نبينا محمد صلى الله عليه وسلم
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «كُلُّ أُمَّتِي يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَنْ أَبَى»: «همه ی امتيان من وارد بهشت خواهند شد مگر کسی که امتناع ورزد». گفته شد: ای رسول خدا، چه کسی از وارد شدن به بهشت ابا می ورزد؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَنْ أَطَاعَنِي دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَمَنْ عَصَانِي فَقَدْ أَبَى»: «هرکس از من اطاعت كند، وارد بهشت می شود و هرکس از من نافرمانی کند، درحقيقت امتناع ورزيده است».  
عن أبي هريرة -رضي الله عنه- مرفوعاً: «كل أمتي يدخلون الجنة إلا من أَبَى». قيل: ومَنْ يَأْبَى يا رسول الله؟ قال: «من أطاعني دخل الجنة، ومن عصاني فقد أَبَى».

شرح الحديث :


ابوهریره رضی الله عنه خبر می دهد که رسول الله صلی الله علیه وسلم به امتش بشارت داده و می فرماید: «همه ی امتم وارد بهشت می شوند». در اینجا منظور از همه ی امت، امت اجابت می باشد یعنی کسانی از امت رسول الله صلی الله علیه وسلم که دعوت ایشان را اجابت نمودند و به آن پاسخ مثبت دادند؛ سپس عده ای را استثنا می کند و می فرماید: «مگر کسانی که از ورود به بهشت خودداری کنند». یعنی کسانی که نافرمانی کنند و عبادتی را ترک کنند که سبب ورود آنها به بهشت است؛ چون هرکس چیزی را ترک کند که سبب امر دیگری می باشد و وجود آن امر وابسته به آن چیز است، درواقع از آن امر خودداری کرده است. و استثناء این افراد از باب تغلیظ و شدت می باشد. یا اینکه مراد از امت، امت دعوت می باشد یعنی تمام کسانی که مخاطب دعوت رسول الله صلی الله علیه وسلم هستند؛ در این صورت، مصداق کسانی که از ورود به بهشت خودداری می کنند، افرادی است که از کفر دست نمی کشند و دعوت رسول الله صلی الله علیه وسلم را نمی پذیرند. در ادامه صحابه رضی الله عنهم گفتند: ای رسول خدا، چه کسانی از ورود به بهشت ابا می ورزند؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم پاسخ می دهد: «هرکس از من اطاعت کند». یعنی به آنچه آورده ام اذعان داشته و فرمانبردار آن باشد «وارد بهشت می شود». اما «کسی که از من نافرمانی کند» با عدم تصدیق یا انجام منکرات، «از ورود به بهشت خودداری کرده است» و نتیجه ی ابا و امتناع وی، فرجام بد می باشد. و به این ترتیب اگر کسی که ابا می ورزد، کافر باشد، هرگز وارد بهشت نمی شود. اما کسی که مسلمان باشد، وارد بهشت نمی شود تا اینکه با آتش دوزخ از نافرمانی یا نافرمانی هایی که مرتکب شده، پاک شود. و گاهی شامل رحمت و بخشش الهی می شود و هرگز عذاب نمی گردد، اگرچه همه ی گناهان را مرتکب شده باشد.  

ترجمة نص هذا الحديث متوفرة باللغات التالية