الباسط
كلمة (الباسط) في اللغة اسم فاعل من البسط، وهو النشر والمدّ، وهو...
Abdullah b. Ömer -radıyallahu anhumâ-’dan rivayet olunduğuna göre Allah Rasûlü -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: «Öğle namazının vakti, güneş zevâli aştıktan sonra ve bir kimsenin gölgesinin boyu, kendi boyuna eşit olduktan sonra başlar, ikindi namazının vakti gelinceye kadar sürer. İkindi namazının vakti, güneş sararmaya başlayıncaya kadar sürer. Akşam namazının vakti, ufuktaki kızıllık kayboluncaya kadar sürer.Yatsı namazının vakti, gece yarısına kadar sürer. Sabah namazının vakti ise, fecrin doğuşundan güneş doğuncaya kadar sürer. Güneş doğduğunda namaz kılmayı bırak. Çünkü güneş, şeytanın iki boynuzu arasından doğar.»
شرح الحديث :
Abdullah b. Ömer -radıyallahu anhumâ-'nın rivayet ettiği bu hadis, Allah Rasûlü -sallallahu aleyhi ve sellem-’den bize namaz vakitlerini haber vermektedir. 1- Zuhr/Öğle namazı: Öğle vakti/sıcakta kılındığı için bu ismi almıştır ki en belirgin olan sebep de budur. İlk vakti güneşin semanın tam ortasından batıya doğru meylettiği zamandır. Bu vakitten itibaren bir adamın gölgesi ile boyu aynı uzunlukta oluncaya kadar yahut buna yakın olana kadar (ikindi vaktine kadar) devam eder. 2- Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: «İkindi namazının vakti» bir adamın gölgesi ile boyu aynı uzunlukta olunca başlar ve güneş sararmaya başlayıncaya kadar sürer. Bu vakit, Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-’in Sahîhayn’da gelen rivayetteki tercihine göredir. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: «Kim, güneş batmadan önce ikindi namazının bir rekatını idrak ederse (kılarsa) o, ikindi namazını idrak etmiştir.» Başka bir rivayette ise; «İkindi namazının vakti güneş batıncaya kadardır.» buyurmuştur. Müslim’in rivayetinde ise «Güneş sararıncaya ve iki boynuzundan biri düşünceye kadar» buyurmuştur. 3- Akşam namazının vakti: Namaz pek çok yerde zikredilmiştir. (Güneşin batmasıyla başlar) batışından sonra gelen kızıllık kayboluncaya kadar devam eder. Bu, akşam namazının vaktinin, şafağın/kızıllığın bitmesine kadar genişliğine delalet eder. Bu şafağın bir kısmı düşse de yatsı namazının vakti girmiş olmaz. Tıpkı güneşin bir kısmının batmasıyla akşam namazının vaktinin girmediği gibi. 4- Yatsı namazının vakti: İcma ile kızıllığın kaybolmasının hemen ardından başlar ve gecenin orta yarısına kadar devam eder. Bu tercih edilen vakittir. Kılmanın caiz olduğu vakit ise başlangıcından itibaren fecrin doğuşuna kadar devam eder. 5- Sabah namazının vakti: Fecrin doğması yani fecr-i sadıkın doğması ile başlar, güneş doğuncaya kadar devam eder. Eğer güneş doğarsa namaz kılmayı bırak. Çünkü güneş, şeytanın iki boynuzu arasından yani başının iki tarafından doğar. Çünkü şeytan güneşin batış vaktini gözler ve dikilerek yüzünü güneşe secde eden kimselere doğru döner. Kâfirlerin güneşe yaptıkları secdelerinin kendisine ibadete dönüşmesi için bunu yapar. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- ümmetini bu vakitte namaz kılmaktan yasaklamıştır. Bunu, Allah’ın kulunun namaz vaktinin şeytana kulluk eden kimsenin ibadet vaktinden farklı olması için yapmıştır.