تفسير سورة مريم

1- ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ كهيعص﴾

O kur’anskim skraćenicama već smo govorili, na početku sure el-Bekara.

2- ﴿ذِكْرُ رَحْمَتِ رَبِّكَ عَبْدَهُ زَكَرِيَّا﴾

U ovim je ajetima kazivanje o milosti koju je Allah, džellešanuhu, ukazao vjerovjesniku Zekerijjau, a u kojima se nalaze očite koristi, poruke i pouke.

3- ﴿إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ نِدَاءً خَفِيًّا﴾

Kad je vjerovjesnik Zekerijja, alejhis-selam, tiho zamolio Uzvišenog Allaha – tiha dova sadrži iskrenost i golemu nadu u to da će se Gospodar svjetova odazvati na molbu.

4- ﴿قَالَ رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْبًا وَلَمْ أَكُنْ بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيًّا﴾

Ovaj vjerovjesnik zamolio je Plemenitog Allaha rekavši: “Allahu, već sam ostario i onemoćao, glava mi je osijedjela, a nikad mi nisi, kad sam Te, Allahu, zamolio, uskratio i molbu odbio!”

5- ﴿وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَائِي وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا﴾

“Bojim se, Gospodaru”, zamolio je Zekerijja, “da će moji rođaci i bližnji, nakon što umrem, podbaciti u dostavljanju islama i pozivanju na put Tvoj, a žena mi je nerotkinja, pa mi pokloni od Sebe nasljednika pomoćnika!”

6- ﴿يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ ۖ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا﴾

“Daj mi nasljednika, Allahu, koji će naslijediti moje poslanstvo i poslanstvo doma Jakubova! I molim Ti se da nasljednika kojeg ćeš mi podariti učiniš dobrim čovjekom te da si zadovoljan njime u njegovoj vjeri, ponašanju i znanju."

7- ﴿يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَىٰ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا﴾

Svevišnji Allah mu je uslišao dovu i objavio je Zekerijjau, alejhis-selam: “Allah ti, o Zekerijja, šalje radovijest da je uslišao tvoju molbu i da će ti podariti dječaka čije će ime Jahja biti, a to ime niko prije njega nije nosio.”

8- ﴿قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْكِبَرِ عِتِيًّا﴾

Na to se vjerovjesnik Zekerijja, alejhis-selam, začudio na Allahovu moć i rekao: “Allahu moj, kako ću imati dijete kad moja žena ne može zatrudnjeti, a ja sam doživio duboku starost, ne mogu steći dijete?!”

9- ﴿قَالَ كَذَٰلِكَ قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُكَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَيْئًا﴾

Melek reče: “Eto tako je kako ti kaza da ti žena ne može roditi, da si dospio do kraj svoga života, ostario i oslabile kosti, ali tvoj Gospodar kaže: " Stvoriti Jahjaa od majke nerotkinje i oca koji je ostario, tvom Gospodaru, o Zekerijja, lahko je. Pa i tebe sam stvorio iz ničeg.”

10- ﴿قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي آيَةً ۚ قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا﴾

Želeći da mu se srce smiri u pogledu ovog Allahovog obećanja, Zekerijja, alejhis-selam, zamoli: “Allahu, želim da mi dadneš neki znak po kojem ću znati da je istinito obećanje koje su mi donijeli meleki!” Svemogući Allah objavio je vjerovjesniku Zekerijjau: “Znak je to da nećeš moći nikako razgovarati s ljudima tri noći i tri dana, a sasvim ćeš zdrav biti.”

11- ﴿فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَىٰ إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَعَشِيًّا﴾

I Zekerijja, alejhis-selam, izađe iz svog hrama, i pokaza rukom, ne govorivši ništa, dajući svojim sunarodnicima na znanje da slave Uzvišenog Allaha ujutro i pred kraj dana.

12- ﴿يَا يَحْيَىٰ خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ ۖ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا﴾

I rodio mu se sin Jahja. Kad je odrastao toliko da može razumjeti ono što mu se govori, rekli smo mu: “Jahja, prihvati Tevrat odlučno i potrudi se u pogledu njega pamteći ga, razumijevajući, postupajući prema njemu i pozivajući u njegova načela!” To dok je još dječak bio.

13- ﴿وَحَنَانًا مِنْ لَدُنَّا وَزَكَاةً ۖ وَكَانَ تَقِيًّا﴾

Allah je podario Jahjau, alejhis-selam, milost, Svoju ljubav, sustezanje od grijehā, pa je bio bogobojazan izvršavajući vjeronaredbe i sustežući se od vjerozabrana.

14- ﴿وَبَرًّا بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُنْ جَبَّارًا عَصِيًّا﴾

Jahja je bio poslušan svojim roditeljima, činio im je dobročinstvo, bio sažaljiv prema njima; nije bio ohol ni drzak prema Allahu ni prema njima; nije bio neposlušan ni prema Allahu, džellešanuhu, niti prema roditeljima.

15- ﴿وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا﴾

Neka su mir i spas Allahov Jahjau, alejhis-selam, na dan kad ga je majka donijela na ovaj svijet i na dan kad je umro i na dan kad ga Svemogući Allah oživi iz kabura. Ovo su tri situacije koje su za čovjeka najteže. Ako u njima bude pošteđen straha, bit će ga pošteđen i u svim drugim situacijama.

16- ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَكَانًا شَرْقِيًّا﴾

Vjerovjesniče, kazuj kur’ansko kazivanje o Merjemi, koja se povukla od svojih ukućana na istočnu stranu.

17- ﴿فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا﴾

I Merjema je napravila zastor da se zakloni od svoje porodice, prilikom ibadeta svome Gospodaru, te joj je Svevišnji Allah poslao meleka Džibrila u liku prelijepog muškarca. Zbog toga se Merjema prepala da joj taj što se pojavio želi zlo nanijeti.

18- ﴿قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمَٰنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا﴾

Vidjevši prelijepog muškarca u čiji se lik pretvorio melek Džibril, Merjema je uzviknula: “Utječem se Milostivom Allahu od tvog zla ili uznemiravanja, ako se Allaha bojiš!”

19- ﴿قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَامًا زَكِيًّا﴾

Džibril joj, međutim, reče: “Ja nisam ljudsko biće, nego izaslanik tvoga Gospodara, mene je Allah, džellešanuhu, poslao da ti poklonim neporočna, čestita i čista dječaka.”

20- ﴿قَالَتْ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيًّا﴾

“Kako ću roditi dječaka”, upitala je Merjema iznenađeno, “kad nisam živjela u braku, a niti sam počinila nemoral?”

21- ﴿قَالَ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ ۖ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا ۚ وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا﴾

Na to joj je Džibril rekao: “U pravu si, nisi bila udata, a niti si počinila nemoral, Allah te je sačuvao od nemorala. Međutim, Allahu je zaista lahko stvoriti dijete u utrobi žene, a da nije udata niti je počinila nemoral, jer Uzvišeni Allah može sve učiniti. I Gospodar će dati da se tako dogodi da bi to bio pokazatelj Njegove moći, i da Isa bude milost Božija u pogledu svoje majke i svog umeta. Eto, Svemogući Allah tako je odredio i to zapisao u Ploči pomno čuvanoj.”

22- ﴿۞ فَحَمَلَتْهُ فَانْتَبَذَتْ بِهِ مَكَانًا قَصِيًّا﴾

I Merjema zanese Isaa, alejhis-selam, nakon što je melek Džibril puhnuo; ona se zatim sklonila daleko, onamo gdje je niko neće vidjeti.

23- ﴿فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَىٰ جِذْعِ النَّخْلَةِ قَالَتْ يَا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هَٰذَا وَكُنْتُ نَسْيًا مَنْسِيًّا﴾

I Merjemu porođajni bolovi prisiliše da dođe do stabla neke palme gdje je, strepeći od osude svog naroda, povikala: “Kamo sreće da sam umrla prije nego što sam ovo doživjela! Kamo sreće da nisam ni postojala! Kamo sreće da me niko nije poznavao, kako o meni loše ne bi mislio!”

24- ﴿فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا﴾

Tad Merjemu pozva njezin sin Isa: “Ne žalosti se, ovo je Allahova odredba! On je dao da niže tebe poteče potok s pitkom vodom.”

25- ﴿وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَيْكِ رُطَبًا جَنِيًّا﴾

“I zatresi palmino stablo pa će po tebi pasti zrele, ukusne datule u pravo vrijeme uzbrane."

26- ﴿فَكُلِي وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْنًا ۖ فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَٰنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا﴾

“I jedi datule i pij vodu, te budi vesela zbog svog sina! A ako vidiš danas bilo koga i upita te u vezi s ovim, reci mu: ‘Ja sam se zavjetovala Milostivom Allahu da ću šutjeti, pokoravajući se Allahu, i da danas ni s kim neću govoriti!’”

27- ﴿فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهَا تَحْمِلُهُ ۖ قَالُوا يَا مَرْيَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَيْئًا فَرِيًّا﴾

I nakon što je Merjema otišla daleko od svojih sunarodnika, pojavila se, noseći Isaa. Pošto su je vidjeli, rekoše: “O Merjemo, zaista si učinila nešto čemu se nismo od tebe nadali! Dolaziš sa djetetom koje oca nema.”

28- ﴿يَا أُخْتَ هَارُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا﴾

I dodali su: “O ti koja si u ibadetu slična dobrom čovjeku Harunu, tvoj otac nije bio loš čovjek, niti je tvoja majka bila bludnica! Pa kako je moguće da doneseš dijete, bez oca?!”

29- ﴿فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ ۖ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيًّا﴾

Međutim, Merjema im ništa nije odgovorila već je pokazala na Isaa, koji bijaše u kolijevci – da njega upitaju o ovom slučaju. Oni rekoše: “Kako ćemo govoriti s djetetom u kolijevci, koje ne govori niti uopće šta razumije?”

30- ﴿قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا﴾

Isa reče: “Ja sam Allahov rob, meni će Allah Indžil objaviti i poslanikom me učiniti."

31- ﴿وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا﴾

“K tome, Svemogući Allah učinit će da budem od velike koristi, ma gdje se nalazio. On će mi narediti da obavljam namaz i dajem zekat dok sam živ.”

32- ﴿وَبَرًّا بِوَالِدَتِي وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّارًا شَقِيًّا﴾

“Svevišnji Allah učinit će da budem poslušan, blag i sažaljiv spram svoje majke, a neće dopustiti da budem ohol, osoran, grub i neposlušan Njemu; dat će da budem dobar čovjek.”

33- ﴿وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا﴾

“I neka je od Allaha sigurnost meni od svakog straha i spas od svake manjkavosti na dan kad sam se rodio i na dan kad umrem i na Dan ustanuća, kad me Allah oživi. Šejtan mi neće moći nauditi u spomenutim trima situacijama.”

34- ﴿ذَٰلِكَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ۚ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ﴾

Ovako opisani je, nesumnjivo Isa sin Merjemin. Nesumnjivo je i pouzdano da je ovo istiniti govor o njemu, a ne onako kako mu pripisuju, oni koji su zalutali, lažući na njega, i razilazeći se o njemu.

35- ﴿مَا كَانَ لِلَّهِ أَنْ يَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ ۖ سُبْحَانَهُ ۚ إِذَا قَضَىٰ أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ﴾

Nije Allahovo da ima dijete, Njemu to ne priliči, niti to može biti! On je vrlo visoko iznad toga da Sebi uzme dijete između Svojih stvorenja. Allah je, džellešanuhu, svemoguć, pa kad nešto odluči učiniti, samo rekne: “Budi” i ono bude. Ko je sa tom sposobnošću on je iznad toga da ima dijete.

36- ﴿وَإِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ ۚ هَٰذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ﴾

Allah je moj i vaš Gospodar, Njemu jedinom upućujte ibadet! Eto to je Prava staza, koja vodi Njegovom zadovoljstvu.

37- ﴿فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِنْ بَيْنِهِمْ ۖ فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ﴾

Međutim, sinovi Israilovi podvojili su se u pogledu Isaa, alejhis-selam, pa su se razišli na grupe u njegovom narodu. Neki su priznali: - On je Poslanik, dok su drugi osporili kao što su židovi. Neke grupe su otišle u ekstrem pa su kazali: - On je bog, a drugi opet: -Da je božiji sin. Uzvišen je Allah od onoga što mu pripisuju, a teško onima koji se razilaze o njemu na Dan proživljenja kada nastupi Sudnji dan i kada se bude obračunavalo i kažnjavalo.

38- ﴿أَسْمِعْ بِهِمْ وَأَبْصِرْ يَوْمَ يَأْتُونَنَا ۖ لَٰكِنِ الظَّالِمُونَ الْيَوْمَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ﴾

O kako će nevjernici dobro čuti strahotne zvukove i kako će jasno vidjeti strašne prizore onog Dana kad budu polagali račun pred Sveznajućim Allahom. Zulumćari su na dunjaluku bili daleko od Pravog puta, koji je veoma jasan, pa se nisu pripremali za suočavanje s polaganjem računa na ahiretu, sve dok nisu umrli kao zulumćari.

39- ﴿وَأَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ وَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ﴾

I opomeni ljude, Poslaniče, na Sudnji dan, dan tuge zbog podbacivanja u Allahovim pravima, u kojem će tugovati onaj ko je činio loše zbog svoga griješenja, a onaj ko je činio dobro što nije činio više, kada se zatvore registri djela i kada se svede račun, pa svako dobije po zasluzi. Međutim, nevjernici su na ovom svijetu nemarni spram Dana sudnjeg jer okreću glave od istine i slijede neistinu, i ne vjeruju u Sudnji dan.

40- ﴿إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ وَمَنْ عَلَيْهَا وَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ﴾

Samo će Svemogući Allah naslijediti Zemlju i one koji žive na njoj, kad će učiniti da sva stvorenja poumiru i kad će samo On, jer je Živi, Onaj Koji ne umire, ostati. I Allahu, džellešanuhu, sve će se naposlijetku vratiti pa će On, svodeći obračun, dobre nagraditi, a zločeste kazniti.

41- ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا﴾

Poslaniče, kazuj kur’ansko kazivanje o Ibrahimu, alejhis-selam, istinoljubivom koji je potvrđivao Allahova znamenja; njega je Svevišnji Allah počastio vjerovjesništvom.

42- ﴿إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ يَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا يَسْمَعُ وَلَا يُبْصِرُ وَلَا يُغْنِي عَنْكَ شَيْئًا﴾

Kad se Ibrahim, alejhis-selam, obratio svom ocu Azeru: “Zašto, o oče moj, obožavaš kipove, materiju koja ne čuje niti vidi tvoj ibadet, niti te može od zla sačuvati, niti ti može kakvo dobro donijeti? ”

43- ﴿يَا أَبَتِ إِنِّي قَدْ جَاءَنِي مِنَ الْعِلْمِ مَا لَمْ يَأْتِكَ فَاتَّبِعْنِي أَهْدِكَ صِرَاطًا سَوِيًّا﴾

I rekao mu je: “Mene je, oče moj, Svevišnji Allah počastio korisnim znanjem koje mi je dao u vidu objave, pa primi moj savjet i slijedi Pravi put, na koji ću ti ukazati.”

44- ﴿يَا أَبَتِ لَا تَعْبُدِ الشَّيْطَانَ ۖ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلرَّحْمَٰنِ عَصِيًّا﴾

“O oče moj, nemoj slijediti šejtanove stope, obožavajući ga! Šejtan je, znaj to, Allahu nepokoran, bio mu je naredio sedždu Ademu, pa se nije pokorio.”

45- ﴿يَا أَبَتِ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يَمَسَّكَ عَذَابٌ مِنَ الرَّحْمَٰنِ فَتَكُونَ لِلشَّيْطَانِ وَلِيًّا﴾

“O oče moj, bojim se da ćeš umrijeti kao nevjernik, pa će te neizostavno stići Allahova kazna u paklenoj vatri, u kojoj ćeš zauvijek ostati i sa šejtanom u Džehennemu biti.”

46- ﴿قَالَ أَرَاغِبٌ أَنْتَ عَنْ آلِهَتِي يَا إِبْرَاهِيمُ ۖ لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ لَأَرْجُمَنَّكَ ۖ وَاهْجُرْنِي مَلِيًّا﴾

Azer odgovori sinu Ibrahimu: “Zar ti, o Ibrahime, želiš obožavati neke druge, a ne moje bogove? Ako ne prestaneš vrijeđati i nipodaštavati moje bogove, zbilja ću te kamenovati. Idi od mene, ne želim te dugo vidjeti, niti s tobom razgovarati i ne želim se uopće s tobom sastajati!”

47- ﴿قَالَ سَلَامٌ عَلَيْكَ ۖ سَأَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّي ۖ إِنَّهُ كَانَ بِي حَفِيًّا﴾

Poslanik Ibrahim, alejhis-selam, reče ocu: “Od mene nećeš doživjeti nikakvu neprijatnost, sigurno. Molit ću dragog Allaha da te uputi na Pravu stazu i da ti oprosti grijehe. Moj Gospodar mi uvijek usliša dovu i nikad se u Njega ne razočaram.”

48- ﴿وَأَعْتَزِلُكُمْ وَمَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُو رَبِّي عَسَىٰ أَلَّا أَكُونَ بِدُعَاءِ رَبِّي شَقِيًّا﴾

“I povlačim se od tebe, i naroda tvog, i lažnih božanstava kojima se klanjate, a ne Sveznajućem Allahu. Neću odustajati od robovanja Allahu, džellešanuhu, uvijek ću Ga zazivati, iskreno Mu vjeru ispovijedajući; Allah me neće nesretnim učiniti odbivši moju molbu.”

49- ﴿فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ ۖ وَكُلًّا جَعَلْنَا نَبِيًّا﴾

Nakon što je poslanik Ibrahim, alejhis-selam, napustio svog oca i višebošce među svojim narodom, porekavši ispravnost robovanja kipovima, Uzvišeni Allah darovao mu je sina Ishaka, kao zamjenu za izgubljenu porodicu, koji je, opet, stekao sina Jakuba, i obojicu je učinio vjerovjesnicima.

50- ﴿وَوَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِيًّا﴾

I sve njih, Ibrahima i njegove sinove, Plemeniti je Allah odlikovao visokim razinama: poslanstvom, mudrošću i lijepim spomenom među robovima.

51- ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مُوسَىٰ ۚ إِنَّهُ كَانَ مُخْلَصًا وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا﴾

Poslaniče, kazuj kur’ansko kazivanje o poslaniku Musau, alejhis-selam, kojeg je Svemogući Allah izabrao i kao poslanika i vjerovjesnika poslao.

52- ﴿وَنَادَيْنَاهُ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ الْأَيْمَنِ وَقَرَّبْنَاهُ نَجِيًّا﴾

Allah, džellešanuhu, zovnuo je Musaa, alejhis-selam, s desne strane brda Sinaj i Sebi ga približio time što je s njime razgovarao i darovao ga poslanicom.

53- ﴿وَوَهَبْنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِنَا أَخَاهُ هَارُونَ نَبِيًّا﴾

Allah, džellešanuhu, darovao je Musau, alejhis-selam, njegova brata Haruna kao vjerovjesnika i pomagača. Gospodar je uslišio Musaovu dovu koju je u vezi s tim uputio.

54- ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا﴾

Poslaniče, kazuj kur’ansko kazivanje o vjerovjesniku Ismailu, alejhis-selam, koji je ispunjavao dato obećanje: kad god bi obećao, ispunio bi, nikad obećanje nije prekršio; i bio je poslanik, Allah ga je odlikovao poslanstvom.

55- ﴿وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا﴾

Ismail, alejhis-selam, zahtijevao je od svoje čeljadi obavljanje namaza i davanje zekata; Svevišnji Allah bio je njime zadovoljan.

56- ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِدْرِيسَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا﴾

Vjerovjesniče, također kazuj kur’ansko kazivanje o vjerovjesniku Idrisu, alejhis-selam,koji je bio iskren i vjerovao je u Allahove ajete.

57- ﴿وَرَفَعْنَاهُ مَكَانًا عَلِيًّا﴾

Mi smo uzdigli njegov spomen kroz vjerovjesništvo koje smo mu dali i on uživa visok položaj.

58- ﴿أُولَٰئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْرَائِيلَ وَمِمَّنْ هَدَيْنَا وَاجْتَبَيْنَا ۚ إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ آيَاتُ الرَّحْمَٰنِ خَرُّوا سُجَّدًا وَبُكِيًّا ۩﴾

Ovi vjerovjesnici, od Zekerijaa pa do Idrisa, a.s., koje je Svevišnji Allah spomenuo ovdje jesu onī koje je obasuo Svojom dobrotom, uputio ih, podario im poslanstvo i uputio na činjenje svakog dobra. Oni su potomci Ademovi i onih koje je Allah, džellešanuhu, nosio u lađi s Nuhom, alejhis-selam, i potomci Ibrahimovi i Jakubovi. Kad bi im se Allahovi ajeti učili, oni bi padali ničice, ponizno i plačući iz strahopoštovanja prema Allahu, jer su iskreni i poslušni vjernici.

59- ﴿۞ فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ ۖ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا﴾

No, poslije ovih dobrih ljudi došli su zločesti i zalutali ljudi koji su namaz upropastili, nisu ga kako treba obavljali, povodili su se za niskim požudama čineći vjerozabrane kao što je blud. Oni će se na budućem svijetu razočarati, bit će nesretni i kajat će se u vatri paklenoj.

60- ﴿إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ شَيْئًا﴾

Ali oni koji se pokaju zbog svog griješenja i nemara, vjerujući i dobra djela čineći, Uzvišeni će Allah primiti njihovo pokajanje i preći će preko njihovih hrđavih djela i neće im nimalo umanjiti nagradu za dobro (makar i neznatno bilo) koje činjaše, dat će im nagradu u cijelosti.

61- ﴿جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمَٰنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّهُ كَانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا﴾

I uvest će ih u Džennet uživanja, koji im je Svevišnji Allah obećao zato što su u njega čvrsto vjerovali, a nisu ga vidjeli. A Allahovo će se obećanje neizostavno ispuniti, nemoguće je da Allah prekrši Svoje obećanje.

62- ﴿لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا ۖ وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَعَشِيًّا﴾

Dženetlije neće u džennetu slušati besmislice i besadržajan govor, već će slušati selam jedni drugih i od meleka, (pozdrav koji će im se upućivati, a u kojem je sadržana dova da ih mimoiđe svaka neprijatnost i da budu sigurni od svakog straha). U džennetu bit će ujutro i navečer opskrbljeni hranom kakvu budu željeli.

63- ﴿تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَنْ كَانَ تَقِيًّا﴾

Eto takav Džennet Svemogući Allah pripremio je vjernicima bogobojaznim, a bogobojazan je svako ko izvršava vjeronaredbe i susteže se od vjerozabrana.

64- ﴿وَمَا نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّكَ ۖ لَهُ مَا بَيْنَ أَيْدِينَا وَمَا خَلْفَنَا وَمَا بَيْنَ ذَٰلِكَ ۚ وَمَا كَانَ رَبُّكَ نَسِيًّا﴾

Džibril se obrati Poslaniku islama, sallallahu alejhi ve sellem: “Mi, meleki, spuštamo se s neba samo po naredbi Allahovoj. Njemu pripada znanje o svemu šta nas čeka na ahiretu, o onom šta je prošlo na dunjaluku i onom šta je između dunjaluka i ahireta. Allahu je znano sve što se dogodilo, u svakom vremenu i na svakom mjestu; Svevišnji Allah ništa ne zaboravlja.”

65- ﴿رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا فَاعْبُدْهُ وَاصْطَبِرْ لِعِبَادَتِهِ ۚ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا﴾

Jedino je Allah, džellešanuhu, Gospodar, Stvoritelj i Vladar nebesa i Zemlje i onog što je između njih, On sve to održava, pa samo Njemu robuj, iskreno i ustrajno, nikog Mu ne smatrajući ravnim! Jer, Allahu niko nije sličan ni ravan u bilo čemu da se obožava.

66- ﴿وَيَقُولُ الْإِنْسَانُ أَإِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَيًّا﴾

Poričući oživljenje na ahiretu, i ismijavajući se, nevjernik govori: “Nemoguće je da ću poslije smrti, kad postanem prašina, biti vraćen u život.”

67- ﴿أَوَلَا يَذْكُرُ الْإِنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ يَكُ شَيْئًا﴾

I taj nevjernik poricatelj ne sjeća se da ga je Svemogući Allah davno, iz ničeg stvorio, kad je bio ništa, tako da se prvim stvaranjem dokazuje drugo jer je lakše ponovo stvoriti ono što je već postojalo – a Allahu je sve lahko.

68- ﴿فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّيَاطِينَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِيًّا﴾

Kunem se tvojim Gospodarom, Vjerovjesniče, zacijelo će Uzvišeni Allah oživiti poricatelje skupa sa šejtanima, koji su ih zavodili, i zatim ih sigurno dovesti da oko džehennemske vatre na koljenima kleče! – Klečat će od nezamislivo velikog straha i strahotnih prizora.

69- ﴿ثُمَّ لَنَنْزِعَنَّ مِنْ كُلِّ شِيعَةٍ أَيُّهُمْ أَشَدُّ عَلَى الرَّحْمَٰنِ عِتِيًّا﴾

Zatim će Svevišnji Allah prvo kazniti one koji su bili najveći nevjernici i zulumćari, one koji su bili najviše oholi i buntovni, te će oni biti njihovi predvodnici.

70- ﴿ثُمَّ لَنَحْنُ أَعْلَمُ بِالَّذِينَ هُمْ أَوْلَىٰ بِهَا صِلِيًّا﴾

To će tako biti, jer Sveznajući Allah najbolje zna koji su najviše zaslužili da budu izgarani u paklenoj vatri i da trpe njezinu žestinu.

71- ﴿وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا ۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِيًّا﴾

I ne postoji nijedan čovjek a da neće preko sirat-ćuprije prelaziti, iznad Vatre postavljene; prelazit će različitom brzinom, tj. shodno svojim djelima. Neupitan je prelazak preko sirat-ćuprije – Silni se Allah obavezao da će to tako biti.

72- ﴿ثُمَّ نُنَجِّي الَّذِينَ اتَّقَوْا وَنَذَرُ الظَّالِمِينَ فِيهَا جِثِيًّا﴾

A onda će Plemeniti Allah spasiti one koji su Ga se bojali postupajući sukladno Njegovu šerijatu, a u paklenoj vatri ostavit će da kleče na koljenima zulumćari, te neće moći pobjeći niti se patnje osloboditi.

73- ﴿وَإِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَيُّ الْفَرِيقَيْنِ خَيْرٌ مَقَامًا وَأَحْسَنُ نَدِيًّا﴾

Kad se kazuju jasni kur’anski ajeti, nevjernici su govorili vjernicima: “Šta mislite, jesmo li mi ili ste vi bolji mjestom i bolji sazivom?”

74- ﴿وَكَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَحْسَنُ أَثَاثًا وَرِئْيًا﴾

A koliko je samo Allah, džellešanuhu, uništio naroda prije mekanskih mnogobožaca poricatelja, a bijahu bogatiji od ovih nevjernika i svojim izgledom više su divljenja izazivali zbog raskoši odjeće i tjelesnog uživanja.

75- ﴿قُلْ مَنْ كَانَ فِي الضَّلَالَةِ فَلْيَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمَٰنُ مَدًّا ۚ حَتَّىٰ إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضْعَفُ جُنْدًا﴾

Poslaniče, reci: “Allah će onog ko je u zabludi ostaviti da luta, dat će mu vremena, ali će taj zabludjeli, kad ugleda prijetnju Njegovu: blisku propast na ovom svijetu ili nastupanje Smaka svijeta – sigurno saznati ko je gori položajem i ko je slabiji vojskom i pomagačima, da li je to njihov ili tabor vjernika.”

76- ﴿وَيَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدًى ۗ وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ مَرَدًّا﴾

Nasuprot toga što ove ostavlja da povećaju svoju zabludu, Plemeniti će Allah onima koji vjeruju i čine dobra djela samo povećati vjerovanje zato što su poslušni Allahu i zato što dosljedno slijede Pejgambera, sallallahu alejhi ve sellem. Zbog onih djela koja je islam označio dobrim djelima čovjek će u Allaha imati golemu nagradu i lijepo povratište, naći će ih onda kad mu budu najpotrebnija.

77- ﴿أَفَرَأَيْتَ الَّذِي كَفَرَ بِآيَاتِنَا وَقَالَ لَأُوتَيَنَّ مَالًا وَوَلَدًا﴾

Zar se, Poslaniče, ne čudiš nevjernicima koji poriču Allahova znamenja i negiraju naše opomene na Dan suda, i govore da će na ahiretu biti u dobrom položaju, da će mu biti dati užici i da će biti sa svojom djecom!

78- ﴿أَطَّلَعَ الْغَيْبَ أَمِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَٰنِ عَهْدًا﴾

Je li on spoznao onostrano, nevidljivo, pa da za to što tvrdi dokaz ima, ili mu je pak Milostivi Allah obećao da će ga u džennet uvesti, dati mu imetak i djecu!?

79- ﴿كَلَّا ۚ سَنَكْتُبُ مَا يَقُولُ وَنَمُدُّ لَهُ مِنَ الْعَذَابِ مَدًّا﴾

Niti je spoznao nevidljivo, niti je od Allaha obećanje primio, nego je lažac. Sveznajući Allah zapisat će njegove laži i dat će mu veoma golemu patnju zato što je neistine iznosio.

80- ﴿وَنَرِثُهُ مَا يَقُولُ وَيَأْتِينَا فَرْدًا﴾

A sve ono što mu je Allah, džellešanuhu, dao, oduzet će mu kad ga uništi, pa će pred Nas stati sām, bez pomagača i ma kakvog oslonca.

81- ﴿وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا﴾

Nevjernici imaju nekakva božanstva kojima se, a ne Uzvišenom Allahu, klanjaju, i traže od njih ponos i veličinu.

82- ﴿كَلَّا ۚ سَيَكْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَيَكُونُونَ عَلَيْهِمْ ضِدًّا﴾

Nikad nevjernici neće steći veličinu i ponos robujući kipovima, a ne Svevišnjem Allahu! Štaviše, isti ti kipovi poreći će na Danu sudnjem da su ih ovi obožavali, bit će im protivnici koji će ih u laž utjerivati.

83- ﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّيَاطِينَ عَلَى الْكَافِرِينَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا﴾

Ne vidiš li, Allahov Poslaniče, da je Allah, džellešanuhu, nevjernike šejtanima prepustio i oni ih zavode i navode na činjenje grijeha, udaljavajući ih od vjere?

84- ﴿فَلَا تَعْجَلْ عَلَيْهِمْ ۖ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا﴾

Zbog toga, Poslaniče, ne moli Allaha da što prije uništi nevjernike. Allah polahko njihove dane odbrojava i bilježi sva djela njihova, nijedno ne zapostavljajući. Onda kad istekne vrijeme predviđeno za čekanje, oni će biti kažnjeni na odgovarajući način, onako kako zaslužuju.

85- ﴿يَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِينَ إِلَى الرَّحْمَٰنِ وَفْدًا﴾

Poslaniče, spomeni im Sudnji dan, kada ćemo bogobojazne, koji su izvršavali naredbe i klonili se zabrana, pred Gospodarom skupiti i počast im ukazati.

86- ﴿وَنَسُوقُ الْمُجْرِمِينَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وِرْدًا﴾

Nevjernici će se žedni prema Džehennemu tjerati.

87- ﴿لَا يَمْلِكُونَ الشَّفَاعَةَ إِلَّا مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَٰنِ عَهْدًا﴾

Krivovjerni se neće moći jedni za druge zauzimati. To će moći samo oni koji su na dunjaluku vjerovali u Allaha i poslanike.

88- ﴿وَقَالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمَٰنُ وَلَدًا﴾

Iznoseći laži, Jevreji i kršćani, kao i neki drugi nevjernici, tvrde da je Allah, džellešanuhu, Sebi uzeo dijete.

89- ﴿لَقَدْ جِئْتُمْ شَيْئًا إِدًّا﴾

O nevjernici, vi, odista, govorite strašne, gnusne riječi o Svevišnjem Allahu, tvrdeći da je Sebi uzeo dijete!

90- ﴿تَكَادُ السَّمَاوَاتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَتَنْشَقُّ الْأَرْضُ وَتَخِرُّ الْجِبَالُ هَدًّا﴾

Gotovo da se zbog ogavnosti tih vaših riječi nebesa rascijepe, a Zemlja raspukne i padnu planine, rušeći se.

91- ﴿أَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمَٰنِ وَلَدًا﴾

Gotovo da se dogodi ta velika katastrofa zato što bezvjerci, laži i potvore iznoseći, govore da je Svevišnji Allah Sebi uzeo dijete. Zaista, Allah je vrlo visoko iznad onog kako Ga karakteriziraju bezbožnici.

92- ﴿وَمَا يَنْبَغِي لِلرَّحْمَٰنِ أَنْ يَتَّخِذَ وَلَدًا﴾

Allahu Milostivom ne priliči da ima dijete, On je od toga čist.

93- ﴿إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِلَّا آتِي الرَّحْمَٰنِ عَبْدًا﴾

Svi koji se nalaze na nebesima i na Zemlji, meleki, ljudi i džini, vratit će se Silnom Allahu na Sudnjem danu ponizni, skrušeni i strahopoštovanja puni.

94- ﴿لَقَدْ أَحْصَاهُمْ وَعَدَّهُمْ عَدًّا﴾

Sveznajući je Allah sva stvorenja pobrojao i zna koliko ih ima, ništa Mu nije nepoznato.

95- ﴿وَكُلُّهُمْ آتِيهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَرْدًا﴾

Svaki će čovjek na Dan ustanuća Allahu, džellešanuhu, doći sam, bez igdje ikog, bez imetka, pomagača i vlasti.

96- ﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا﴾

One ljude koji vjeruju u dragog Allaha i čine sve ono što je islam označio dobrim djelima – Allah će uvesti u Svoju milost i učiniti da ih ljudi vole, prihvatit će ih i dati da ih ljudi prihvate te da ih po dobru spominju.

97- ﴿فَإِنَّمَا يَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِينَ وَتُنْذِرَ بِهِ قَوْمًا لُدًّا﴾

Vjerovjesniče, Plemeniti je Allah ovaj Kur’an učinio lahkim, na tvom, arapskom jeziku, da bi pomoću njega obradovao bogobojazne čestite vjernike Allahovim zadovoljstvom i džennetom, a da bi velike svadljivce grešnike koji slijepo slijede stranputicu i bore se za nju upozorio na paklenu vatru.

98- ﴿وَكَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُمْ مِنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِكْزًا﴾

Mnogo je prijašnjih naroda Svemogući Allah uništio prije tvoga naroda, ne vidiš nijednog od njih niti čuješ njihove glasove. Čuješ li makar njihov šapat!? Kao što smo njih uništili, tako ćemo uništiti nevjernike ovog umeta, i to onda kad Allah htjedne.

عبارات مقترحة:

المحيط

الإله

الظاهر

تفسير مريم

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Bosanski

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم