فضائل بر الوالدين
از ابوسعید ساعدی رضی الله عنه روایت است که می گوید: نزد پيامبر صلى الله عليه وسلم نشسته بوديم که در اين هنگام مردی از بنی سلمه نزد ايشان آمد و گفت: ای رسول خدا، آيا پس از مرگ پدر و مادرم، راهی مانده که به آنها نيکی کنم؟ فرمود: «نَعَم، الصَّلاَةُ عَلَيهِما، والاسْتِغْفَارُ لَهُما، وإِنْفَاذُ عَهدِهِمَا مِنْ بَعْدِهِمَا، وَصِلَةُ الرَّحِم الَّتِي لاَ تُوصَلُ إِلاَّ بِهِمَا، وإِكرَامُ صَدِيقِهِما»: «بله؛ دعا و درخواست آمرزش برای آنها و اجرای وصيت های آنها، صله ی رحم با وابستگان پدر و مادرت (يعنی ارتباط نيکو با کسانی که پدر و مادر، رشته ی اصلی اين ارتباط محسوب می شوند) و احترام گذاشتن به دوستان آنان».
عن أبي أسيد الساعدي -رضي الله عنه- قال: بَينَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ رَسُولِ الله -صلى الله عليه وسلم- إِذْ جَاءَهُ رَجُلٌ مِنْ بَنِي سَلِمَة، فَقَال: يا رسول الله، هَل بَقِيَ مِنْ بِرِّ أَبَوَيَّ شَيءٌ أَبُرُّهُمَا بِهِ بَعدَ مَوتِهِما؟ فقال: «نَعَم، الصَّلاَةُ عَلَيهِما، والاسْتِغْفَارُ لَهُما، وإِنْفَاذُ عَهدِهِمَا مِنْ بَعْدِهِمَا، وَصِلَةُ الرَّحِم الَّتِي لاَ تُوصَلُ إِلاَّ بِهِمَا، وإِكرَامُ صَدِيقِهِما».
شرح الحديث :
حدیث مذکور بیانگر این مهم است که نیکی کردن به پدر و مادر، به نیکی کردن تنها در حق آنها محدود نمی شود بلکه نیکی به دوستان و دوستداران آنها را شامل می شود؛ به بیان دیگر نیکی کردن به آنها نیکی کردن به پدر و مادر محسوب می گردد؛ و به این ترتیب نیکی به پدر و مادر حتی پس از مرگ شان ادامه دارد؛ و اینکه آن صحابه می پرسد: «آيا پس از مرگ پدر و مادرم راهی مانده که به آنها نيکی کنم؟» بر این دلالت دارد که وی در حیات پدر و مادرش به آنها نیکی می کرده است چنانکه به محبوب بودن خیر و خوبی و استعداد آن نزد وی اشاره دارد؛ اما رسول الله صلی الله علیه وسلم مصادیق نیکی به آنها پس از مرگ شان را بیان می دارد: 1- دعا کردن برای آنها؛ 2- طلب مغفرت برای آنها؛ مثلا گفته شود: بار الها من و پدر و مادرم را بیامرز و ببخش؛ و دعاهای مشابه با این مضمون. 3- اجرا کردن وصیت آنها. 4- صدقه دادن برای آنها؛ صدقه دادن برای آنها مفید واقع می شود؛ همچنان که گرامی داشتن دوستان شان چنین خواهد بود؛ به این معنا که اگر پدر یا مادر دوستی داشت، او را گرامی دارد و این از مصادیق نیکی کردن به پدر و مادر پس از مرگ شان می باشد. 5- صله رحم با وابستگان پدر و مادر؛ و این خود از مصادیق نیکی به آنها می باشد. این پنج مورد: دعا کردن، طلب مغفرت، گرامی داشتن دوستان شان، اجرای وصیت شان و پیوند خویشاوندی با وابستگان آنها از مصادیق نیکی به پدر و مادر بعد از مرگ شان می باشد.