شرح الحديث :

در این حدیث برخی از حقوق هر مسلمانی نسبت به برادر مسلمانش بیان می شود؛ حقوق مسلمانان نسبت به هم زیاد است که گاهی رسول الله صلی الله علیه وسلم برخی از آنها را ذکر می کند تا مورد توجه بیشتری قرار بگیرند؛ از این دسته است آنچه در حدیث ابوهریره رضی الله عنه ذکر شده است؛ اینکه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «حق مسلمان بر مسلمان، پنج مورد است: جواب سلام» یعنی هرگاه کسی سلام کرد، پاسخ وی داده شود. و در حدیث دیگری آمده است: «حق الْمُسْلمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِت: إِذا لقِيتَهُ فسلِّم عليْه»: «حق مسلمان بر مسلمان شش مورد است: هرگاه او را ملاقات نمودی، بر او سلام کنی». هرکس این حقوق را چنانکه تعریف شده اند، در حق مسلمانان رعایت کند، حقوق دیگر را به طریق اولی رعایت می کند و به این ترتیب واجبات و حقوقی را انجام می دهد که خیر زیاد و اجر بزرگی به همراه دارند، اگر امید پاداش آنها نزد الله متعال را داشته باشد. از میان آنها اولین حق این است که هرگاه برادر مسلمانت را دیدی به وی سلام کنی. و در حدیث دیگر پاسخ دادن به سلام آمده است. حق دوم به عیادت رفتن برادرت به هنگام بیماری است؛ زمانی که بیمار شده و درخانه یا بیمارستان یا هر جای دیگری مشغول سپری کردن دوران بیماری اش می باشد. در این شرایط این حق را بر گردن برادران مسلمانش دارد که به دیدار او بروند. حق سوم شرکت در تشییع جنازه ی برادر مسلمان می باشد. یکی از حقوق مسلمان بر مسلمان این است که در تشییع جنازه ی وی از خانه تا محل خواندن نماز جنازه - مسجد یا هر جای دیگر - و قبرستان شرکت کند. حق چهارم پذیرفتن دعوت می باشد. اینکه هرگاه مسلمانی برادر مسلمانش را دعوت کرد، بپذیرد. حق پنجم: پاسخ دادن به عطسه ی وی؛ عطسه زدن نعمتی از نعمت های الله متعال می باشد و باعث خارج شدن بخار انباشته در اجزای بدن می شود؛ الله متعال منفذی برای خروج آن قرار داده تا کسی که عطسه می زند با خروج آن راحت شود؛ و به همین دلیل در شریعت توصیه شده جهت این نعمت، الله متعال را حمد و ستایش بگوید؛ چنانکه به برادر مسلمانش توصیه شده در پاسخ به وی بگوید: «یرحمک الله». و در ادامه کسی که عطسه زده امر شده چنین پاسخ دهد: «يهديكم الله ويصلح بالكم». بنابراین اگر کسی پس از عطسه الحمدلله نگفت، مستحق پاسخ گفتن به عطسه اش نیست و نباید جز خود کسی را ملامت کند.

ترجمة هذا الحديث متوفرة باللغات التالية

العربية الإنجليزية الإسبانية التركية الأردية الأندونيسية البوسنية الروسية البنغالية الصينية