القيوم
كلمةُ (القَيُّوم) في اللغة صيغةُ مبالغة من القِيام، على وزنِ...
از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «أُمِرْتُ أَنْ أَسْجُدَ عَلَى سَبْعَةِ أَعْظُمٍ: عَلَى الْجَبْهَةِ - وَأَشَارَ بِيَدِهِ عَلَى أَنْفِهِ - وَالْيَدَيْنِ وَالرُّكْبَتَيْنِ، وَأَطْرَافِ الْقَدَمَيْنِ ولا نَكْفِتَ الثِّياب والشَّعر»: «به من دستور داده شده كه با هفت استخوان بدن (هفت عضو) سجده نمايم: پيشانی - و با دستش به بينی خود اشاره كرد (يعنی پيشانی و بينی با هم) - دو دست، دو زانو و سر انگشتان پا؛ همچنين به ما دستور داده شده كه در نماز، موهای سر و لباس خود را جمع نكنيم».
شرح الحديث :
«أمِرْت أن أسْجُد» و در روایتی: «أُمرنا» و در روایتی: «أَمَر النبي ﷺ»؛ و هر سه روایت در بخاری می باشد. قاعده ی شرعی این است که آنچه رسول الله صلی الله علیه وسلم بدان امر شده، امتش را نیز شامل می شود. «عَلَى سَبْعَةِ أَعْظُمٍ» یعنی امر شدم که با هفت عضو سجده کنم و مراد از «أَعْظُم» اعضای سجده می باشد چنانکه در روایت دیگری چنین تفسیر شده است؛ و در ادامه این هفت عضو را بیان می کند. «عَلَى الْجَبْهَةِ» یعنی امر شدم که با پیشانی همراه بینی سجده کنم؛ چنانکه در ادامه بدان اشاره می کند: «وَأَشَارَ بِيَدِهِ عَلَى أَنْفِه»: به بینی اش اشاره نمود تا بیان کند پیشانی و بینی یک عضو می باشند. «وَالْيَدَيْنِ» یعنی باطن دو دست؛ چنانکه وقتی مطلق ذکر شود، مراد همین است. «وَالرُّكْبَتَيْنِ، وَأَطْرَافِ الْقَدَمَيْنِ»: و امر شدم که با زانوها و سر انگشتان سجده کنم. و در حدیث ابوحُمید ساعدی رضی الله عنه در باب صفت نماز چنین آمده است: «و انگشتان پاهایش را رو به قبله می کرد». یعنی در حال سجده. «ولا نَكْفِتَ الثِّياب والشَّعر»؛ «الكَفْت» به معنای جمع کردن می باشد. و این بخش به این معناست که: مامور شدیم که لباس و موهای مان را به هنگام پخش شدن در رکوع و سجده، جمع نکنیم. بلکه آنها را به حال خودشان رها کنیم تا بر زمین بیفتند و به این ترتیب با همه ی اعضا و لباس و مو سجده شود.