أحكام وشروط النكاح
از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که می گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم "خطبة الحاجة" را به ما آموخت: «إن الْحَمْدُ لِلَّهِ، وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَنَعُوذُ بِه مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا، مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ، فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ، فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ؛ «يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيراً وَنِسَاء وَاتَّقُواْ اللهَ الَّذِي تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً» [النساء: 1]؛ «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ» [آل عمران: 102]؛ «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلاً سَدِيداً * يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزاً عَظِيماً» [احزاب: 70-71]»: «حمد و ستایش از آن الله است و از او کمک می خواهیم و از او طلب مغفرت و آمرزش داریم؛ و از شرارت های نفوس مان به او پناه می بریم؛ هرکس را که الله هدایت کند، گمراه کننده ای برای او نیست و هرکس را که گمراه نماید، هدایتگری برای او نیست؛ و گواهی می دهم که معبود بر حقی جز الله نیست و گواهی می دهم که محمد بنده و فرستاده ی اوست؛ «ای مردم، از پروردگارتان پروا کنید [همان ذاتی] که شما را از یک تن آفرید و همسرش را [نیز] از او آفرید و از [نسلِ] آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکند؛ و از پروردگاری که به [نام] او از یکدیگر درخواست می کنید پروا نمایید و از [گسستن] پیوند خویشاوندی بپرهیزید. بی گمان، الله همواره مراقب [و نگهبان] شماست». [نساء: 1]؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید، از الله - آن گونه که شایسته ی پروا کردن از اوست - پروا کنید و جز در حال مسلمانی نمیرید». [آل عمران: 102]؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید، از الله پروا کنید و سخنی راست و درست بگویید. [پرهیزگار و راستگو باشید] تا الله کارهای تان را اصلاح کند و گناهان تان را بیامرزد و [بدانید] هرکس از [کتاب] الله و [احادیث صحیح] پیامبرش اطاعت کند، یقیناً به کامیابی بزرگی دست یافته است». [احزاب: 70-71].  
عن عبد الله بن مسعود -رضي الله عنه- قال: علمنا رسول الله -صلى الله عليه وسلم- خطبة الحاجة: إن الحمد لله، نستعينه ونستغفره، ونعوذ به من شرور أنفسنا، من يهد الله، فلا مضل له، ومن يضلل، فلا هادي له، وأشهد أن لا إله إلا الله، وأشهد أن محمدا عبده ورسوله، " يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ والأرحام إن الله كان عليكم رقيبا} [النساء: 1] , {يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله حق تقاته ولا تموتن إلا وأنتم مسلمون} [آل عمران: 102] , {يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله وقولوا قولا سديدا (70) يصلح لكم أعمالكم ويغفر لكم ذنوبكم ومن يطع الله ورسوله فقد فاز فوزا عظيما} [الأحزاب:70 - 71].

شرح الحديث :


حدیث ابن مسعود رضی الله عنه بر مشروعیت این خطبه دلالت می کند؛ خطبه ای که در بردارنده ی ستایش و طلب یاری از الله متعال و پناه بردن به او از شر و بدی و تلاوت آیات مذکور می باشد. شایسته است هر مسلمانی پیش از اینکه مردم را مخاطب کند و علم و دانش قرآن و سنت و فقه را به آنها بیاموزد یا ایشان را پند و اندرز دهد، این خطبه را بخواند؛ و آن را تنها به عقد نکاح منحصر نکند؛ بلکه خطبه ی مذکور، خطبه ای برای همه ی نیازها می باشد تا از برکت آن برخوردار شود و اثری نیکو در آغاز کارش داشته باشد؛ ناگفته نماند که خواندن آن سنت موکده است.  

ترجمة نص هذا الحديث متوفرة باللغات التالية