المناهي اللفظية وآفات اللسان
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «احْرِصْ عَلَى مَا ينْفَعُكَ، واسْتَعِنْ بِاللَّهِ وَلاَ تَعْجَزَنَّ. وإنْ أصابَك شيءٌ فلاَ تقلْ: لَوْ أَنِّي فَعلْتُ لكانَ كَذَا وَكذَا، وَلَكِنْ قُلْ: قدَّرَ اللَّهُ، ومَا شَاءَ فَعَلَ، فَإِنَّ «لَوْ» تَفْتَحُ عَمَلَ الشَّيْطَان»: «مشتاق چيزی باش که به نفع توست و از الله کمک بخواه و عاجز و درمانده نشو. و اگر اتفاقی برای تو افتاد، نگو: اگر چنين می کردم، چنين و چنان می شد؛ بلکه بگو: الله اين را مقدَّر کرده و هرچه بخواهد، انجام می دهد؛ زيرا گفتنِ "اگر" دروازه ی وسوسه ی شيطان را باز می کند».
عن أبي هريرة -رضي الله عنه- مرفوعاً: «احرِصْ على ما يَنْفَعُكَ، واستَعِنْ بالله ولا تَعْجَزَنَّ، وإن أصابك شيء فلا تقُلْ: لو أنني فعلت لكان كذا وكذا، ولكن قل: قَدَرُ الله، وما شاء فعل، فإن «لو» تفتح عمل الشيطان».
شرح الحديث :
از آنجا که اسلام به عمران و آبادی هستی و اصلاح جامعه دعوت می دهد، رسول الله صلی الله علیه وسلم به هر مسلمانی دستور می دهد که عمل جدی انجام داده و در راستای تحقق آن عمل از الله متعال یاری جوید و از عجز و ناتوانی دوری گزیند و در صورت از دست دادن مطلوب، باب ندامت و سرزنش را بر روی خود باز نکند، زیرا این کار او را به خشم و نافرمانی می کشد. بلکه باید کارش را به الله واگذارد و تن به قضا و قدر بسپارد تا اینکه شیطان راهی برای نفوذ در او پیدا نکند که او را سرگردان نموده و ایمانش به الله متعال و به قضا و قدر پروردگار را سخت تکان دهد.