القيوم
كلمةُ (القَيُّوم) في اللغة صيغةُ مبالغة من القِيام، على وزنِ...
همان کسانی که نماز برپا میدارند و زکات میپردازند و به آخرت یقین دارند.
آنان از جانب پروردگارشان از هدایتی برخوردارند و آنان قطعاً رستگارند.
و در میان مردم کسی هست که در پیِ سخن یاوه است تا [دیگران را] از راهِ الله گمراه سازد و آن [آیات روشنگر] را به تمسخر میگیرد. آنان [که رفتارشان چنین است] عذابی خفتبار [در پیش] دارند.
و هنگامی که آیات ما بر او خوانده میشود، متکبرانه روی میگردانَد؛ گویی آن را نشنیده [و] گویی در گوشهایش سنگینی است؛ او را به عذابی دردناک بشارت ده.
بیتردید، کسانی که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته انجام دادهاند، باغهای پرنعمت [بهشت] برایشان است.
در آنجا جاودانند. وعدۀ الله راست است و او تعالی شکستناپذیرِ حکیم است.
چنان که میبینید، [الله] آسمانها را بدون ستون آفرید و کوههای استوار [و محکمی] در زمین پِی افکند تا [زمین] شما را نلرزانَد و از هر گونه جنبندهای در آن پراکنده ساخت و آبی از آسمان فرستادیم و از هر گونه [گیاه] سودمندى در آن رویاندیم.
این آفرینشِ الله است؛ اینک [ای مشرکان،] به من نشان دهید کسانی که غیر از او هستند [و شما آنها را عبادت میکنید] چه آفریدهاند؟ بلکه ستمکاران [مشرک] در گمراهی آشکارند.
به راستی، ما دانش [فهم دین و تدبیر زندگی] به لقمان بخشیدیم [و به او گفتیم]: «شکر الله را به جای آور؛ و هر کس شکر گزارد، تنها به سود خویش شکر گزارده است؛ و هر کس ناسپاسی کند، [بداند که] بیتردید، الله بینیازِ ستوده است.
و [یاد کن از] آنگاه که لقمان به پسرش [چنین] پند میداد: «پسرم، به الله شرک نیاور [و کسی یا چیزی را همتایش قرار نده؛ چرا که] یقیناً شرک، ستم بزرگی است».
ما انسان را [دربارۀ نیکویی] به پدر و مادرش سفارش کردیم [از آن رو که] مادرش او را با ناتوانیِ روزافزون باردار شد و [دوران شیرخوارگی و] بازگرفتنش از شیر دو سال به طول میانجامد. [به او گفتیم] که: «شُکرِ من و پدر و مادرت را به جای آور [که] بازگشت [همه] به سوی من است.
و اگر آن دو [مشرک باشند و] تلاش کنند تو چیزی را شریک من قرار دهی که نسبت به آن دانشی نداری، پس از آن دو اطاعت نکن و در دنیا با آنان به شایستگی [و نیکویی] رفتار کن و از راه کسی پیروی کن که [موحدانه] به سوی من بازآمده است؛ آنگاه بازگشتتان به سوی من است و شما را از آنچه انجام میدادید آگاه میکنم.
[لقمان گفت:] «پسرم، اگر [عمل نیک یا بد] همسنگِ دانۀ خردل باشد و درون تختهسنگی یا در [گوشهای از] آسمانها یا در زمین [نهفته] باشد، الله آن را [روز قیامت به حساب] میآورد. بیتردید، الله باریکبینِ آگاه است.
پسرم، نماز برپا دار و [مردم را] به نیکی فرمان بده و از ناپسند بازدار و بر آنچه [که از سختیهای این کار] به تو میرسد، شکیبا باش. بیتردید، این از [جمله کارهایی است که نیازمند ارادۀ قوی و] عزم استوار است.
و [با بیاعتنایی] از مردم روی نگردان و مغرورانه در زمین راه نرو. به راستی که الله هیچ متکبر فخرفروشی را دوست ندارد.
و [در منش و رفتارت] میانهرو باش و به آرامی سخن بگو [نه با صدای بلند؛ چرا که] قطعاً زشتترین صدا، صدای خران است.
[ای مردم،] آیا ندیدهاید که الله آنچه را در آسمانها و زمین است، به خدمتتان گماشته و [بخششِ] نعمتهای آشکار و پنهان خویش را بر شما تمام کرد؟ [با این حال،] از مردم کسی هست که بدون هیچ دانش و هدایت و کتابِ روشنگری، در [مورد] الله مجادله میکند.
و هنگامی که به آنان گفته میشود: «از آنچه الله نازل کرده است پیروی کنید» میگویند: «[نه،] بلکه از چیزی پیروی میکنیم که پدرانمان را بر آن یافتیم». آیا اگر شیطان آنان را به سوی عذاب [آتش] سوزان دعوت کند [باز هم از پدرانشان پیروی میکنند؟]
هر کس [خالصانه] به الله رو کند و نیکوکار باشد، به راستی که به دستاویز محکمی چنگ زده است؛ و سرانجامِ کارها به سوی الله است.
هر کس کفر ورزید، کفرش تو را غمگین نسازد. بازگشت آنان به سوی ماست؛ آنگاه آنان را از آنچه کردهاند آگاه میسازیم. بیتردید، الله از [رازِ] دلها آگاه است.
آنان [= کافران] را اندکی [از نعمتهای دنیا] بهرهمند میسازیم؛ آنگاه آنان را به [تحمل] عذابی سخت دچار میکنیم.
و اگر از مشرکان بپرسی: «چه کسی آسمانها و زمین را آفریده است؟» قطعاً میگویند: «الله». بگو: «سپاس [و ستایش] مخصوصِ الله است [که شما را از این حقیقت، آگاه نمود]»؛ بلکه بیشتر آنان نمیدانند.
آنچه در آسمانها و زمین است، از آنِ الله است. بیتردید، الله بینیازِ ستوده است.
اگر [همۀ] درختان روی زمین قلم شود و دریا [مرکب گردد] و هفت دریای دیگر به یاریاش بیاید [تا دانش الهی را بنویسند]، سخنان الله پایان نمییابد. بیتردید، الله شکستناپذیرِ حکیم است.
[ای مردم،] آفرینش و برانگیختن شما [در قیامت] همچون یک نفر بیش نیست. بیتردید، الله شنوای بیناست.
آیا ندیدی که الله از شب میکاهد و بر روز میافزاید و از روز میکاهد و بر شب میافزاید؛ و خورشید و ماه را به خدمت [انسان] گماشته است که هر یک تا زمانی معیّن در [مدار خود] در حرکت باشد؟ بیتردید، الله از آنچه میکنید آگاه است.
این [تقدیر و تدبیر،] از آن روست که الله حق است و آنچه جز او [به یاری و دعا] میخوانند [همه] باطل است و الله است که بلندمرتبه [و] بزرگ است.
آیا ندیدی که کشتیها به [فرمان و] نعمت الله در دریا در حرکتند تا برخی از نشانههای خویش را به شما بنمایاند؟ بیتردید، در این امر، برای هر شکیبای سپاسگزار، نشانههایی [از قدرت و لطف پروردگار] است.
و آنگاه که موجی کوهپیکر آنان را احاطه میکند، الله را در حالی خالصانه میخوانند که دین [و عبادت] را تنها ویژۀ او میدانند؛ اما چون آنان را [از مرگ] رهاند و به خشکی رساند، برخی از آنان میانهرو [میشوند، ولی چنان که باید، سپاس نمیگزارند؛ در حالی که برخی دیگر ناسپاسند]؛ و آیات ما را کسی جز پیمانشکنانِ ناسپاس انکار نمیکند.
ای مردم، از پروردگارتان پروا کنید و از روزی بترسید که نه هیچ پدری برای فرزندش سودی دارد و نه هیچ فرزندی سودرسانِ پدر است. یقیناً وعدۀ الله [در مورد قیامت] حقیقت دارد؛ پس [هوشیار باشید که لذتهای] زندگی دنیا شما را نفریبد و شیطان شما را نسبت به [تأخیر عذاب و شکیباییِ] الله فریب ندهد.
بیتردید، آگاهی [از زمان وقوع] قیامت، [تنها] نزد الله است و [اوست که] باران نازل میکند و آنچه را که در رَحِمهاست میداند؛ و کسی نمیداند فردا چه به دست میآورد و هیچ کس آگاه نیست که در کدام سرزمین میمیرد. به راستی که الله دانای آگاه است.