التيمم
از ابن عباس رضی الله عنهما در تفسير آيه ی «وَإِن كُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ: [النساء: 43] «اگر بيمار يا در سفر بوديد» روایت است که می گويد: «اگر کسی در راه الله جراحتی برداشت، یا بدنش دانه درآورد یا دچار بیماری پوستی شده و جنب شود و بيم آن داشت که اگر غسل کند می ميرد، تيمم کند.
عن ابن عباس -رضي الله عنهما- في قوله -عز وجل-: (وإن كنتم مرضى أو على سفر)، قال: «إِذَا كَانَتْ بِالرَّجُلِ الْجِرَاحَةُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، أَوِ الْقُرُوحُ أَوِ الْجُدَرِيُّ فَيُجْنِبُ فَيَخَافُ أَنْ يَمُوتَ إِنِ اغْتَسَلَ، يَتَيَمَّمُ».
شرح الحديث :
اثر مذکور از ابن عباس رضی الله عنهما در تفسیر این آیه: «وَإِن كُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ» می باشد؛ چنانکه می گوید: اگر شخصی در راه الله (یعنی جهاد) جراحت برداشت یا بدنش دانه در آورده بود (جوش ها و دانه هایی مانند آبله) یا دچار بیماری پوستی شد و در چنین وضعیتی جنب شد و ترسید که مبادا در صورت غسل کردن بمیرد، تیمم نماید؛ یعنی ابن عباس برای کسانی که چنین شرایطی دارند، تیمم را تجویز نموده است. این اثر بر شرعی بودن تیمم در حق فرد جنبی دلالت دارد که در صورت غسل کردن، ترس از مرگ دارد. اما در صورتی که فقط ترس از آسیب دیدن باشد، این قول الله متعال: «وَإِن كُنتُم مَّرْضَى» بر مباح بودن تیمم برای آن شخص دلالت دارد. و تفسیر ابن عباس رضی الله عنهما از بیماری که آن را به جراحت در راه الله و نیز دانه های پوستی تفسیر نمود، به همین موارد محصور نمی باشد، بلکه از باب مثال این موارد را ذکر می کند؛ وگرنه هر بیماری که استعمال آب برایش مضر باشد، می تواند تیمم کند، هرچند که استعمال آب به موت وی نینجامد؛ بلکه اگر از گندیدن محل زخم یا افزایش و تاخیر درمان و غیره بترسد، می تواند تیمم کند؛ و دلیل آن عام بودن این آیه می باشد: «وَإِن كُنتُم مَّرْضَى). البته لازم به ذکر است که این اثر ضعیف است.