الأذكار المطلقة
از انس رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «اللَّهُمَّ انْفَعْنِي بِمَا عَلَّمْتنِي، وَعَلِّمْنِي مَا يَنْفَعُنِي، وَارْزُقْنِي عِلْمًا يَنْفَعُنِي»: «بار الها، از آنچه به من آموختی بهره مندم گردان و چیزی به من بیاموز که برایم سودمند باشد و علمی را روزی ام گردان که سودمندم گرداند». و همین روایت از ابوهریره رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه وسلم با این افزوده روایت شده است: «وَزِدْنِي عِلْمًا، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى كُلِّ حَالٍ، وَأَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ عَذَابِ النَّارِ»: «و بر علم من بیفزا؛ در همه حال حمد و سپاس برای الله است و از عذاب آتش به الله پناه می جویم».
عن أنس -رضي الله عنه- قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم-: (اللَّهُمَّ انْفَعْنِي بما علمتني، وعلمني ما ينفعني، وَارْزُقْنِي علما ينفعني). عن أبي هريرة -رضي الله عنه- قال: قال رسول الله -صلى الله عليه وسلم- نحوه وفيه زيادة: (وزِدْنِي علمًا، والحمد لله على كل حال، وأعوذ بالله من عذاب النار).
شرح الحديث :
این حدیث بیانگر فضیلت دعا با این کلمات می باشد؛ کلماتی که خیر دنیا و آخرت را در بردارند؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم در این دعا از الله متعال می خواهد که از آنچه به او آموخته بهره مندش گرداند؛ و این مهم با عمل بر مبنای علم میسر می گردد؛ و از الله متعال می خواهد اموری را به او بیاموزد که او را در دین و دنیایش بهره مند گرداند؛ و این تنها با خواستن علم سودمند میسر می باشد؛ خواسته ی بعدی این است که بر علم سودمند او افزوده شود و در پایان این دعا را با حمد و ثنای الله متعال و توصیف او به صفات کمال، همراه محبت و تعظیمش به پایان می برد؛ و الله متعال را در همه حال، در سختی ها و آسانی ها حمد و ستایش می کند، سپس از اوضاع و احوال دوزخیان از جمله کفر و فسق آنان در دنیا و عذابی که در آخرت در انتظارشان است، به الله متعال پناه می جوید. دعایی که در حدیث ضعیف ابوهریره وارد شده، جایز است زیرا با احادیث صحیح مخالفت ندارد و معنای آن صحیح می باشد.