البحث

عبارات مقترحة:

المهيمن

كلمة (المهيمن) في اللغة اسم فاعل، واختلف في الفعل الذي اشتقَّ...

الوارث

كلمة (الوراث) في اللغة اسم فاعل من الفعل (وَرِثَ يَرِثُ)، وهو من...

المحسن

كلمة (المحسن) في اللغة اسم فاعل من الإحسان، وهو إما بمعنى إحسان...

به‌رده‌وامی وخۆڕاگری له‌سه‌ر ئیمان

الكردية - Kurdî / كوردی

المؤلف مامۆستا دانا عه‌بدولڕه‌حمان فه‌ره‌ج ، پشتیوان سابیر عه‌زیز
القسم مقالات
النوع نصي
اللغة الكردية - Kurdî / كوردی
المفردات الرقائق والمواعظ
به‌رده‌وام بوون و جێگیربوون له‌ سه‌ر ئیمان پێویستیه‌كی هه‌ره‌ گرنگی ئێمه‌ی موسوڵمانه‌... گومان له‌وه‌دا نیه‌ كه‌ موسوڵمانانی ئێستا پێویستیان به‌ هۆكاره‌كانی به‌رده‌وام بوون له‌سه‌ر ئیمان و جێگیربوون و به‌هێزكردنی ئیمانیان زۆر پێویستره‌ له‌موسوڵمانانی پێشین، وه‌ هه‌وڵیش بۆئه‌و مه‌به‌سته‌ ده‌بێت گه‌وره‌تر و زیاتر بێت.

التفاصيل

به‌رده‌وامی وخۆڕاگری له‌سه‌ر ئیمان به‌رده‌وامی وخۆڕاگری له‌سه‌ر ئیمانئاماده‌كردنی : مامۆستا دانا عبد الرحمن فه‌ره‌جپێداچونه‌وه‌ی :پشتیوان سابیر عه‌زیز﴿ الثبات على الإيمان ﴾إعداد : دانا عبد الرحمن فرجمراجعة : بشتيوان صابر عزيز به‌رده‌وامی وخۆڕاگری له‌سه‌ر ئیمانالحمد لله نحمده ونستعينه ونتوب إليه ، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا ، من يهده الله فلا مضل له ومن يضلل فلا هادي له ، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمد عبده ورسوله صلى الله عليه وعلى آله وأصحابه ومن تبعهم بإحسان وسلم تسليما .      بةردةوام بوون و جيَطيربوون لة سةر ئيمان ثيَويستيةكي هةرة طرنطي ئيَمةي موسولَمانة، ديارة طرنطي ئةم بوارةيش لة ضةند رِوويةكةوةية ، لةوانة:v  رِةوشي ئةو كؤمةلَطايانةي كة ئيَستا موسولَماناني تيَدا دةذي ، هةروةها ئةو هةموو هؤكاري فيتنةو طومرِاييةي كة بة ئاطرةكةي هةلَدةثرِوزيَن ، وة بةبؤنةي ئةو هةموو جؤرة ئارةزوات و شوبهانةي كة دين بةهؤيانةوة نامؤ بووة و ئةوانةي ثةيوةستن بةدينداريةوة زؤر دزيَو كراون ( القابض على دينه كالقابض على الجمر ) .     طومان لةوةدا نية كة موسولَماناني ئيَستا ثيَويستيان بة هؤكارةكاني بةردةوام بوون لةسةر ئيمان و جيَطيربوون و بةهيَزكردني ئيمانيان زؤر ثيَويسترة لةموسولَماناني ثيَشين، وة هةولَيش بؤئةو مةبةستة دةبيَت طةورةتر و زياتر بيَت.v  زؤربووني دياردةي هةلَطةرِانةوة و ثشت لة ئيسلام كردن و دةروون رِووخاوي كةواي كردووة ئةوانةيش كادرو ضالاكواني طؤرِةثاني بانطةوازن زؤر ثيَويستيان بة هؤكارةكاني جيَطيربوون هةية بؤئةوةي بة سةلامةتي بطةنة كةناري ئارامي و سةرفرازي .v  ثةيوةندي ئةم مةسةلةية بة دلةوة( القلب ) ، ضونكة ثيَغةمبةري خودا ( صلى الله عليه وسلم ) فةرموويةتي بؤية ناو نراوة ( القلب ) واتة : هةلَطةرِانةوة ، ضونكة زؤر هةلَطةرِانةوة تيَيدا رِوودةدات ، وةك طةلَاي داريَك ضؤن رِةشةبا ئةمديووئةوديوي ثيَ ئةكات! .هةروةها وةك شاعر دةلَيَت :وما سمي الإنسان إلا لنسيانهولا القلــب إلا أنــة يتقلــببؤية خوداي ثةروةردطار بةرِةحم و بةزةيي خؤي ضةندةها هؤكاري خؤرِاطرتن و بةردةوامبوون لةسةر ئيماني بؤ رِوون كردووينةتةوة لة قورئاني ثيرؤزو لةسةر زاري ثيَغةمبةري ئازيزمانةوة .بةثشتيواني خوداي طةورة ليَرةدا طرنطترين ئةو هؤكارانة دةخةينة رِوو بةو هيوايةي هةموولايةكمان سودي ليَ وةربطرين و ببيَتة هؤي زياتر دامةزراويمان لةسةر ئيمان :يةكةم : رِووكردنة قورئاني ثيرؤز :قورئاني ثيرؤز ثيَشةنطي هؤكارةكاني بةردةوامبوون و خؤرِاطرتنة لةسةر ئيمان، قورئانة ثةتي ثةيوةندي نيَوان خودا و بةندةكاني ، هةركةسيَك دةست بةقورئانةوة بطريَت هةرطيز لة رِيَطةي رِاست لانادات و خودا رِزطاري دةكات و بةردةوام و جيَطير دةبيَت لةسةر ئيمان ، وةك لة قورئاني ثيرؤزدا دةفةرمويَت :(وقال الذين كفروا لولا نزل عليه القرآن جملة واحدة ، كذلك لنثبت به فؤادك ورتلناه ترتيلا )([1])  .بؤضي قورئان سةرضاوةي دامةزراوي و خؤرِاطرية؟-         ضونكة قورئان ئيمان لة دلَدا دةضيَنيَت و دةروون ثاك دةكاتةوة بةو وابةستةييةي كة دروستي دةكات لةنصوان بةندة و خودادا .-         ضونكة قورئانة تيَرِوانيني رِاست و دروست و بةهاي بالآ ئاشنا دةكات بة ئادةميزاد و هاوسةنطي بؤ دروست دةكات لة برِياردان و بيركردنةوةدا .دووةم : ثةيوةست بوون بةشةرعي خودا و كرداري ضاكة :خوداي ثةروةردطار دةفةرمويَت : ( يثبت الله الذين آ منوا في الحياة الدنيا وفي  الآخرة ويضل الله الظالمين ويفعل الله ما يشاء )([2]).زاناياني ثيَشين فةرموويانة ماناي ئةم ئايةتة واتة : ئةوانةي ثةيوةستن بة شةرعي خوداوة ثةروةردطار لةذياني دنيادا جيَطيريان دةكات لةسةر خيَرو كاري ضاكة، وة لة طؤرِيشدا بةجيَطيري دةميَننةوةو بةدلَنيايي و دروستي وةلآمي فريشتةكان دةدةنةوة([3]) .بؤية لة قورئاني ثيرؤزدا دياري كراوة كة تةنها ئةو كةسانة سةرفرازن كة لةطةلَ ئيمانةكةياندا كاروكردةوةي ضاك بةبةردةوامي ئةنجام دةدةن!وةك دةفةرمويَت: ( والعصر إن الإنسان لفي خسر إلا الذين آمنوا وعملوا الصالحات وتواصوا بالحق وتواصوا بالصبر ) ([4]).هةروةها ثيَغةمبةري ثيَشةوامان لة زؤر فةرموودةدا هانمان دةدات بؤ بةردةوام بوون لةسةر كرداروئاكاري ضاك ، وةك دةفةرمويَت : " قليل دائم خير من كثير منقطع" واتة : كرداري ضاكةي بةردةوام باكةميش بيَت خيَري زؤرترة لة كرداري ضاكةي زؤري بضرِبضرِ.هةروةها دةفةرمويَت : " أحب الأعمال إلى الله أدومها وإن قلّ"([5])واتة : خؤشةويسترين كردةوةي ضاك لاي خودا ئةو كردةوةية كة بةردةوام بيَت با كةميش بيَت ! .هةروةها دةفةرمويَت : " من ثابر على اثنتي عشرة ركعة في اليوم والليلة دخل الجنة أربعا قبل الظهر وركعتين بعدها وركعتين بعد المغرب وركعتين بعد العشاء وركعتين قبل الفجر " ([6]) ، واتة : هةركةسيَك بةردةوام بيَت لةسةر دوانزة ركاتي سوننةتي ثاش و ثيَشي نويَذةكان دةضيَتة بةهةشت ( ضوار ركاتي ثيَش نيوةرِؤو دوورِكاتي ثاش نيوةرِؤو دوورِكاتي ثاش مةغريب و دووركاتي ثاش عيشا و دوورِكاتي ثيَش نويَذي بةياني) ، بيَجطة لةم فةرموودانةيش سةدان فةرموودةمان هةية كة ئيَمة هاندةدةن لةسةر بةردةوام بوون لةسةر كرداري ضاكة ، ئةطةر فرسةت هةبوو لةكؤتايي باسةكةدا دةضينة خزمةت هةنديَكيان بةثشتيواني خودا .سيَهةم : رِامان و ليَكؤلَينةوة لة ضيرؤكي ثيَغةمبةران و شويَنثيَهةلَطرتنيان :خوداي طةورة دةفةرمويَت : (وكلاً نقص عليك من أنباء الرسل ما نثبت به فؤادك وجاءك في هذه الحق وموعظة وذكرى للمؤمنين )([7]).ديارة خوداي ثةروةردطار ئةم فةرمايشتةي رِوو كردوةتة ثيَغةمبةر ( دروودي خوداي لةسةر بيَت ) و هةر فرمانيَك و رِيَنمونيةكيش بؤ ثيَغةمبةر هاتبيَت بة شيَوةيةكي طشتي ئيَمةي موسولَمان و شويَنكةوتةي ئايني ئيسلاميش دةطريَتةوة، لةم ئايةتة ثيرؤزةدا ثةروةردطار ئاطاداري ثيَغةمبةرو موسولَمانان دةكات كة باس كردني ضيرؤكي هةنديَ لة ثيَغةمبةران بؤ زياتر جيَطير كردني ئيمان و ثةند ليَوةرطرتنة ، بؤنمونة كاتيَك خوداي طةورة باسي رِووداني خستنة ناو ئاطري ئيبراهيم ثيَغةمبةر ( سةلامي خوداي ليَبيَت ) دةكات و دةفةرمويَت : ( قالوا حرقوه وانصروا آلهتكم إن كنتم فاعلين ، قلنا يا نار كوني برداً وسلاماً على إبراهيم وأرادوا به كيداً فجعلناهم الأخسرين )([8]) .سةير دةيكةين ستةمكارو بيَ باوةرِان ضؤن هةمووكاتيَك هيض رِةحم و بةزةييةكيان نية بةرامبةر باوةرِداران و لةلايةكي ترةوة دةبينين ثةيامبةران تا ض ئاستيَك خؤرِاطرو دامةزراو بوون و بةهيض جؤريَك و لةذيَر هيض فشاريَكدا ضؤكيان دانةداوةو خودايش لةئةنجامي ئةو خؤرِاطرية ثشتيواني ليَ كردوون و سةري خستوون!.يان بيَتو سةيري هةلَويَستي جادووطةرةكاني فيرعةون بكةين نمونةي بةرزي خؤرِاطري و جيَطير بوون لةسةر ئيمانمان بؤ دةردةكةويَت ، كاتيَك فيرعةون و جادووطةرةكان كةوتنة طفتوطؤو بةم جؤرة وةلَامي فيرعةونيان دايةوةو ئةوةندةي تر موسايان ( دروودي خوداي لةسةربيَت ) سةربةرزتر و ثايةدارتركرد : ( قَالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ فَلَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ مِنْ خِلَافٍ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمْ فِي جُذُوعِ النَّخْلِ وَلَتَعْلَمُنَّ أَيُّنَا أَشَدُّ عَذَابًا وَأَبْقَى (71) قَالُوا لَنْ نُؤْثِرَكَ عَلَى مَا جَاءَنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالَّذِي فَطَرَنَا فَاقْضِ مَا أَنْتَ قَاضٍ إِنَّمَا تَقْضِي هَذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا(72))([9]) ، كاتيَك جادووطةرةكان ئيمانيان بة ثةيامةكةي موسا هيَنا فيرعةون ثيَي وتن ضؤن دةبيَت ئيَوة ئيمان بةموسا بيَنن ثيَش ئةوةي من مؤلَةتتان بدةم ؟ ديارة موسا مامؤستاي ئيَوةبووةو ئيَوة هةر لايةنطري ئةو بوون! ، شةرت بيَ دةست و قاضتان رِاست و ضةث ببرِمةوةو بة دارخورماكانةوة هةلَتانواسم تابزانن من سزام سةخت و بةردةوامة يان خوداكةي موسا! ، لةوةلَامكدا جادووطةرةكان وتيان ئيَمة ئيماني خؤمان ناطؤرِينةوة بةتؤو هةرِةشةكانت ، بيَ منةتين لةتؤ ضيت لةدةست ديَ بيكة ، ئيَمة هةرطيز لة باوةرِي خؤمان ثاشطةز نابينةوة ، ئةم ذياني دنيايةش شتيَكي كاتي ية و رِادةبووريَ و ئيَمة ذياني هةتاهةتاييمان لا مةبةستة .    ضوارةم : زيكرو يادي خودا :زيكرو يادي خودا لة هؤكارة هةرة طرنطةكاني خؤرِاطري و دامةزراوية و بةم هؤكارةيشةوة ثةتي ثةيوةندي نيَوان خوداو بةندةكاني بة نةثضرِاوي دةميَنيَتةوة و خودا هةميشة ئاطاي لةبةندة ويرد( زيكر ) خويَنةكاني دةبيَت ، ئةمةيش بة رِووني لةم ئايةتة ثيرؤزةدا دةبينين (  يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُواْ وَاذْكُرُواْ اللّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلَحُونَ )([10]) ، بيَطومان كاتي نارِةحةتي و كوشتار ئيماني بةهيَزو باوةرِي بتةوو دامةزراوي دةويَت ، بؤية لةم ئايةتة ثيرؤزةدا لةوكاتي نارِةحةتي و تةنطانانةدا فةرماني فةرمووة ثيَمان كة زيكري خودا بكةين بؤ ئةوةي خؤرِاطر سةركةوتووبين .    يان كاتيَك يوسف ( سةلامي خوداي ليَبيَت ) ئافرةتيَكي خاوةن جواني و ثلةوثاية بة ثالَثشتي نةخشةكاني شةيتان ئةوثةرِي تواناي خستةطةرِ ، دةبينين يوسف تةنها بةزيكرو يادي خودا رزطاري بوو لة ثيلانةكة!! .ثيَنجةم : دوعا :يةكيَك لة سيفةتةكاني موسولَمان ئةوةية كة هةميشة رِوو دةكاتة خودا و داواي دامةزراوي و جيضطيري لةسةر ئيمان ليَدةكات .ثيَغةمبةري ثيَشةوامان ( دروودي خوداي ليَبيَت ) زؤرجار دوعاي دةكرد و دةيفةرموو " يامقلب القلوب ثبت قلبي على دينك " ([11]) ، بيَطومان ثيَشةوامان ثاريَزراوو دوور بووة لة هةموو هةلَةو تاوانيَك بةلَام ئةم دوعايةي بؤ فيَركردني موسولَمانان بووة و ثيَويستة ئيَمة هةميشة داواي دامةزراوي لة خودا بكةين ، بةتايبةت لةم سةردةمةي ئيَستادا كة هةموو دةرطاكاني فيتنةو فةساد و خراثةكاري والَا كراون بةرِووي هةموومانداو دةرطاكاني بةرطرتن لةو هيَرشة ترسناكةي فةسادو خراثةكاري رِؤذبةرِؤذ بةرتةسك دةكريَنةوةو هةولَي داخستنيان دةدريَت .شةشةم : شويَنثيَ هةلَطرتني ثيَشين :    ئةو تاكة رِيَطة رِاستةي كة ثيَويستة موسولَمان لةسةري برِوات بريتية لة رِيَطاي ئةهلي سوننةت و جةماعة ، واتة رِيَطةي ثيَشيني بيروباوةرِ ثاكمان كة هيض خةوشوخالَيَك لة عةقيدةياندا وجودي نةبوو .     ئةم رِيَطاي ثيَشينة ( سةلةفي سالَح ) بؤضي رِيَطاي نةجات و خؤرِاطرية؟     ضونكة ثةروةردةيةكي ئيماني زانستي ضاورِووني واقيعي يان هةبوو :-         لةسةر ئةو ثةروةردة ئيمانية كة سايةتيان بنيات نرابوو كة بووبوو بة قةلَايةك و هيض رِةشةباو بارانيَك نةيدةخستة لةرزة ، هةروةها ثةروةردةيةكي ئيماني وةها بوو كة ثشتيان بة هةردوو رِزطاركةرةكة ( قورئان و سوننةت ) دةبةست و دلَةكانيان ذياني تيادابوو و دةروونيان خؤشةويستي و ويذدان و لةخواترسي تيَدا رِوابوو .-         ثةروةردةيةكي زانستيان هةبوو كة هةميشة -         حةوتةم : متمانةبوون بة رِيَطا :طوماني تيَدا نية هةتا باوةرِو متمانة لةدلَي موسولَماندا زياتر بيَت بة رِيَطا رِاستةكةي ئيسلام ، زياتر خؤرِاطر دةبيَت و توشي لادان نابيَت .بؤ دروستكردني ئةم متمانةيةش دةبيَت هةميشة ئةوة وةبير خؤمان بهيَنينةوة كة ئةم رِيَطةرِاستةي ئيَمةي لةسةرين رِيَطايةكي تازة نية و ، تةواوي ثيَغةمبةران و ثياوضاكان و شةهيداني حةق لةسةر ئةم رِيَية بوون و ئيَمة تةنها نين و هةموو ئةو برايانةي ثيَش ئيَمةيش بة طرتنة بةري ئةم رِيَطةية رِةزامةندي خودايان بةدةست هيَناوةو سةرفرازي هةردوو دونيا بوون وةك لةذياني ثرِسةروةري ثيَغةمبةران و ثياوضاكاندا ( سلامي خوايان ليَبيَت ) بؤمان دةردةكةويَت .هةشتةم : بانطةواز كردن بؤلاي ئيسلام سروشتي دةروني ئادةميزاد واية ئةطةر نةجولآ تةمةلَ و تةوةزةل ئةبيَت و ئةطةر بزووتني تيادا نةبوو بؤطةن دةبيَت .لة طرنطترين بوارةكاني ثاك رِاطرتني دةروون بانطةوازة بؤ لاي خودا ، ضونكة بانطةواز ثيشةو كاري ثيَغةمبةرانةو توانكاني موسولَمان لةرِيَطةي بانطةوازةوة دةتةقيَتةوة و ئاشكرا دةبن ، هةروةها دةرووني ئادةميزاد ئةطةر سةرقالَي نةكةيت بة خواثةرستي و ضاكةكاريةوة سةرقالَت دةكات بة تاوان و خراثةكاري يةوة .بيَجطة لةمانةش خةريكبوون بة كاري بانطةوازةوة ئيرادةي بانطخواز بةهيَز دةكات بةرامبةر هةموو لةمثةرو ئاستةنطةكان و خؤرِاطرتري ئةكات لةبةرامبةر نةياران و لادةراندا .بوارةكاني خؤرِاطري     لاي هةموومان ئاشكراية كة دونيا هةمووي تاقيكردنةوةية بؤ ئادةميزادةكان ، دونيا سةنطي محةكة بؤ دةركةوتني طروثي خواويستان و طروثي شةيتان ، ليَرةدا ثيَويستة ئاماذة بكةين بةو كات و شويَن و حالَةتانةي كة ثيَويستة لةسةر موسولَمان ٍئاطاداربيَت و بزانيَت كة ئةو بوارانة كامانةن كة شةيتان دةيةويَت ليَيانةوة كاربكاتة سةر ئيرادةو خؤرِاطري موسولَمان ، ديارترين ئةو بوارانةيش ئةمانةنٍ :( 1 ) جيَطيربوون و بةردةوامي لةسةر ديني ئيسلام :ديارة مةبةستي سةرةكي خوداي طةورة لة دروست كردني ئادةميزادةكان ثةرستش و ديندارية ( وما خلقت الجن والإنس إلا ليعبدون )([12])، بؤية خؤرِاطري و جيَطير بوون لةسةر ئيسلام ثيَشةنطي هةموو خؤرِاطريةكانة و هةر ئةمةيشة واي كردوة كة ثيَغةمبةري ثيَشةوامان ( دروودي خوداي ليَبيَت ) هةميشة لةثارِانةوةكانيدا داواي جيَطيري و خؤرِاطري بكات لة ثةروةردطارو بفةرمويَت: ( يا مقلب القلوب ثبت قلوبنا على دينك )([13]) .( 2 ) جيَطيربوون و بةردةوامي لةسةر طويَرِايةلَي ثةروةردطار :طويَرِايةلَي ( الطاعة ) واتة : ملكةض كردن بؤ خوداي ثةروةردطار بةبيَ دوودلَي و نارِةزايي دةربرِينيَك([14]) ، ئةمةيش بة ئةنجامداني فرمانةكاني خوداي ثةروةردطارو نزيكنةكةوتنةوةي ئةو شتانةي كة نةهي ليَكردوون .هةرضةندة ئةم جؤرةيش بةشيَكة لة خؤرِاطري لةسةر دين بةلآم ثيَغةمبةرمان ( دروودي خوداي لةسةربيَت) تايبةتمةنديةكي داوة بةم بةشة لة دوعاكانيدا و زؤرجار دةيفةرموو : (اللَّهُمَّ يا مُصَرِّفَ الْقُلُوبِ صَرِّفْ قُلُوبَنَا عَلَى طَاعَتِكَ) ([15]).( 3 ) خؤرِاطري لةسةر حةق و رِاستي :      لةرِاستيدا حةق وةك تيشكي خؤر واية هةموو كةس دةيبينيَت ، مةطةر كةسيَك بينايي نةبيَت ، خؤرِاطري و جيَطيربوون لةسةر حةق زؤر كاريَكي طرانةو ثيَويستي بةدانبةخؤداطرتن و صةبر هةية ، وةك لة قورئاني ثيرؤزدا ئاطادارمان دةكاتةوة ، لة سورةتي ( العصر ) دا دةفةرمويَت : (وَالْعَصْرِ * إِنَّ الْأِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ * إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ * ) ([16]) ، ئةطةر بيَت و لةم سورةتة ثيرؤزة وورد ببينةوة دةبينين باسي خؤرِاطري لةسةر حةق و هةردوو جؤرة خؤرِاطريةكةي كة لةخالَي يةكةم و دووةمدا باسمان كرد لةخؤ دةطريَت ، خوداي طةورة سويَند دةخوات كة هةموو ئينسانةكان خةسارؤمةندن بيَجطة لةوانةي كة ئةم سيَ خةسلَةتةيان تيَداية :يةكةم/ ( الذين آمنوا ) واتة ئةوكةسانةي خؤرِاطرن لةسةر دين و بةردةوامن .دووةم/ ( وعملوا الصالحات ) واتة ئةوكةسانةي جيَطير و خؤرِاطرن لةسةر تاعةت و طويَرِايةلَي.سيَهةم/ ( وتواصوا بالحق وتواصوا بالصبر ) ، لةم ئايةتة ثيرؤزةدا دةبينين كاتيَك باسي دةستطرتن بةحةق و بلآوكردنةوةيمان بؤدةكات لةهةمان كاتدا باسي زةرورةتي دانبةخؤطرتن و خؤرِاطريشمان بؤدةكات ، ضونكة هةميشة دوذمناني حةق ليَناطةرِيَن حةقويستان بةئاساني رِاستيةكان ئةنجام بدةن و بلآوي بكةنةوة!.( 4 ) جيَطيربوون و خؤرِاطري لةكاتي جيهاد دا :جيَطيربوون و خؤرِاطري لةكاتي رِووبةرِووبوونةوةدا كةسي ئيمان دامةزراوو كارامةو بةشةهامةتي دةويَت ، بؤية خوداي طةورة هةميشة لةباسكردني رِووبةرِووبوونةوة لةطةلَ بيَباوةرِاندا ئامؤذطاريمان دةكات كة زيكري خودا بكةين و داواي ئةوةي ليَبكةين كة خؤرِاطريمان ثيَببةخشيَت ، وةك دةفةرمويَت : (وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْراً وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ * فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُدُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ..) ([17])، هةروةها ثيَغةمبةر ( دروودي خوداي ليَبيَت ) دةفةرمويَت : (يَا أَيُّهَا النَّاسُ لاَ تَتَمَنَّوْا لِقَاءَ الْعَدُوِّ وَسَلُوا اللَّهَ تَعَالَى الْعَافِيَةَ فَإِذَا لَقِيتُمُوهُمْ فَاصْبِرُوا وَاعْلَمُوا أَنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ ظِلاَلِ السُّيُوفِ ». ثُمَّ قَالَ « اللَّهُمَّ مُنْزِلَ الْكِتَابِ وَمُجْرِىَ السَّحَابِ وَهَازِمَ الأَحْزَابِ اهْزِمْهُمْ وَانْصُرْنَا عَلَيْهِمْ)([18]) . ليَرةدا ثيَشةوامان ( دروودي خوداي ليَبيَت ) ئاطادارمان دةكاتةوة كة خؤزطة بؤ رِووبةرِووبوونةوةي دوذمنان نةخوازين ، بةلآم ئةطةر هاتوو كةوتينة جيهاد لةبةرامبةريان خؤرِاطرو بةئارام بين و داواي سةركةوتن و خؤرِاطري لة خوداي بالآدةست بكةين .( 5 ) خؤرِاطري لةكاتي بلَاوبوونةوةي فيتنةو خراثةكاريدا :        بيَطومان ذياني خةلَكي بةخؤشي و بيَ كيَشةو بةيةك ئارِاستةو رِيتم نارِوات بةبةردةوامي ، بةلَكو ذيان هةميشة طؤرِانكاري و هةورازو نشيَوي تيَداية و ئيَمةي موسولَمانيش ئةبيَت ئامادةبين بؤ بةرةنطاربوونةوةي هةر تةنطذةو خراثةكاريةك كة تيَكرِاي ذينطةكةمان دةطريَتةوة .       لة دنياي ئةمرِؤماندا ديارترين فيتنةي طشتي كة لةسايةي عةولةمةدا سةرجةم جيهان و هةموو كون و قوذبنيَكي طرتؤتةوة بريتية لة دونياو ماددة ثةرستي و دوركةوتنةوة لة بةها و بابةتة رِؤحيةكان .فيتنة لةزماني عةرةبيدا بةماناي تاقيكردنةوةو هةلَسةنطاندن ديَت([19]) ، هةر خراثة و خراثةكاريةك ديَتة رِيَطةمان بريتية لة فيتنة ، ثيَشةوامان ( دروودي خوداي ليَبيَت ) ثيَش ئةوةي لةنويَذةكانيدا سةلام بداتةوة ثةناي طرتووة بةخودا لة فيتنةكاني ذيان و مردن و فةرمانيشي كردووة بةموسولَمانان كة لة كؤتايي نيَذةكانياندا ثةنا بطرن بةخوا لة فيتنةكاني ذيان و مردن و فةرموويةتي : ( إِذَا تَشَهَّدَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْ أَرْبَعٍ ، يَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ) ([20]).     هةروةها جاري وا هةية خؤشطوزةراني و لةشساغي و دارايي و مالَ و مندالَ دةبنة فيتنة بؤ ئينسان ، وةك خوداي طةورة لة قورئاني ثيرؤزدا دةفةرمويَت : ( وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً وَإِلَيْنَا تُرْجَعُونَ ) ([21]) .      ديارة خؤرِاطري و جيَطير بووني ئيمانداري خؤشطوزةران و لةشساغ بة شوكرو ستايشي خودا دةبيَت لة سةر نيعمةتةكاني و بةجيَطةياندني هةر ئةركيَك كة بةوهؤيةوة لةسةري واجب دةبيَت ، لةبةرامبةريشدا ئةو كةسانةي نةدار و ناساغ و طيروطرفت دارن دةبيَت ئارام بطرن و نارِةزايي دةرنةبرِن بةرامبةر بة قةدةري خودايي .     ئةوةمان لةبيرنةضيَت طةورةترين فيتنةي ئةم زةمانة غةريب بوونةوةي ئيلتيزام و ثابةندبوونة بة رِيَنماييةكاني ئيسلامةوة بةتايبةت لةناو ضيني ئافرةتان و طةنجاندا ، جا بؤ خؤرِاطرتن بةرامبةر ئةم فيتنة طشتي و طةورةية ثيَويستمان بة هيممةت و باوةرِبةخؤبوونة كة لة دةرووني خوشك و براكانماندا دروستي بكةين ، وة باوةري تةواوِمان هةبيَ بةوةي كة ضؤن ئيسلام بةغةريبي هات و سةريش كةوت ئاوهايش دةطةرِيَتةوة و ثيَغةمبةرمان          ( دروودي خوداي ليَبيَت ) مذدةي ثيَداوين كة ( بَدَأَ الإِسْلاَمُ غَرِيبًا وَسَيَعُودُ كَمَا بَدَأَ غَرِيبًا فَطُوبَى لِلْغُرَبَاءِ )([22]) .وصلى الله على سيدنا محمد وعلى آله وصحبه وسلم([1])   سورة الفرقان ، من آية : 32 .([2]) سورة إبراهيم ، من آية : 27 .([3]) تفسير القرآن العظيم ، ج3 ، ص421 .([4]) سورة العصر .([5]) أخرجه البخاري (6464) ، ومسلم (783) من حديث عائشة رضي اللَّه عنها .([6])  المجتبى من السنن ، لأحمد بن شعيب أبو عبد الرحمن النسائي ، مكتبة المطبوعات الإسلامية – حلب ، ج3، ص260 ، الطبعة الثانية ، 1406 – 1986 ، بتحقيق : عبدالفتاح أبو غدة ، وصححه الألباني .([7]) سورة هود ، الآية : 120 .([8]) سورة الأنبياء ، الآيات : 68 ، 69 ، 70 .([9]) سورة طه ، الآيات : 72،71 .([10]) سورة الأنفال ، الآية : 45 .([11]) مسند أحمد ،ج6 ، ص315 ، سنن الترمذي ، ج4 ، ص448 ، وصححه الألباني .([12]) سورة الذاريات ، الآية : 56 .([13]) صحيح ابن حبان ، ج3 ، ص222 ، وقال شعيب الأرناؤوط : حديث صحيح .([14]) بنوارِة : لسان العرب ، ج8 ، ص 240 .([15]) صحيح مسلم ، ج8 ، ص51 . ([16]) سورة العصر .([17]) سورة البقرة ، الآيتان : 250-251 .([18])  صحيح البخاري ، ج7 ، ص 479 ، ورواه الإمام مسلم في صحيحه ، ج5 ، ص143 ، ورواه والترمذي و الحاكم في المستدرك و أبو داود وابن ماجة والنسائي والبيهقي .([19]) معجم مقاييس اللغة ، لأحمد بن فارس بن زكريا ، ج4 ، ص472 .([20]) صحيح البخاري ، ج3 ، ص366 ، وصحيح مسلم ، ج2 ، 93 .([21])  سورة الأنبياء ، من الآية : 35 .([22]) رواه مسلم في صحيحه ، ج1 ، ص90 .

المرفقات

2

به‌رده‌وامی وخۆڕاگری له‌سه‌ر ئیمان
به‌رده‌وامی وخۆڕاگری له‌سه‌ر ئیمان