ถาม ฉันต้องทำอย่างไรถ้าหากมีการเห็นจันทร์เสี้ยวในบางประเทศมุสลิม แต่ประเทศที่ฉันอาศัยอยู่ประกาศให้ถือศีลอดด้วยการนับจำนวนวันของเดือนชะอฺบานให้ครบสามสิบวัน และออกอีดด้วยการนับจำนวนวันของเดือนเราะมะฎอนให้ครบสามสิบวัน? และอะไรคือสาเหตุที่ทำให้ผู้คนต่างขัดแย้งกันในเรื่องการเข้าเดือนเราะมะฎอน?
التفاصيل
> ด้วยพระนามของอัลลอฮฺ ผู้ทรงเมตตา ปรานียิ่งเสมอ ต้องถือศีลอดตามประเทศของเขา หรือตามประเทศใดก็ได้ที่เห็นจันทร์เสี้ยวก่อนแล้ว? ถาม ฉันต้องทำอย่างไรถ้าหากมีการเห็นจันทร์เสี้ยวในบางประเทศมุสลิม แต่ประเทศที่ฉันอาศัยอยู่ประกาศให้ถือศีลอดด้วยการนับจำนวนวันของเดือนชะอฺบานให้ครบสามสิบวัน และออกอีดด้วยการนับจำนวนวันของเดือนเราะมะฎอนให้ครบสามสิบวัน? และอะไรคือสาเหตุที่ทำให้ผู้คนต่างขัดแย้งกันในเรื่องการเข้าเดือนเราะมะฎอน? ตอบ อัลหัมดุลิลลาฮฺ “ท่านจะต้องยึดถือตามผู้คนในประเทศของท่าน ถ้าพวกเขาถือศีลอดท่านก็ถือศีลอดตามพวกเขา ถ้าพวกเขาออกจากการถือศีลอด(หมายถึงวันอีด)ท่านก็จงออกจากถือศีลอดพร้อมๆ กับพวกเขา เพราะท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้กล่าวว่า «الصوم يوم تصومون ، والإفطار يوم تفطرون ، والأضحى يوم تضحون» ความว่า “การเริ่มนับถือศีลอดคือวันที่พวกท่านทั้งหลายถือศีลอดกัน และการออกจากการถือศีลอด(วันอีด)ก็คือวันที่พวกท่านทั้งหลายออกจากการถือศีลอด และวันเชือดสัตว์(อีดุลอัฎหา)ก็คือวันที่พวกท่านทั้งหลายเชือดสัตว์กัน” และเพราะว่าการขัดแย้งนั้นเป็นเรื่องที่เลวร้าย ดังนั้นจึงวาญิบที่ท่านต้องทำพร้อมๆ กับผู้คนในประเทศของท่าน เมื่อชาวมุสลิมในประเทศของท่านออกมาฉลองวันอีดท่านก็จงออกอีดพร้อมๆ พวกเขา และเมื่อพวกเขาเริ่มถือศีลอดท่านก็ถือศีลอดพร้อมๆ พวกเขา ส่วนสาเหตุที่มีการขัดแย้งกันนั้น เพราะว่าประชากรบางส่วนเห็นจันทร์เสี้ยว และอีกบางส่วนอาจจะไม่เห็น คนที่เห็นจันทร์เสี้ยวนั้นอาจจะได้รับความไว้วางใจและเชื่อใจจากผู้อื่น ซึ่งพวกเขาก็ปฏิบัติตามความเชื่อใจนั้น หรือบางทีพวกเขาอาจจะไม่เชื่อใจและไม่ปฏิบัติตามการเห็นจันทร์เสี้ยวของคนเหล่านั้นก็ได้ ด้วยเหตุนี้จึงมีความขัดแย้งเกิดขึ้น บางประเทศอาจจะเห็นจันทร์เสี้ยวและประกาศให้กำหนดมีการถือศีลอดหรือฉลองวัน อีดตามที่เห็นนั้น แต่ประเทศอื่นกลับไม่พึงใจและไม่เชื่อใจกับการเห็นดังกล่าว อาจจะเป็นเพราะด้วยสาเหตุหลายประการ อาทิ สาเหตุทางการเมืองบ้างหรืออะไรก็ตามแต่ สิ่งที่วาญิบก็คือ ชาวมุสลิมทั้งหลายจะต้องถือศีลอดพร้อมกันเมื่อเห็นจันทร์เสี้ยว และต้องออกอีดพร้อมกันเมื่อมีการเห็นจันทร์เสี้ยว เพราะอาศัยหลักฐานโดยรวมจากหะดีษของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ที่ว่า «إذا رأيتم الهلال فصوموا ، وإذا رأيتم الهلال فأفطروا ، فإن غم عليكم فأكملوا العدة ثلاثين» ความว่า “เมื่อพวกท่านเห็นจันทร์เสี้ยวก็จงถือศีลอด และเมื่อพวกท่านเห็นจันทร์เสี้ยว(อีกครั้ง)ก็จงออกจากการถือศีลอด และหากว่าจันทร์เสี้ยวถูกบดบังไม่ปรากฏให้เห็นแก่พวกท่าน ก็จงนับวันให้ครบสามสิบวัน” ถ้าทุกคนมั่นใจกับการเห็นจันทร์เสี้ยวอย่างถูกต้อง และรู้แน่ว่าเห็นจริงและยืนยันได้อย่างมั่นใจ ก็วาญิบที่จะต้องถือศีลอดหรือฉลองอีดด้วยการเห็นนั้น แต่ถ้าหากในความเป็นจริงกลับมีการขัดแย้งกัน และต่างก็ไม่เชื่อใจซึ่งกันและกัน ดังนั้น สิ่งที่จำเป็นต้องทำก็คือให้ท่านถือศีลอดพร้อมๆ กับประชาคมมุสลิมในประเทศของท่าน และให้ท่านฉลองวันอีดพร้อมๆ กับพวกเขา เพราะเป็นการปฏิบัติตามหะดีษของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ที่ว่า «الصوم يوم تصومون ، والإفطار يوم تفطرون ، والأضحى يوم تضحون» ความว่า “การเริ่มนับถือศีลอดคือวันที่พวกท่านทั้งหลายถือศีลอดกัน และการออกจากการถือศีลอด(วันอีด)ก็คือวันที่พวกท่านทั้งหลายออกจากการถือศีลอด และวันเชือดสัตว์(อีดุลอัฎหา)ก็คือวันที่พวกท่านทั้งหลายเชือดสัตว์กัน” และมีรายงานจากอิบนุ อับบาส เราะฎิยัลลอฮุอันฮุมา ว่า เมื่อ กุร็อยบฺ มาบอกกับท่านว่า ชาวเมืองชามได้เริ่มถือศีลอดในวันศุกร์ อิบนุ อับบาส ก็ตอบว่า “พวกเราเห็นเดือนในวันเสาร์ และเราก็จะถือศีลอดเรื่อยๆ จนเราเห็นจันทร์เสี้ยวสำหรับวันอีด หรือถ้าไม่เห็นมัน เราก็จะนับวันให้ครบสามสิบวัน” ซึ่งท่านไม่ได้ปฏิบัติตามการเห็นจันทร์เสี้ยวของชาวเมืองชาม เพราะชามอยู่ไกลจาก มะดีนะฮฺ และมัฏละอฺระหว่างทั้งสองเมืองก็ต่างกันด้วย ท่านอิบนุ อับบาส เราะฎิยัลลอฮุอันฮุมา เห็นว่าเรื่องนี้อยู่ในขอบข่ายของการอิจญ์ติฮาด(การวินิจฉัย) ดังนั้น จงใช้ตัวอย่างของอิบนุ อับบาส และคนอื่นๆ ที่มีความเห็นตามท่าน ที่ระบุว่าให้ถือศีลอดตามคนในประเทศของท่านและฉลองวันอีดพร้อมๆ กับคนในประเทศของท่าน ขออัลลอฮฺประทานเตาฟีก” จบการอ้าง. คำตอบโดย เชค อับดุลอะซีซ บิน บาซ ใน รวมฟัตวาของท่าน 15/100-102 แปลจากเว็บอิสลามถามตอบ islamqa.info ฟัตวาหมายเลข 106487
