هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌كانی ئیسلام

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ده‌ هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌كه‌ی ئیسلام ده‌كات كه‌ له‌ نوسینی شێخی عه‌لامه‌ عه‌بدولعه‌زیز كوری عه‌بدولله كوری باز ‌ ـ ره‌حمه‌تی خوای له‌سه‌ر بێت ـ .

التفاصيل

    هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌كانی ئیسلام     پێشه‌كی     الحمد لله، والصلاة والسلام على من لا نبي بعده، وعلى آله وأصحابه ومن اهتدى بهداه.   بزانه‌ئه‌ی موسوڵمان كه‌خودای گه‌وره‌واجبی كردووه‌له‌سه‌ر هه‌موو به‌نده‌كان بچنه‌نێو ئایینی ئیسلام و ده‌ستی پێوه‌بگرن و خۆ بپارێزن له‌هه‌رچیش كه‌پێچه‌وانه‌ی ڕێنماییه‌كانی ئیسلام بێت، پێغه‌مبه‌ره‌كه‌شی "موحه‌ممه‌د r" ی ناردووه‌بۆ بانگه‌واز بۆ ئه‌م ئایینه‌و، ڕایگه‌یاندووه‌كه‌هه‌ركێ شوێنی بكه‌وێت؛ ئه‌وه‌ڕێبواری ڕاسته‌ڕێیه‌و، ئه‌وه‌ش كه‌پشتی تێبكات؛ ئه‌وه‌گومڕایه‌و، له‌زۆرێك ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆزدا له‌هۆكاره‌كانی هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌و هه‌موو جۆره‌كانی شیرك وكوفر ئاگاداریی داوه‌، زانایانی ئیسلامیش ـ ڕه‌حمه‌تی خودایان لێ بێت ـ له‌بابی حوكمی هه‌ڵگه‌ڕاوه‌"حكم المرتد" دا ئه‌وه‌یان باس كردووه‌كه‌ئه‌و شتانه‌ی كه‌موسوڵمانی پێ هه‌ڵگه‌ڕاوه‌ده‌بێت و خوێن و ماڵی حه‌ڵاڵ ده‌كات و، پێی ده‌رده‌چێت له‌دین؛ جۆره‌كانی زۆرن، جا ترسناكترین و باوترینی ئه‌وانه‌ش؛ بریتییه‌له‌ده‌هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌كه‌ی ئیسلام ، ئێمه‌ش لێره‌دا به‌پوختی ده‌یخه‌ینه‌ڕوو بۆ ئه‌وه‌ی خۆتیانی لێ دوور بگریت و خه‌ڵكی دیكه‌شی لێ ئاگادار بكه‌یته‌وه‌، به‌ئومێدی ئه‌وه‌ی كه‌لێیان بێوه‌ی و خاوێن بین، له‌گه‌ڵ كه‌مێك ڕوونكردنه‌وه‌له‌كۆتاییدا.     ده‌هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌كه‌ی ئیسلام     یه‌كه‌م: هاوه‌ڵ دانان بۆ خودا له‌په‌رستشیدا "الشرك في عبادة الله تعالى"، خودای گه‌وره‌فه‌رموویه‌تی: {إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ}[النساء: 48]، واته‌: "خودا له‌وه‌خۆش نابێت هاوه‌ڵی بۆ دابنرێت و جگه‌له‌وه‌خۆش بێت بۆ هه‌ركه‌سێ خۆی بیه‌وێت"، هه‌روه‌ها فه‌رموویه‌تی: {إِنَّهُ ُ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ } [المائدة: 72]، واته‌: "به‌ڕاستی ئه‌وه‌ی هاوه‌ڵ بۆ خوا دابنێت ئه‌وه‌خودا به‌هه‌شتی لێ قه‌ده‌غه‌كردووه‌و جێگه‌ی ئه‌و ئاگره‌و بۆ سته‌مكاران هیچ پشتیوانێك نییه‌"، جا له‌جۆره‌كانی هاوه‌ڵ بۆ خوا دانان ـ شیرك ـ : هاوار كردنه‌مردووان و، كۆمه‌ك لێ خواستنیان و، نه‌زر و قوربانی كردن بۆیان.   دووه‌م: ئه‌وه‌ی له‌نێوان خۆی و خودای گه‌وره‌دا واسیته‌و نێوبه‌ند دابنێت، بۆ ئه‌وه‌ی هاواریان تێ بكات و تكا و شه‌فاعه‌تیان لێ بخوازێت و پشتیان پێ ببه‌ستێت؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت‌‌، به‌ئیجماع ـ واته‌ناكۆكی نییه‌له‌كافربوونیدا ـ.   سێیه‌م: ئه‌وه‌ی هاوه‌ڵدانه‌ران ـ موشریكان ـ به‌كافر نه‌زانێت یان گومانی هه‌بێت له‌كافرێتییاندا یان ڕێڕه‌ویان به‌ڕاست بزانێت؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت.   چواره‌م: ئه‌وه‌ی بڕوای وا بێت كه‌ڕێبازێكی دیكه‌له‌ڕێبازی پێغه‌مبه‌ر r ته‌واوتره‌، یان حوكمی یه‌كێكی دیكه‌له‌هی ئه‌و باشتره‌، وه‌ك ئه‌وانه‌ی كه‌حوكمی تاغووتان به‌چاكتر ده‌زانن له‌حوكمی ئه‌و؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت.   پێنجه‌م: هه‌ر كه‌سێك ڕقی له‌هه‌ر شتێك بێت كه‌پێغه‌مبه‌ر r هێنابێتی، ئه‌گه‌رچی كاریشی پێ بكات؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت، خودای گه‌وره‌فه‌رموویه‌تی: {ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ} [المائدة: 72]، واته‌: "ئه‌وه‌له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌وان ڕقیان له‌وه‌یه‌كه‌خودا ناردوویه‌تیه‌خوارێ، خوداش كرده‌وه‌كانیانی پووچكردنه‌وه‌".   شه‌شه‌م: ئه‌وه‌ی گاڵته‌بكات به‌شتێك له‌دینی پێغه‌مبه‌ر r ، یان پاداشتی یان سزای؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت، به‌ڵگه‌ش ووته‌ی خودای گه‌وره‌یه‌كه‌فه‌رموویه‌تی: {قُلْ أَبِاللَّهِ وَآَيَاتِهِ وَرَسُولِهِ كُنْتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ * لَا تَعْتَذِرُوا قَدْ كَفَرْتُمْ بَعْدَ إِيمَانِكُمْ} [التوبة: 65 ـ 66]، واته‌: "بڵێ ئاخۆ گاڵته‌تانبه‌خودا و ئایه‌ته‌كانی و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی ده‌كرد؟ * بیانوو مه‌هێننه‌وه‌؛ ئێوه‌پاش ئیمانتان كافر بوون".   حه‌وته‌م: جادوو ـ سحر ـ ، له‌ڕێزه‌ی جادووش: نووشته‌ی دڵداری ودڵباری ، ئه‌وه‌ی ئه‌نجامی بدات یان پێ ڕازی بێت؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت، به‌ڵگه‌ش ووته‌ی خودای گه‌وره‌یه‌كه‌فه‌رموویه‌تی: {وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ} [البقرة: 102]، واته‌: "كه‌سیان فێری جادوو نه‌ده‌كرد تا پێیان ده‌گوت: ئه‌وسا ئێمه‌بۆ تاقی كردنه‌وه‌ین، خۆت كافر مه‌كه‌".   هه‌شته‌م: پشتیوانی كردنی كافران و یارمه‌تیدانیان له‌دژی موسوڵمانان، به‌به‌ڵگه‌ی وته‌ی خودای گه‌وره‌كه‌فه‌رموویه‌تی: {وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ} [المائدة:51]، واته‌: "هه‌ركه‌سێكیش له‌ئێوه‌دۆستایه‌تییان بكات ـ واته‌هی جووله‌كه‌و گاوران و بێباوه‌ڕانیش به‌گشتی ـ ئه‌وه‌ئه‌یش له‌ئه‌وانه‌، خودا ڕێنمایی سته‌مكاران ناكات".   نۆیه‌م: هه‌ركه‌سێك باوه‌ڕی وابێت كه‌هه‌ندێك كه‌س بۆی هه‌یه‌له‌شه‌ریعه‌تی موحه‌ممه‌د r بچێته‌‌ده‌رێ؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت، له‌به‌ر وته‌ی خودای گه‌وره‌: {وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآَخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ} [آل عمران:85]، واته‌: "وه‌هه‌ركه‌سێك به‌ده‌ر له‌ئیسلام هه‌ر دینێكی دیكه‌هه‌ڵبژێرێت ئه‌وه‌له‌دواڕۆژدا له‌ڕێزه‌ی دۆڕاوه‌كانه‌".   ده‌یه‌م: پشتگوێ خستنی دینی خودا به‌وه‌ی كه‌نه‌خۆی لێ فێر بكات و نه‌كاریشی پێ بكات، به‌به‌ڵگه‌ی وته‌ی خودای گه‌وره‌: { وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآَيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ } [السجدة:22]، واته‌: "وه‌كێ له‌و كه‌سه‌سته‌مكارتره‌كه‌ئایه‌ته‌كانی خودای وه‌بیر بهێنرێته‌وه‌كه‌چی پاشان پشتگوێی بخات، ئێمه‌تۆڵه‌له‌و تاوانكارانه‌ده‌كه‌ینه‌وه‌".   له‌هه‌موو ئه‌م هه‌ڵوه‌شێنه‌رانه‌دا هیچ جیاوازی نیه‌له‌نێوان شۆخیكه‌ر و دڵمه‌ند و ترساو "الهازل والجاد والخائف" دا، جگه‌له‌كه‌سێكی كه‌به‌زۆر ناچار كرابێت "المكره"، وه‌هه‌ر هه‌موویان یه‌ك له‌یه‌ك ترسناكترن و، زۆریش بڵاون، هه‌ربۆیه‌پێویسته‌موسوڵمان خۆی بێارێزێت لێیان و، وریا بێت له‌وه‌ی تووشيان ببێت، په‌نا ده‌گرین به‌خودا له‌ هه‌رچی ببێته‌مایه‌ی خه‌شم و سزای سه‌ختی، وصلى الله على خير خلقه محمد وآله وصحبه وسلم.   به‌شی چواره‌م ئه‌وه‌ش ده‌گرێته‌وه‌: هه‌ر كه‌سێك بڕوای وابێت كه‌ئه‌و سیسته‌م و یاسایانه‌ی خه‌ڵكی دایده‌نێن باشتره‌له‌شه‌ریعه‌تی ئیسلام، یان كه‌سیسته‌می ئیسلام ناسازه‌بۆ جێبه‌جێ كردنی له‌سه‌ده‌ی بیسته‌مدا، یان كه‌ئیسلام بووه‌به‌هۆی دواكه‌وتنی موسوڵمانان، یان كه‌ئیسلام ته‌نیا بریتییه‌له‌ پێوه‌ندیی نێوان به‌نده‌و په‌روه‌ردگاریدا، به‌بێ ئه‌وه‌ی خۆی بگلێنێته‌كاروباره‌كانی دیكه‌ی ژیان، هه‌ر ئه‌و به‌شی چواره‌مه‌ئه‌وه‌ش ده‌گرێته‌وه‌: ئه‌گه‌ر بێت و كه‌سێك وا بزانێت جێبه‌جێ كردنی حوكمی خودا له‌بڕینی ده‌ستی دز و سه‌نگه‌ساری زیناكه‌ری ژندار له‌گه‌ڵ سه‌رده‌می نوێدا ناگونجێت، هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش ده‌گرێته‌وه‌: هه‌ركه‌سێك بڕوای وابێت كه‌ڕه‌وایه‌حوكم به‌جگه‌له‌شه‌ریعه‌تی خودا بكرێت له‌مامه‌ڵه‌كان و سنووره‌كان و هی دیكه‌ش، هه‌رچه‌ند باوه‌ڕیشی وانه‌بێت كه‌ئه‌وه‌له‌شه‌ریعه‌تی ئیسلام چاكتره‌، چونكه‌ئه‌وه‌هه‌ر به‌وه‌شتێكی به‌ڕه‌وا زانیوه‌كه‌خودا حه‌رامی كردووه‌به‌ئیجماع، هه‌ر كه‌سێكیش حه‌رامێكی خودا كه‌زانراوه‌له‌دیندا به‌زه‌رووره‌ت، وه‌ك: زینا و شه‌راو و ڕیبا وحوكم كردنی به‌جگه‌له‌شه‌ریعه‌تی خودا؛ ئه‌وه‌كافر ده‌بێت به‌بێ ناكۆكی به‌ڵكوو به‌یه‌كده‌نگی ـ ئیجماع ـ ی موسوڵمانان.   ده‌پاڕێینه‌وه‌له‌خودا كه‌سه‌ركه‌وتوومان بكات بۆ هه‌رچییه‌ك خۆی پێی ڕازییه‌و ئێمه‌و هه‌موو موسوڵمانانیش هیدایه‌ت بدات بۆ ڕێگه‌ی ڕاست، خودا بیسه‌ر و نزیكه‌.  وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين