القابض
كلمة (القابض) في اللغة اسم فاعل من القَبْض، وهو أخذ الشيء، وهو ضد...
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إنَّ الله عز وجل يَقُولُ يَوْمَ القيَامَة: يَا ابْنَ آدَمَ مَرِضْتُ فَلَم تَعُدْنِي، قال: يا ربِّ كَيْفَ أعُودُكَ وأنْتَ رَبُّ العَالَمين؟ قال: أمَا عَلِمْتَ أنَّ عَبْدي فُلاَناًَ مَرِضَ فَلَمْ تَعُدْهُ، أمَا عَلِمْتَ أنَّك لو عُدْتَهُ لَوَجَدْتَنِي عِنْدَهُ؟ يَا ابْنَ آدمَ اسْتَطْعَمْتُكَ فَلَمْ تُطْعِمْنِي، قال: يا ربِّ كَيْفَ أُطْعِمُكَ وَأنْتَ رَبُّ العَالَمين؟ قال: أَمَا عَلِمْتَ أنَّهُ اسْتَطْعَمَكَ عَبْدِي فلانٌ فَلَمْ تُطْعِمْهُ، أما عَلِمْتَ أنَّكَ لَوْ أَطْعَمْتَهُ لَوَجَدْتَ ذلك عِنْدِي؟ يَا ابْنَ آدمَ اِسْتَسْقَيْتُكَ فَلَمْ تَسِقْنِي، قال: يا رَبَّ كيفَ أسْقيكَ وَأنْتَ ربُّ العالَمِينَ؟ قال: اسْتَسْقاكَ عَبْدِي فُلانٌ فَلَمْ تَسِقْهُ، أمَا عَلِمْتَ أنَّكَ لَوْ سَقَيْتَهُ لَوَجَدْتَ ذلكَ عِندِي؟»: «الله عز وجل روز رستاخيز می فرمايد: ای فرزندِ آدم، بيمار شدم و از من عيادت نکردی. - بنده- می گويد: پروردگارا، چگونه از تو عيادت می کردم درحالی که تو پروردگار جهانيان هستی (و بيمار نمی شوی)؛ می فرمايد: آيا ندانستی که فلان بنده ام بيمار شد؛ اما تو عيادتش نکردی؛ آيا نمی دانستی اگر از او عيادت می کردی، مرا نزدِ او می يافتی؟ ای فرزندِ آدم، من از تو غذا خواستم و تو به من غذا ندادی. - بنده- می گويد: پروردگارا، چگونه به تو غذا می دادم، درحالی که تو پروردگار جهانيان هستی (و نيازی به غذا نداری)؛ می فرمايد: آيا ندانستی که فلان بنده ام از تو غذا خواست؛ اما تو به او غذا ندادی؟ نمی دانستی اگر به او غذا می دادی، پاداشِ آن را نزدِ من می يافتی؟ ای فرزندِ آدم، من از تو آب خواستم و تو به من آب ندادی. - بنده- می گويد: پروردگارا، چگونه به تو آب می دادم، درحالی که تو پروردگار جهانيان هستی (و نيازی به آب نداری)؛ می فرمايد: آيا ندانستی که فلان بنده ام از تو آب خواست؛ اما تو به او آب ندادی؛ آيا نمی دانستی اگر به او آب می دادی، پاداشِ آن را نزدِ من می يافتی؟».
شرح الحديث :
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إنَّ الله عز وجل يَقُولُ يَوْمَ القيَامَة: يَا ابْنَ آدَمَ مَرِضْتُ فَلَم تَعُدْنِي، قال: يا ربِّ كَيْفَ أعُودُكَ وأنْتَ رَبُّ العَالَمين؟» یعنی تو نیازی به عیادت من نداری؛ «قال: أمَا عَلِمْتَ أنَّ عَبْدي فُلاَناًَ مَرِضَ فَلَمْ تَعُدْهُ، أمَا عَلِمْتَ أنَّك لو عُدْتَهُ لَوَجَدْتَنِي عِنْدَهُ؟» در این حدیث و در اینکه الله متعال می فرماید: "بیمار شدم و به عیادتم نیامدی" اشکالی نیست؛ زیرا بیماری در حق الله امری محال است؛ بیماری صفت نقص است و الله متعال از هر نقص و عیبی مبراست؛ اما مراد از بیماری در اینجا، بیمار شدن بنده ای از بندگان صالح و دوستان خدا می باشد؛ و بر این اساس است که می فرماید: "أمَا عَلِمْتَ أنَّك لو عُدْتَهُ لَوَجَدْتَنِي عِنْدَهُ" و نفرمود: «لوجدت ذلك = پاداش آن را می یافتی» چنانکه در مورد غذا و نوشیدنی چنین می فرماید. بلکه می گوید: «لوجدتني عنده = مرا نزد او می یافتی». و این بر قرب و نزدیکی بیمار به الله متعال دلالت دارد؛ و بر این اساس است که علما می گویند: چون بیمار برای کسی یا علیه کسی دعا کند، لایق اجابت دعا می باشد. و اینکه می فرماید: "يَا ابْنَ آدمَ اسْتَطْعَمْتُكَ فَلَمْ تُطْعِمْنِي" یعنی از تو غذا خواستم و به من غذا ندادی؛ بدیهی است که الله متعال غذا را برای خود نمی خواهد چنانکه می فرماید: «وَهُوَ يُطْعِمُ وَلاَ يُطْعَمُ» [انعام: 14] «و او روزی می دهد و به او روزی داده نمی شود». الله متعال از همه چیز بی نیاز است؛ نیازی به غذا و نوشیدنی ندارد؛ اما بنده ای از بندگان الله گرسنه می شود و دیگری از گرسنگی او مطلع می شود و با این همه به او غذا نمی دهد؛ اینجاست که الله متعال می فرماید: "أما عَلِمْتَ أنَّكَ لَوْ أَطْعَمْتَهُ لَوَجَدْتَ ذلك عِنْدِي؟" یعنی اگر به او غذا می دادی، ثواب و پاداش آن را ذخیره نزد من می یافتی؛ پاداش و ثوابی ده تا هفتصد برابر و بیش از این مقدار. اینکه الله متعال می فرماید: "يَا ابْنَ آدمَ اِسْتَسْقَيْتُكَ" یعنی از تو خواستم که به من آب بدهی، اما تو به من آب ندادی؛ بنده می گوید: "كيفَ أسْقيكَ وَأنْتَ ربُّ العالَمِينَ؟" یعنی تو نیازی به آب و غذا نداری؛ الله متعال می فرماید: "آیا نمی دانستی که فلان بنده ام تشنه است یا از تو آب می خواهد و تو به او ندادی؛ نمی دانستی اگر به او آب می دادی پاداش آن را نزد من می یافتی"؛ پاداشی ده تا هفتصد برابر و بیش از این مقدار.