الغفور
كلمة (غفور) في اللغة صيغة مبالغة على وزن (فَعول) نحو: شَكور، رؤوف،...
از علی بن ابی طالب رضی الله عنه روایت است که می گوید: هرگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز می خواند، یکی از آخرین دعاهایی که بین تشهد و سلام می خواند این دعا بود: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَمَا أخَّرْتُ، وَمَا أسْرَرْتُ وَمَا أعْلَنْتُ، وَمَا أسْرَفْتُ، وَمَا أنْتَ أعْلَمُ بِهِ مِنِّي، أنْتَ الْمُقَدِّمُ، وَأنْتَ المُؤَخِّرُ، لا إلهَ إِلا أنْتَ»: «بار الها، گناهان گذشته و آينده، پنهان و آشکار و تجاوزهای مرا و آنچه تو بهتر از من می دانی، بیامرز و ببخش؛ اين تويی- که هرکس را بخواهی به سوی کارهای نيک و بهشت - به پيش می بری و - هرکس را بخواهی از کارهای نيک و بهشت - عقب می اندازی و هيچ معبود بر حقی جز تو نیست».
شرح الحديث :
چون رسول الله صلی الله علیه وسلم به نماز می ایستاد، یکی از آخرین دعاهایی که بین تشهد و سلام می خواند این دعا بود: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ» یعنی بارالها گناهانی را که در گذشته مرتکب شدم؛ «وَمَا أخَّرْتُ» و عملی را که به تاخیر انداختم؛ مراد تمام اعمالی است که در انجام آنها کوتاهی شده است. «وَمَا أسْرَرْتُ» یعنی آنچه را پنهان و مخفی نمودم. «وَمَا أعْلَنْتُ، وَمَا أسْرَفْتُ»: مواردی که در آنها از حد تجاوز نمودم؛ و این تعبیر مبالغه در طلب مغفرت و آمرزش با ذکر انواع گناهان می باشد. «وَمَا أنْتَ أعْلَمُ بِهِ مِنِّي»" گناهانی که تعداد و حکم آنها را نمی دانم؛ «أنْتَ الْمُقَدِّمُ»: این تویی که با توفیق دادن طاعت به برخی از بندگان، آنها را به پیش می بری و از دیگران پیش می اندازی؛ «وَأنْتَ المُؤَخِّرُ»: و این تویی که برخی از بندگان را با ترک یاری شان عقب می اندازی؛ یا این دو بخش به این معناست که: این تویی که هرکس را بخواهی به سوی مراتب کمال به پیش می بری و این تویی که هرکس را بخواهی از مقامات عالی به امور پست و فرومایه می کشانی. «لا إلهَ إِلا أنْتَ»: معبود بر حقی جز تو نیست.