أعمال القلوب
Prvi hadis: Ebu Hurejre, radiallahu 'anhu, prenosi da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: "Ljudi su kao rude, kao zlato i srebro. U islamu su najbolji oni koji su bili najbolji u džahilijjetu, ako shvate vjeru. Duše su mobilizirane vojske, one koje su srodne, zbliže se, a one koje nisu, raziđu se." Drugi hadis: Ebu Hurejre, radijallahu 'anhu, prenosi da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: "Vidjećete da su ljudi rude; najbolji u islamu su oni koji su bili najbolji u doba džahilijeta - ako shvate vjeru. Najbolji ljudi za upravljanje jesu oni koji to najviše izbjegavaju, a najgori su ljudi licemjeri, koji jednima govore jedno, a drugima drugo."
عن أبي هريرة -رضي الله عنه- عن رسول الله -صلى الله عليه وسلم- قال: «النَّاسُ مَعَادِن كَمَعَادِن الذَّهَب وَالفِضَّة، خِيَارُهُم فِي الجَاهِلِيَّة خِيَارُهُم فِي الإِسْلاَم إِذَا فَقُهُوا، والأَرْوَاحُ جُنُودٌ مُجَنَّدَة، فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا ائتَلَفَ، وَمَا تَنَاكَرَ مِنْهَا اخْتَلَفَ». وعن أبي هريرة -رضي الله عنه- قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم: «تَجِدُون النَّاسَ مَعَادِن: خِيَارُهُم فِي الجَاهِليَّة خِيَارُهُم فِي الإِسْلاَم إِذَا فَقِهُوا، وَتَجِدُون خِيَار النَّاس فِي هَذَا الشَّأْن أَشَدُّهُم كَرَاهِيَة لَه، وَتَجِدُون شَرَّ النَّاس ذَا الوَجْهَين، الَّذِي يَأْتِي هَؤُلاَء بِوَجه، وَهَؤُلاَء بِوَجْه».
شرح الحديث :
Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, uporedio je ljude sa rudama. U ovom je nekoliko naznaka, a neke od njih su: Ljudski karakteri, fizičke i mentalne osobine i sposobnosti su različiti. Ovo se razumije iz same različitosti ruda. Druga naznaka jeste da su ljudi različiti u mogućnostima da se poprave. Među njima ima onih sa kojima je potrebno stpljenje, a i onih koji ništa ne prihvataju, kao što je slučaj i sa rudama. Poređenje sa rudama ukazuje na različitost ljudi u samom ugledu njihovog porijekla. To se razumije iz same različitosti u kvalitetu i vrijednosti ruda. Ima ruda koje su skupe i vrijedne poput zlata i srebra, a ima i onih koji nisu toliko vrijedni, kao što je željezo i kalaj. Poređenje s rudama ukazuje da snagu podnošenja. Me'adinul-arab označava njihove korijene i porijekla. "Ljudi su kao rude; najbolji u islamu su oni koji su bili najbolji u doba džahilijeta - ako shvate vjeru." Ovaj hadis znači: Najugledniji ljudi svojim porijeklom su oni koji su bili najbolji u džahilijjetu, ali pod uslovom da se poduče vjeri. Primjera radi, Hašimijje su bili najbolji dio Kurejša u doba džahilijjeta, kada se radi o porijeklu, kako se to naglašava u tekstu ispravnog hadisa. Također, najbolji su i u islamu, ako se poduče Allahovoj vjeri i shvate je. Ako se nisu podučili vjeri, pa makar bili i najugledniji Arapi, onda oni nisu najbolji kod Allaha i ne smatraju se odabranim stvorenjima. Ovaj hadis je dokaz da čovjeku treba ukazati poštovanje zbog porijekla, ali pod uslovom da se poduči vjeri. Nema sumnje da porijeklo ima uticaja, jer zbog toga su Hašimijje i bile najboljeg i najčasnijeg porijekla. To je jedan od razloga zbog kojeg je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bio najčasnije stvorenje, a Allah najbolje zna kome će uručiti poslanicu. Da ovaj ogranak ljudi nije bio najčasniji po porijeklu, tada se iz njega ne bi pojavio Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem. On je poslan iz načasnije porodice i porijekla. Ova je rečenica dio oba spomenuta hadisa. Prvi hadis završen je riječima: "duše su sakupljena vojska, one koje se upoznaju, zbliže se, a one koje se ne upoznaju, raziđu se." Postoji mogućnost da se ovdje misli na to da se dobri pripaja dobrome, a loši onima koji su kao on. Duše se spoznaju po onome čemu teže od dobra i zla. Ako se usklade, onda se prepoznaju, u suprotnom se raziđu. Također postoji mogućnost da se misli na vijesti o početku stvaranja, u stanju gajba, a to se ogleda u sljedećem: Duše su stvorenje prije tijela pa su se susretale. Kada su nastanjene u tijela, upoznavale su se shodnom prvobitnom upoznavanju, odnosno neupoznavanju. Tako da dobri naginju ka dobrima, a loši ka lošima. Ibn Abdis-Selam kaže: "Prepoznavanje ili neprepoznavanje odnosi se na bliskost u osobinama ili pak na njihovu razliku, jer ako se osobine neke osobe razlikuju od tvojih, to odbijaš. Ono što je nepoznato negira se jer se ne poznaje. Ovo je vrhunac poređenja gdje je ono što se negira upoređeno s nepoznatim, a ono što se prihvata upoređeno s poznatim. Drugi hadis završen je riječima: "Najbolji ljudi za upravljanje jesu oni koji to najviše izbjegavaju, a najgori su ljudi licemjeri, koji jednima govore jedno, a drugima drugo." Dio hadisa: "Najbolji ljudi za upravljanje", odnosi se na vođstvo i funkcije, tj. najbolji ljudi kojima treba dati funkcije su oni koji nisu pohlepni za njima, a kada se već odrede, onda budu nadahnuti da tu funkciju vrše na najbolji način, za razliku od onih koji tome žude. Najgori su ljudi dvoličnjaci, pred jednima se ponašaju na jedan, a pred drugima na drugi način, kao što rade licemjeri, o kojima Allah kaže: "Kada susretnu one koji vjeruju, govore: ‘Vjerujemo!’ – a čim ostanu nasamo sa šejtanima svojim, govore: ‘Mi smo s vama, mi se samo rugamo.’" Ovo je zastupljeno kod velikog broja ljudi, da nas Allah sačuva i to je dio licemjerstva, kada neko dođe i hvali te, čak nekada i pretjeruje, ali kada nije kod tebe, kudi te i vrijeđa, te spominje ono što nije pri tebi. Da nas Allah sačuva. Ovo je veliki grijeh, jer je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kazao da je najgori čovjek onaj ko to čini.