الشهيد
كلمة (شهيد) في اللغة صفة على وزن فعيل، وهى بمعنى (فاعل) أي: شاهد،...
Abdullah ibn Ömer -radıyallahu anhuma-'dan rivayet edildiğine göre o, şöyle demiştir: Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Veda Haccı'nda umreyi hacca eklemek suretiyle temettü etti ve Zulhuleyfe mevkiinden beraberinde kurbanlık götürüp, bunları Kabe'ye hediye eyledi. Şöyle ki, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-, ihrama girerken umre ile telbiyeye başladı. Sonra hac (niyeti) ile telbiye etti. İnsanlar da Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ile birlikte nihayet hacca kadar umre ile temettü haccına niyet ettiler. İnsanlardan, Zulhuleyfe'den kurbanlık götürüp de hediye edenler de oldu, kurbanlık hediye etmeyenler de oldu. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-, Mekke'ye gelince insanlara şöyle buyurdu: «Sizlerden kurbanlık hediye edenler (ihramlarını muhafaza etsinler). Öyle kimseye haccı edâ edinceye kadar ihrâmlıya işlemesi haram olan şeylerden hiçbir şey işlemesi helal olmaz. Kurbanlık hediye etmeyenler ise Beyt'i tavaf etsin ve Safâ ile Merve arasında sa'y etsin, saçından biraz kısaltıp ihramından çıksın. Daha sonra hac için ihrama girip telbiye etsin ve hac kurbanı kessin. Kim de kesecek kurban bulamaz ise (hac niyetiyle ihrâmlandıktan sonra), hac sırasında üç gün oruç tutsun. Yedi gün de ehline (memleketine) döndüğü zaman oruç tutsun (on günü doldursun).» Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-, Mekke'ye geldiği zaman ilk iş olarak Hacer-i Esved rüknünü isti'lâm edip tavafa koyuldu. Bu başlamanın ardından ilk üç şavtı koşar gibi yaptı, dört şavtı da yürüdü. Beyt etrafında yedi kez döndükten sonra Makam-ı İbrahim'in yanında iki rekat namaz kıldı. Sonra bunun ardından Safâ'ya geldi. Safâ ile Merve arasında yedi şavt yaptı. Sonra haccını bitirene kadar ihramdan dolayı haram olan şeylerden hiçbiri kendisine halâl olmadı. Kurbanını Yevmu'n-Nahr (Kurban Bayramının ilk günü) kesti. Nihayet Arafat'tan dönüp Beyt'i tavaf ettikten sonra, ihram sebebiyle kendisine haram olan herşey helâl oldu. İnsanlardan kurbanlık hayvan hediye edip getiren kimseler de Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in yaptığı gibi yaptılar. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Mekke'ye gelip -ilk tavafa başlarken- Hacer-i Esved'i istilam ederken gördüm. İlk üç şavtı koşar gibi yaptı.
شرح الحديث :
Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-, Kabe'ye, hac ibadetlerine ve insanlara veda ettiği, insanlara risaletini ulaştırdığı ve insanları risaleti ulaştırdığına şahit tuttuğu haccını yapmak için Medine ehlinin mikât yeri olan Zulhuleyfe'ye vardığında hacca ve umreye niyet ederek kıran haccı yaptı. Kıran faydalanmaktır. İnsanlar da Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ile birlikte faydalandılar. Bazısı hac ve umreye aynı anda niyet ederken, bazısı da umreyi bitirdikten sonra hacca niyet etmek kasdıyla umreye niyet etti. Bazısı da sadece hacca niyet etti. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- bu üç hac çeşidinde (Temettü, Kıran , İfrad) muhayyer kıldı. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- ve bazı ashabı Zulhuleyfe'den hac kurbanını yanında götürdü. Bazıları ise götürmedi. Mekke'ye yaklaştıklarında yanlarında kurban getirmeyen ve ifrat ve kıran haccı yapacak olanları, haclarını iptal edip umreye çevirmelerine teşvik etti. Tavaf ve sa'yı bitirdikten sonra saçlarından kısaltmalarına vurgu yaptı. Sonra umrelerini bitirip ihramdan çıktıktan sonra zamanı gelince hacca niyet edip bir yolculukta hac ve umre yaptıkları için kurban kestiler. Kesecek kurban bulamayanların üzerine on gün oruç tutmaları gerekli oldu. Böyle bir kimse üç gün hacda yedi günde ailesine döndüğünde tutar. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Mekke'ye ulaşıp Kabe'nin yanına geldiğinde Hacer-i Esved'i isti'lam edip yedi şavt yaparak tavafını tamamladı. Kudûm tavafı olduğu için ilk üç şavtında koşar gibi hızlıca yürüdü. Dört şavtında normal yürüdü. Makam-ı İbrahim'in yanında iki rekat namaz kıldı. Sonra Safâ Tepesi'ne geldi ve Safâ ile Merve arasında yedi şavt gidip geldi. İki (yeşil) işaret arasında koştu ve geri kalan kısımlarda yürüdü. Haccını bitirene kadar ihramdan çıkmadı. Yevmu'n-Nahr (Kurban bayramının ilk günü) hedy (hac) kurbanını kesti. Akabe Cemresi'ni taşlayıp kurbanını kesip saçlarını kısalttıktan sonra ihramdan çıkmış oldu. Buna birinci tehallul (helallik)denir. Kuşluk vakti Beytullah'a gidip tavaf yaptı ve artık ihramdan dolayı yasak olan kadınlar dahil bütün yasaklar ortadan kalktı. Yanında kurban getiren ashabı da onun gibi yaptı.