البحث

عبارات مقترحة:

المقدم

كلمة (المقدِّم) في اللغة اسم فاعل من التقديم، وهو جعل الشيء...

الجواد

كلمة (الجواد) في اللغة صفة مشبهة على وزن (فَعال) وهو الكريم...

به‌خته‌وه‌ری هاوسه‌رگیری لێره‌وه‌ ده‌ست پێده‌كات

الكردية - Kurdî / كوردی

المؤلف پشتیوان سابیر عه‌زیز ، پشتیوان سابیر عه‌زیز
القسم مقالات
النوع نصي
اللغة الكردية - Kurdî / كوردی
المفردات الحقوق الزوجية
به‌خته‌وه‌ری هاوسه‌رگیری شتێكی مه‌حاڵ نیه‌، ده‌توانرێت به‌شێوه‌ێكی ئاسان په‌یدا بكرێت به‌مه‌رجێك پابه‌ندبین به‌ شه‌رعی خوای گه‌وره‌ و پاشان بوونی عادات و ته‌قالید نه‌بێته‌كۆسپێك له‌پێشیدا.

التفاصيل

  به‌خته‌وه‌ری هاوسه‌ڕگیری لێره‌وه‌ ده‌ست پێده‌كات ( پێش ژن هێنان )     به‌خته‌وه‌ری هاوسه‌رگیری شتێكی مه‌حاڵ نیه‌، ده‌توانرێت به‌شێوه‌ێكی ئاسان په‌یدا بكرێت به‌مه‌رجێك پابه‌ندبین به‌ شه‌رعی خوای گه‌وره‌ و پاشان بوونی عادات و ته‌قالید نه‌بێته‌ كۆسپێك له‌ پێشیدا. وه ‌بۆ به‌ده‌سهێنانی ئه‌م به‌خته‌وه‌ریه ده‌بێت ڕه‌چاوی دوو خاڵی گرنك ‌بكرێت پێش ژن هێنان : ‌ یه‌كه‌م: هه‌ر كه‌سێك بیه‌وێت نیوه‌ی ئاینه‌كه‌ی ته‌واو بكات پێویست ده‌كات به‌چاكترین شێوه ‌هاوسه‌ره‌كه‌ی خۆی هه‌ڵبژێرێت. پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلى الله عليه وسلم ) ده‌فه‌رموێت: " تنكح المرأة لأربع : لمالها، ولحسبها ، ولجمالها ، ولدينها . فاظفر بذات الدين تربت يداك " الراوي: أبو هريرة  -   خلاصة الدرجة: صحيح  -   المحدث: مسلم  -   المصدر: المسند الصحيح  -   الصفحة أو الرقم: 1466 واته‌: ئافره‌ت ماره‌یی ده‌كرێت له‌به‌ر خاتری چوار شت: پاره‌كه‌ی و ڕه‌سه‌نه‌كه‌ی و جاوانیه‌كه‌ی و ئاینه‌كه‌ی،چاكترینیان ئه‌وه‌یه ‌كه ‌خاوه‌ن ئاینه‌ .." هه‌روه‌ها ده‌فه‌رموێت:" من سعادة ابن آدم ثلاثة ومن شقاوة ابن آدم ثلاثة من سعادة ابن آدم المرأة الصالحة والمسكن الصالح والمركب الصالح ومن شقاوة ابن آدم المرأة السوء والمسكن السوء والمركب السوء  " الراوي: سعد بن أبي وقاص  -   خلاصة الدرجة: إسناده صحيح  -   المحدث: المنذري  -   المصدر: الترغيب والترهيب  -   الصفحة أو الرقم: 3/91 واته‌: ئه‌وه‌ی ببێته‌ هۆی به‌خته‌وه‌ری نه‌وه‌ی ئاده‌م - علیه‌السلام - سێ شتن و ئه‌وه‌شی ببێته‌ هۆی به‌دبه‌ختیش سێ شتن، به‌خته‌وه‌ریه‌كان بریتین له‌: ئافره‌تێكی چاك ( صالحه‌) و ماڵ و خانوێكی چاك و سوارگه‌ێكی چاك... چۆن بزانین ئه‌و ئافره‌ته‌ی كه ‌ئه‌مانه‌وێت بیكه‌ین به ‌هاوسه‌ری خۆمان ئافره‌تێكی چاكه‌؟ ئافره‌تی چاك ئه‌و كه‌سه‌یه‌كه‌پابه‌نده‌ به‌سنووره‌كانی خوای گه‌وره‌، وه ‌ده‌ناسرێت به‌چه‌ند شتێك له‌وانه‌: ٭ خیزان: گه‌وره‌ بوون له‌ خێزانێك كه‌ڕێز له‌بنه‌ماكانی ئیسلام بگرێت ده‌بێته‌مایه‌ی په‌روه‌رده ‌بوونی مناڵه‌كان به‌جوانترین شێوه‌، وه‌بێ گومان دایكی چاك هه‌رده‌م ده‌بێته‌مایه‌ی چاكبوونی كچه‌كه‌ی. ٭ سیما و روخسار :  هه‌ر ئافره‌تێك به‌شێوه‌ێكی شه‌رعی پۆشاكی كرد كه ‌ببێته‌ مایه‌ی پۆشینی لاشه‌ی، وه‌ جوانی خۆی ده‌رنه‌خات ئه‌وه ‌سنووری خوای گه‌وره‌ی پاراستوه‌، خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت: { وقل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن ویحفظن فروجهن ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها } سورة النور :٣ . ٭ هه‌ڵس و كه‌وتی گشتی: هه‌ر ئافره‌تێك ئه‌گه‌ر زانڕا كه‌وا تێكه‌ڵاوی گه‌نجان ناكات ‌، وه‌ناچێت بۆ سه‌یرانگه‌ی به‌ناو زانستی كه ‌ئێستا ڕه‌واجێكی زۆری پێ ئه‌درێت له‌كوردستان، هه‌روه‌ها به‌ته‌نیا ناچێت بۆ بازاره‌كان و تێكه‌ڵاوی نامه‌حره‌م ناكات ، وه ‌سه‌ره‌تاتكێ ناكات له‌كوڵانه‌كان... ئه‌وه‌ به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره ‌ئافره‌تێكی چاكه‌. ئه‌م چه‌ند خاڵه‌ی سه‌ره‌وه ده‌رباره‌ی چۆنیه‌تی ناسینی ئافره‌تی چاك بوو ، وه‌ ئێستا دێینه ‌سه‌ر ناسینی پیاوی چاك، چونكه ‌ئاینی پیرۆزی ئیسلام هانی باوكان ده‌دات كه‌وا پیاوی خاوه‌ن ئاین و ڕه‌وشتی چاك هه‌ڵبژێرن بۆ كچه‌كانیان ، پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلى الله عليه وسلم ) ده‌فه‌رموێت: "   إذا خطب إليكم من ترضون دينه وخلقه فزوجوه، إلا تفعلوا تكن فتنة في الأرض وفساد عريض ". صحيح البخاري واته‌: ئه‌وه‌ی هاته ‌داخوازی كچه‌كه‌تان و دڵنیا بوون له ‌ئاین و ره‌وشتی ئه‌وه ‌ماره‌ی لێ بكه‌ن ، وه ‌ئه‌گه‌ر ئه‌وه ‌نه‌كه‌ن ده‌بێته ‌مایه‌ی فیتنه ‌له‌سه‌ر زه‌وی و به‌دره‌وشتی بڵاو ده‌بێته‌وه‌ . چۆن بزانین ئه‌و گه‌نجه‌‌چاك و له‌خواترسه‌؟ ٭ خێزان: بێ گومان هه‌ر چۆن ڕۆڵی هه‌بوو له ‌چاك بوونی ئافره‌ت ئاوهاش ڕۆڵی هه‌یه ‌له‌چاك بوونی گه‌نج. ٭ براده‌ر و هاورێ: گه‌وره‌ترین شوێنه‌واری هه‌یه‌ له‌سه‌ر ژیانی گه‌نج، پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلى الله عليه وسلم ) ده‌فه‌رموێت: " الرجل على دين خليله فلينظر أحدكم من يخالل " الراوي: أبو هريرة  -   خلاصة الدرجة: إسناده صحيح  -   المحدث: النووي  -   المصدر: رياض الصالحين  -   الصفحة أو الرقم: 177 زۆر گرنگه ‌باوكی ئافره‌ته‌كه ‌پرسیاری ته‌واو بكات ده‌رباره‌ی براده‌رو هاوڕێی ئه‌و كه‌سه‌ی دێت بۆ داخوازی كچه‌كه‌ی، چونكه ‌ئه‌گه‌ر براده‌ره‌كانی چاك و له‌خواترس بن، ئه‌وه ‌به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره ‌ئه‌و گه‌نجه‌ش چاك ده‌بیت، وه‌ئه‌گه‌ر براده‌ره‌كانی خراپ و به‌دڕه‌وشت بن ئه‌وه‌ گه‌نجێكی خراپه‌و ده‌بێت كچی خۆی ماره ‌نه‌كات له‌و جۆره‌ كه‌سانه ‌ئه‌گه‌ر چیش ده‌ڵه‌مه‌ند و كوری به‌ربسیارێكیش بێت، هه‌روه‌ها نابێت كچه‌كه‌ش رازی بێت به‌و جۆره‌ گه‌نجانه‌. ٭ مزگه‌وت: ئه‌گه‌ر ئه‌و گه‌نجه‌ی كه‌دێت بۆ داخوزی، له‌و كه‌سانه‌یه ‌كه‌ هاتوشوی مزگه‌وت ده‌كات و نوێژه‌كانی به‌رێك و پێكی ده‌كات ، ئه‌وه‌ به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره ‌گه‌نجێكی چاكه‌. ٭ كار كردن: ئه‌و گه‌نجه‌ی كه‌ كار ده‌كات و خۆی ماندوو ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی له‌پاش خوای گه‌وره‌ پشت به‌ خۆی ببه‌ستێت و چاوی له‌ده‌ستی ئه‌م و ئه‌و نه‌بێت و پاره‌ی حه‌ڵاڵی ده‌سكه‌وێت ، ئه‌وه ‌بێ گومان ئه‌و گه‌نجه‌ ده‌توانێت خێزان ببات به‌ڕێوه‌و زاڵت ببێت به‌سه‌ر هه‌موو كێشه‌و كۆسپێك، وه‌ئه‌و كه‌سه‌پیاوه ‌به‌مانای ووشه‌. پێغه‌مبه‌ری خوا ده‌فه‌رموێت:" ما أكل أحد طعاما قط ، خيرا من أن يأكل من عمل يده ، وإن نبي الله داود عليه السلام كان يأكل من عمل يده " الراوي: المقدام بن معد يكرب  -   خلاصة الدرجة: [صحيح]  -   المحدث: البخاري  -   المصدر: الجامع الصحيح  -   الصفحة أو الرقم: 2072     دووه‌م: خوازبێنی كردن : خوازبێنی كردن به‌ڵێنه‌به‌‌ژن هێنان، وه ‌له‌ ئیسلامدا ڕه‌وایه‌ كه‌وا كچ و كوڕ یه‌كتری ببینن، چونكه ‌ڕێگه‌ێكه بۆ به‌رده‌وام بوونی خۆشه‌ویستی له‌ نێوانیاندا، له ‌موغیره‌ی كوری شوعبه‌- ره‌زای خوای لێ بێت خوازبێنی ئافره‌تێكی كرد ، پێغه‌مبه‌ری خوا پێی ‌فه‌رمو : أنه خطب امرأة فقال النبي صلى الله عليه وسلم انظر إليها فإنه أحرى أن يؤدم بينكما " الراوي: المغيرة بن شعبة  -   خلاصة الدرجة: حسن  -   المحدث: الترمذي  -   المصدر: سنن الترمذي  -   الصفحة أو الرقم: 1087   واته‌: ئایه ‌ته‌ماشای ئافره‌ته‌كه‌ت كرد؟ وتی: نه‌خێر، پێغه‌مه‌ر صلى الله عليه وسلم پێی فه‌رموو: ته‌ماشای بكه‌... حیكمه‌ت له‌م ته‌ماشا كردنه‌ بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پیاوه‌كه ‌دڵنیا بێت ‌ئه‌و ئافراته ‌هیچ عه‌یبێكی تێدا نیه‌. وه‌ده‌بێت ته‌ماشا كردنه‌كه ‌سنور دار بێت‌، وه‌هه‌ند‌ێ له‌زانایان ته‌نها ده‌س و رووی ئافره‌تیان ره‌وا كردوه‌ بۆ ته‌ماشا كردن. بۆ ئه‌م باسه‌كرا؟ له‌وه‌ڵامدا ده‌ڵێم : ئه‌گه‌ر ته‌ماشای بارودۆخی وڵاتی خۆمان بكه‌ین چه‌نها كێشه‌ی جۆراو جۆر ده‌بینین ڕووده‌دات له‌نێوان ژن و مێردا ، هۆكه‌شی به‌ڕای من ئه‌گه‌ریته‌وه‌ بۆ زۆر شت، گه‌وره‌ترینیان بریتیه ‌له‌ كه‌م ته‌رخه‌می كردن له‌و دوو خاڵه‌ی باسمان كرد. له‌كۆتاییدا داواكارم له‌ خوای گه‌وره ‌یارمه‌تی برایان و خوشكانمان بدات بۆ دروست كردنی به‌خته‌وه‌ری له‌ هاوسه‌رگیریدا و ژیانێكی خۆش و كامه‌ران ببه‌نه‌ سه‌ر ‌له‌دونیا،وه‌به‌به‌هه‌شتی به‌رینش شادیان كاته‌وه‌‌ .   وصلى الله وسلم على نبينا وحبيبنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين          

المرفقات

2

به‌خته‌وه‌ری هاوسه‌ڕگیری لێره‌وه‌ ده‌ست پێده‌كات ...
به‌خته‌وه‌ری هاوسه‌ڕگیری لێره‌وه‌ ده‌ست پێده‌كات ...