الباطن
هو اسمٌ من أسماء الله الحسنى، يدل على صفة (الباطنيَّةِ)؛ أي إنه...
از علی رضی الله عنه روایت است که رسول الله ﷺ فرمودند: «رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلَاثَةٍ: عَنِ النَّائِمِ حَتَّى يَسْتَيْقِظَ، وَعَنِ الصَّبِيِّ حَتَّى يَحْتَلِمَ، وَعَنِ الْمَجْنُونِ حَتَّى يَعْقِلَ»: «قلم [ثبت و ضبط اعمال انسان توسط ملائکه] از سه نفر برداشته شده است: از کسی که خواب است تا بیدار شود؛ و از کودک تا اینکه به بلوغ برسد و از دیوانه تا اینکه عاقل گردد».
شرح الحديث :
حدیث مذکور بیانگر این مهم است که کودکی و خواب و جنون از اسباب فقدان اهلیت می باشند؛ و اهلیت عبارت است از صلاحیت شخص برای حقوق مشروعی که به نفع و ضرر او ثابت می گردد. بنابراین کودک و مجنون و کسی که در خواب است، مکلف به اوامر و نواهی شرعی نیست؛ و این از رحمت و لطف الله متعال به بندگان می باشد. و عذر کودک با بالغ شدن و خوابیده با بیدار شدن و مجنون با به هوش آمدن و عاقل شدن بر طرف می گردد.