آداب وأحكام السفر
از ابوموسی اشعری رضی الله عنه روایت است که می گويد: در سفری همراه رسول الله صلى الله عليه وسلم بوديم؛ هنگامی که از جايی بالا می رفتيم، «لااله الاالله» و «الله اکبر» می گفتيم و صدای مان بلند می شد. رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «يَا أيُّهَا النَّاسُ، ارْبَعُوا عَلَى أنْفُسِكُمْ، فَإنَّكُمْ لا تَدْعُونَ أصَمَّ وَلا غَائِباً، إنَّهُ مَعَكُمْ، إنَّهُ سَمِيعٌ قَرِيبٌ»: «ای مردم، بر خود رحم کنيد (و صدای تان را پايين بياوريد)؛ زيرا شخصِ ناشنوا و غايبی را نمی خوانيد؛ بلکه الله با شما بوده و شنوایِ نزديک است».
عن أبي موسى الأشعري -رضي الله عنه- قال: كنا مع النبي -صلى الله عليه وسلم- في سفر، فكنا إذا أشْرَفْنَا على واد هَلَّلْنَا وكبَّرْنَا وارتفعت أصواتنا، فقال النبي -صلى الله عليه وسلم-: «يا أيها الناس، ارْبَعُوا على أنفسكم، فإنكم لا تدعون أصمَّ ولا غائباً، إنَّه معكم، إنَّه سميع قريب».
شرح الحديث :
ابوموسی اشعری رضی الله عنه روایت می کند که با عده ای از صحابه همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم در سفر بودند و با صدای بلند «لااله الاالله» و «الله اکبر» می گفتند که رسول الله صلی الله علیه وسلم به آنان تذکر داده و می فرماید: «يَا أيُّهَا النَّاسُ، ارْبَعُوا عَلَى أنْفُسِكُمْ» یعنی با صدای آرام ذکر بگویید و با بلند کردن صدا خود را به مشقت نیندازید که شخصِ ناشنوا و غايبی را نمی خوانيد؛ بلکه الله با شما بوده و شنوایِ نزديک است. الله عزوجل نیازی ندارد که برای تسبیح و تحمید و تکبیر، سعی در بلند کردن صدا کنید. چون الله متعال می شنود و می بیند و با اینکه در بالای آسمان ها قرار دارد، نزدیک است و به همه چیز احاطه دارد. و اینکه فرمود: «کسی را می خوانید که شنوایِ بینایِ نزدیک است». صیغه ی مبالغه برای الله متعال است؛ چون الله متعال کمال مطلق در این صفات را داراست و هر حرکتی هرچند پنهان را می شنود؛ بلکه صدای پای مورچه ای بر سنگی سخت در تاریکی های شب و بلکه پنهان تر از آن را می شنود. چنانکه چیزی از دیدگانش پنهان نمی ماند. بنابراین صداهای شما و صدای نفس های تان و هر کلمه ای که تلفظ می کنید، می شنود و حرکات شما را می بیند و با شماست و نزدیک به کسی که او را می خواند؛ و در عین حال از همه ی مخلوقاتش اطلاع داشته و بر آنها احاطه دارد و همه و همه در قبضه ی قدرت او هستند، با این همه بر عرش خود می باشد و بالاتر از همه ی مخلوقاتش؛ و چیزی در بین تمام مخلوقاتش نمی گذرد، مگر اینکه بر او پنهان نیست. شنیدن و دیدن و نزدیکی که شایسته ی الله متعال است، از صفات ثابت او می باشند؛ اما کیفیت و چگونگی آنها برای ما مشخص نیست و برای آنها به مثل و مانند معتقد نیستیم و آنها را از معانی حقیقی که دارند تحریف و تاویل نمی کنیم.