اللطيف
كلمة (اللطيف) في اللغة صفة مشبهة مشتقة من اللُّطف، وهو الرفق،...
از ابوهريره رضی الله عنه روایت است که رسول الله ﷺ فرمودند: «لَوْ يَعْلَمُ المُؤْمِنُ مَا عِنْدَ اللَّهِ مِنَ العُقُوبَةِ، ما طَمِعَ بجَنَّتِهِ أَحَدٌ؛ وَلَوْ يَعْلَمُ الكافِرُ مَا عِنَد اللَّهِ مِنَ الرَّحْمَةِ، مَا قَنطَ مِنْ جنَّتِهِ أَحَدٌ»: «اگر مؤمن از مجازاتی آگاه بود که نزد الله است، هيچکس در بهشت طمع نمی کرد و اگر کافر از رحمتی آگاه بود که نزد الله است، هيچکس از بهشت پروردگار نااميد نمی شد».
شرح الحديث :
این حدیث بیم و امید را در کنار هم بیان می کند؛ و توضیح می دهد که اگر مومن می دانست الله متعال چه عذاب و مجازاتی در دنیا یا آخرت برای کفار یا گنه کاران آماده کرده است، این باعث می شد از ترس عذاب و مجازات الله متعال در انجام اعمال نیک کوتاهی نکند و ارتکاب حرام را ساده و آسان نبیند؛ و اگر تنها عذاب و مجازات الهی را می دانست و از رحمت الهی بی خبر بود، با اینکه مومن است سبب ناامیدی وی می شد. در مقابل اگر کافر نعمت ها و ثواب و پاداشی را می دانست که الله متعال برای مومنان آماده کرده و تهیه دیده است، در رحمت الله طمع می کرد؛ و اگر علم مومن در این رحمت خلاصه می شد، از رحمت الله ناامید نمی شد؛ اما بر او لازم است که بیم و امید هر دو را با هم و در کنار هم داشته باشد. چنانکه الله متعال می فرماید: «نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الأَلِيمَ» [حجر: 49-50] «[ای پیامبر] به بندگانم خبر بده که من آمرزنده ی مهربانم. و اینکه عذاب من، عذابی دردناک است».