الأول
(الأوَّل) كلمةٌ تدل على الترتيب، وهو اسمٌ من أسماء الله الحسنى،...
از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که می گوید: رسول الله صلى الله عليه و سلم در حالی که کف دستم بين دو کف دستانش بود، آنچنان به من تشهد آموخت که قرآن می آموخت. [به این ترتیب: ] «التَّحِيَّاتُ للَّه، وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ، السلام عليك أيها النبي ورحمة الله وبركاته، السلام علينا وعلى عباد الله الصالحين، أشهد أن لا إله إلا الله وأشهد أن محمدا عبده ورسوله». و در روایتی آمده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «هرگاه کسی برای خواندن تحيات در نمازش نشست، باید چنين بگويد: "التَّحِيَّاتُ للَّه". و در ادامه ی همین روایت آمده است: «فَإِنَّكُمْ إذَا فَعَلْتُمْ ذَلِكَ فَقَدْ سَلَّمْتُمْ عَلَى كُلِّ عَبْدٍ صَالِحٍ فِي السَّمَاءِ وَالأَرْضِ»: «اگر این کار را انجام دهید، درواقع به هر بنده ی صالحی که در آسمان و زمین است، سلام فرستادید». و در آن آمده است: «فَلْيَتَخَيَّرْ مِنْ الْمَسْأَلَةِ مَا شَاءَ»: «(بعد از اينکه خواندن تشهد را به پايان رساند) هر نيازی که دارد از خداوند درخواست کند».
شرح الحديث :
عبدالله بن مسعود رضی الله عنه ذکر می کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم تشهد را به وی آموخته است؛ تشهد همان است که به هنگام قعده اول و دومِ نماز، در نمازهاری چهار رکعتی و سه رکعتی و در تنها قعده ی نمازهای دو رکعتی خوانده می شود. رسول الله صلی الله علیه وسلم به آموزش تشهد به عبدالله بن مسعود چنان عنایت داشت که دستش را در دست خود قرار داد. تشهد ابتدا با تعظیم مطلق الله متعال و بیان استحقاق الله متعال برای نمازها و سایر عبادات و اقوال و اعمال و اوصاف پاک و طیب آغاز می گردد. و پس از حمد و ثنای الله متعال، به ستایش پیامبر صلی الله علیه وسلم و دعای سلامتی برای ایشان از نقائص و آفات می پردازد؛ و از الله متعال برای ایشان خیر و رحمت و افزون بر این، خواسته می شود؛ سپس بنده برای خود و انسان ها و ملائکه ای که حضور دارند دعا می کند. در ادامه همه ی بندگان نیک و صالح از انسان و جن و ملائکه ی اهل آسمان و زمین در گذشته و حال و آینده را شامل دعای خود می گرداند؛ و این از سخنان مختصر و جامع (جوامع الکلم) رسول الله صلی الله علیه وسلم می باشد. سپس با قطعیت شهادت می دهد که معبود بر حقی جز الله نیست و محمد صلی الله علیه وسلم دو صفت دارد: 1- متصف به صفت بندگی است. 2- صفت رسالت؛ و هر دو صفت، صفت تکریم و تشریف بوده و در میان غلو و تقصیر قرار دارند. برای تشهد صیغه های متعددی وارد شده که برترین و مشهورترین آنها تشهد ابن مسعود است که مصنف بدان اشاره کرده است؛ همچنین می توان صیغه های صحیح دیگری را که در مورد تشهد وارد شده خواند.