آداب الرؤيا
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إذَا اقْتَرَبَ الزَّمَانُ لَمْ تَكَدْ رُؤْيَا الُمؤْمِنِ تَكذبُ، وَرُؤْيَا المُؤْمِنِ جُزْءٌ منْ ستَّةٍ وَأرْبَعيَنَ جُزْءًا مِنَ النُبُوةِ»: «نزديک قيامت، کمتر اتفاق می افتد که خواب مؤمن دروغ از آب درآيد؛ خواب مؤمن بخشی از چهل و شش بخش نبوت است». و در روايتی آمده است: «أصْدَقُكُم رُؤْيَا، أصْدُقكُم حَديثًا»: «کسی از شما که خوابش راست تر است، راستگوتر است».
عن أبي هريرة -رضي الله عنه- مرفوعاً: «إذا اقترب الزمان لم تَكَدْ رؤيا المؤمن تكذب، ورؤيا المؤمن جزء من ستة وأربعين جزءا من النبوة». وفي رواية: «أصدقكم رؤيا، أصدقكم حديثا».
شرح الحديث :
معنای حدیث: در آخر الزمان رویای مومن راست و درست و مطابق با واقع است؛ چنانکه خوابش از چیزی خبر می دهد که رخ داده یا بزودی رخ می دهد و چنین می شود. چنین رویایی در راست و درست بودن مدلول آن، همچون وحی ای است که بر پیامبران نازل می شده است. و اینکه فرمود: «خواب مؤمن بخشی از چهل و شش بخش نبوت است»، یعنی خواب مومن از این جهت که با اخباری از غیب همراه است، بخشی از بخش های علم نبوت می باشد. نبوت به پایان رسیده اما علم آن باقی مانده است. و عدد چهل و شش از این جهت ذکر شده که عمر رسول الله صلی الله علیه وسلم در اکثر روایات صحیح، شصت و سه سال ذکر شده است که مدت نبوت ایشان از این مقدار، بیست و سه سال بوده است؛ چون رسول الله صلی الله علیه وسلم در چهل سالگی به پیامبری مبعوث شد و قبل از بعثت مدت شش ماه خواب های خوب می دید. خواب هایی همچون روشنیِ صبحِ واضح و آشکار؛ و سپس جبریل را در بیداری می بیند؛ بنابراین چون مدت وحی در خواب که شش ماه بوده، نسبت آن با مدت نبوت که بیست و سه سال بوده سنجیده شود، در این صورت شش ماه نصف جزئی از بیست و سه جزء و یک جزء از چهل و شش جزء می شود. و اینکه فرمود: «أصْدَقُكُم رُؤْيَا، أصْدُقكُم حَديثًا»: «کسی از شما که خوابش راست تر است، راستگوتر است». یعنی زمانی که انسان در سخن گفتن راستگو باشد و به الله متعال نزدیک، رویای وی غالبا به راستی و درستی نزدیک تر است؛ و به همین دلیل در حدیث بخاری چنین آمده است: «الرُّؤْيَا الحَسَنَةُ، مِنَ الرَّجُلِ الصالح»: «خواب خوب را فرد نيکوکار می بيند». اما کسی که در سخن گفتن راستگو نباشد و مرتکب گناهان آشکار و پنهان گردد، غالبا خواب های وی از نوع بازی های شیطان می باشد. ابن قیم رحمه الله می گوید: هرکس می خواهد خواب و رویای راست و درست ببیند، باید صادق و راستگو باشد و از مال حلال تغذیه کند و مراقب امر و نهی الهی باشد و با طهارت کامل و رو به قبله بخوابد و همواره به ذکر الله مشغول باشد تا خواب بر وی غلبه کند، در این صورت خواب و رویای وی دروغ نمی شود.