الحليم
كلمةُ (الحليم) في اللغة صفةٌ مشبَّهة على وزن (فعيل) بمعنى (فاعل)؛...
از ابوموسی اشعری رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَيْسَ أَحَدٌ أَوْ لَيْسَ شَيْءٌ أَصْبَرَ عَلَى أَذًى سَمِعَهُ مِنَ اللَّهِ، إِنَّهُمْ لَيَدْعُونَ لَهُ وَلَدًا، وَإِنَّهُ لَيُعَافِيهِمْ وَيَرْزُقُهُمْ»: «هيچكس در برابر اذیت و آزاری که می شنود، از خداوند بردبارتر نيست. به او فرزند نسبت می دهند حال آنکه او به آنان عافيت می بخشد و رزق عنايت می كند».
"لَيْسَ أَحَدٌ أَوْ لَيْسَ شَيْءٌ أَصْبَرَ" یعنی: الله متعال از همه بردبارتر است و یکی از نام های نیکوی او «الصبور» می باشد؛ به این معنا که در مجازات گناه کاران و نافرمانان عجله نمی کند؛ این معنی، نزدیک به معنای "حلیم" است؛ و نام "الحلیم" برای بیان عافیت یافتن از مجازات، بلیغ تر است. "عَلَى أَذًى سَمِعَهُ مِنَ اللَّهِ"؛ لفظ «اذی» در لغت برای چیزی بکار می رود که خفیف است و اثر بد و ناپسند آن ضعیف است؛ و الله متعال خبر داده که بندگان نمی توانند به او ضرری برسانند، چنانکه می فرماید: «وَلاَ يَحْزُنكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَن يَضُرُّواْ اللهَ شَيْئاً» [آل عمران: 176] «و [ای پیامبر، ] کسانی که در [یاری کردنِ] کفر می شتابند، تو را اندوهگین نسازند. یقیناً آنان هرگز زیانی به الله نمی رسانند». و در حدیث قدسی می فرماید: «يَا عِبَادِي إِنَّكُمْ لَنْ تَبْلُغُوا ضُرِّي فَتَضُرُّوني، وَلَنْ تَبْلُغُوا نَفْعِي فَتَنْفَعُوني»: «ای بندگان من، شما هرگز نمی توانيد نفع و زيانی به من برسانيد». و به این ترتیب بیان می دارد که مخلوقات به او ضرری نمی رسانند اما او را اذیت می کنند. "إِنَّهُمْ لَيَدْعُونَ لَهُ وَلَدًا" یعنی: فرزند آدم، الله را اذیت نموده و دشنام می دهد و چیزی را به او نسبت می دهد که بسی برتر و مقدس تر از داشتن آن است، مانند نسبت دادن فرزند و همتا و شریک داشتن در عبادت؛ درحالی که عبادت باید خالص برای الله باشد. "وَإِنَّهُ لَيُعَافِيهِمْ وَيَرْزُقُهُمْ" یعنی با اینکه آنها بدی می کنند، اما الله متعال به آنها نیکی می کند و بدی آنها را با نیکی پاسخ می دهد. آنها با عیب و دشنام به الله بدی می کنند و چیزی را به الله نسبت می دهند که از داشتن آن بسی برتر و پاک تر است، همچنین پیامبرانش را تکذیب نموده و با فرمانش مخالفت می کنند و کارهایی را انجام می دهند که از انجام آنها نهی کرده است، اما الله با دادن سلامتی جسمی به آنان، شفا و درمان آنها از بیماری، محافظت از آنها در شب و روز و روزی دادن به ایشان با مسخر نمودن آنچه در آسمان ها و زمین است برای آنها، به آنان نیکی می کند؛ و این نهایت صبر و بردباری و نیکی الله متعال است. و الله داناتر است.