از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که روزی رسول الله ﷺ نماز خواند. - ابراهيم یکی از راویان می گويد: نمی دانم از نماز چيزی كاست يا بر آن افزود.- بعد از اینکه سلام داد، گفته شد: ای رسول خدا، آيا چيز تازه ای در نماز رخ داده است؟ رسول الله ﷺ فرمود: «وَمَا ذَاكَ؟»: «مگر شما تغييری در نماز خواندن من مشاهده كرديد؟» صحابه گفتند: شما چنین و چنان نماز خوانديد. آنگاه رسول الله ﷺ دو زانو نشست و رو به قبله نمود و دو سجده ی سهو به جا آورد و سلام داد؛ وقتی رو به ما کرد فرمود: «إِنَّهُ لَوْ حَدَثَ فِي الصَّلاةِ شَيْءٌ لَنَبَّأْتُكُمْ بِهِ، وَلَكِنْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ، أَنْسَى كَمَا تَنْسَوْنَ، فَإِذَا نَسِيتُ فَذَكِّرُونِي، وَإِذَا شَكَّ أَحَدُكُمْ فِي صَلاتِهِ، فَلْيَتَحَرَّ الصَّوَابَ فَلْيُتِمَّ عَلَيْهِ، ثُمَّ لِيُسَلِّمْ، ثُمَّ يَسْجُدُ سَجْدَتَيْنِ»: «اگر حكم جديدی درباره ی نماز نازل می شد، به اطلاع شما می رساندم. ولی من هم بشری چون شما هستم و همچنان كه شما دچار فراموشی می شويد، من نيز دچار فراموشی می شوم. بنابراين هرگاه دچار فراموشی شدم، به يادم بیاورید. و اگر كسی از شما در نمازش شك نمود، درست و صواب را جستجو نموده و در پی آن باشد و نمازش را بر اساس آن كامل کند، سپس سلام گويد و دو سجده(ی سهو) به جای آورد».
شرح الحديث :
چنانکه در این حدیث آمده است، رسول الله صلی الله علیه وسلم به همراه صحابه نماز می خواند که چیزی به نماز می افزاید یا از آن می کاهد؛ بنابراین صحابه از ایشان سوال می کنند: آیا در نماز تغییری رخ داده است؟ و رسول الله صلی الله علیه وسلم به ایشان خبر می دهد که اگر تغییری رخ دهد، حتما به اطلاع آنان می رساند؛ سپس یادآور می شود که ایشان هم مانند ما بشر است و از عوارض بشری مبرا نیست و او هم دچار فراموشی شده و از روی فراموشی چیزی به نماز افزوده یا از آن می کاهد؛ آنگاه حکم کسی را بیان می کند که از روی فراموشی چیزی به نماز افزوده یا از آن کاسته است؛ در این صورت باید تعداد رکعاتی را که از خواندن آنها مطمئن است، به یاد بیاورد و بر اساس آن ادامه ی نمازش را کامل کند؛ در این صورت اگر در آن کاهش یا افزایشی باشد، دو سجده ی سهو در پایان نماز و بعد از سلام دادن انجام می دهد و پس از این دو سجده سلام می دهد.