المقدم
كلمة (المقدِّم) في اللغة اسم فاعل من التقديم، وهو جعل الشيء...
El-Džebrije – deterministi
(الجَّبْرِيَّة)
من موسوعة المصطلحات الإسلامية
المعنى الاصطلاحي
Grupacija koja smatra da su robovi prisiljeni na ono što rade i da nemaju mogućnost izbora i svoju moć.
الشرح المختصر
Džebrije su sekta koja ima ekstreman stav glede Allahove odredbe. Kažu da rob nema moć niti sposobnost biranja, a neka od njihovih uvjerenja su i ova: 1. kažu da je čovjek prisiljen i predodređen šta da čini, i da nema mogućnost izbora; 2. Allahovom odredbom opravdavaju činjenje grijeha, jer, kako kažu, sve što se dešava dio je Allahovog htijenja i volje. Džebrije se dijele na: 1. ekstremne džebrije, a to su oni kažu da rob nema nikakve mogućnosti da čini djela, tj. da ih on uopće ne čini, i ovaj stav zastupaju džehmijje; 2. umjerene džebrije, koji kažu da rob ima moć, ali da ona ne utječe ni na šta. Ovi čovjeku pripisuju djelo kao vid "kesba" (stjecanja) i dodira sa njim, kao što je slučaj sa ešarijama. Oni potvrđuju moć i htijenje kod čovjeka, ali se djelo ne dešava putem moći i htijenja. Determinizam je neispravna ideologija, jer robovi mogu da biraju svoje postupke koje je Allah stvorio i oni ih u suštini čine. Allah je u njima stvorio volju i moć, te je tako postupak roba Allahovo stvorenje.
التعريف اللغوي المختصر
Od riječi "el-džebr". "El-džebr" znači: prisila, nadmoć, prinuda. Kaže se: džeberehu 'ala-š-šej'i, jedžburuhu, džebren: prisilio ga je svojom nadmoći. Suprotno tome je biranje (tahjir).