الأخلاق الذميمة
از سلمة بن اکوع رضی الله عنه روايت است که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «لاَ يزَالُ الرَّجُلُ يَذْهَبُ بِنفْسِهِ حَتَّى يُكْتَبَ في الجَبَّارِينَ، فَيُصِيبُهُ ما أَصابَهمْ»: «انسان همواره به خودپسندی و تکبر ادامه می دهد تا اينکه در جمله ی افراد متکبر نوشته می شود و درنهایت به همان فرجام افراد متکبر گرفتار می گردد».
عن سلمة بن الأكوع -رضي الله عنه- قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: "لا يزال الرجل يذهب بنفسه حتى يُكْتَبَ في الجبارين، فيصيبه ما أصابهم".
شرح الحديث :
رسول الله صلی الله علیه وسلم انسان را از عجب و خودپسندی بر حذر می دارد تا مبادا با رشد و پرورش آن در وجود خود، از جمله ی متکبران نوشته شود و فرجام متکبران دامن او را هم بگیرد و به سرانجام آنها گرفتار شود. همان کسانی که مجازات بزرگی دارند چنانکه الله متعال می فرماید: «كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ» [غافر: 35] «الله اینگونه بر دل هر متكبرِ خودكامه ای مهر [غفلت] مى نهد». الله متعال بر قلب انسان جبار و متکبر مهر می زند تا خیر و خوبی به او نرسد و از شر و بدی دست بر ندارد. این حدیث ضعیف است؛ اما این مساله که بر تحریم کبر و خودبینی دلالت می کند و با وعید در این مورد همراه است، در نصوص زیادی وجود دارد؛ چنانکه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لا يَدْخُلُ الجَنَّةَ مَنْ كَانَ في قَلْبِهِ مثْقَالُ ذَرَّةٍ مَنْ كِبرٍ»: «کسی که در قلبش به اندازه ی ذره ای کبر باشد، وارد بهشت نمی شود». به روایت مسلم؛ و می فرماید: «بَيْنَمَا رَجُلٌ يَجُرُّ إِزَارَهُ مِنَ الْخُيَلاءِ، خُسِفَ بِهِ، فَهُوَ يَتَجَلْجَلُ فِي الارْضِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ»: «مردی كه متكبرانه شلوارش را روی زمين می كشيد، در زمين فرو رفت؛ و تا روز قيامت در زمين فرو خواهد رفت». متفق علیه