العلي
كلمة العليّ في اللغة هي صفة مشبهة من العلوّ، والصفة المشبهة تدل...
از ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت است که می گوید: درحالی که رسول الله صلی الله علیه وسلم با اصحابش نماز می خواند، ناگاه کفش هايش را از پا درآورد و آنها را در سمت چپش گذاشت. چون مردم اين صحنه را ديدند، آنها نيز کفش های شان را از پا درآوردند. وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم نمازش را تمام نمود، فرمود: «ما حَمَلَكُمْ على إِلقَاءِ نِعَالِكُم»: «چرا کفش های تان را درآورديد؟» گفتند: ديديم که کفش هايت را درآوردی، ما هم آنها را درآورديم. پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «إن جبريل ﷺ أتَانِي فأخْبَرنِي أن فيهما قَذَرًا -أو قال: أَذًى-»: «جبرئيل صلی الله علیه وسلم نزد من آمد و به من خبر داد که بر کفش های من نجاست و پليدی است». سپس فرمود: «إذا جاء أحدكم إلى المسجد فلينظر: فإن رَأى في نَعْلَيه قَذَرا أو أَذًى فَلْيَمْسَحْه وليُصَلِّ فيهما»: «هرگاه کسی از شما به مسجد آمد، دقت کند اگر پلیدی و نجاستی در کفش هایش ديد، باید آن را بر زمين بمالد و سپس در آنها نماز بخواند».
شرح الحديث :
روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم برای اصحابش امامت می داد؛ ناگهان در اثنای نماز کفش هایش را درآورد و آنها را در سمت چپ خود قرار داد. وقتی صحابه رضی الله عنهم این صحنه را مشاهده نمودند، آنها نیز به پیروی از رسول الله صلی الله علیه وسلم کفش های شان را درآوردند؛ زمانی که رسول الله صلی الله علیه وسلم از نماز فارغ شد و رو به اصحابش نمود، آنها را در حالت و وضعیتی مشاهده نموده که به هنگام وارد شدن به نماز نداشتند؛ در نتیجه دلیل درآوردن کفش های شان را سؤل نمود. آنها در پاسخ گفتند: «دیدیم شما کفش های تان را درآوردید، ما نیز چنین کردیم». یعنی: به پیروی از شما چنین کردیم؛ چون گمان می کردند نماز خواندن با کفش نسخ شده است. این بود که رسول الله صلی الله علیه وسلم دلیل درآوردن کفش هایش را برای آنان بیان کرده و فرمود: «جبرئیل علیه السلام نزد من آمد و به من خبر داد که بر کفش هایم نجاست و یا پلیدی است»؛ یعنی: درحالی که رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز می خواند، جبریل نزد ایشان آمده و به ایشان خبر می دهد که نماز خواندن در کفش هایی که به پا دارد صحیح نیست، زیرا بر کفش های ایشان نجاست یا پلیدی است - شک از راوی است -؛ آنگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هرگاه کسی از شما به مسجد آمد، دقت کند اگر پلیدی و نجاستی در کفش هایش ديد، باید آن را بر زمين بمالد و سپس در آنها نماز بخواند»؛ یعنی هرکس می خواهد با کفش وارد مسجد شود و با کفش نماز بخواند، باید به زیر آنها نگاه کند، اگر نجاست و یا پلیدی در آن مشاهده نمود، آن را به زمین یا چیز دیگری بمالد تا از بین برود؛ سپس با آنها نماز بخواند. و به این معنا نیست که حتما باید در کفش نماز بخواند، بلکه می تواند گاه در کفش و گاه بدون کفش نماز بخواند، اما چنانچه می خواست با کفش نماز بخواند، باید ابتدا از نظافت و تمیزی آنها مطمئن شود، سپس اگر خواست در آنها نماز بخواند. و اگر کسی نمازش را شروع نمود اما متوجه نجاست موجود در کفش، دستار، عرقچین یا لباسش نبود و در اثنای نماز متوجه آن شد، بلافاصله آن را درآورد؛ و اگر پیراهن یا شلوارش نجس بود و امکان درآوردن آن با حفظ پوشیدگی عورت وجود داشت، چنین کرده و به نمازش ادامه دهد و نیازی به اعاده نماز نیست، اما چنانچه درآوردن آن لباس یا شلوار با کشف عورتش همراه بود، در این صورت باید نمازش را قطع نموده و عورتش را بپوشاند و دوباره نماز بخواند.