أذكار الدخول والخروج من المنزل
از جابر بن عبدالله رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إِذَا دَخَل الرَّجُل بَيتَه، فَذَكَرَ اللهَ -تَعَالَى- عِندَ دُخُولِهِ، وَعِندَ طَعَامِهِ، قَالَ الشَّيطَانُ لِأَصْحَابِهِ: لاَ مَبِيتَ لَكُم وَلاَ عَشَاءَ، وَإِذَا دَخَلَ فَلَم يَذْكُر الله -تَعَالَى- عِندَ دُخُولِهِ، قَالَ الشَّيطَان: أَدْرَكْتُمُ المَبِيت؛ وَإِذا لَمْ يَذْكُرِ اللهَ -تَعَالَى- عِندَ طَعَامِه، قالَ: أَدرَكتُم المَبِيتَ وَالعَشَاءَ»: «وقتی شخصی وارد خانه اش می شود و هنگامِ ورود و نيز هنگام غذا خوردن، الله متعال را ياد می کند، شيطان به ياران خود می گويد: اينجا، جای خواب و غذای شب نداريد. و آنگاه که شخصی وارد خانه اش می شود و نامِ الله را نمی بَرَد، شيطان می گويد: امشب جای خواب پيدا کرديد و چون بنده هنگام غذا خوردن الله را ياد نکند، شيطان می گويد: هم جای خواب پيدا کرديد و هم غذای شب».
عن جابر بن عبد الله -رضي الله عنهما- مرفوعاً: «إِذَا دَخَل الرَّجُل بَيتَه، فَذَكَرَ اللهَ -تَعَالَى- عِندَ دُخُولِهِ، وَعِندَ طَعَامِهِ، قَالَ الشَّيطَانُ لِأَصْحَابِهِ: لاَ مَبِيتَ لَكُم وَلاَ عَشَاءَ، وَإِذَا دَخَلَ فَلَم يَذْكُر الله -تَعَالَى- عِندَ دُخُولِهِ، قَالَ الشَّيطَان: أَدْرَكْتُمُ المَبِيت؛ وَإِذا لَمْ يَذْكُرِ اللهَ -تَعَالَى- عِندَ طَعَامِه، قالَ: أَدرَكتُم المَبِيتَ وَالعَشَاءَ».
شرح الحديث :
حدیث جابر رضی الله عنه با موضوع ادب غذا خوردن وارد شده است؛ وی خبر می دهد که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «چون کسی با ذکر و یاد خداوند متعال وارد خانه اش می شود و به هنگام غذا خوردن از ذکر و یاد خدا غافل نمی شود، شیطان به یارانش می گوید: اینجا نه جای خواب دارید و نه غذای شب». همه ی اینها به خاطر ذکر و یاد خداوند متعال است. اما ذکر خداوند به هنگام ورود به منزل این است: «بِسْمِ اللهِ وَلَجْنَا، وبِسْمِ اللهِ خَرَجْنَا، وعَلَى اللَّهِ رَبِّنا تَوَكَّلْنَا؛ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَ الْمَوْلَجِ وَخَيْرَ الْمَخْرَجِ»: «به نام الله وارد شدیم و به نام الله خارج شدیم و بر الله، پروردگارمان توکل نمودیم. بار الها از تو بهترین ورود و بهترین خروج را خواستارم». و این ذکر در حدیثی آمده که در سند آن انقطاع است. اما ذکر هنگام غذا خوردن این است که گفته شود: «بسم الله». بنابراین چون به هنگام ورود به منزل و قبل از شام خوردن ذکر و یاد خداوند بر زبانش باشد، شیطان به یارانش می گوید: «اینجا نه جای خواب دارید و نه غذای شب». زیرا این خانه و این شام با ذکر الله حفاظت شده است و الله متعال آنها را از شیاطین در پناه خود محفوظ داشته است. و چون به هنگام ورود به خانه ذکر خداوند نگوید، شیطان می گوید: «جای خواب پیدا کردید». و چون غذایی برای او آورده شده و به هنگام خوردن، ذکر و یاد خداوند را بر زبان نیاورد، شیطان می گوید: «هم جای خواب پیدا کردید و هم غذای شب». به عبارت دیگر شیطان هم در جای خواب و هم در غذایش با او شریک می شود؛ چراکه آنها را با ذکر الله بیمه نکرده است. لذا این حدیث به ذکر و یاد الله متعال به هنگام ورود به خانه و همچنین به وقت غذا خوردن تشویق می کند.