الحكم
كلمة (الحَكَم) في اللغة صفة مشبهة على وزن (فَعَل) كـ (بَطَل) وهي من...
از ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت است که می گوید: معاویه رضی الله عنه بر حلقه ای در مسجد وارد شد و گفت: چه باعث شده اینجا بنشینید؟ گفتند: نشستیم که ذکر و یاد الله کنیم. معاویه گفت: شما را به الله سوگند علت این مجلس همین است؟ گفتند: چیزی جز ذکر و یاد الله باعث این مجلس نبوده است. معاویه گفت: از روی بدبینی شما را سوگند ندادم؛ و در ميان اصحاب رسول الله ﷺ کسی نيست که کمتر از من، از آن بزرگوار حديث روايت کرده باشد؛ باری رسول الله ﷺ به ميان گروهی از يارانش رفت که گردهم آمده بودند و فرمود: «مَا أجْلَسَكُمْ؟»: «چه چيزی موجب نشستن شما شده است؟» گفتند: نشسته ايم و الله را ياد می کنيم و او را می ستاييم که ما را به سوی اسلام رهنمون نمود و چنین بر ما منت نهاد. فرمود: «آللهِ مَا أجْلَسَكُمْ إِلا ذَاكَ؟»: «شما را به الله سوگند که فقط همين امر موجب نشستن شما شده است؟» پاسخ دادند: فقط همين امر موجب نشستن ما شده است. فرمود: «أمَا إنِّي لَمْ أسْتَحْلِفْكُمْ تُهْمَةً لَكُمْ، ولكِنَّهُ أتَانِي جِبرِيلُ فَأخْبَرَنِي أنَّ الله يُبَاهِي بِكُمُ المَلاَئِكَةَ»: «من، شما را از روی بدبينی سوگند ندادم؛ بلکه جبرئيل نزدم آمد و به من خبر داد که الله نزد ملائکه به شما مباهات می کند».
این حدیث از احادیثی است که بر فضیلت جمع شدن برای ذکر و یاد الله متعال دلالت دارد؛ چنانکه ابوسعید خدری از معاویه رضی الله عنهما روایت می کند که معاویه بر مجلسی در مسجد وارد شد و علت جمع شدن شان را جویا شد؛ آنها در پاسخ گفتند: ذکر و یاد الله می کنیم. پس آنها را سوگند می دهد که جز ذکر و یاد الله چیز دیگری آنها را گرد هم جمع نکرده و باعث این مجلس نشده است؛ و آنها سوگند یاد می کنند که هدفی جز این نبوده است؛ سپس معاویه به آنها می گوید: من از روی بدبینی و شک و تردید در صداقت و راستی شما سوگندتان ندادم، بلکه از این جهت چنین کردم که باری رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم که بر عده ای وارد شد؛ و در ادامه وضعیت مشابهی را بیان می کند. و به آنها خبر می دهد که الله متعال نزد ملائکه به آنها مباهات می کند؛ اما این جمع شدن برای ذکر و یاد خداوند چنین نبوده که یک صدا و همزمان ذکر خاصی را بخوانند؛ بلکه ذکر و یاد هر چیزی را مد نظر داشتند که آنها را به یاد الله بیندازد؛ و این در قالب پند و اندرز و ذکر و یا به یاد آوردن نعمت های خداوند متعال بر آنها بوده است؛ از جمله نعمت اسلام که به آنها ارزانی داشته است و همچنین سلامتی و تندرستی و امنیت و موارد مشابهی که به آنها بخشیده است؛ و ذکر و یاد نعمت الهی از مصادیق ذکر الله عزوجل می باشد و این دلیلی بر فضل همنشینی برای گفتگو در مورد نعمت های الهی می باشد.