ئازیزان له‌م ووتاره‌دا بابه‌تێكتان بۆ ره‌ه‌ن ده‌كه‌ینه‌وه كه بۆ ئه‌مڕۆی ووڵاتی خۆمان پێویستمانه، به‌تایبه‌تی كه چه‌ند ساڵێكه ووڵاتی خۆمان و ده‌وروبه‌ریشمان دووژاری ووشكه ساڵی بوه‌ته‌وه، بۆیه سوننه‌ته هه‌ركاتێك خه‌ڵكی تووشی ووشكه ساڵی و كه‌مبارانی یان دواكه‌وتنی بوونه‌وه، سوننه‌ته موسڵمانان نوێژه بارانه به‌ئه‌نجام بگه‌یه‌نن، به ئومێدی ئه‌وه‌ی جێگای ره‌زامه‌ندی خوای گه‌وره و پاشان ئێوه‌ی به‌ڕێزیش بێت...
التفاصيل
نوێژه بارانه سوپاس وستایش یۆ خوای گه‌وره ومیهره‌بان، درودو ڕه‌حمه‌تی نه‌بڕاوه و به‌لێزمه بۆ سه‌ر گیانی پاكی محمد المصطفی و ئال وبه‌یت و یارویاوه‌ران وشوێن كه‌وتوانی هه‌تا هه‌تایه . ئازیزان له‌م ووتاره‌دا بابه‌تێكتان بۆ ره‌ه‌ن ده‌كه‌ینه‌وه كه بۆ ئه‌مڕۆی ووڵاتی خۆمان پێویستمانه، به‌تایبه‌تی كه چه‌ند ساڵێكه ووڵاتی خۆمان و ده‌وروبه‌ریشمان دووژاری ووشكه ساڵی بوه‌ته‌وه، بۆیه سوننه‌ته هه‌ركاتێك خه‌ڵكی تووشی ووشكه ساڵی و كه‌مبارانی یان دواكه‌وتنی بوونه‌وه، سوننه‌ته موسڵمانان نوێژه بارانه به‌ئه‌نجام بگه‌یه‌نن، به ئومێدی ئه‌وه‌ی جێگای ره‌زامه‌ندی خوای گه‌وره و پاشان ئێوه‌ی به‌ڕێزیش بێت .... یه‌كه‌م پێناسه‌كه‌ى : نوێژێكه كاتى وشكه‌ساڵى و بێ بارانى ده‌كرێ بۆ ئه‌وه‌ى خواي گه‌وره ومیهره‌بان باران ببارانێت، ئةم نوێژه‌ش به‌شێوه‌یه‌كى تایبه‌ت ده‌كرێ. هۆى نوێژه بارانه : زیان لێكه‌وتنى خه‌ڵكى به هۆى بێ بارانى و رۆچوونى ئاوى رووبارو بیره‌كانه‌وه . دووه‌م : نوێژه‌بارانه چۆن ده‌كرێ: 1- رۆیشتن بۆ نوێژگه، نوێژكردنه‌كه‌ى، وتارخوێندنه‌وه‌ى: " عن ابن عَبَّاسٍ رضي الله عنهما قال: خَرَجَ رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) مُتَوَاضِعًا مُتَبَذِّلًا مُتَخَشِّعًا مُتَضَرِّعًا فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ كما يُصَلِّي في الْعِيدَيْنِ ولم يَخْطُبْ خُطْبَتَكُمْ هذه " { رواه احمد 1/230 والترمذي 559 والنسائي 3/163 حديث حسن. } واته: عه‌بدوڵڵاى كورِى عه‌بباس (ره‌زاى خواى لێبێت) ده‌ڵێت : پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) رۆشته ده‌ره‌وه بۆ نوێژگه به ملكه‌چی و جل و به‌رگێكى كۆن و به ده‌م پارِانه‌وه‌و به له‌سه‌رخۆیی و لاڵانه‌وه جا دوو ركات نوێژى بۆ كردین وه‌ك چۆن نوێژى جه‌ژنى بۆ كردین، به‌ڵام وتاره‌كه‌ى وه‌ك ئه‌م وتاره‌ى ئێوه نه‌بوو ". 2- دوعا كردن له وتارى رۆژى هه‌ینیدا: " عن أَنَسِ بن مَالِكٍ أَنَّ رَجُلًا دخل الْمَسْجِدَ يوم جُمُعَةٍ من بَابٍ كان نحو دَارِ الْقَضَاءِ وَرَسُولُ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) قَائِمٌ يَخْطُبُ فَاسْتَقْبَلَ رَسُولَ اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) قَائِمًا ثُمَّ قال يا رَسُولَ اللَّهِ هَلَكَتْ الآمْوَالُ وَانْقَطَعْتِ السُّبُلُ فَادْعُ اللَّهَ يغثنا فَرَفَعَ رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) يَدَيْهِ ثُمَّ قال اللهم أَغِثْنَا اللهم أَغِثْنَا اللهم أَغِثْنَا " { رواه البخاري 933 ومسلم 8/897 } واته: ئه‌نه‌سی كورِى مالیك (ره‌زاى خواى لێبێت) ده‌ڵى: پاوێك له رۆژێكى هه‌ینیدا له ده‌رگایه‌كه‌وه كه روو به دار القچاء بوو هاته ژووره‌وه بۆ مزگه‌وت له كاتێكدا پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) وتارى ده‌دا به پێوه راوه‌ستاو رووى كرده پێغه‌مبه‌رو ( صلى الله عليه وسلم ) پاشان وتى: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) ماڵ و سامانمان هه‌مووى تیاچوو گشت رێگه‌یه‌كمان لێ برِا، ده‌ى داوا له خوا بكه بارانمان بۆ ببارێنێ، ئه‌نه‌س وتى: پێغه‌مبه‌ریش ( صلى الله عليه وسلم ) هه‌ردو وده‌ستى به‌رز كرده‌وه‌و و فه‌رمووى: خوایه بێ به هانامانه‌وه‌و بارانمان بۆ ببارێنه " سێ جار ئه‌م دوعایه‌ى دووباره كرده‌وه. 3- دوعاى باران بارینى كردنى له مینبه‌رى مزگه‌وتى مه‌دینه‌دا: پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) داواى باران بارینى كرد له‌سه‌ر مینبه‌ره‌كه‌یه‌وه، "عن شُرَحْبِيلَ بن السِّمْطِ أَنَّهُ قال لِكَعْبٍ يا كَعْبُ بن مُرَّةَ حَدِّثْنَا عن رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) وَاحْذَرْ قال جاء رَجُلٌ إلى النبي ( صلى الله عليه وسلم ) فقال يا رَسُولَ اللَّهِ اسْتَسْقِ اللَّهَ فَرَفَعَ رسول اللَّهِ ( صلى الله عليه وسلم ) يَدَيْهِ فقال اللهم اسْقِنَا غَيْثًا مَرِيئًا مَرِيعًا طَبَقًا عَاجِلًا غير رَائِثٍ نَافِعًا غير ضَارٍّ قال فما جَمَّعُوا حتى أحيوا قال فَأَتَوْهُ فَشَكَوْا إليه الْمَطَرَ فَقَالُوا يا رَسُولَ اللَّهِ تَهَدَّمَتْ الْبُيُوتُ فقال اللهم حَوَالَيْنَا ولا عَلَيْنَا قال فَجَعَلَ السَّحَابُ يَنْقَطِعُ يَمِينًا وَشِمَالًا " { رواه ابن ماجة 1269 والحاكم 1/328 والبيهقي 3/ 355ـ 356 واحمد 4/236 حديث صحيح } واته: شوره‌حبیلى كورِى سمیط ده‌ڵى: وتى به كه‌عب ئه‌ى كه‌عبی كورِى مورِرِه، فه‌رمووده‌یه‌كى پێغه‌مبه‌رمان بۆ بگێرِه‌ره‌وه‌و وریاش به، وتى: پیاوێك هات بۆ خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) وتى: ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) داواى باران بارین بكه له خوا، پێغه‌مبه‌ریش ( صلى الله عليه وسلم ) ده‌سته‌كانى به‌رز كرده‌وه‌و فه‌رمووى: "خوایه بارانێكى فریادرِه‌سی خێردارى زۆرى گشتى زووى به په‌له‌ى به‌سوودمان بۆ ببارێنه " وتى: نوێژى هه‌ینیان نه‌كرد بارانیان بۆ بارى، ئه‌نجا خه‌ڵكه‌كه هاتنه‌وه بۆ لاى پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) بێزارى خۆیان له زۆرى باران بارین ده‌ربرِى و وتیان: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله عليه وسلم ) خانووه‌كانمان هه‌مووى روخا، جا پێغه‌مبه‌ریش ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: "خوایه له دوورو پشتمان بیبارێنه له‌سه‌ر ئێمه مه‌یبارێنه ". كه‌عب وتى: جا هه‌وره‌كه به‌لاى راست و چه‌پدا بڵاوبوویه‌وه‌و نه‌ما ". 4- پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) داواى باران بارینى كرد له مزگه‌وتدا دانیشتبوو ده‌سته‌كانى به‌رزركرده‌وه‌و پارِایه‌وه: " عن جَابِرِ بن عبد اللَّهِ قال أَتَتْ النبي ( صلى الله عليه وسلم ) بَوَاكِي فقال اللهم اسْقِنَا غَيْثًا مُغِيثًا مَرِيئًا مَرِيعًا نَافِعًا غير ضَارٍّ عَاجِلًا غير آجِلٍ " { رواه ابوداود 1169 والبيهقي 3/355 والحاكم 1/327 حديث صحيح } واته: جابیرى كورِى عه‌بدوڵڵا ( ڕه‌زاى خواى لێبێت) ده‌ڵى: چه‌ند كه‌سێك له‌به‌ر بێ بارانى به گریانه‌وه هاتنه خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) پێغه‌مبه‌ریش ده‌ستى به‌رزكرده‌وه‌و به پارِانه‌وه‌و فه‌رمووى: "خوایه بارانى رزگاركه‌رى خێردارى زۆرى به‌سودى بێ زیانى به‌په‌له‌مان بۆ ببارێنه ". 5- پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) له هه‌ندێ غه‌زاكانیدا داواى باران بارینى كردووه: ئیبنولقه‌ییم ده‌ڵێ: له غه‌زایه‌كدا بت په‌رسته‌كان پێش پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) چووبوونه سه‌ر ئاوه‌كه بۆیه موسڵمانه‌كان تووشی تینوێتى بوون و هانایان بۆ پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) هێنا، ئه‌ویش داواى باران بارینى له خواى گه‌وره كرد، هه‌ندێ له دورووه‌كان وتیان ئه‌گه‌ر پێغه‌مبه‌ر بێت داواى باران بارین ده‌كات بۆ شوێنكه‌وتووانى هه‌رچۆنێ موسا داواى كرد بۆ گه‌له‌كه‌ى ئه‌م قسه‌یه گه‌شته‌وه به پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) فه‌رمووى: ئه‌و قسه‌یه‌یان كردووه؟ ئومێد ده‌كه‌م په‌روه‌ردگارتان بارانتان بۆ ببارێنێ " پاشان ده‌سته‌كانى به‌رزكرده‌وه‌و پارِایه‌وه ده‌سته‌كانى دانه‌گرت هه‌ور په‌یدابوو له‌سه‌ریانه‌وه ئه‌نجا باران بارى و لافاو هه‌ستا له‌و دۆڵه‌دا جا خه‌ڵكه‌كه ئاویان خوارده‌وه‌و تێراوبوون ". سێیه‌م: ئادابه‌كانى نوێژه بارانه: 1ـ په‌شیمان بوونه‌وه‌یه‌كى راسته‌قینه. 2ـ یارمه‌تى دانى هه‌ژاران و دانه‌وه‌ى مافى خه‌ڵكى و چاك كردنى نێوانیان. 3ـ چوار رۆژ له‌سه‌ریه‌ك به رۆژوو بوون. 4ـ له رۆژى چواره‌مى رۆژووه‌كه‌یاندا به زمانى به رۆژووه‌وه ئیمام ده‌یانباته ده‌ره‌وه‌ى شار به جل و به‌رگى كۆنى شرِه‌وه به ملكه‌چی و زه‌لیلییه‌وه ئیمام به جه‌ماعه‌ت دوو ركات نوێژیان بۆ ده‌كات وه‌ك نوێژى جه‌ژن. 5ـ كه نوێژه‌كه‌یان ته‌واو كرد دوو ووتاریان بۆ ده‌دات وه‌ك وتارى جه‌ژن كه ده‌ستى كرد به وتارى دووه‌م و گه‌شته سێ یه‌كى وتاره‌كه وتارخوێن روو ده‌كاته قیبله و پشت ده‌كاته نوێژگه‌ره‌كان پشته‌ماڵه‌كه‌ى یا پاڵتۆكه‌ى هه‌ڵده‌گێرِێته‌وه‌و لاى راستى ئه‌دات به‌سه‌ر لاى چه‌پیدا و لاى چه‌پی به‌سه‌ر لاى راستییدا و لاى سه‌ره‌وه‌ى ده‌كاته خواره‌وه‌و لاى خواره‌وه ده‌باته سه‌ره‌وه. " عن عبد الله بن زيد المازني قال خَرَجَ النبي ( صلى الله عليه وسلم ) يَسْتَسْقِي فَتَوَجَّهَ إلى الْقِبْلَةِ يَدْعُو وَحَوَّلَ رِدَاءَهُ ثُمَّ صلى رَكْعَتَيْنِ جَهَرَ فِيهِمَا بِالْقِرَاءَةِ " { رواه البخاري 1024و 1027 ومسلم 1، 2، 3، 4/ 894 } واته: عه‌بدوڵڵاى كورِى زیدى مازینى (ره‌زاى خواى لێبێت) ده‌ڵى: پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) له مه‌دینه رۆشته ده‌ره‌وه بۆ نوێژگه بۆ نوێژه‌بارانه جا رووى كرده قیبله‌و پارایه‌وه‌و عه‌باكه‌ى هه‌ڵگه‌رِانده‌وه‌و راست و چه‌پی پێ كرد، پاشان دوو ركات نوێژى كرد به ده‌نگى به‌رز قورئانى تیا خوێند ". 6ـ سوننه‌ته منداڵ و پیرو ئاژه‌ڵ له‌گه‌ڵ خۆیاندا ببه‌ن بۆ نوێژگه، چونكه ئه‌و ناره‌حه‌تییه‌ى هۆى چوونه ده‌ره‌وه‌یانه بۆ نوێژگه هه‌موو ئه‌وانه‌ش ده‌گرێته‌وه. 7ـ هه‌ندێ دوعا ده‌رباره‌ى باران بارین هاتووه له پێغه‌مبه‌ره‌وه ( صلى الله عليه وسلم) : " اللَّهُمَّ اسْقِنَا غَيْثًا مُغِيثًا هَنِيئًا مَرِيئًا مَرِيعًا غَدَقًا مُجَلِّلًا عَامًّا طَبَقًا سَحًّا دَائِمًا اللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَيْثَ وَلَا تَجْعَلْنَا من الْقَانِطِينَ اللَّهُمَّ إنَّ بِالْعِبَادِ وَالْبِلَادِ وَالْبَهَائِمِ وَالْخَلْقِ من اللَّأْوَاءِ وَالْجَهْدِ وَالضَّنْكِ ما لَا نَشْكُو إلَّا اليك اللَّهُمَّ أَنْبِتْ لنا الزَّرْعَ وَأَدِرَّ لنا الضَّرْعَ وَاسْقِنَا من بَرَكَاتِ السَّمَاءِ وَأَنْبِتْ لنا من بَرَكَاتِ الْأَرْضِ اللَّهُمَّ ارْفَعْ عَنَّا الْجَهْدَ وَالْجُوعَ والعرى وَاكْشِفْ عَنَّا من الْبَلَاءِ ما لَا يَكْشِفُهُ غَيْرُك اللَّهُمَّ إنَّا نَسْتَغْفِرُك إنَّك كُنْت غَفَّارًا فَأَرْسِلْ السَّمَاءَ عَلَيْنَا مِدْرَارًا" خوای گه‌وره به‌ڕه‌حم و كه‌ره‌می خۆت وبه لوطف ومیهره‌بانی خۆت بارانی ڕه‌حمه‌تتمان بۆ ببارێنیت و به‌گوناهـ وتاوانی خۆمانمان له‌گه‌ڵدا نه‌كه‌یت، یان به گوناهـ وتاوانی كه‌سانی نه‌فام له‌خۆمان، چونكه به‌ڕاستی تۆ زۆر به ڕه‌حم ومیهره‌بانیت. وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه وسلم
