الحيي
كلمة (الحيي ّ) في اللغة صفة على وزن (فعيل) وهو من الاستحياء الذي...
Cabir b. Abdullah -radıyallahu anhuma- dedi ki: "Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- parmakların yalanmasını ve yemek kabının sıyrılmasını emretti ve şöyle buyurdu: “Muhakkak ki sizler, bereketin hangisinde olduğunu bilmezsiniz.” Başka bir rivayette ise; ”Birinizin lokması düştüğü zaman hemen onu alsın ve onda bulunan toz, toprak ve benzeri şeyleri gidersin, sonra da onu yesin. Sakın o düşen lokmayı şeytana terk etmesin. Yemek yediği parmaklarını da yalamadıkça parmaklarını bir mendille silmesin. Şüphesiz yemek yiyen kimse bereketin, yemeğinin hangi kısmında olduğunu bilmez.” Başka bir rivayette ise; ”Muhakkak ki şeytan, sizin her birinizin yanında her bir işinde hazır bulunur. Hatta yemek yediği sırada dahi onun yanında bulunur. (O halde) sizden birinizin lokması düştüğü zaman o lokmadaki toz vb. şeyleri gidersin ve sonra da onu yesin. Sakın o lokmayı şeytana bırakmasın.
شرح الحديث :
Câbir b. Abdullah -radıyallahu ahuma- Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-’in yemek yeme adabından bazı şeyleri nakletmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır: Kişi yemeğini bitirdiği zaman parmaklarını yalar ve üzerinde yemekten bir eser kalmayacak şekilde tabağını sıyırır. (Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:) “ Muhakkak ki sizler bereketin, yemeğinizin hangi kısmında olduğunu bilmezsiniz.” Aynı şekilde şunlar da yemek yeme adabındandır: İnsan lokması yere düştüğü zaman onu bırakmaz. Şeytan insanın her işinde onun yanında hazır olarak bulunur ve lokmayı hemen alıverir. Fakat bu alma işi onun lokmayı alışına bakmadığımızda gerçekleşir. Çünkü bu alma işi gaybîdir, biz göremeyiz. (Yani duyu organları ile algılayabildiğimiz bir şey değildir.) Fakat bizler şeytanın lokmayı yediğini, es-Sadıku’l Masdûk olan Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-’in bize vermesi ile öğrendik. Her ne kadar hissi olarak lokmayı önümüzde görüyor olsak da, şeytan onu gaybî olarak yemektedir. Bu durum; tasdik etmemiz gereken gaybî meselelerdendir.