում  են  այն  , ինչ  հեղինակն  է  որոշել :  Այսպես ,  տիեզերքի  ամեն  մասնիկ ,  հնազանդության  վիճակում  են : Ամեն  դեպքում  մարդիկ  բացառություն  են  կանոնից,  քանի  որ  Ալլահը  տվել  է  նրանց  ընտրության  ազատություն :  Նրանք   ունեն  ընտրություն  հնազանդվելու  Ալլահի  հրամանին ,  կամ  տալու   իրենց    օրենքները  և  Կրոնը  ըստ  ցանկության : Դժբախտաբար , նրանք   ընտրում  են   երկրորդ  տարբերակը ,  շատ  ժամանակ :  Մարդիկ   Եվրոպայում  և  Ասիայում  մեծ  քանակությամբ    ընդունում  են  Իսլամ  ,  որովհետև   նրանք  մտքի  հանգստության  և  հոգևոր  ապահովության  քաղցի  մեջ  են : Նույնիսկ ,  շատ  Քրիստոնյա  արևելագետներ  և  կրոնականներ,  ովքեր  աշխատում  են  ոչնչացնել  Իսլամը  և  դուրս  բերել   թերությունները  ,  իրենք  են  դառնում   մուսուլմաններ :   Այս  կատարվում  է  այն  պատճառով ,   որ  իրականության  վկայությունը   որոշիչ  է ,  ելք  չկա  հերքելու  այն : »Բոլոր   այսօրվա  հավատքները   բացի  Իսլամից ,  ունեն  պարսավելի   արարքներ  և  հրամաններ :  Նրանք  իրենց  հետևորդներին  հրահանգում  են  բաներ,  որոնք  անընդունելի  են :  Յուրաքանչյուր  Մարգարեն  և  Առաքյալը   ուղարկվել  է   հատուկ  իր  մարդկանց ,  մինչ   Մուհամեդը  ուղարկվել  է  ամբողջ  մարդկությանը :   ԿԱՍԿԱԾ   ԻՍԼԱՄԻՆ  և  ՊԱՏԱՍԽԱՆ .Մի  ասեք. « Եթե  իսլամը  ճիշտ  է ,  կամ  այնքան  հոյակապ  է ,  որքան  դուք  ասում  եք ,  մուսուլմանները   կգործեն  ըստ  իրենց  հավատքի :» Դուք  կարող  եք  այս  ասել   սխալ  փորձի  հիման  վրա  ,  որը  դուք  ձեռք  եք  բերել  մուսուլմանից ,  բայց   արդյո՞ք  դուք  անցել  եք  այդ  ամեն  մուսուլմանի  հետ ,  որպեսզի  կարողանաք  տալ  մուսուլման  հասարակության  կարծրատիպը : Շատ  մուսուլմաններ  գործում  են  ըստ  Իսլամի  ինչպես  պետք  է ,  մինչ  մյուսները  ոչ:  Նրանք  ,  ովքեր  չեն  գործել  ըստ  իսլամի , ինչպես  հարկն  է ,  կընդունեն  ըստ   Ալլահի  հատուցման :Երթևեկության  լույսերը  դրված  են ,  այնպես ,  որ  մարդիկ  վարեն  ըստ  կանոնի :  Եթե  մարդ   անցնում  է  կարմիր  լույսով ,  նա  դնում  է  իրեն  և  ուրիշներին  վտանգի  մեջ : Տեսնելով  այդ,  արդյո՞ք  մենք  կարող  ենք  ասել , որ  այդ  քաղաքի  բոլոր  մարդիկ   օրինախախտ  են :  Նույնիսկ ,  եթե  մարդ  մի  քանի  անգամ  արել  է  այդ ,  նրան   կբռնեն  և  կպատժեն  արարքի  համար :  Այժմ  դիտելով  մուսուլմաններին ,  դուք  կարող  եք  տեսնել   ոմանց  ,  ովքեր  չեն    գործում  ըստ  Իսլամի ,  սակայն , այդ  չի  նշանակում ,  որ  բոլոր  մուսուլմանները  վատն  են :  Դատեք  Իսլամը   այնի  համար  ,  ինչ  նա  է ,  այլ  ոչ  թե  մուսուլմանների  արարքներով : Ես  գիտեմ , իսլամ  ընդունելու   որոշումը  դժվար  է  և  պահանջում  է  քաջություն :  Ես  խմդրում  եմ  Ալլահին , Ամենաբարձրյալին ,  առաջնորդի  ձեզ  առ  ճշմարտություն  և  բացի  ձեր  սրտերը  ,  ստանալու  կատարյալ  երջանկություն :  Ամեն ՏԵՐՄԻՆԱԲԱՆԱԿԱՆ  ԲԱՌԱՐԱՆ1. Դինար  և  Դիրհամ . Գումարի  տեսակ2. Հադիթ.  Մարգարեական  սովորույթ 3. Իթիկաֆ. Ընդհանուր  առմամբ ,  այն  վերաբերվում  է  մեկուսացմանը :  Իթիկաֆը  երկրպագման  գործողություն  է ,  որում  անհատը    մեկուսացնում  է  իրեն  մզկիթում  և  երկրպագում  է  Ալլահին : 4. Իման.  Հավատք5. Ջեննա.  Այն  Երկնային  Բնակավայր  է ,  կամ  Երկնային  Այգիներ  են,  որը  Ալլահը  պարգևել  է  առաքինի   ստրուկներին,  հետագա  կյանքում : 6. Շեյթան . Սատանա 7. Շարիաթ.  Իսլամական  օրենսդրական  Օրենք. 8. Սուննա.  Ունի  ավելի  քան  մեկ  իմաստ.Այն  կարող  է  վերաբերվելԱ. Մարգարեական  սովորույթինԲ. Կանոններ,  այսինքն,  կարող  է  նշանակել ,  որ  արարքը   հաստատվել  է  Սուննայով.[1]   Ղուրանում   օգտագործվող   բառը  Ռաբբ  է ;  Ահգլերենում  դրան  համապատասխան  բառ  չկա ; Այն  նշանակում  է  Արարիչ ,  Ձևավորող , Մատակարարող  , Մեկը ,  Որից  բոլոր  արարածները  կախված  են  իրենց  գոյությամբ ,  էությամբ  և  Մեկը  ,  Ով  պարգևում  է  մահ  և  կյանք :  [2] Սուննան  Մարգարեական  ավանդույթներ  են:  Դրանք  ներառում  են  նրա  գործողությունները ,  մոտեցումները  և  կարծիքները : [3] Այս  Երկնային  Կացարաններ  են  կամ  Երկնային  Այգիներ ,  որոնք   Ալլահը   կպարգևի  առաքինի  ստրուկներին  Հանդերձյալ  Կյանքում : [4]  Այս  տառերը  նշանակում  են « Թող  Ալլահը  բարձրացնի  իր  նշանակությունը  և   պահպանի  նրան  և  նրա   ընտանիքը   ապահով  ամեն   վտանգից:» [5] Բրիտանացի  ծովային  սպա ,  ով  մասնակցել  է    երկու  համաշխարհային  պատերազմներում  և  ով  ընդունեց  իսլամ  1924  թվականին  Սուրբ  Ղուրանը և  Իսլամի  մասին  գրքեր  կարդալուց  հետո : [6] Կրոն  բառը  թարգմանվում  է  ինչպես 'Դին' ,  որը  արաբերենում  նշանակում  է  կյանքի  ուղղի ,  որն  էլ   և  անձնական  և  հասարակական  է :  Այն  նշանակում  է ,  երկրպագման  գործողություններ ,  քաղաքական   մոտեցում ,  բավարարվածություն,  հիգենա  և  վարվելակարգ:[7] Դաուն  Բեքերան ,  մի  ամերիկացի ,  ով  Մեքսիկայում  հանգստանալու  ընթացքում  կերել  է  խոզի  մսից  պատրաստված  տակո,  որից  հետո   որդը  անցել  է  ուղեղը : Արիզոնա  նահանգի  Սքոթսդայլ  Կլինիկայի   բժիշկները   հավատում  են ,  որ  տակոն  ունի  Տաենիյա  սոլիյում ,  պարազիտ ,  որը  հաճախ   անցնում  է  խոզի  մսից  մարդուն : [8] Կենսաբանական  Թերապիա  Հատոր 1, Համար  2  1983[9] Ու.  Մոնթգոմերի  Ույթը  շոտլանդացի  արևելագետ  է : [10] Ջեննան ,  երկնային  կացարանի  անունն  է  , որտեղ  հավատացյալները  կստանան  հավերժ  երանություն : [11] Շարիաթ,  իսլամական  օրենք[12] Այս  նշանակում  է ,  որ  մարդը  երջանիկ  չի  լինի  կամ  բավարարված  մինչ  չմահանա , որից  հետո  նա  այլևս   չի  խարսխի   ցանկություններ,  ձգտելու  աշխարհիկ ,  նյութական  բաների : [13] Մարգարեական  ուսմունք .[14]  Իբիդ[15]  Նա  հայտնի  գրող  էր :  Նա  մահացավ 1859  թվականին : [16]  Աֆզալուր  Ռահմենի  Սիրայի  հանրագիտարան  [17]  Իբիդ[18] Ջ. Մարգոլիոթ.  Ներածություն  Ջ. Մ. Ռոդվելի ' Ղուրան ' գրքին: Ամեն  մարդու  Գրադարան .1977[19] Հերոսները, Հերոսների  երկրպագությունը  և  Հերոսական  պատմությունները :[20] Սիրահի  հանրագիտարան ,  Աֆզալուր  Ռահմանից.[21] Ծնված  1954  թվականին  Թրավեռս  քաղաքում,  Միչիգանում ,  նա  ավարտել  է  Միչիգանի  համալսարանը ,  լրագրող  մասնագիտությամբ :  Վերցրած  Իմադ  ուդ  Դեեն  Խալիլի  « Ինչ  են  ասում  Իսլամի  մասին» գրքից: