العالم
كلمة (عالم) في اللغة اسم فاعل من الفعل (عَلِمَ يَعلَمُ) والعلم...
تمام مخلوقات الله در آسمانها و زمین او تعالی را به پاکی و قداست میستایند، و او ذات شکست ناپذیری است که هیچکس بر او چیره نمیشود، و در آفرینش و تقدیر خویش بسیار دانا است.
فرمانروایی آسمانها و زمین فقط از آنِ او است، هرکس را که بخواهد زنده کند زنده میگرداند، و هرکس را که بخواهد بمیراند میمیراند، و او تعالی بر هر چیزی توانا است، و هیچچیز او را ناتوان نمیسازد.
او اولی است که هیچچیز پیش از او نبوده است، و آخری است که هیچچیز پس از او نیست، و او ظاهری است که هیچچیز فوق او نیست، و باطنی است که هیچچیز از او پنهان نیست، و او تعالی از همه چیز آگاه است، و بر هیچچیزسیطره دارد.
او ذاتی است که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید چنانکه در روز یکشنبه آغاز کرد، و در روز جمعه به پایان رساند، درحالیکه بر آفرینش آنها در کمتر از چشم بههم زدنی توانا است، سپس او سبحانه بالا رفت و آنگونه که سزاوارش است بر عرش ارتفاع گرفت.
از باران و بذر و چیزهای دیگری که وارد زمین میشود، و از گیاهان و معادن و سایر آنچه که از زمین خارج میشود و از باران و وحی و غیر آنها که از آسمان فرود میآید، و از فرشتگان و اعمال و ارواح بندگان که در آسمان بالا میرود آگاه است. و - ای مردم- هر کجا که باشید با علم خویش همراه شما است. هیچچیز از شما بر او پوشیده نمیماند، و الله به آنچه انجام میدهید آگاه است، و ذرهای از اعمالتان بر او پوشیده نمیماند، و بهزودی شما را در قبال آن جزا خواهد داد.
فرمانروایی آسمانها و زمین فقط از آنِ او است، و کارها فقط بهسوی او تعالی بازگردانیده میشود، و مخلوقات در روز قیامت مورد حسابرسی قرار میگیرند، و در برابر اعمالشان جزا داده میشوند.
شب را در روز وارد میکند آنگاه تاریکی میآید، و مردم میخوابند، و روز را در شب وارد میکند آنگاه روشنایی میآید، و مردم بهسوی کارهایشان روانه میشوند، و او تعالی از آنچه در سینههای بندگانش وجود دارد آگاه است، و ذرهای از آن بر او پوشیده نمیماند.
به الله، و به رسولش ایمان آورید، و از مالی که الله شما را در آن جانشین قرار داده است که براساس آنچه برایتان تشریع کرده است در آن تصرف کنید انفاق کنید؛ زیرا کسانی از میان شما که به الله ایمان آورده باشند، و اموالشان را در راه الله هزینه کرده باشند، نزد او تعالی پاداش بزرگی دارند که همان بهشت است.
و چه چیزی شما را از ایمان به الله بازمیدارد؟! درحالیکه رسول شما را بهسوی الله فرامیخوانَد تا به پروردگارتان سبحانه ایمان آورید، و الله هنگامیکه شما را از پشت پدرانتان درآورد از شما پیمان گرفته است که به او ایمان آورید، اگر مؤمن هستید.
او همان ذاتی است که آیاتی روشن بر بندهاش محمد صلی الله علیه وسلم فرو میفرستد؛ تا شما را از تاریکیهای کفر و جهل بهسوی نور ایمان و علم درآورد، و بهراستیکه الله نسبت به شما بسیار مهربان و بخشنده است که پیامبری هدایتگر و مژدهدهنده بهسوی شما فرستاد.
و چه چیزی شما را از انفاق در راه الله بازمیدارد؟! درحالیکه میراث آسمانها و زمین از آنِ الله است، - ای مؤمنان- از میان شما کسیکه مالش را در راه الله در پی رضایت او قبل از فتح مکه هزینه کرد، و برای یاری اسلام با کافران جنگید، یکسان نیست با کسیکه بعد از فتح هزینه کرد و با کافران جنگید؛ این انفاقکنندگانِ قبل از فتح و جهادکنندگانِ در راه الله، منزلتی بزرگتر و درجۀ بالاتری نزد الله دارند از کسانیکه بعد از فتح مکه اموالشان را در راه او تعالی انفاق کردند و با کافران جنگیدند؛ و الله به هر دو گروه بهشت را وعده داده است، و الله به آنچه انجام میدهید بسیار دانا است، و ذرهای از اعمالتان بر او پوشیده نمیماند، و بهزودی شما را در قبال آن جزا خواهد داد.
کیست که مالش را با رضایت قلبی برای وجه الله هزینه کند، تا الله پاداش مالش را که انفاق کرده است دوچندان به او بدهد، و در روز قیامت پاداشی گرامی، یعنی بهشت برایش باشد؟!
روزیکه مردان و زنان مؤمن را میبینی که نورشان از جلو و سمت راستشان پیش میرود، و در آن روز به آنها گفته میشود: امروز مژده باد به شما بهشتهایی که نهرها از زیر کاخها و درختانشان جاری است که برای همیشه در آن میمانید. این پاداش همان رستگاری بزرگ است که هیچ رستگاریای با آن برابری نمیکند.
روزیکه مردان و زنان منافق به کسانیکه ایمان آوردهاند میگویند: به ما مهلت دهید تا مقداری از نور شما که ما را بر گذشتن از صراط یاری میرساند استفاده کنیم، و برای تمسخر منافقان به آنها گفته میشود: به پشت سرتان بازگردید، و نوری که با آن روشنایی میگیرید بخواهید، آنگاه میان آنها دیواری زده میشود، و آن دیوار دری دارد، که درِ باطن آنکه به سمت مؤمنان است، رحمت، و درِ بیرون آنکه به سمت منافقان است عذاب قرار دارد.
منافقان اینگونه به مؤمنان ندا میزنند: آیا بر اسلام و طاعت همراه شما نبودیم؟! مسلمانان به آنها میگویند: آری، شما با ما بودید، اما خویشتن را با نفاق به فتنه انداختید و آن را نابود کردید، و منتظر مؤمنان بودید تا شکست خورند آنگاه کفرتان را آشکار کنید، و در یاری الله به مؤمنان، و در رستاخیزِ پس از مرگ تردید کردید، و آرزوهای دروغین شما را فریفت تا در حالی مرگ به سراغتان آمد که بر آن بودید، و شیطان شما را دربارۀ الله فریب داد.
پس - ای منافقان- امروز فدیهای به عوض عذاب الله از شما گرفته نمیشود و از کسانیکه آشکارا به الله کفر ورزیدند نیز فدیهای گرفته نمیشود، و مقصد شما و مقصد کافران جهنم است، که آن برایتان سزاوارتر، و شما به آن سزاوارتر هستید، و مقصد بدی است.
آیا برای کسانیکه به الله و رسولش ایمان آوردهاند زمان آن نرسیده است که دلهایشان به یاد الله سبحانه، و وعد و وعیدهایی که از قرآن نازل شده است نرم و آرام گردد، و در سختی دلها مانند یهودیانی که تورات به آنها داده شد، و مسیحیانی که انجیل به آنها داده شد نباشند، که مدت زمان میان آنها و میان بعثت پیامبرانشان طولانی شد و به این سبب دلهایشان سخت گردید، و بسیاری از آنها از طاعت الله بهسوی نافرمانی او تعالی خارج هستند؟!
بدانید که الله زمین را با رویاندن گیاهانش پس از اینکه خشک بود زنده میگرداند، - ای مردم- به تحقیق که دلایل و براهین قدرت و وحدانیت الله را برایتان روشن کردهایم تا در آنها بیندیشید؛ و بدانید ذاتیکه زمین را پس از مرگش زنده گرداند بر برانگیختن شما پس از مرگتان توانا است، و نیز بر نرم کردن دلهایتان پس از سخت بودنش توانا است.
بهراستیکه مردان و زنان صدقهدهندۀ بخشی از اموالشان، همان کسانیکه بخشی از اموالشان را با رضایت قلبی و بدون هیچ منت و آزاری انفاق میکنند، بر پاداش اعمالشان افزوده میشود: یک نیکی به ده برابر آن تا هفتصد برابر آن حتی تا چندین برابر آن؛ و افزون بر آن، پاداشی گرامی نزد الله دارند که همان بهشت است.
و کسانیکه به الله و رسولانش بدون گذاشتن تفاوت میان آنها ایمان آوردهاند، اینها همان راستان و گواهان نزد پروردگارشان هستند که پاداش گرامیِ آمادهشده، و نوری را که در مقابل و سمت راستشان در روز قیامت پیش میرود دارند، و کسانیکه به الله و رسولانش کفر ورزیدهاند، و آیات نازلشدۀ ما بر رسولانمان را تکذیب کردهاند، اینها ساکنان جهنم هستند، که در روز قیامت در آن وارد میشوند و برای همیشه در آن میمانند، و از آن درآورده نمیشوند.
بدانید که زندگی دنیا محل بازی بدنها و سرگرمی دلها و زیوری است که با آن آراستگی میگیرید، و میان شما وسیلۀ فخرفروشی است با اموال و کالاهایی که در آن وجود دارد، و نازیدنی است به اموال و فرزندان زیاد؛ مانند بارانی که گیاهش کشاورزان را به شگفت آورد، سپس طولی نکشد که این گیاه سبز و خرم، خشک گردد، و - ای بیننده- آن را پس از سرسبز بودنش زرد میبینی، سپس الله آن را قطعات ریز و درهمشکستهای قرار میدهد، و در آخرت عذاب سختی برای کافران و منافقان است، و برای بندگان مؤمن الله آمرزش گناهان و رضایتی از جانب او تعالی است. و زندگی دنیا جز کالایی نابودشدنی که هیچ ثباتی ندارد نیست. پس هرکس متاع نابودشدنی دنیا را بر نعمتهای آخرت ترجیح دهد به تحقیق که زیاندیده و فریبخورده است.
- ای مردم- بر انجام اعمال صالح مانند توبه و سایر عبادتهایی که با آنها به آمرزش گناهانتان میرسید از یکدیگر پیشی بگیرید، تا از این طریق به بهشتی برسید که پهنایش مانند پهنای آسمان و زمین است. الله این بهشت را برای کسانیکه به او و رسولانش ایمان آوردهاند آماده ساخته است. این پاداش، بخشش الله است که آن را برای هر یک از بندگانش بخواهد عطا میکند، و الله سبحانه دارای بخششی بزرگ بر بندگان مؤمن خویش است.
هیچ مصیبتی در زمین اعم از خشکسالی و غیر آن به مردم نمیرسد، و هیچ مصیبتی در خودشان به آنها نمیرسد مگر قبل از اینکه مخلوقات را بیافرینیم در لوح محفوظ ثبت شده است. بهراستیکه این کار بر الله آسان است.
و - ای مردم- این امر به آن سبب است که بر آنچه از دست دادهاید اندوهگین نشوید، و به نعمتهایی که به شما عطا کرده است بیش از حد شاد نگردید. بهراستیکه الله هیچ متکبری را که با آنچه الله به او عطا کرده است بر مردم فخرفروشی میکند دوست ندارد.
کسانیکه در آنچه انفاق آن برایشان واجب است بخل میورزند، و دیگران را به بخل امر میکنند زیاندیده هستند، و هرکس از طاعت الله روی بگرداند هرگز به الله زیان نخواهد رساند و فقط به خودش زیان میرساند؛ زیرا الله همان ذات بینیازی است که به طاعت بندگانش نیازی ندارد، و در هر حالی ستودهشده است.
به تحقیق که رسولانمان را با حجتهای آشکار و براهین روشن فرستادیم، و همراه آنها کتابها نازل کردیم، و میزان را فرو فرستادیم، تا مردم انصاف را برپا دارند، و آهن را که نیرویی سخت دارد نازل کردیم، که از آن سلاح ساخته میشود، و منافعی برای مردم در پیشهها و حرفههایشان دارد، و الله برای بندگانش معلوم بدارد چه کسی از بندگانش در نهان او را یاری میرساند. بهراستیکه الله ذات نیرومند و شکست ناپذیری است که هیچچیز او را مغلوب نمیکند، و از هیچچیز ناتوان نیست.
و به تحقیق که نوح و ابراهیم علیهما السلام را فرستادیم، و در میان فرزندان آن دو، نبوت و کتابهای نازلشده را قرار دادیم. برخی از فرزندان آن دو به راه راست هدایتیافته، و توفیقیافته هستند، و بسیاری از آنها از الله نافرمانی کردند.
سپس به دنبال آنها رسولانمان را پیاپی بهسوی امتهایشان فرستادیم، و در پی آنها عیسی پسر مریم علیهما السلام را فرستادیم و انجیل را به او عطا کردیم، و در دلهای کسانیکه به او ایمان آوردند، و از او پیروی کردند رأفت و مهربانی قرار دادیم، که یکدیگر را دوست داشتند و به یکدیگر مهربانی میکردند، و غلو در دینشان را ابداع کردند، و برخی نکاحها و خوشیهایی را که الله برایشان حلال کرده بود رها کردند، درحالیکه ما هرگز این کار را از آنها نخواستیم، و خودشان با نوآوری در دین شان خود را به آن ملزم کردند، و ما فقط پیروی خشنودی الله را خواستیم اما انجام ندادند، آنگاه پاداش کسانی از آنها را که ایمان آوردند عطا کردیم، و بسیاری از آنها با تکذیب آنچه رسولالله محمد صلی الله علیه وسلم نزدشان آورد از طاعت الله خارج هستند.
ای کسانیکه به الله ایمان آوردهاید و به احکامش عمل کردهاید، از الله با اجرای اوامر و اجتناب از نواهیاش بترسید و به رسولش ایمان آورید، تا دو سهم از پاداش و مزد به سبب ایمانتان به محمد صلی الله علیه وسلم، و ایمانتان به رسولان پیشین را به شما عطا کند، و نوری برایتان قرار دهد که در زندگی دنیا به آن راه یابید، و در روز قیامت بر روی صراط از آن روشنایی بگیرید، و گناهانتان را برایتان بیامرزد؛ یعنی آنها را بپوشاند و شما را در قبال آنها مواخذه نکند، و الله سبحانه نسبت به بندگانش بسیار آمرزنده و مهربان است.
و - ای مؤمنان- در حقیقت بخشش بزرگ خویش را به پاداش مضاعفی که برای شما آماده کردهایم به شما بیان کردیم؛ تا اهل کتاب پیشین چه یهودیان و چه مسیحیان بدانند که آنها بر ذرهای از بخشش الله توانا نیستند بهگونهای که آن را برای هرکس میخواهند اجازه دهند، و از هرکس میخواهند منع کنند، و تا بدانند که تمام بخششها فقط به دست الله سبحانه است که آن را برای هر یک از بندگانش بخواهد عطا میکند، و الله دارای بخشش بزرگی است که آن را برای هر یک از بندگانش بخواهد اختصاص میدهد.