ถาม อนุญาตให้ใช้การคำนวนทางดาราศาสตร์เป็นมาตรฐานในการกำหนดการเข้าออกของแต่ละเดือนได้หรือไม่ ? และอนุญาตให้มุสลิมใช้อุปกรณ์สมัยใหม่เพื่อช่วยในการดูเดือนได้หรือไม่ ? หรือว่าจำเป็นต้องดูด้วยตาเปล่าเท่านั้น ?
التفاصيل
> ด้วยพระนามของอัลลอฮฺ ผู้ทรงเมตตา ปรานียิ่งเสมอ อนุโลมให้ใช้อุปกรณ์สมัยใหม่เพื่อช่วยในการดูจันทร์เสี้ยว ถาม อนุญาตให้ใช้การคำนวนทางดาราศาสตร์เป็นมาตรฐานในการกำหนดการเข้าออกของแต่ละเดือนได้หรือไม่ ? และอนุญาตให้มุสลิมใช้อุปกรณ์สมัยใหม่เพื่อช่วยในการดูเดือนได้หรือไม่ ? หรือว่าจำเป็นต้องดูด้วยตาเปล่าเท่านั้น ? ตอบ อัลหัมดุลิลลาฮฺ วิธีการที่ถูกต้องตามบทบัญญัติศาสนาในการยืนยันถึงการเข้าเดือนนั้นคือการที่ผู้คนเห็นจันทร์เสี้ยว และคนที่เห็นนั้นควรที่จะต้องเป็นผู้ที่เชื่อใจได้ในศาสนาของเขา รวมทั้งสามารถเชื่อใจในสายตาที่เฉียบคมของเขาด้วย ถ้าหากพวกเขาเห็นจันทร์เสี้ยวแล้วก็จำเป็นต้องปฏิบัติตามที่เห็นนั้น กล่าวคือ ถ้าเป็นจันทร์เสี้ยวเราะมะฎอนสำหรับการถือศีลอดก็ต้องถือศีลอดตามนั้น หรือถ้าเป็นการดูจันทร์เสี้ยวเดือนเชาวาลเพื่อฉลองวันอีดก็ต้องออกอีกตามนั้นด้วย และไม่อนุญาตให้ใช้การคำนวนทางดาราศาสตร์เป็นเกณฑ์มาตรฐานในเรื่องนี้ ถ้าหากไม่มีการเห็นจันทร์เสี้ยวด้วยวิธีการดูเดือนประกอบไปด้วย แต่ถ้าหากว่ามีการเห็นจันทร์เสี้ยวซึ่งสอดคล้องและเป็นไปตามการคำนวนทางดาราศาสตร์ก็ถือว่าใช้ได้ เพราะหลักฐานจากหะดีษของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ที่ว่า «إذا رأيتموه فصوموا ، وإذا رأيتموه فأفطروا» ความว่า “เมื่อพวกท่านเห็นมัน(จันทร์เสี้ยวเราะมะฎอน)ก็จงถือศีลอด และเมื่อพวกท่านเห็นมัน(จันทร์เสี้ยวเชาวาล)อีกก็จงออกอีด” ส่วนการคำนวนนั้นไม่อนุญาตให้ใช้และนับเป็นเกณฑ์มาตรฐานในเรื่องนี้ ทว่า การใช้เครื่องมือที่เรียกว่ากล้องส่องทางไกลเพื่อเป็นอุปกรณ์ช่วยดูจันทร์เสี้ยวนั้นถือว่าไม่เป็นไร แต่ไม่ใช่เรื่องที่วาญิบต้องใช้ เพราะโดยผิวเผินตามซุนนะฮฺแล้วให้ใช้วิธีการมองด้วยตาตามปกติโดยไม่ต้องพึ่งอุปกรณ์อื่น แต่หากมีการใช้อุปกรณ์ดังกล่าว แล้วปรากฏว่ามีการเห็นจันทร์เสี้ยวโดยผู้ที่เชื่อถือได้ ก็จำเป็นต้องถือตามนั้น เพราะในสมัยก่อนนั้น ก็เคยมีผู้คนอุปกรณ์ดังกล่าวเมื่อพวกเขาปีนขึ้นไปยังจุดดูเดือนในคืนที่สามสิบชะอฺบานหรือเราะมะฎอน ซึ่งพวกเขาจะดูเดือนด้วยการใช้กล้องที่ว่านี้ อย่างไรก็ตาม เมื่อมีการยืนยันว่าเห็นจันทร์เสี้ยวไม่ว่าจะด้วยวิธีใดๆ ก็ย่อมจำเป็นที่ต้องถือปฏิบัติตามการเห็นนั้น ตามหะดีษที่ระบุข้างต้นว่า «إذا رأيتموه فصوموا ، وإذا رأيتموه فأفطروا» ความว่า “เมื่อพวกท่านเห็นมัน(จันทร์เสี้ยวเราะมะฎอน)ก็จงถือศีลอด และเมื่อพวกท่านเห็นมัน(จันทร์เสี้ยวเชาวาล)อีกก็จงออกอีด” จบการอ้าง จากฟัตวาเชค มุหัมมัด บิน อุษัยมีน (ฟะตาวา อุละมาอ์ อัล-บะละดิล หะรอม หน้า 192-193) นอกจากนี้ เราได้นำฟัตวาของหน่วยงานถาวรเพื่อการฟัตวาในการตอบปัญหานี้ในคำถามหมายเลข 1245 ซึ่งมีว่า “อนุญาตให้ใช้อุปกรณ์ส่องทางไกลในการใช้ดูเดือนได้ และไม่อนุญาตให้ใช้เกณฑ์การคำนวนทางดาราศาสตร์ในการยืนยันการเข้าเดือนเราะมะฎอนหรือการออกอีด” จบการอ้าง (ฟะตาวา อัล-ลัจญ์นะฮฺ อัด-ดาอิมะฮฺ 9/99) ด้วยเหตุนี้ จึงเป็นที่ชัดเจนว่า การที่มีคนกล่าวหาว่าอุละมาอ์ของเราได้ห้ามใช้เครื่องมือทันสมัยในการดูเดือนและกำหนดให้ใช้ตาเปล่าในการดูเดือนเท่านั้น ย่อมเป็นการกล่าวหาที่โป้ปดและไม่เป็นความจริง เราวิงวอนต่ออัลลอฮฺให้ทรงเปิดเผยความจริงให้เห็นว่าเป็นจริงแก่เรา และทรงประทานให้เราได้ปฏิบัติตามนั้น ขอพระองค์ทรงเปิดเผยความเท็จให้เห็นว่ามันเป็นเท็จ และทรงประทานให้เราได้หลีกห่างจากมัน และขอทรงอย่าให้มันเป็นเรื่องคลุมเครือแก่เราซึ่งจะทำให้หลงทางได้ และขอวิงวอนให้พระองค์ประทานให้เราเป็นผู้นำของเหล่าผู้ยำเกรง วัลลอฮุ อะอฺลัม เว็บอิสลามถามตอบ islamqa.info ฟัตวาหมายเลข 111873
