تفسير سورة الكهف

1- ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَىٰ عَبْدِهِ الْكِتَابَ وَلَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجًا ۜ﴾

Ang pagbubunyi dahil sa mga katangian ng kalubusan at kapitaganan at dahil sa mga biyayang hayag at kubli para kay Allāh - tanging sa Kanya - na nagbaba sa Lingkod Niya at Sugo Niyang si Muḥammad - sumakanya ang pagpapala at ang pangangalaga- ng Qur'ān at hindi Siya naglagay sa Qur'ān na ito ng kabaluktutan at pagkiling palayo sa katotohanan.

2- ﴿قَيِّمًا لِيُنْذِرَ بَأْسًا شَدِيدًا مِنْ لَدُنْهُ وَيُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا﴾

Bagkus ginawa ni Allāh ito bilang tuwid, na walang salungatan dito at walang pagkakaiba-iba, upang magpangamba sa mga tagatangging sumampalataya laban sa isang pagdurusang malakas mula sa ganang Kanya na naghihintay sa kanila, at upang magpabatid sa mga mananampalatayang gumagawa ng mga gawaing maayos, ng balitang magpapatuwa sa kanila na ukol sa kanila ay isang gantimpalang maganda, na hindi napapantayan ng anumang gantimpala.

3- ﴿مَاكِثِينَ فِيهِ أَبَدًا﴾

bilang mga mananatili sa gantimpalang ito magpakailanman sapagkat hindi ito mapuputol sa kanila.

4- ﴿وَيُنْذِرَ الَّذِينَ قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا﴾

at magbabala sa mga Hudyo, mga Kristiyano, at ilan sa mga tagapagtambal, na nagsabi: "Gumawa si Allāh ng anak."

5- ﴿مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَلَا لِآبَائِهِمْ ۚ كَبُرَتْ كَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ ۚ إِنْ يَقُولُونَ إِلَّا كَذِبًا﴾

Ang mga gumagawa-gawang ito ay walang anumang kaalaman o patunay sa inaangkin nilang pag-uugnay ng anak kay Allāh at ang mga ninuno nilang tinularan nila roon ay wala ring kaalaman. Bumigat sa kapangitan ang salitang iyon na lumalabas sa mga bibig nila nang walang pagpapakaunawa. Wala silang sinasabi kundi pananalitang sinungaling na walang batayan at walang saligan.

6- ﴿فَلَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ عَلَىٰ آثَارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَسَفًا﴾

Kaya baka ikaw, O Sugo, ay magpapahamak sa sarili mo sa lungkot at panghihinayang kung hindi sila sumampalataya sa Qur'ān na ito, ngunit huwag mong gawin ,sapagkat hindi kailangan sa iyo ang pagpatnubay sa kanila; tanging ang kailangan sa iyo ay ang pagpapaabot.

7- ﴿إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا﴾

Tunay na Kami ay gumawa sa anumang nasa ibabaw ng lupa na mga nilikha bilang pampaganda para rito upang sulitin Namin sila kung alin sa kanila ang pinakamaganda sa gawa ayon sa nagpapalugod sa Amin at kung alin sa kanila ang pinakamasagwa sa gawa upang gumanti Kami sa bawat isa ayon sa nagiging karapat-dapat dito.

8- ﴿وَإِنَّا لَجَاعِلُونَ مَا عَلَيْهَا صَعِيدًا جُرُزًا﴾

Tunay na Kami ay talagang magpapanibagong-anyo sa nasa ibabaw ng lupa na mga nilikha upang maging lupang hungkag sa mga halaman. Iyon ay matapos ng pagwawakas ng buhay ng mga nilikhang nasa ibabaw nito kaya magsaalang-alang sila niyon.

9- ﴿أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيمِ كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَبًا﴾

Huwag kang magpalagay, O Sugo, na ang kasaysayan ng mga magkasama sa yungib at ng tablero nilang sinulatan ng mga pangalan nila ay kabilang sa mga tanda Naming kataka-taka, bagkus ang iba pa rito ay higit na kataka-taka, gaya ng paglikha sa mga langit at lupa.

10- ﴿إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا﴾

Banggitin mo, O Sugo, nang nagpakandili ang mga kabataang mananampalataya dahil sa pagtakas dahil sa relihiyon nila at nagsabi sila sa panalangin nila sa Panginoon nila: "Panginoon namin, magbigay Ka sa amin ng awa mula sa ganang Iyo sa pamamagitan ng pagpapatawad Mo sa amin sa mga pagkakasala namin at pagliligtas Mo sa amin mula sa mga kaaway namin. Gumawa Ka para sa amin, kaugnay sa nauukol sa paglikas palayo sa mga tagatangging sumampalataya at [nauukol] sa pananampalataya, ng isang pagkapatnubay tungo sa daan ng katotohanan at isang pagkatama."

11- ﴿فَضَرَبْنَا عَلَىٰ آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَدًا﴾

Pagkatapos, matapos ng paglalakbay nila at pagpapakandili nila sa yungib, nagpasak Kami sa mga tainga nila bilang tabing sa pagkarinig sa mga tunog at nagpukol Kami sa kanila ng pagkatulog sa loob ng maraming taon.

12- ﴿ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَيُّ الْحِزْبَيْنِ أَحْصَىٰ لِمَا لَبِثُوا أَمَدًا﴾

Pagkatapos, matapos ng pagkatulog nilang matagal ay nagpagising Kami sa kanila upang malaman Namin - ayon sa kaalaman ng paghahayag - kung alin sa dalawang pangkating nagkakatunggalian sa haba ng yugto ng pamamalagi sa yungib ang higit na maalam sa sukat ng yugtong iyon.

13- ﴿نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ نَبَأَهُمْ بِالْحَقِّ ۚ إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى﴾

Kami ay nagpapabatid sa iyo, O Sugo, ng ulat sa kanila ayon sa katapatang walang mapag-aalinlanganan dito. Tunay na sila ay mga kabataang sumampalataya sa Panginoon nila at gumawa ng pagtalima sa Kanya. Nagdagdag Kami sa kanila ng kapatnubayan at pagpapatatag sa katotohanan.

14- ﴿وَرَبَطْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ إِذْ قَامُوا فَقَالُوا رَبُّنَا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَ مِنْ دُونِهِ إِلَٰهًا ۖ لَقَدْ قُلْنَا إِذًا شَطَطًا﴾

Nagpalakas Kami sa mga puso nila sa pamamagitan ng pananampalataya, katatagan dito, at pagtitiis dahil sa pag-iwan sa mga tinubuang-bayan, noong tumindig sila habang mga nagpapahayag sa harapan ng haring tagatangging sumampalataya ng pananampalataya nila kay Allāh - tanging sa Kanya - at nagsabi sila rito: "Ang Panginoon Naming sinampalatayanan namin at sinamba namin ay ang Panginoon ng mga langit at ang Panginoon ng lupa. Hindi kami sasamba sa anumang iba pa sa Kanya na mga diyos na ipinagpapalagay ayon sa kasinungalingan [dahil] talaga ngang makapagsasabi Kami, kung sumamba Kami sa iba sa Kanya, ng isang pananalitang mapaniil na malayo sa katotohanan."

15- ﴿هَٰؤُلَاءِ قَوْمُنَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً ۖ لَوْلَا يَأْتُونَ عَلَيْهِمْ بِسُلْطَانٍ بَيِّنٍ ۖ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا﴾

Pagkatapos ay bumaling ang iba sa kanila sa iba pa habang mga nagsasabi: "Ang mga ito, ang mga tao namin, ay gumawa, bukod pa kay Allāh, ng mga sinasambang sinasamba nila gayong sila ay hindi nagmamay-ari ng isang patotoong maliwanag para sa pagsamba sa mga ito. Walang isang higit na tagalabag sa katarungan kaysa sa sinumang lumikha-likha laban kay Allāh ng isang kasinungalingan sa pamamagitan ng pag-uugnay ng katambal sa Kanya."

16- ﴿وَإِذِ اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فَأْوُوا إِلَى الْكَهْفِ يَنْشُرْ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَيُهَيِّئْ لَكُمْ مِنْ أَمْرِكُمْ مِرْفَقًا﴾

Nang lumayo kayo sa mga kababayan ninyo at umiwan kayo sa anumang sinasamba nila bukod pa kay Allāh kaya wala kayong sinasamba maliban kay Allāh - tanging Siya - at nagpakandili kayo sa yungib bilang pagtakas dala ang relihiyon ninyo, naglatag naman para sa inyo ang Panginoon ninyo -napakamaluwalhati Niya - ng awa Niya na mangangalaga sa inyo laban sa mga kaaway ninyo at magpapagaan para sa inyo ng nauukol sa inyo ang pakikinabangan ninyo mula sa ipanunumbas Niya sa inyo sa pamumuhay sa piling ng mga kababayan ninyo.

17- ﴿۞ وَتَرَى الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ تَزَاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَإِذَا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَهُمْ فِي فَجْوَةٍ مِنْهُ ۚ ذَٰلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ ۗ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ ۖ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيًّا مُرْشِدًا﴾

Kaya sumunod sila sa ipinag-utos sa kanila. Nagpukol si Allāh ng pagkatulog sa kanila at nangalaga sa kanila laban sa kaaway nila. [Kung naroon ka,] makikita mo, O tagapanood sa kanila, ang araw, kapag lumitaw iyon sa silangan niyon, na kumikiling palayo sa yungib nila sa dakong kanan ng papasok dito, at kapag lumubog iyon sa sandali ng paglubog niyon, na lumilihis palayo sa yungib sa dakong kaliwa niyon kaya hindi tumatama iyon dito. Sila ay nasa isang lilim na palagian, na hindi nasasaktan ng init ng araw habang sila ay nasa isang kalawakan ng yungib. Nadudulutan sila ng hangin na kinakailangan nila. Ang nangyayaring iyon sa kanila na pagkakanlong sa kanila sa yungib, ang pagpukol ng pagkatulog sa kanila, ang paghilig ng araw palayo sa kanila, ang paglawak ng pook nila, at ang pagliligtas sa kanila laban sa mga kababayan nila ay kabilang sa mga kataka-taka mula sa gawa ni Allāh, na nagpapatunay sa kakayahan Niya. Ang sinumang itinuon ni Allāh sa daan ng kapatnubayan ay ito ang napapatnubayan nang totohanan. Ang sinumang binigo Niya roon at pinaligaw Niya ay hindi ka makatatagpo para rito ng isang tagapag-adya na magtutuon dito sa kapatnubayan at maggagabay dito roon dahil ang kapatnubayan ay nasa kamay ni Allāh at hindi nasa kamay nito.

18- ﴿وَتَحْسَبُهُمْ أَيْقَاظًا وَهُمْ رُقُودٌ ۚ وَنُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَذَاتَ الشِّمَالِ ۖ وَكَلْبُهُمْ بَاسِطٌ ذِرَاعَيْهِ بِالْوَصِيدِ ۚ لَوِ اطَّلَعْتَ عَلَيْهِمْ لَوَلَّيْتَ مِنْهُمْ فِرَارًا وَلَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْبًا﴾

Aakalain mo, O nakatingin sa kanila, na sila ay mga nagigising dahil sa pagkabukas ng mga mata nila gayong ang totoo ay na sila ay mga natutulog. Nagpapabaling Kami sa kanila sa pagtulog nila: minsan sa kanan at minsan sa kaliwa, upang hindi kainin ng lupa ang mga katawan nila, habang ang aso nilang sumasama sa kanila ay nakalatag ang dalawang unahang biyas nito sa pasukan ng yungib. Kung sakaling tumingin ka sa kanila at nakapanood ka sa kanila ay talaga sanang tumalikod ka sa kanila habang tumatakas dala ng pangamba dahil sa kanila at talaga sanang napuno ang sarili mo ng hilakbot dahil sa kanila.

19- ﴿وَكَذَٰلِكَ بَعَثْنَاهُمْ لِيَتَسَاءَلُوا بَيْنَهُمْ ۚ قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ كَمْ لَبِثْتُمْ ۖ قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ ۚ قَالُوا رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْ فَابْعَثُوا أَحَدَكُمْ بِوَرِقِكُمْ هَٰذِهِ إِلَى الْمَدِينَةِ فَلْيَنْظُرْ أَيُّهَا أَزْكَىٰ طَعَامًا فَلْيَأْتِكُمْ بِرِزْقٍ مِنْهُ وَلْيَتَلَطَّفْ وَلَا يُشْعِرَنَّ بِكُمْ أَحَدًا﴾

Gaya ng ginawa Namin sa kanila kabilang sa nabanggit Namin na mga kataka-taka sa kakayahan Namin, ginising Namin sila matapos ng yugtong matagal upang magtanong ang isa't isa sa kanila tungkol sa yugto na namalagi silang mga natutulog. Kaya sumagot ang iba sa kanila: "Namalagi tayong mga tulog nang isang araw o isang bahagi ng araw." Sumagot naman ang iba pa sa kanila kabilang sa hindi nahayag sa kanila ang yugto ng pamamalagi nila habang mga natutulog: "Ang Panginoon ninyo ay higit na nakaaalam sa yugto ng pamamalagi ninyo habang mga natutulog, kaya ipaubaya ninyo sa Kanya ang kaalaman niyon at magpakaabala kayo sa nakatutulong sa inyo. Magsugo kayo ng isa sa inyo kalakip ng mga pilak na salapi ninyong ito patungo sa lungsod nating nakagisnan. Tumingin siya kung alin sa mga naninirahan doon ang higit na kaaya-aya sa pagkain at higit na kaaya-aya sa kinikita. Maghinay-hinay siya sa pagpasok niya, paglabas niya, at pakikitungo niya. Maging mahusay siya. Huwag niyang hayaang may isang makaalam sa pook ninyo dahil sa ibubunga dahil doon na isang kapinsalaang mabigat.

20- ﴿إِنَّهُمْ إِنْ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ يَرْجُمُوكُمْ أَوْ يُعِيدُوكُمْ فِي مِلَّتِهِمْ وَلَنْ تُفْلِحُوا إِذًا أَبَدًا﴾

Tunay na ang mga kababayan ninyo, kung makababatid sa inyo at makaalam sa pook ninyo, ay papatay sa inyo sa pamamagitan ng pagpukol ng bato o magpapabalik sa inyo sa kapaniwalaan nilang nalilisya, na kayo dati ay nakabatay roon bago nagmagandang-loob si Allāh sa inyo ng kapatnubayan tungo sa relihiyon ng katotohanan. Kung babalik kayo roon ay hindi kayo magtatagumpay magpakailanman sa buhay sa Mundo ni sa Kabilang-buhay, bagkus malulugi kayo sa dalawang ito ng pagkaluging mabigat dahilan sa pag-iwan ninyo sa relihiyon ng katotohanang ipinatnubay sa inyo ni Allāh at pagbalik ninyo sa kapaniwalaang nalilisyang iyon."

21- ﴿وَكَذَٰلِكَ أَعْثَرْنَا عَلَيْهِمْ لِيَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيهَا إِذْ يَتَنَازَعُونَ بَيْنَهُمْ أَمْرَهُمْ ۖ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَيْهِمْ بُنْيَانًا ۖ رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ ۚ قَالَ الَّذِينَ غَلَبُوا عَلَىٰ أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَسْجِدًا﴾

Gaya ng ginawa Namin sa kanila na mga gawaing kataka-takang nagpapatunay sa kakayahan Namin gaya ng pagpapatulog sa kanila nang maraming taon at paggising sa kanila matapos niyon, nagpabatid Kami sa kanila sa mga naninirahan sa lungsod nila upang malaman ng mga naninirahan sa lungsod nila na ang pangako Namin ng pag-aadya sa mga mananampalataya at ang pagbuhay ay totoo at na ang Araw ng Pagbangon ay darating nang walang duda hinggil doon. Kaya noong nabunyag ang lagay ng mga magkasama sa yungib at namatay sila, nagkaiba-iba ang mga nakababatid sa kanila kung ano ang gagawin ng mga ito patungkol sa kanila. May nagsabing isang pangkat kabilang sa mga ito: "Magpatayo kayo sa ibabaw ng yungib nila ng isang gusaling tatakip sa kanila at mangangalaga sa kanila. Ang Panginoon nila ay higit na nakaaalam sa kalagayan nila at ang kalagayan nila ay humihiling na mayroon silang pagkatangi sa ganang Kanya." Nagsabi naman ang mga may impluwensiya kabilang sa mga walang kaalaman ni pahayag na tumpak: "Talagang gagawa nga kami sa ibabaw ng pook nilang ito ng isang patirapaan para sa pagsamba bilang pagpaparangal sa kanila at pagpapaalaala sa pook nila."

22- ﴿سَيَقُولُونَ ثَلَاثَةٌ رَابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَيَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَيْبِ ۖ وَيَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَثَامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ ۚ قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ مَا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌ ۗ فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَاءً ظَاهِرًا وَلَا تَسْتَفْتِ فِيهِمْ مِنْهُمْ أَحَدًا﴾

Magsasabi ang mga tagapagtalakay sa kasaysayan nila tungkol sa bilang nila: "Sila ay tatlo, na ang ikaapat sa kanila ay ang aso nila." Magsasabi naman ang iba sa mga iyon: "Sila ay lima, na ang ikaanim sa kanila ay ang aso nila." Ang kapwa pangkatin ay nagsabi lamang ng sinabi nito bilang pagsunod sa akala nila nang walang patunay. Magsasabi pa ang iba sa mga iyon: "Sila ay pito, na ang ikawalo sa kanila ay ang aso nila." Sabihin mo, O Sugo: "Ang Panginoon ko ay higit na nakaaalam sa bilang nila; walang nakaaalam sa bilang nila kundi kakaunting kabilang sa tinuruan ni Allāh ng bilang nila. Kaya huwag kayong makipagtalo, hinggil sa bilang nila ni hinggil sa iba pa rito na mga kalagayan nila, sa mga May Kasulatan ni sa iba pa sa mga ito malibang ayon sa pakikipagtalong hayag na walang kalaliman doon, sa pamamagitan ng pagkakasya sa bumaba sa iyo na pagsiwalat patungkol sa kanila. Huwag kang magtanong sa isa kabilang sa mga iyon hinggil sa mga detalye patungkol sa kanila sapagkat ang mga iyon ay hindi nakaalam niyon."

23- ﴿وَلَا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فَاعِلٌ ذَٰلِكَ غَدًا﴾

Huwag ka ngang magsasabi, O Sugo, sa anumang ninanais mong gawin bukas: "Tunay na ako ay gagawa ng bagay na ito bukas," dahil ikaw ay hindi nakaaalam kung magagawa mo ito o may hahadlang sa pagitan mo at niyon. Ito ay isang panuto para sa bawat Muslim.

24- ﴿إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ ۚ وَاذْكُرْ رَبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلْ عَسَىٰ أَنْ يَهْدِيَنِ رَبِّي لِأَقْرَبَ مِنْ هَٰذَا رَشَدًا﴾

Malibang isalalay mo ang paggawa nito sa kalooban ni Allāh sa pamamagitan ng pagsabi mo ng: "Gagawin ko ito - kung niloob ni Allāh - bukas." Alalahanin mo ang Panginoon mo sa pamamagitan ng pagsabi mo ng: "Kung niloob ni Allāh," kung nakalimot kang magsabi nito; at sabihin mo: "Umaasa akong gagabay sa akin ang Panginoon ko ukol sa higit na malapit kaysa sa bagay na ito sa kapatnubayan at pagtutuon."

25- ﴿وَلَبِثُوا فِي كَهْفِهِمْ ثَلَاثَ مِائَةٍ سِنِينَ وَازْدَادُوا تِسْعًا﴾

Nanatili ang mga magkasama sa yungib sa yungib nila nang tatlong daan at siyam na taon.

26- ﴿قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا ۖ لَهُ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ ۚ مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَدًا﴾

Sabihin mo, O Sugo: "Si Allāh ay higit na nakaaalam sa tagal ng ipinanatili nila sa yungib nila. Ipinabatid nga Niya ang yugto ng pananatili nila roon kaya walang masasabing ukol sa isa man matapos ng pagsabi Niya -napakamaluwalhati Niya. Taglay Niya lamang -napakamaluwalhati Niya - ang anumang nakalingid sa mga langit at ang anumang nakalingid sa lupa sa paglikha at kaalaman. Kay husay ng pagkakita Niya -napakamaluwalhati Niya - sapagkat Siya ay nakakikita sa bawat bagay. Kay husay ng pagkarinig Niya sapagkat Siya ay nakaririnig sa bawat bagay. Walang ukol sa kanila bukod pa sa Kanya na anumang katangkilik na tatangkilik sa kapakanan nila. Hindi Siya nagpapatambal sa paghahatol Niya sa isa man sapagkat Siya ang namumukod-tangi sa paghahatol."

27- ﴿وَاتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتَابِ رَبِّكَ ۖ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِهِ وَلَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَدًا﴾

Bigkasin mo, O Sugo, at gawin mo ang ikinasi ni Allāh sa iyo na Qur'ān. Walang tagapagpapalit sa mga salita Niya dahil ang mga ito ay katapatan sa kabuuan ng mga ito at katarungan sa kabuuan ng mga ito. Hindi ka makatatagpo bukod pa sa Kanya -napakamaluwalhati Niya - ng isang madudulugang dudulugan mo ni isang mapagpapakupkupang pagpapakupkupan mo maliban pa sa Kanya.

28- ﴿وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ۖ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا﴾

Mag-obliga ka sa sarili mo sa pagsama sa mga dumadalangin sa Panginoon nila ng panalangin ng pagsamba at panalangin ng paghiling sa simula ng maghapon at wakas nito, bilang mga nag-uukol ng kawagasan sa Kanya. Huwag lumampas ang dalawang mata mo palayo sa kanila, na nagnanais ng pakikisama sa mga may kayamanan at kamaharlikaan. Huwag kang tumalima sa sinumang ginawa Namin ang puso niya na nalilingat sa pag-aalaala sa Amin sa pamamagitan ng pagtatakip Namin dito kaya nag-utos siya sa iyo ng pagpapalayo sa mga maralita buhat sa pagtitipon mo. Nagpauna siya ng pinipithaya ng sarili niya kaysa sa pagtalima sa Panginoon nito. Ang mga gawain niya ay naging kasawian.

29- ﴿وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ ۖ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ ۚ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا ۚ وَإِنْ يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ ۚ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا﴾

Sabihin mo, O Sugo, sa mga naliligta sa pag-alaala kay Allāh dahil sa pagkalingat ng mga puso nila: "Ang inihatid ko sa inyo ay ang katotohanan. Ito ay mula sa ganang kay Allāh, hindi mula sa ganang akin. Hindi ako tumutugon sa panalangin ninyo sa akin na itaboy ko ang mga mananampalataya. Ang sinumang lumuob kabilang sa inyo ng pananampalataya sa katotohanang ito ay sumampalataya siya rito at magagalak siya sa ganti rito. Ang sinumang lumuob kabilang sa inyo ng kawalang-pananampalataya rito ay tumanggi siyang sumampalataya at sasama ang loob niya sa parusang naghihintay sa kanya." Tunay na Kami ay naghanda para sa mga tagalabag sa katarungan sa mga sarili nila dahil sa pagpili sa kawalang-pananampalataya ng Apoy na nakapalibot sa kanila ang mga bakod nito, kaya hindi nila makakayang tumakas mula rito. Kung hihiling sila ng saklolo sa pamamagitan ng tubig dahil sa tindi ng dinaranas nilang uhaw, sasaklolohan sila ng tubig na gaya ng langis na maputik na matindi ang init, na iihaw sa mga mukha nila dala ng tindi ng init nito. Kay sagwa bilang inumin ang inuming ito na isinaklolo sa kanila sapagkat ito ay hindi nakaaalis ng uhaw bagkus nakadaragdag pa ito roon at hindi nakaapula ng liyab na pumapaso sa mga balat nila. Kay sagwa ang apoy bilang tuluyang tutuluyan nila at bilang pinanatilihang pananatilihan nila!

30- ﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا﴾

Tunay na ang mga sumampalataya kay Allāh at gumawa ng mga gawang maayos samantalang nagpaganda nga sila ng mga gawa nila, ukol sa kanila ay isang gantimpalang dakila. Tunay na Kami ay hindi magsasayang sa pabuya ng sinumang nagpaganda ng gawa, bagkus tutumbasan Namin sila sa mga pabuya nila nang lubusan hindi nababawasan.

31- ﴿أُولَٰئِكَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَيَلْبَسُونَ ثِيَابًا خُضْرًا مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ ۚ نِعْمَ الثَّوَابُ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا﴾

Ang mga nailarawang iyon sa pagtataglay ng pananampalataya at paggawa ng mga gawaing maayos, ukol sa kanila ay mga hardin ng pananatili, na mananatili sila sa mga iyon magpakailanman. Dumadaloy mula sa ilalim ng mga tuluyan nila ang mga matamis na ilog ng Paraiso. Gagayakan sila roon ng mga pulseras na ginto at magsusuot sila ng mga kasuutang luntian yari sa manipis na sutla at makapal na sutla. Sasandig sila sa mga sopang ginayakan ng mga magandang tabing. Kay ganda ang gantimpala na gantimpala sa kanila at kay ganda ang Paraiso bilang tuluyan at bilang pinanatilihang pananatilihan nila!

32- ﴿۞ وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا رَجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنَابٍ وَحَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًا﴾

Maglahad ka, O Sugo, ng isang paghahalimbawa para sa dalawang lalaki: isang tagatangging sumampalataya at isang mananampalataya. Gumawa Kami para sa tagatangging sumampalataya sa dalawang ito ng dalawang taniman, pinaligiran Namin ang dalawang ito ng mga punong-datiles, at nagpatubo Kami sa bakanteng bahagi ng kalatagan ng dalawang ito ng mga pananim.

33- ﴿كِلْتَا الْجَنَّتَيْنِ آتَتْ أُكُلَهَا وَلَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ وَفَجَّرْنَا خِلَالَهُمَا نَهَرًا﴾

Namunga ang bawat taniman ng mga bunga nito na datiles at ubas. Hindi nagkukulang ito roon ng anuman, bagkus nagbigay ito niyon nang sapat at lubos. Nagpadaloy Kami sa pagitan ng dalawang ito ng isang ilog para dumilig sa dalawang ito nang may kadalian.

34- ﴿وَكَانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقَالَ لِصَاحِبِهِ وَهُوَ يُحَاوِرُهُ أَنَا أَكْثَرُ مِنْكَ مَالًا وَأَعَزُّ نَفَرًا﴾

Ang may-ari ng dalawang taniman ay may mga yaman at mga iba pang bunga kaya nagsabi siya sa kasamahan niyang mananampalataya habang siya ay nakikipag-usap dito upang magpasikat dito habang nanggigilalas: "Ako ay higit na marami kaysa sa iyo sa mga yaman, higit na makapangyarihan sa impluwensiya, at higit na malakas sa angkan."

35- ﴿وَدَخَلَ جَنَّتَهُ وَهُوَ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ قَالَ مَا أَظُنُّ أَنْ تَبِيدَ هَٰذِهِ أَبَدًا﴾

Pumasok ang tagatangging sumampalataya sa taniman niya habang kasama ng mananampalataya upang ipakita rito iyon habang siya ay lumalabag sa katarungan sa sarili niya dahil sa kawalang-pananampalataya at pagkamangha [sa sarili]. Nagsabi ang tagatangging sumampalataya: "Hindi ako nag-aakala na malilipol ang tanimang ito na nasasaksihan mo dahil sa ginawa ko para rito ng mga kadahilanan ng pananatili.

36- ﴿وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِنْ رُدِدْتُ إِلَىٰ رَبِّي لَأَجِدَنَّ خَيْرًا مِنْهَا مُنْقَلَبًا﴾

Hindi ako nag-aakala na ang Pagbangon [ng mga patay] ay mangyayari. Ito ay isang buhay na nagpapatuloy lamang. Sa pagpapalagay ng pagkaganap nito, kapag binuhay muli ako at pinabalik ako sa Panginoon ko, talagang makatatagpo nga ako matapos ng pagbubuhay ng babalikan na higit na mainam kaysa sa taniman kong ito sapagkat ang pagiging mayaman ko sa Mundo at nangangailangan din na ako ay maging mayaman matapos ng pagkabuhay."

37- ﴿قَالَ لَهُ صَاحِبُهُ وَهُوَ يُحَاوِرُهُ أَكَفَرْتَ بِالَّذِي خَلَقَكَ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ سَوَّاكَ رَجُلًا﴾

Nagsabi sa kanya ang kasamahan niyang mananampalataya habang ito ay sumisiyasat sa kanya sa pananalita: "Tumanggi ka bang sumampalataya sa lumikha sa ama mong si Adan mula sa alabok, pagkatapos ay lumikha sa iyo mismo mula sa punlay, pagkatapos ay gumawa sa iyo bilang isang taong lalaki, nagpaangkop sa mga bahagi ng katawan mo, at gumawa sa iyong buo? Ang nakakaya niyon sa kalahatan niyon ay nakakakaya sa pagbuhay muli sa iyo."

38- ﴿لَٰكِنَّا هُوَ اللَّهُ رَبِّي وَلَا أُشْرِكُ بِرَبِّي أَحَدًا﴾

Subalit ako ay hindi nagsasabi ng sabi mong ito. Nagsasabi lamang ako: "Siya ay si Allāh -napakamaluwalhati Niya - na Panginoon ko, ang tagapagmabuting-loob ng mga biyaya Niya sa atin. Hindi ako nagtatambal sa Kanya ng isa man sa pagsamba."

39- ﴿وَلَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ ۚ إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مَالًا وَوَلَدًا﴾

Bakit naman nang pumasok ka sa hardin mo ay hindi ka nagsabi: "Ang niloob ni Allāh [ay naganap]; walang lakas sa isa man maliban sa kay Allāh sapagkat Siya ay ang gumagawa ng niloloob Niya at Siya ay ang Malakas. Kung nakikita mo man ako na higit na maralita kaysa sa iyo at higit na kaunti sa mga anak,

40- ﴿فَعَسَىٰ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْرًا مِنْ جَنَّتِكَ وَيُرْسِلَ عَلَيْهَا حُسْبَانًا مِنَ السَّمَاءِ فَتُصْبِحَ صَعِيدًا زَلَقًا﴾

umaasa naman ako na magbigay sa akin si Allāh ng higit na mabuti kaysa sa taniman mo at magpadala Siya sa taniman mo ng isang pagdurusa mula sa langit para ang taniman mo ay maging isang lupang walang halaman, na madudulas roon ang mga paa dahil sa kakinisan niyon,

41- ﴿أَوْ يُصْبِحَ مَاؤُهَا غَوْرًا فَلَنْ تَسْتَطِيعَ لَهُ طَلَبًا﴾

o maalis ang tubig nito habang lumulubog sa lupa kaya hindi mo kakayaning umabot doon gamit ng isang kaparaanan. Kapag lumubog ang tubig niyon ay walang matitira para roon."

42- ﴿وَأُحِيطَ بِثَمَرِهِ فَأَصْبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيْهِ عَلَىٰ مَا أَنْفَقَ فِيهَا وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي لَمْ أُشْرِكْ بِرَبِّي أَحَدًا﴾

Nagkatotoo ang inaasahan ng mananampalataya sapagkat pumaligid ang kapahamakan sa mga bunga ng taniman ng tagatangging sumampalataya. Kaya nagsimula siyang nagbaling-baling ng mga kamay niya dahil sa tindi ng panghihinayang at pagsisisi dahil sa mga salaping iniukol niya sa pagpapatayo niyon at pagsasaayos niyon. Ang taniman ay gumuho sa mga panukod niyon na ginagapangan ng mga sanga ng ubas. Nagsasabi siya: "O kung sana ako ay sumampalataya sa Panginoon ko - tanging sa Kanya - hindi nagtambal kasama Niya ng isa man sa pagsamba!"

43- ﴿وَلَمْ تَكُنْ لَهُ فِئَةٌ يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَمَا كَانَ مُنْتَصِرًا﴾

Hindi nangyaring ang tagatangging sumampalatayang ito ay may isang pangkat na magtatanggol sa kanya laban sa pagdurusang dumapo sa kanya. Siya ay ang nagmamalaki dati sa pangkat niya. Hindi nangyaring siya ay makapipigil sa pagpapahamak ni Allāh sa taniman niya.

44- ﴿هُنَالِكَ الْوَلَايَةُ لِلَّهِ الْحَقِّ ۚ هُوَ خَيْرٌ ثَوَابًا وَخَيْرٌ عُقْبًا﴾

Sa katayuang iyon, ang pag-aadya ay ukol kay Allāh - tanging sa Kanya. Siya -napakamaluwalhati Niya - ay pinakamabuti sa paggantimpala sa mga tinatangkilik Niya na mga mananampalataya sapagkat Siya ay nagpapaibayo para sa kanila ng gantimpala, at pinakamabuti sa kahihinatnan para sa kanila.

45- ﴿وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيمًا تَذْرُوهُ الرِّيَاحُ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ مُقْتَدِرًا﴾

Gumawa ka, O Sugo, para sa mga nanggigilalas sa Mundo, ng isang paghahalintulad. Ang pagtutulad sa Mundo sa paglalaho nito at bilis ng pagwawakas nito ay tulad ng tubig ng ulan na ibinaba Namin mula sa langit. Tumubo sa pamamagitan ng tubig na ito ang halaman ng lupa at nahinog. Pagkatapos, ang halamang ito ay naging nagkadurug-durog na nagkalugsu-lugso. Tinangay ng hangin ang mga bahagi nito patungo sa ibang mga dako kaya nanumbalik ito sa lupa gaya ng dati. Laging si Allāh sa bawat bagay ay Nakakakaya: hindi Siya napanghihina ng anuman sapagkat nagbibigay-buhay Siya sa anumang niloob Niya at lumilipol Siya sa anumang niloob Niya.

46- ﴿الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا﴾

Ang yaman at ang mga anak ay kabilang sa ipinanggagayak sa buhay sa Mundo. Walang pakinabang sa yaman sa Kabilang-buhay maliban kung ginugol ito sa pagpapalugod kay Allāh. Ang mga gawa at ang mga salita na kinalulugdan sa ganang kay Allāh ay higit na mabuti sa gantimpala kaysa sa bawat anumang nasa Mundo na gayak. Ito ay higit na mabuting maaasahan ng tao dahil ang gayak sa Mundo ay maglalaho samantalang ang gantimpala sa mga gawa at mga salitang kinalulugdan sa ganang kay Allāh ay mananatili.

47- ﴿وَيَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبَالَ وَتَرَى الْأَرْضَ بَارِزَةً وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا﴾

Banggitin mo ang Araw na aalisin Namin ang mga bundok mula sa mga kinalalagyan ng mga ito. Makikita mo ang lupa na nakalantad dahil sa paglaho ng anumang nasa ibaba nito na mga bundok, mga punong-kahoy, at gusali. Titipunin Namin ang lahat ng mga nilikha at hindi Kami mag-iwan mula sa kanila ng isa man malibang bubuhayin Namin.

48- ﴿وَعُرِضُوا عَلَىٰ رَبِّكَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونَا كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ بَلْ زَعَمْتُمْ أَلَّنْ نَجْعَلَ لَكُمْ مَوْعِدًا﴾

Itatanghal ang mga tao sa Panginoon mo sa mga hanay at magtutuos Siya sa kanila. Sasabihin sa kanila: "Talaga ngang pumunta kayo sa Amin nang isa-isa na mga nakayapak na mga nakahubad na mga di-tuli gaya ng nilikha Namin kayo sa unang pagkakataon. Bagkus nagpalagay kayo na hindi kayo bubuhaying muli at na Kami ay hindi gagawa para sa inyo ng isang panahon at isang pook na gaganti Kami roon sa mga gawa ninyo."

49- ﴿وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَٰذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا ۚ وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا ۗ وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا﴾

Ilalagay ang talaan ng mga gawa kaya may kukuha ng talaan sa pamamagitan ng kanang kamay at may kukuha niyon sa pamamagitan ng kaliwang kamay. Makikita mo, O tao, ang mga tagatangging sumampalataya habang mga nangangamba dahil sa nasa nilalaman nito dahil sila ay gumagawa noon ng inilahad nila rito na kawalang-pananampalataya at mga pagsuway. Magsasabi sila: "O kapahamakan sa amin at kasawian sa amin! Anong mayroon sa talaang ito na hindi nag-iiwan ng isang maliit ni isang malaki sa mga gawa namin malibang iningatan nito iyon at binilang nito iyon." Matatagpuan nila ang mga pagsuway na ginawa nila sa buhay nila sa Mundo na nakasulat at pinagtibay. Hindi lumalabag sa katarungan ang Panginoon mo, O Sugo, sa isa man, kaya naman hindi Siya nagpaparusa sa isa man nang walang pagkakasala at hindi Niya binabawasan ang tumatalima ng anuman sa pabuya sa pagtalima nito.

50- ﴿وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ ۗ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّيَّتَهُ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِي وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ ۚ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلًا﴾

Banggitin mo, O Sugo, noong nagsabi Kami sa mga anghel: "Magpatirapa kayo kay Adan ng patirapa ng pagbati," at nagpatirapa naman sila sa kalahatan nila sa kanya, bilang pagsunod sa utos ng Panginoon nila maliban kay Satanas. Siya ay kabilang sa mga jinn at hindi nangyaring siya ay kabilang sa mga anghel. Tumanggi siya at nagmalaki sa pag-ayaw sa pagpapatirapa kaya lumabas siya sa pagtalima sa Panginoon niya.
Kaya ba gagawa kayo, O mga tao, sa kanya at sa mga anak niya bilang mga katangkilik na tatangkilikin ninyo bukod pa sa Akin, samantalang sila ay mga kaaway para sa inyo? Papaanong nagagawa ninyo na ang mga katangkilik para sa inyo ay ang mga kaaway ninyo? Kaaba-aba at kapangit-pangit ng gawain ng mga tagalabag sa katarungan na ginawa nilang ang demonyo ay ang katangkilik para sa kanila bilang pamalit sa pagtangkilik kay Allāh - pagkataas-taas Niya!

51- ﴿۞ مَا أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَا خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَمَا كُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّينَ عَضُدًا﴾

Itong mga ginawa ninyo bilang mga katangkilik bukod pa sa Akin ay mga aliping mga tulad ninyo. Hindi Ko sila pinasaksi sa paglikha sa mga langit ni sa paglikha sa lupa nang nilikha Ko ang mga ito. Bagkus hindi sila noon mga umiiral. Hindi Ko pinasaksi ang iba sa kanila sa paglikha sa iba pa, sapagkat Ako ay ang Namumukod-tangi sa paglikha at pangangasiwa. Hindi nangyaring Ako ay gagawa sa mga tagapagpaligaw kabilang sa mga demonyo ng tao at jinn bilang mga katulong sapagkat Ako ay walang-pangangailangan sa mga katulong.

52- ﴿وَيَوْمَ يَقُولُ نَادُوا شُرَكَائِيَ الَّذِينَ زَعَمْتُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ يَسْتَجِيبُوا لَهُمْ وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ مَوْبِقًا﴾

Banggitin mo sa kanila, O Sugo, ang Araw ng Pagbangon kapag magsasabi si Allāh sa mga nagtambal sa Kanya sa Mundo: "Dumalangin kayo sa mga katambal sa Akin na inangkin ninyong sila ay mga katambal para sa Akin nang sa gayon sila ay mag-adya sa inyo." Kaya dadalangin sila sa mga iyon ngunit hindi tutugon ang mga iyon sa panalangin nila at hindi mag-aadya sa kanila. Maglalagay Kami sa pagitan ng mga tagasamba at mga sinasamba ng isang lugar ng kapahamakan na makikibahagi sila roon, ang Apoy ng Impiyerno.

53- ﴿وَرَأَى الْمُجْرِمُونَ النَّارَ فَظَنُّوا أَنَّهُمْ مُوَاقِعُوهَا وَلَمْ يَجِدُوا عَنْهَا مَصْرِفًا﴾

Mapagmamasdan ng mga tagapagtambal ang Apoy kaya matitiyak nila nang lubusang katiyakan na sila ay mga babagsak doon at hindi sila makatatagpo palayo roon ng isang pook na lilihisan nila.

54- ﴿وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَٰذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ ۚ وَكَانَ الْإِنْسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا﴾

Talaga ngang naglinaw Kami at nagsari-sari Kami sa Qur’ān na ito na ibinaba kay Muḥammad - ang pagpapala at ang pangangalaga ay sumakanya - ng marami sa mga uri ng mga paghahalimbawa upang umaalaala at mapangaralan sila subalit ang tao - lalo na ang tagatangging sumampalataya - ay pinakamadalas sa anuman sa paglalantad ng pakikipagtalo sa hindi katotohanan.

55- ﴿وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَىٰ وَيَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا﴾

Hindi humadlang sa pagitan ng mga tagatangging sumampalatayang nagmamatigas at ng pananampalataya sa inihatid niMuḥammad -pagpalain siya ni Allāh at pangalagaan - mula sa Panginoon niya at hindi humadlang sa pagitan nila at ng paghiling ng kapatawaran mula kay Allāh para sa pagkakasala nila ang kakulangan ng paglilinaw, sapagkat nailahad sa kanila ang mga paghahalimbawa sa Qur'ān at dumating sa kanila ang mga katwirang maliwanag. Pumigil lamang sa kanila ang paghiling nila - dahil sa kasutilan - ng pagpapabagsak sa kanila ng parusa sa mga kalipunang nauna at ang pagkakita sa parusa na ipinangako sa kanila.

56- ﴿وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ ۚ وَيُجَادِلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ ۖ وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَمَا أُنْذِرُوا هُزُوًا﴾

Hindi si Allāh nagpapadala ng ipinadadala Niyang mga sugo malibang bilang mga tagapagbalita ng nakagagalak sa mga alagad ng pananampalataya at pagtalima, at bilang mga tagapagpangamba sa mga alagad ng kawalang-pananampalataya at pagsuway. Wala silang pangingibabaw sa mga puso sa pagdala sa mga ito sa kapatnubayan. Nakikipag-alitan ang mga tumangging sumampalataya kay Allāh at sa mga sugo sa kabila ng kaliwanagan ng patunay sa kanila upang maalis nila sa pamamagitan ng kabulaanan nila ang katotohanang ibinaba kay Muḥammad -pagpalain siya ni Allāh at pangalagaan. Ginawa nila ang Qur'ān at ang ipinangangamba sa kanila bilang isang katatawanan at isang panunuya.

57- ﴿وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ ۚ إِنَّا جَعَلْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا ۖ وَإِنْ تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدَىٰ فَلَنْ يَهْتَدُوا إِذًا أَبَدًا﴾

Walang isang higit na matindi sa kawalang-katarungan kaysa sa sinumang napaalalahanan ng mga tanda ng Panginoon niya ngunit hindi umalintana sa nilalaman nitong banta ng pagdurusa, umayaw na mapangaralan sa pamamagitan ng mga ito, at nakalimutan ang nahita sa buhay niya sa Mundo na kawalang-pananampalataya at mga pagsuway at hindi nagbalik-loob. Tunay na Kami ay naglagay sa mga puso ng mga ganito ang paglalarawan sa kanila, ng mga pantabon na pipigil sa pag-intindi sa Qur'ān, at sa mga tainga nila naman ng kabingihan, roon kaya hindi nila naririnig iyon nang pagkarinig ng pagtanggap. Kung mag-aanyaya ka sa kanila sa patnubay ay hindi sila tutugon sa ipinaaanyaya mo sa kanila magpakailanman hanggat nanatiling sa mga puso nila ay may mga pantabon at sa mga tainga nila ay may kabingihan.

58- ﴿وَرَبُّكَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ ۖ لَوْ يُؤَاخِذُهُمْ بِمَا كَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذَابَ ۚ بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ لَنْ يَجِدُوا مِنْ دُونِهِ مَوْئِلًا﴾

Upang hindi manabik ang Propeta -pagpalain siya ni Allāh at pangalagaan - sa pagmamadali sa mga tagapagpasinungaling sa pagdurusa, nagsabi si Allāh sa kanya: "Ang Panginoon mo, O Propeta, ay ang Mapagpatawad sa mga pagkakasala ng mga lingkod Niyang mga nagbabalik-loob, ang may awang sumaklaw sa bawat bagay, at bahagi ng awa Niya na Siya ay nagpapalugit sa mga suwail nang sa gayon sila ay magbabalik-loob sa Kanya. Ngunit kung sakaling Siya - pagkataas-taas Niya - ay magpaparusa sa mga taga-ayaw na ito, talaga sanang minadali Niya sa kanila ang pagdurusa sa buhay sa Mundo subalit Siya ay Matimpiin, Maawain. Ipinagpaliban Niya sa kanila ang pagdurusa upang magbalik-loob sila, subalit mayroon silang isang pook na itinakda at isang panahong itinakda na gagantihan sila roon sa kawalang-pananampalataya nila at pag-ayaw nila kung hindi sila nagbalik-loob. Hindi sila makatatagpo bukod pa rito ng isang madudulugan na dudulugan nila."

59- ﴿وَتِلْكَ الْقُرَىٰ أَهْلَكْنَاهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَجَعَلْنَا لِمَهْلِكِهِمْ مَوْعِدًا﴾

Yaong mga pamayanang tumatangging sumampalataya na malapit sa inyo gaya ng mga pamayanan ng mga kalipi nina Hūd, Ṣāliḥ, at Shu`ayb ay nilipol Namin sila nang lumabag sila sa katarungan sa mga sarili nila sa pamamagitan ng kawalang-pananampalataya at mga pagsuway. Gumawa Kami para sa pagpapahamak sa kanila ng isang panahong itinakda.

60- ﴿وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّىٰ أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَيْنِ أَوْ أَمْضِيَ حُقُبًا﴾

Banggitin mo, O Sugo, nang nagsabi si Moises - sumakanya ang pangangalaga - sa tagapaglingkod niyang si Josue na anak ni Nun: "Hindi ako titigil na maglakbay hanggang sa makarating ako sa pinagtatagpuan ng dalawang dagat o maglakbay nang matagal na panahon hanggang sa makatagpo ko ang lingkod na maayos para matuto ako mula sa kanya."

61- ﴿فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَيْنِهِمَا نَسِيَا حُوتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ سَرَبًا﴾

Kaya naglakbay silang dalawa at noong nakarating silang dalawa sa pinagtatagpuan ng dalawang dagat ay nakalimutan nilang dalawa ang isda nilang dalawa na ginawa nilang baon para sa kanilang dalawa kaya binuhay ni Allāh ang isda at gumawa ito ng isang daan sa dagat gaya ng lagusan na hindi nakahahalo ang tubig roon.

62- ﴿فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِينَا مِنْ سَفَرِنَا هَٰذَا نَصَبًا﴾

Kaya noong nakalagpas silang dalawa sa pook na iyon ay nagsabi si Moises - sumakanya ang pangangalaga - sa tagapaglingkod niya: "Dalhin mo sa atin ang pagkain ng umaga. Talaga ngang dumanas tayo mula sa paglalakbay nating ito ng matinding pagod."

63- ﴿قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنْسَانِيهُ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ ۚ وَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ عَجَبًا﴾

Nagsabi ang bata: "Nakita mo ba ang nangyari nang dumulog tayo sa bato? Tunay na ako ay nakalimot na bumanggit sa iyo patungkol sa isda. Walang nagpalimot sa akin na bumanggit niyon sa iyo kundi ang demonyo. Nabuhay nga ang isda. Gumawa iyon ng isang daan niyon sa dagat, na nag-udyok sa paghanga."

64- ﴿قَالَ ذَٰلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِ ۚ فَارْتَدَّا عَلَىٰ آثَارِهِمَا قَصَصًا﴾

Nagsabi si Moises sa tagapaglingkod niya: "Iyon ay ang ninanais natin. sapagkat iyon ay palatandaan ng pook ng mabuting lingkod." Kaya nanumbalik silang dalawa habang sinusundan nilang dalawa ang mga bakas ng mga paa nilang dalawa upang hindi sila mawalang dalawa palayo sa daan hanggang sa nagwakas silang dalawa sa bato at mula roon patungo sa pinasukan ng isda.

65- ﴿فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا﴾

Kaya noong dumating silang dalawa sa pook na nawala ang isda, nakatagpo silang dalawa roon ng isang lingkod kabilang sa mga lingkod Naming mga maayos (si Al-Khiḍr - sumakanya ang pangangalaga). Nagbigay Kami rito ng awa mula sa ganang Amin at nagturo Kami rito mula sa ganang Amin ng kaalaman, na hindi nakababatid dito ang mga tao. Iyan ay ang nilaman ng kasaysayang ito.

66- ﴿قَالَ لَهُ مُوسَىٰ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا﴾

Nagsabi rito si Moises sa pagpapakumbaba at pagkamabait: "Susunod ba ako sa iyo para magturo ka sa akin mula sa itinuro sa iyo ni Allāh na kaalamang katinuan tungo sa katotohanan?"

67- ﴿قَالَ إِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا﴾

Nagsabi si Al-Khiḍr: "Tunay na ikaw ay hindi kakaya sa pagtitiis sa makikita mula sa kaalaman ko dahil iyon ay hindi umaayon sa taglay mong kaalaman.

68- ﴿وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَىٰ مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا﴾

Papaano kang magtitiis sa makikita mong gawain na hindi mo naman nalalaman ang dahilan ng pagkatama kaugnay sa mga ito dahil ikaw ay hahatol sa mga ito sa abot ng kaalaman mo?"

69- ﴿قَالَ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا﴾

Nagsabi si Moises: "Matatagpuan mo ako, kung niloob ni Allāh, na isang magtitiis sa makikita ko mula sa iyo na mga gawain habang nanatili sa pagtalima sa iyo at hindi ako susuway sa iyo ng isang utos na ipag-uutos mo sa akin."

70- ﴿قَالَ فَإِنِ اتَّبَعْتَنِي فَلَا تَسْأَلْنِي عَنْ شَيْءٍ حَتَّىٰ أُحْدِثَ لَكَ مِنْهُ ذِكْرًا﴾

Nagsabi si Al-Khiḍr kay Moises: "Kaya kung susunod ka sa akin ay huwag kang magtanong sa akin tungkol sa isang bagay kabilang sa masasaksihan mo sa akin na isasagawa ko hanggang sa ako ang magsisimula sa paglilinaw sa iyo ng dahilan nito."

71- ﴿فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا رَكِبَا فِي السَّفِينَةِ خَرَقَهَا ۖ قَالَ أَخَرَقْتَهَا لِتُغْرِقَ أَهْلَهَا لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا إِمْرًا﴾

Kaya noong napagkaisahan nilang dalawa iyon, humayo silang dalawa patungo sa baybayin ng dagat hanggang sa nakatagpo silang dalawa ng isang daong. Sumakay silang dalawa roon nang walang upa bilang pagpaparangal kay Al-Khiḍr ngunit binutas ni Al-Khiḍr ang daong sa pamamagitan ng pagtuklap sa isa sa mga tabla nito. Kaya nagsabi rito si Moises: "Binutas mo ba ang daong na nagpalulan sa atin ang may-ari nito sa loob nito nang walang upa, sa pag-asang lunurin mo ang may-ari nito? Talaga ngang gumawa ka ng isang bagay na sukdulan."

72- ﴿قَالَ أَلَمْ أَقُلْ إِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا﴾

Nagsabi si Al-Khiḍr kay Moises: "Hindi ba nagsabi ako tunay na ikaw ay hindi kakaya sa pagtitiis sa makikita mo mula sa akin?"

73- ﴿قَالَ لَا تُؤَاخِذْنِي بِمَا نَسِيتُ وَلَا تُرْهِقْنِي مِنْ أَمْرِي عُسْرًا﴾

Nagsabi siya: "Huwag kang manisi sa akin sa nakalimutan ko at huwag kang umatang sa akin sa nauukol sa akin ng hirap."

74- ﴿فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُكْرًا﴾

Kaya humayo silang dalawa matapos ng pagbaba nila mula sa daong para maglakad sa baybayin. Nakakita silang dalawa ng isang batang lalaking hindi pa tumuntong sa pagbibinata, na naglalaro kasama ng mga batang lalaki. Pinatay iyon ni Al-Khiḍr kaya nagsabi rito si Moises: "Pumatay ka ba ng isang kaluluwang inosente na hindi pa tumuntong sa pagbibinata nang walang anumang pagkakasala? Talaga ngang gumawa ka ng isang bagay na kinapupuotan!"

75- ﴿۞ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكَ إِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا﴾

Nagsabi si Al-Khiḍr kay Moises - sumakanya ang pangangalaga: "Tunay na ako ay nagsabi na sa iyo, tunay na ikaw, O Moises, ay hindi makakakaya sa pagtitiis sa gagawin kong anuman."

76- ﴿قَالَ إِنْ سَأَلْتُكَ عَنْ شَيْءٍ بَعْدَهَا فَلَا تُصَاحِبْنِي ۖ قَدْ بَلَغْتَ مِنْ لَدُنِّي عُذْرًا﴾

Nagsabi si Moises - sumakanya ang pangangalaga: "Kung magtatanong pa ako tungkol sa isang bagay matapos ng pagkakataong ito ay humiwalay ka sa akin sapagkat nakarating ka sa sukdulang mapauumanhinan ka sa pag-iwan sa pakikisama sa akin dahil sa ako ay sumuway sa utos mo nang tatlong ulit."

77- ﴿فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا أَتَيَا أَهْلَ قَرْيَةٍ اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا فَأَبَوْا أَنْ يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارًا يُرِيدُ أَنْ يَنْقَضَّ فَأَقَامَهُ ۖ قَالَ لَوْ شِئْتَ لَاتَّخَذْتَ عَلَيْهِ أَجْرًا﴾

Kaya naglakbay silang dalawa hanggang sa nang dumating silang dalawa sa mga naninirahan sa isang pamayanan ay humiling silang dalawa mula sa mga naninirahan doon ng pagkain ngunit tumanggi ang mga naninirahan sa pamayanan sa pagpapakain sa kanila at pagtupad ng tungkulin ng pagtanggap sa kanilang dalawa bilang panauhin. Nakatagpo silang dalawa sa pamayanan ng isang bakod na nakakiling na malapit nang bumagsak at malugso kaya ipinantay ito ni Al-Khiḍr hanggang sa tumuwid ito. Nagsabi si Moises - sumakanya ang pangangalaga - kay Al-Khiḍr: "Kung sakaling niloob mong kumuha ng upa sa pag-aayos nito ay talagang nakakuha ka nito para sa pangangailangan natin matapos ng pagtanggi nila sa pagtanggap sa atin bilang panauhin."

78- ﴿قَالَ هَٰذَا فِرَاقُ بَيْنِي وَبَيْنِكَ ۚ سَأُنَبِّئُكَ بِتَأْوِيلِ مَا لَمْ تَسْتَطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا﴾

Nagsabi si Al-Khiḍr kay Moises: "Ang pagtutol na ito sa hindi ko pagkuha ng isang upa sa pagtutuwid ko ng bakod ay punto ng paghihiwalay sa pagitan natin. Magpapabatid ako sa iyo ng pakahulugan ng hindi mo nakayang tiisin kabilang sa nasaksihan mo sa akin na isinagawa ko.

79- ﴿أَمَّا السَّفِينَةُ فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَاءَهُمْ مَلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا﴾

Tungkol sa daong na minasama mo sa akin ang pagbutas niyon, iyon ay pag-aari ng mga mahinang nagtatrabaho gamit iyon sa dagat, na hindi nakakakaya sa pagwawaksi niyon. Nagnais akong iyon ay maging napinsala sa pamamagitan ng ginawa ko roon upang hindi kamkamin iyon ng isang haring sa harapan nila ay nangunguha ng bawat daong na maayos nang sapilitan mula sa mga may-ari nito at nag-iiwan naman ng bawat daong na may pinsala.

80- ﴿وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا﴾

Tungkol sa batang lalaking minasama mo sa akin ang pagpatay sa kanya, ang mga magulang niya ay mga mananampalataya at siya naman sa kaalaman ni Allāh ay tagatangging sumampalataya. Nangamba kami na kung tumuntong siya sa sapat na edad ay baka magdala siya sa kanilang dalawa sa kawalang-pananampalataya kay Allāh at pagmamalabis dahil sa kalabisan ng pag-ibig nilang dalawa sa kanya o dahil sa kalabisan ng pangangailangan nilang dalawa sa kanya.

81- ﴿فَأَرَدْنَا أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا﴾

Kaya nagnais kami na magbigay sa kanilang dalawa si Allāh ng kapalit na anak na higit na mabuti kaysa sa kanya sa relihiyon, kaayusan, kadalisayan mula sa mga pagkakasala, at higit na malapit sa awa sa mga magulang kaysa sa kanya.

82- ﴿وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ۚ وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي ۚ ذَٰلِكَ تَأْوِيلُ مَا لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا﴾

Tungkol sa bakod na inayos ko at minasama mo sa akin ang pag-ayos niyon, iyon ay pag-aari ng dalawang batang lalaki sa lungsod na pinuntahan natin, na namatay na ang ama nilang dalawa. Sa ilalim ng bakod ay may kayamanang nakalibing para sa kanilang dalawa. Ang ama ng dalawang batang ito noon ay maayos. Kaya nagnais ang Panginoon mo, O Moises, na tumuntong silang dalawa sa gulang ng kasapatang isip, lumaki silang dalawa, at ilabas nilang dalawa ang yaman nilang dalawang nakalibing sa ilalim ng bakod yayamang kung sakaling bumagsak ang bakod sa sandaling iyon ay talagang malalantad ang kayamanan nilang dalawa at sasailalim sa pagkawala. Ang pakanang ito ay isang awa mula sa Panginoon mo sa kanila. Ang anumang ginawa ko mula sa pagpupunyagi ko, iyon ang paliwanag sa hindi mo nakayang matiis.

83- ﴿وَيَسْأَلُونَكَ عَنْ ذِي الْقَرْنَيْنِ ۖ قُلْ سَأَتْلُو عَلَيْكُمْ مِنْهُ ذِكْرًا﴾

Nagtatanong sa iyo, O Sugo, ang mga tagapagtambal at ang mga Hudyo bilang mga sumusubok tungkol sa ulat kay Dhulqarnayn. Sabihin mo: "Bibigkas ako sa inyo mula sa ulat sa kanya ng isang bahaging maisasaalang-alang ninyo at makapag-aalaala kayo.

84- ﴿إِنَّا مَكَّنَّا لَهُ فِي الْأَرْضِ وَآتَيْنَاهُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ سَبَبًا﴾

Tunay na Kami ay nagpatatag ng kapangyarihan para sa kanya sa lupa at nagbigay sa kanya ng alinman sa bawat bagay na nauugnay rito ang hinihiling niya bilang isang daang naaabot niya sa pamamagitan nito ang ninanais niya.

85- ﴿فَأَتْبَعَ سَبَبًا﴾

Kaya kinuha niya ang ibinigay Namin sa kanya na mga kaparaanan at mga paraan para makaabot sa hinihiling niya at dumako siya sa kanluran.

86- ﴿حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ مَغْرِبَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَغْرُبُ فِي عَيْنٍ حَمِئَةٍ وَوَجَدَ عِنْدَهَا قَوْمًا ۗ قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَنْ تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَنْ تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْنًا﴾

Naglakbay siya sa lupain hanggang sa nang makarating siya sa wakas ng lupain sa dako ng kanluran ng araw ay nakita niya ito na para bang ito ay lumulubog sa isang mainit na bukal na may putik na itim at nakatagpo siya sa malapit sa kanluran ng araw ng mga taong tumatangging sumampalataya. Nagsabi Kami sa kanya bilang paraan ng pagpapapili: O Dhulqarnayn, magparusa ka man sa mga ito sa pamamagitan ng pagpatay o sa pamamagitan ng iba pa o magmagandang-loob ka man sa kanila.

87- ﴿قَالَ أَمَّا مَنْ ظَلَمَ فَسَوْفَ نُعَذِّبُهُ ثُمَّ يُرَدُّ إِلَىٰ رَبِّهِ فَيُعَذِّبُهُ عَذَابًا نُكْرًا﴾

Nagsabi si Dhulqarnayn: "Tungkol sa sinumang nagtambal kay Allāh at nagpumilit niyon matapos ng paanyaya namin sa kanya tungo sa pagsamba kay Allāh, magpaparusa kami rito sa pamamagitan ng pagpatay. Pagkatapos ay babalik ito sa Panginoon nito at pagdurusahin Niya ito ng isang pagdurusang karumal-dumal.

88- ﴿وَأَمَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُ جَزَاءً الْحُسْنَىٰ ۖ وَسَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنَا يُسْرًا﴾

Tungkol sa sinumang sumampalataya kabilang sa kanila kay Allāh at gumawa ng gawang maayos, ukol sa kanya ang Paraiso bilang isang ganti mula sa Panginoon niya dahil sa pananampalataya niya at gawa niyang maayos. Magsasabi kami sa kanya mula sa utos namin nang may kabaitan at banayad."

89- ﴿ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَبًا﴾

Pagkatapos ay nagpatuloy siya sa daan na hindi ang daan niyang una habang dumadako sa dako ng sinisikatan ng araw.

90- ﴿حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطْلُعُ عَلَىٰ قَوْمٍ لَمْ نَجْعَلْ لَهُمْ مِنْ دُونِهَا سِتْرًا﴾

Naglakbay siya hanggang sa nang nakarating siya sa lugar na sinisikatan ng araw at nakatagpo siya sa araw na sumisikat sa mga taong hindi Kami gumawa para sa kanila laban sa araw ng anumang magsasanggalang sa kanila na anumang mga bahay at anumang lilim ng mga punong-kahoy.

91- ﴿كَذَٰلِكَ وَقَدْ أَحَطْنَا بِمَا لَدَيْهِ خُبْرًا﴾

Gayon nga ang lagay ni Dhulqarnayn at nakasaklaw ang kaalaman Namin sa mga detalye ng taglay niyang lakas at kapamahalaan.

92- ﴿ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَبًا﴾

Pagkatapos ay nagpatuloy siya sa daang hindi ang unang dalawang daan, na nakapahalang sa pagitan ng silangan at kanluran.

93- ﴿حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ بَيْنَ السَّدَّيْنِ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمَا قَوْمًا لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ قَوْلًا﴾

Naglakbay siya hanggang sa nang nakarating siya sa bukana sa pagitan ng dalawang bundok at nakatagpo siya sa bahagi ng dalawang ito ng mga taong hindi halos nakaiintindi ng pananalita ng iba pa sa kanila.

94- ﴿قَالُوا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَمَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجًا عَلَىٰ أَنْ تَجْعَلَ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمْ سَدًّا﴾

Nagsabi sila: "O Dhulqarnayn, tunay na ang Gog at ang Magog (tumutukoy sila sa dalawang kalipunang malaki kabilang sa mga anak ni Adan) ay mga tagapanggulo sa lupain dahil sa isinasagawa nilang pagpatay at iba pa. Kaya magtatalaga ba kami para sa iyo ng yaman para gumawa ka sa pagitan namin at nila ng isang pangharang?"

95- ﴿قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيْرٌ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجْعَلْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ رَدْمًا﴾

Nasabi si Dhulqarnayn: "Ang anumang itinustos sa akin ng Panginoon ko na paghahari at kapamahalaan ay higit na mabuti para sa akin kaysa sa ibibigay ninyo sa akin na yaman; ngunit tulungan ninyo ako sa pamamagitan ng mga kalalakihan at mga kagamitan, gagawa ako sa pagitan ninyo at nila ng isang pangharang.

96- ﴿آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا﴾

Maghatid kayo sa akin ng mga piraso ng bakal." Kaya naghatid sila ng mga ito at nagsimula siya sa pagpapatayo sa pamamagitan ng mga ito sa pagitan ng dalawang bundok hanggang sa nang nagpapatag siya sa dalawang ito dahil sa pagpapatayo niya. Nagsabi siya sa mga manggagawa: "Magpaliyab kayo ng apoy sa mga pirasong ito hanggang sa nang namula ang mga piraso ng bakal ay nagsabi siya: "Maghatid kayo sa akin ng tanso, magbubuhos ako nito roon."

97- ﴿فَمَا اسْطَاعُوا أَنْ يَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْبًا﴾

Kaya hindi nakakaya ang Gog at ang Magog na pumaitaas doon dahil sa taas niyon at hindi sila nakakaya na bumutas roon mula sa ilalim niyon dahil sa tigas niyon.

98- ﴿قَالَ هَٰذَا رَحْمَةٌ مِنْ رَبِّي ۖ فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ رَبِّي جَعَلَهُ دَكَّاءَ ۖ وَكَانَ وَعْدُ رَبِّي حَقًّا﴾

Nagsabi si Dhulqarnayn: "Ang sagabal [harang] na ito ay isang awa mula sa Panginoon ko, na hahadlang sa Gog at Magog sa panggugulo sa lupain at pipigil sa kanila roon; ngunit kapag dumating ang oras na itinakda ni Allāh para sa paglabas nila bago ng pagsapit ng Huling Sandali, gagawin Niya itong kapantay sa lupa. Laging ang pangako ni Allāh ng pagpapantay nito sa lupa at ng paglabas ng Gog at Magog ay matatag, walang pagsalungat dito."

99- ﴿۞ وَتَرَكْنَا بَعْضَهُمْ يَوْمَئِذٍ يَمُوجُ فِي بَعْضٍ ۖ وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَجَمَعْنَاهُمْ جَمْعًا﴾

Mag-iiwan Kami sa iba sa mga nilikha sa wakas ng panahon, na nagkakalituhan at nagkakahalu-halo sa iba pa. Iihip sa tambuli at magtitipon Kami sa mga nilikha sa kalahatan nila para sa pagtutuos at pagganti.

100- ﴿وَعَرَضْنَا جَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ لِلْكَافِرِينَ عَرْضًا﴾

Magpapalitaw Kami sa Impiyerno para sa mga tagatangging sumampalataya sa isang pagpapalitaw na walang kalituhang kasama upang masaksihan nila iyon sa mata.

101- ﴿الَّذِينَ كَانَتْ أَعْيُنُهُمْ فِي غِطَاءٍ عَنْ ذِكْرِي وَكَانُوا لَا يَسْتَطِيعُونَ سَمْعًا﴾

Palilitawin iyon para sa mga tagatangging sumampalataya, na sila noon sa mundo ay mga bulag sa pag-alaala kay Allāh dahil sa taglay ng mga mata nila na tabing na humahadlang doon, at sila noon ay hindi nakakakayang makarinig sa mga tanda ni Allāh ayon sa pagkarinig ng pagtanggap.

102- ﴿أَفَحَسِبَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ يَتَّخِذُوا عِبَادِي مِنْ دُونِي أَوْلِيَاءَ ۚ إِنَّا أَعْتَدْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ نُزُلًا﴾

Kaya nagpalagay ba ang mga tumangging sumampalataya kay Allāh na makagagawa sila sa mga alipin Ko na mga anghel, mga sugo, at mga demonyo bilang mga sinasamba bukod pa sa Akin? Tunay na Kami ay naglaan sa Impiyerno para sa mga tagatangging sumampalataya bilang isang tahanan para sa pananatili nila.

103- ﴿قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمَالًا﴾

Sabihin mo, O Sugo: "Magpapabatid ba kami sa inyo, o mga tao, hinggil sa pinakamabigat sa mga tao sa kalugihan sa gawain niya?

104- ﴿الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا﴾

Ang mga makakikita sa Araw ng Pagbangon na ang pinagsumikapan nila na pinagsisikapan nila noon sa Mundo ay nawala na, habang sila ay nagpapalagay na sila ay mga nagpapakahusay sa pagsusumikap nila at makikinabang sa mga gawain nila gayong ang totoo ay salungat niyon.

105- ﴿أُولَٰئِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِيمُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَزْنًا﴾

Ang mga iyon ay ang mga tumangging sumampalataya sa mga tanda ng Panginoon nila na nagpapatunay sa paniniwala sa kaisahan Niya at tumangging sumampalataya sa pakikipagkita sa Kanya kaya napawalang-saysay ang mga gawa nila dahil sa kawalang-pananampalataya nila sa mga iyon. Kaya walang ukol sa kanila sa Araw ng Pagbangon na halaga sa ganang kay Allāh.

106- ﴿ذَٰلِكَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَرُسُلِي هُزُوًا﴾

Yaong ganting inihanda para sa kanila ay Impiyerno dahil sa kawalang-pananampalataya nila kay Allāh at paggawa nila sa mga tanda Niyang ibinaba sa mga sugo Niya bilang panunuya.

107- ﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا﴾

Tunay na ang mga sumampalataya kay Allāh at gumawa ng mga gawang maayos ay magiging ukol sa kanila ang pinakamataas sa mga paraiso bilang tahanan para sa pagpaparangal sa kanila,

108- ﴿خَالِدِينَ فِيهَا لَا يَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلًا﴾

bilang mga mamalagi roon magpakailanman, na hindi sila hihiling palayo roon ng pagpapalipat dahil walang bahaging nakawawangis doon.

109- ﴿قُلْ لَوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّي وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا﴾

Sabihin mo, O Sugo: "Tunay na ang mga salita ng Panginoon ko ay marami kaya kung sakaling ang dagat ay tinta para sa mga ito na ipanunulat, talaga sanang nagwakas ang tubig ng dagat bago nagwakas ang mga salita Niya - kaluwalhatian sa Kanya - at kung sakali mang nagdala ng mga dagat na iba pa, talaga sanang naubos pa rin."

110- ﴿قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ فَمَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا﴾

Sabihin mo, O Sugo: "Ako ay tao lamang tulad ninyo, na ikinasi sa akin na ang sinasamba ninyo ayon sa karapatan ay sinasambang nag-iisang walang katambal sa Kanya. Siya si Allāh. Kaya ang sinumang nangangamba sa pakikipagkita sa Panginoon niya ay gumawa siya ng gawang umaalinsunod sa batas ng Panginoon niya bilang nagpapakawagas dito para sa Panginoon niya at huwag siyang magtambal sa pagsamba sa Panginoon Niya ng isa man."

عبارات مقترحة:

الحفيظ

المقتدر

العفو

تفسير الكهف

الترجمة الفلبينية (تجالوج) للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Tagalog

الترجمة الفلبينية (تجالوج) للمختصر في تفسير القرآن الكريم