الحيي
كلمة (الحيي ّ) في اللغة صفة على وزن (فعيل) وهو من الاستحياء الذي...
Ebû Mûsâ el-Eşarî -radıyallahu anh-'dan rivayet edildiğine göre, Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: Kuran okuyan Mü’min turunçgiller gibidir. Kokusu hoş, tadı güzeldir. Kuran okumayan Mü’min hurma gibidir; kokusu yoktur tadı güzeldir. Kuran okuyan münafık fesleğen gibidir. Kokusu hoş fakat tadı acıdır. Kuran okumayan münafık Ebû Cehil karpuzu gibidir, kokusu yoktur ve tadı da acıdır.
"Kuran okuyan Mü’min durumu" Yani: O müminin durumu şaşılacak bir durumdur. Öyleki iman kalbinde sebat bulduğu için kalbi temizdir. Kuran'ı okuyarak huzur bulur, insanlarda onun sesiyle huzur bulur, ondan öğrenerek ve onu dinleyerek sevap kazanırlar. Kuran okuyan mümin kendiside başkalarıda hayır üzeredir. "Okuyor" ibaresi ile tekrar tekrar okuduğu bunu devamlı yaptığı anşılmaktadır. Böylelikle alışkanlığı ve adeti olmuş olur. "Turunçgiller gibidir. Kokusu hoş, tadı güzeldir." İnsanlar tadıyla lezzet bulur ve kokusundanda hoşnut olur. Özellikle trunçgiller zikredilmiştir. Çünkü çoğu ülkelerde bulunan en güzel meyvedir. Mutlak olarak değil meyvelerin kokusu kastedilmiştir. Turunçgillerin şeklinin ve tadının güzel olması, dokunuşu yumuşak ve çekici kendine has özelleri içermesinden dolayıdır. "Kuran okumayan Mü’min hurma gibidir; kokusu yoktur tadı güzeldir." hurmanın tatlılığı içerdiği gibi imanı içerir. Her ikiside gizli bir şeyi içerir. Hurmanın kokusunun olmamasından dolayı insanlar onun kokusundan istifade edemediği gibi kuran okumayan mümin kıraatından istifade edemezler. Kuran okuyan mümin, Kuran okumayan müminden kat kat daha faziletlidir. Okumayandan kasıt; okumayı öğrenmeyen kimsedir. "Kuran okuyan münafık" öyleki batını imandan yoksun olmasıyla birlikte insanlar kıraatından hoşnut olur. Çünkü münafık kendisinde hayır bulunmayan kişiliği pis kimsedir. Münafık islamını izhar edip kalbi kafir olan kimsedir. Kuran'ı güzel, tecvidli okuyan münafıklar vardır. Ancak münafıktırlar -Bundan Allah'a sığınırız. "Fesleğen gibidir. Kokusu hoş fakat tadı acıdır." sözü fesleğenin kokusu güzeldir. Münafığın kıraatına benzer. Tadıda acıdır oda münafığın küfrüne benzer. Buda inançlarının pis ve niyetlerinin kötülüğünden dolayıdır. "Kuran okumayan münafık" öyleki batını imandan yoksun, zahiri ise diğer münafıklar gibi zarar vermeye bürünmüştür. "Ebû Cehil karpuzu gibidir, kokusu yoktur ve tadı da acıdır." Kokusunun olmaması,münafığın Kuran okumamasından dolayı güzelliğinin alınmasına benzetilmiştir. İnsanlara fayda sağlayacak bir Kuran bilgisi yoktur. Ebû Cehil karpuzunun tadının olmamasıda münafığın imanının çekilip alınmasına benzetilmiştir. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- mümin ile münafığın örneğini vermiştir. Allah -azze ve celle-'nin kitabına göre insanların kısımlarını açıklamıştır. Müslüman kardeşim! Kuran'ı hakkıyla okuyan mümin kimselerden olmaya çalış. Böylelikle turunçgiller gibi olursun. Kokusu hoş, tadı güzeldir. Başarı Allah'tandır.