พระคุณพ่อแม่

หนึ่งในสามสิบบทเรียนอิสลามสำหรับเยาวชนและผู้เริ่มต้น ด้วยวิธีการอธิบายที่ง่ายๆ และพร้อมด้วยหลักฐาน.

التفاصيل

พ่อและแม่เป็นบุคคลสำคัญที่สุดในชีวิตของมนุษย์แต่ละคน ทั้งสองคือผู้ให้กำเนิด ผู้เลี้ยงดู อบรมสั่งสอนลูกตั้งแต่ยังเป็นทารกแบเบาะด้วยความเหนื่อยยากลำบาก จนเขาเติบโตเป็นผู้ใหญ่มีงานมีการและครอบครัวเป็นของตนเอง ด้วยเพราะพ่อแม่มีความสำคัญต่อมนุษย์ถึงเพียงนี้ อิสลามจึงได้สั่งกำชับให้มนุษย์ทุกคนทำดีและแสดงความกตัญญูต่อบิดามารดาของตน ความกตัญญูและการทำดีต่อพ่อแม่นั้นเป็นหน้าที่ที่สูงส่งและสำคัญรองลงมาจากการเคารพภักดีอัลลอฮฺเลยทีเดียว เช่นที่พระองค์ได้ตรัสไว้ว่า وَاعْبُدُواْ اللهَ وَلاَ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئاً وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً  (سورة النساء:36) “สูเจ้าทั้งหลายจงเคารพภักดีอัลลอฮฺและอย่าได้ตั้งภาคีใดๆ ต่อพระองค์ และกับบิดามารดานั้นสูเจ้าจงทำดีกับทั้งสอง” (อัลกุรอาน สูเราะฮฺ อัน-นิสาอฺ: 36) ครั้งหนึ่งมีผู้ถามท่านรอซูล ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ว่าสิ่งใดถือว่าเป็นงานที่ประเสริฐที่สุด ท่านได้ตอบว่า “การละหมาดในเวลา การทำดีต่อบิดามารดา และการต่อสู้ในหนทางของอัลลอฮฺ” (รายงานโดย อัล-บุคอรีย์) จากลำดับที่ถูกกล่าวถึงในหะดีษแสดงให้เห็นว่า การทำดีต่อบิดามารดานั้นมีความประเสริฐกว่าออกไปต่อสู้ในหนทางของอัลลอฮฺ เช่นที่มีเหตุการณ์ครั้งหนึ่งในสมัยของท่านรอซูล ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ซึ่งได้มีชายผู้หนึ่งมาขออนุญาตท่านออกไปร่วมรบในสงคราม ท่านรอซูลได้ถามชายผู้นั้นว่าเขายังมีพ่อแม่อยู่อีกไหม เขาตอบว่ายังมี ดังนั้นท่านจึงสั่งให้ชายผู้นั้นกลับไปดูแลพ่อแม่ของเขา ด้วยการกล่าวว่า “จงอยู่ดูแลคนทั้งสอง เพราะแท้จริงสวรรค์นั้นอยู่ใต้เท้าของทั้งสองคน (คือด้วยการทำดีต่อพ่อแม่)” (รายงานโดย อัต-เฏาะบะรอนีย์) การอกตัญญูหรือการเนรคุณพ่อแม่นั้นถือว่าเป็นบาปใหญ่ที่ต้องได้รับการลงโทษอย่างแสนสาหัสในวันอาคิเราะฮฺ(วันปรโลก) ท่านรอซูล ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวไว้มีความว่า “ในจำนวนบาปใหญ่ทั้งหลายคือการเนรคุณต่อพ่อแม่” (รายงานโดยอัล-บุคอรีย์และมุสลิม) แม้แต่เพียงการกล่าวไม่ดีต่อพ่อแม่ก็เป็นสิ่งต้องห้าม เช่นการกล่าว “อุ๊ฟ” หรือ “หึ” ใส่พ่อแม่ หรือการปฏิเสธพ่อแม่ การตะคอกใส่พ่อแม่ การแสดงอาการเกลียดชังและไม่เคารพต่อทั้งสองคนก็เช่นเดียวกัน อัลลอฮฺได้ตรัสไว้ว่า وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيماً، وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيراً  (سورة الإسراء:23-24)  “และพระผู้อภิบาลของเจ้าได้สั่งไม่ให้พวกเจ้าเคารพภักดีผู้ใดเว้นแต่อัลลอฮฺเพียงผู้เดียว และต้องทำดีกับบิดามารดาทั้งสอง แม้นว่าทั้งสองนั้นหรือใครคนใดคนหนึ่งได้แก่ชราลง ดังนั้นเจ้าอย่าได้กล่าว “อุ๊ฟ”(กล่าว “หึ” แสดงความเบื่อหน่ายหรือรำคาญ) อย่าตะคอกใส่ทั้งสอง และจงกล่าวคำพูดที่ดีกับทั้งสองคน จงนอบน้อมตนให้กับทั้งสองด้วยความเมตตา และจงกล่าวขอพรให้กับทั้งสองว่า ‘โอ้ผู้อภิบาลแห่งข้าได้โปรดเมตตาทั้งสองคนเช่นเดียวกับที่ทั้งสองได้เลี้ยงดูข้าเมื่อครั้งยังเล็กๆ’”   (อัลกุรอาน สูเราะฮฺ อัล-อิสรออฺ :23-24) ฉะนั้น มนุษย์จะไม่พบกับความดีงามในโลกนี้ได้เลยถ้าหากเขาเป็นผู้เนรคุณและอกตัญญูต่อพ่อแม่ทั้งสองคนของเขา - ข้อคิดที่ได้รับจากบทเรียน 1.พ่อแม่เป็นคนที่มีคุณมหาศาลต่อมนุษย์ทุกคนที่เกิดมาบนโลกนี้  2. อัลลอฮฺสั่งให้มนุษย์ทำดีและตอบแทนคุณของพ่อแม่ 3.การตอบแทนคุณและการกตัญญูต่อพ่อแม่ถือเป็นหน้าที่ที่สูงส่งและมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง 4. ความประเสริฐของการทำดีต่อพ่อแม่นั้นยิ่งใหญ่กว่าการออกไปต่อสู้ในหนทางของอัลลอฮฺ 5. การเนรคุณต่อพ่อแม่เป็นบาปใหญ่ 6.เราทุกคนต้องเป็นบุตรที่ดีของพ่อแม่ ต้องปรนนิบัติต่อทั้งสองคนด้วยความเมตา ต้องไม่ทำให้ทั้งสองเสียใจ ต้องไม่แสดงอาการเกลียดชังแม้เพียงด้วยคำพูดที่หยาบคายไม่น่าฟัง หรือแสดงความรำคาญ ฯลฯ 7. การขอดุอาอฺให้กับพ่อแม่ถือเป็นวิธีการทำดีต่อพ่อแม่อีกประการหนึ่งเช่นเดียวกัน - คำถามหลังบทเรียน 1. ท่านคิดว่าท่านเป็นลูกที่ดีของพ่อแม่หรือไม่? เพราะเหตุใด? 2.ท่านคิดว่าจะแสดงความกตัญญูต่อพ่อแม่ของท่านได้อย่างไร? ด้วยวิธีไหนบ้าง? 3.เวลาที่พ่อแม่ของท่านเสียใจ ท่านคิดว่าต้องทำอย่างไรเพื่อแสดงความสำนึกคุณต่อทั้งสอง?