شرح الحديث :

زید بن حارثه رضی الله عنه نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد تا از همسرش زینب بنت جحش رضی الله عنها شکایت نموده و در رابطه با طلاق دادن او با ایشان مشورت نماید؛ و الله متعال پیش از اینکه زید همسرش را طلاق دهد، به پیامبرش وحی کرده بود که بزودی با زینب ازدواج خواهد کرد. وقتی زید نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده و در مورد طلاق زینب با ایشان مشورت کرد، رسول الله صلی الله علیه وسلم به او فرمود: «ای زید از الله بترس و و همسرت را نزد خود نگه دار»؛ پس الله متعال ایشان را سرزنش نموده و فرمود: «وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِّنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا» [احزاب: 37] «[به یاد آور] وقتی به [زید بن حارثه] - كسى که الله به او نعمت [اسلام] داده بود و تو نعمت [آزادى] به او بخشیده بودى [به نصیحت] مى‏ گفتى: همسرت را نزد خویش نگه دار و از الله بترس و در دل خود چیزی را [در مورد ازدواج با زینب پس از طلاقش] پنهان می داشتی که الله آشکارکننده ی آن بود و [چون این ازدواج، با سنت های جاهلى مغایر بود] از [سرزنشِ] مردم می ترسیدی؛ حال آنکه الله سزاوارتر است که از او بترسی. پس هنگامی که زید نیازش را از وی به پایان بُرد [و طلاقش داد]، او را به ازدواج تو درآوردیم». چیزی که رسول الله پنهان می کرد این بود که از ترس سخنان مردم نمی خواست با او ازدواج کند، زیرا مردم بر ایشان خرده می گرفتند که با زن فرزندخوانده ی خود ازدواج کرده است. انس رضی الله عنه می گوید: "اگر رسول الله صلی الله علیه وسلم می خواست چیزی را کتمان نماید، این مساله را کتمان می کرد" یعنی: اگر به فرض محال شرعا می توانست چیزی از وحی را کتمان نماید، این آیه را کتمان می کرد؛ اما این مسئله اتفاق نیفتاد و از نظر شرعی رخ دادن آن ممتنع و محال است. و این آیه یکی از بزرگترین دلایل صدق و راستی رسالت رسول الله صلی الله علیه وسلم برای کسی است که در آن تامل کند. زیرا الله متعال از چیزی خبر می دهد که از ترس مردم در ضمیر ایشان نهان بود؛ اما رسول الله صلی الله علیه وسلم با وجود سرزنشی که در این آیه نسبت به ایشان وجود دارد، آن را چنانکه الله متعال فرموده، ابلاغ می کند. بر خلاف انسان دروغگو که سعی می کند تا هر چیز ناپسندی را از خود دور نماید. همانند این آیه، آیه ی «عَبَسَ وَتَوَلَّى» و آیات مشابه آن در قرآن کریم می باشد. انس رضی الله عنه می گوید: "زینب بر همسران رسول الله صلی الله علیه وسلم فخر می نمود"؛ زینب ازدواج خود با رسول الله صلی الله علیه وسلم را به فرمان الله دانسته و آن را از بزرگترین فضایل خود به شمار می آورد و بر این باور بود که هیچیک از زنان پیامبر از چنین فضیلتی برخوردار نیست. به این سبب می گفت: "شما را خانواده های تان به ازدواج درآورده اند و مرا الله متعال از بالای هفت آسمان"؛ از این بخش حدیث، صفت علو و بالا بودن الله متعال ثابت می شود و اینکه مؤمنان به این صفت ایمان داشتند و این یک امر مسلم و واضح در میان مسلمانان، بلکه در میان عموم مخلوقات است، مگر در مورد کسی که فطرتش تغییر کرده باشد. این صفت از جمله صفاتی است که هم نقل، هم عقل و هم فطرت بر آن تصریح دارند، البته نزد همه ی کسانی که فطرت شان منحرف نشده باشد. و اینکه می گوید: "مرا الله به ازدواج رسول در آورده است" یعنی: الله متعال به رسولش فرمان داد که او را به ازدواج خویش درآورد، آنجا که فرمود: «فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِّنْهَا وَطَرًا»؛ و الله متعال متولی عقد ازدواج زینب با رسول الله صلی الله علیه وسلم بود.

ترجمة هذا الحديث متوفرة باللغات التالية

العربية الإنجليزية الفرنسية الإسبانية التركية الأردية الأندونيسية البوسنية الروسية البنغالية الصينية