الجواد
كلمة (الجواد) في اللغة صفة مشبهة على وزن (فَعال) وهو الكريم...
از مَعرور بن سُوَيد روایت است که می گويد: ابوذر رضی الله عنه را ديدم که لباسش مانند جامه ای بود که غلامش بر تن داشت؛ علتش را از او پرسيدم. پاسخ داد: در دوران رسول الله ﷺ غلامی داشتم که به او ناسزا گفتم و به خاطر مادرش از او ایراد گرفتم. رسول الله ﷺ فرمود: «إنَّكَ امْرُؤٌ فِيكَ جَاهِليَّةٌ هُمْ إخْوَانُكُمْ وَخَوَلُكُمْ جَعَلَهُمُ الله تَحْتَ أيديكُمْ، فَمَنْ كَانَ أَخُوهُ تَحْتَ يَدِهِ، فَلْيُطْعِمْهُ مِمَّا يَأكُلُ، وَلْيُلْبِسْهُ مِمَّا يَلْبَسُ، وَلا تُكَلِّفُوهُمْ مَا يَغْلِبُهُمْ، فَإنْ كَلَّفْتُمُوهُمْ فَأَعِينُوهُمْ»: «گویا هنوز عادت های جاهليت در تو وجود دارد؛ اينها برادران و خدمتکاران شما هستند که الله متعال ايشان را زيردستِ شما قرار داده است؛ پس هرکس برادرش زيردستِ اوست، بايد از همان غذايی که خود می خورَد، به او نيز بخوراند و از همان لباسی که خود می پوشد، به او نيز بپوشاند. آنها را به کاری که در توان شان نيست، مکلّف نسازيد و اگر آنان را به کاری مکلّف ساختيد، به آنها کمک کنيد».
شرح الحديث :
در این حدیث به خوش رفتاری با بردگان به ویژه در باب خوراک و پوشاک آنها تشویق شده است و اینکه نباید آنها را به کاری بیش از توان شان مکلف کنیم مگر اینکه خود آنها را یاری داده و به آنها کمک کنیم. و با وعید و تهدید شدیدی برای کسی همراه است که از آنها عیبجویی نموده و تحقیرشان می کند؛ چون آنان هم برادران دینی ما هستند.