العفو
كلمة (عفو) في اللغة صيغة مبالغة على وزن (فعول) وتعني الاتصاف بصفة...
از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت است که عمر رضى الله عنه بر منبر رسول الله ﷺ فرمود: اما بعد، ای مردم، حرام بودن مشروب نازل شده است و مشروب از پنج چيز گرفته می شود: از انگور، خرما، عسل، گندم و جو؛ ولی هر چيزی که عقل را مختل کند مشروب است. دوست داشتم رسول الله ﷺ در سه مورد از ما عهد و پيمان می گرفت تا به آن عمل کنيم و اختلافی نداشته باشيم: مساله ميراث جد و حکم ميراث کسی که هنگام فوتش نه پدر دارد و نه فرزند (کلاله) و برخی از مسايل مربوط به ربا.
شرح الحديث :
عمر بن خطاب رضی الله عنه در مسجد رسول الله صلی الله علیه وسلم و بر منبر ایشان به ایراد سخنرانی می پردازد و بیان می دارد که: خمر چیزی است که عقل انسان را زایل گرداند. و تنها مخصوص انگور نیست؛ بلکه شراب مست کننده ای که از خرما یا عسل یا گندم ساخته شده باشد، شامل می شود. در ادامه سه مساله را ذکر می کند که در مورد آنها اختلاف داشته اند؛ و آروز می کند ای کاش رسول الله صلی الله علیه وسلم در زمان حیاتش در مورد آنها از ایشان عهد و پیمان می گرفت تا مطابق آن عمل کرده و اختلافی نداشته باشند؛ و آنها عبارتند از: میراث جد و میراث هر مرده ای که نه فرزندی دارد و نه پدری؛ و برخی از مسایل مربوط به ربا؛ الحمدلله حکم این سه مساله معلوم است و این بدان معنا نیست که رسول الله صلی الله علیه وسلم آنها را بیان نکرده است، بلکه رسالت را به تمام و کمال ابلاغ کرده و امانت را ادا نموده و بلکه مواردی را که پنهان بوده و مرتبه ی پایین تری از این مسایل داشته، از جانب الله متعال بیان کرده است؛ اما عمر رضی الله عنه در این موارد از نص صریح و واضحی سخن می گوید که احتمال اجتهاد در آن وجود نداشته باشد.