آداب السلام والاستئذان
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «يُسَلِّمُ الرَّاكِبُ عَلَى الْمَاشِي، وَالْماشي عَلَي القَاعِد، والقليلُ على الكَثِيرِ»: «سواره بر پياده و پياده بر نشسته و شمارِ کمتر بر گروهِ بيش تر سلام کنند».
عن أبي هريرة -رضي الله عنه- أن رسول الله -صلى الله عليه وسلم- قال: « يُسَلِّمُ الراكِبُ على الماشي، والماشي على القاعد، والقليلُ على الكثير».
شرح الحديث :
حدیث مذکور بیانگر این مهم است که چه کسی سزاوارتر به سلام کردن به دیگری است. 1- سواره بر پیاده سلام می کند؛ چون سواره بالاتر بوده و آغاز سلام از سوی وی در جایگاه بالاتر، نشانه ی تواضع در برابر برادر مسلمانش می باشد. و این محبت و دوستی برادرش را جلب می کند. 2- پیاده بر نشسته سلام می کند؛ به دلیل مشابهت وی با کسی که وارد خانه می شود. و حکمت دیگر این است که بر آنکه نشسته سخت و دشوار است که مراعات حال کسانی را بکند که در رفت و آمد هستند به ویژه زمانی که زیاد باشند؛ بنابراین جهت دفع مشقت و سختی که برای او به دنبال دارد، آغاز به سلام از وی ساقط می گردد. 3- سلام کردنِ شمار کمتر به گروه بیشتر؛ و این نشان احترام به این گروه می باشد. 4- سلام کردن کوچک به بزرگ؛ چون افراد بزرگ تر به گردن افراد کوچک تر حق دارند. اما اگر شمار کمتر غافل بودند و سلام نکردند، باید گروهی که بیشتر هستند سلام کنند. و اگر افراد کوچک تر غافل بودند و سلام نکردند، بزرگ ترها باید سلام کنند و سنت ترک نشود. اما حدیث مذکور به این معنا نیست که سلام کردن بزرگ ترها به کوچک ترها حرام است؛ بلکه به این معناست که کوچک ترها به بزرگ ترها سلام می کنند و اگر کوچک ترها سلام نکردند، باید بزرگ ترها سلام کنند تا سنت سلام کردن ترک نشود؛ چنانکه در حدیث ابوامامه آمده است: «إنَّ أَوْلىَ النِّاس بِاللهِ مَنْ بَدَأَهُم بالسَّلاَمِ»: «نزديک ترين مردم به الله کسی است که آغازگرِ سلام کردن به مردم باشد». بنابراین چون با هم روبرو شدند، نزدیک ترین آنها به الله کسی است که آغازگر سلام باشد. و در حدیث دیگری آمده است: «وَخَيْرُهُمَا الَّذِي يَبْدَأُ بِالسَّلامِ»: «و بهترين شان كسی است كه سلام (و آشتی) را آغاز می کند».