صفات الجنة والنار
از ابوموسی اشعری رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ دَفَعَ اللَّهُ إِلى كُلِّ مُسْلِمٍ يَهُوديًّا أو نَصْرَانِيًّا، فَيَقُول: هَذَا فِكَاكُكَ مِنَ النَّارِ»: «وقتی روز قيامت فرا می رسد، الله متعال به هر مسلمانی يک يهودی يا نصرانی می دهد و می فرمايد: اين عوض و بلاگردان تو از آتش دوزخ است». و در روايت ديگری آمده است: «يَجِيءُ يَوْمَ الْقِيامَةِ نَاسٌ مِنَ المُسْلِمِين بِذُنُوبٍ أَمْثَالِ الجبَالِ يَغفِرُهَا اللَّهُ لهمُ»: «روز قيامت گروهی از مسلمانان با گناهانی مانند کوه ها (به ميدان حشر) می آيند، اما الله همه ی آنها را می آمرزد».
عن أبي موسى الأشعري -رضي الله عنه- مرفوعاً: «إذا كان يومُ القيامة دفع اللهُ إلى كل مسلم يهوديا أو نصرانيا، فيقول: هذا فِكَاكُكَ من النار». وفي رواية: «يجيء يومَ القيامة ناسٌ من المسلمين بذنوبٍ أمثالِ الجبال يغفرها الله لهم».
شرح الحديث :
معنای این حدیث در حدیث دیگری که ابوهریره رضی الله عنه روایت نموده، آمده است؛ آنجا که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لِكُلِّ أَحَدٍ مَنْزلٌ في الجَنَّةِ، وَمَنْزِلٌ في النَّارِ، فَالمُؤْمِنُ إِذَا دَخَلَ الجَنَّةَ خَلَفَهُ الكَافِرُ في النَّارِ؛ لأنَّهُ مُسْتَحِقٌّ لِذَلِكَ بِكفْرِهِ»: «برای هر فرد منزلی در بهشت و منزلی در دوزخ می باشد و چون مؤمن وارد بهشت شود، کافر جای او را در دوزخ می گیرد، زيرا کافر به خاطر کفرش، مستحق آن است». و «فِکاکُکَ» یعنی تو (ای مؤمن) در معرض رفتن به دوزخ بودی و اين کافر موجب جدايی و خلاصی تو از آتش جهنم است، زيرا الله متعال برای جهنم تعدادی مقرر فرموده که آن را پر می کنند و وقتی کافران به واسطه ی گناهان و کفرشان وارد دوزخ شدند و حجم آن را پر کردند، درحقيقت مايه ی خلاص و نجات مسلمانان از دوزخ گشته اند. و الله داناتر است.