فضائل أعمال القلوب
از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «الطِّيَرَةُ شِرْكٌ، الطِّيَرَةُ شِرْكٌ، وما منا إلا، ولكنَّ الله يُذْهِبُهُ بالتوكل»: «فال گرفتن از مصاديق شرک است، فال گرفتن از مصاديق شرک است و هيچيک از ما نيست مگر اينکه به نحوی دستخوش فال می شود اما الله متعال با توکل کردن به او، آن را از بين می برد». این بخش: «وما منا إلا، ولكنَّ الله يُذْهِبُهُ بالتوكل»: «و هيچيک از ما نيست مگر اينکه به نحوی دستخوش فال می شود اما الله متعال با توکل کردن به او، آن را از بين می برد». سخن ابن مسعود می باشد و حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم نیست.
عن عبد الله بن مسعود -رضي الله عنه- مرفوعاً: "الطِّيَرَةُ شِرْكٌ، الطِّيَرَةُ شِرْكٌ، وما منا إلا، ولكنَّ الله يُذْهِبُهُ بالتوكل". (وما منا إلا، ولكنَّ الله يُذْهِبُهُ بالتوكل) من قول ابن مسعود وليس مرفوعًا.
شرح الحديث :
رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر داده و آن را تکرار می کند؛ تا مضمون و محتوای آن در قلب مخاطب جای گیرد؛ و بیان می دارد که فال گرفتن به این صورت که انسان را به انجام کاری وادارد یا از انجام کاری بازدارد، شرک است؛ چون با فال گرفتن قلب انسان دلبسته ی غیرالله شده و نسبت به الله متعال سوء ظن پیدا می کند. ابن مسعود می گوید: هیچیک از ما نیست مگر اینکه به نوعی فال گرفتن را در قلبش احساس می کند، اما الله متعال این فال را با توکل و اعتماد به او برطرف می نماید. الله داناتر است، اما به نظر می رسد ابن مسعود این سخن را از روی تواضع و مبالغه، همراه بیان راه درمان در صورت وقوع آن، ذکر نموده است.