المؤخر
كلمة (المؤخِّر) في اللغة اسم فاعل من التأخير، وهو نقيض التقديم،...
از عمار بن یاسر رضی الله عنهما روایت است که می گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم مرا برای کاری فرستاد؛ دچار جنابت شدم و آبی برای غسل نیافتم؛ بنابراین جهت پاک شدن همچون حیوانات در خاک غلتیدم؛ چون به خدمت رسول الله صلی الله علیه وسلم رسیدم، ایشان را در جریان این مساله گذاشتم؛ که فرمود: «إِنَّمَا يَكْفِيك أن تَقُولَ بِيَدَيكَ هَكَذَا»: «کافی بود اين کار را با دستانت انجام می دادی». سپس دست هايش را يک بار بر زمين زد و دست چپش را روی دست راستش زد و پشت کف های دست و صورتش را مسح کرد.
شرح الحديث :
رسول الله صلی الله علیه وسلم عمار بن یاسر رضی الله عنه را به سفری کاری فرستاد؛ وی در این سفر دچار جنابت می شود و آبی برای غسل کردن نمی یابد؛ و همچنین حکم تیمم برای جنابت را نمی داند، بلکه تصور می کرده تیمم فقط جایگزین وضو می باشد. بنابراین اجتهاد کرده و گمان می کند چون در تیمم به جای وضو، برخی از اعضای وضو در تماس با خاک قرار می گیرند، بایستی در تیمم از جنابت، همه ی بدن با خاک در تماس باشد. و به این ترتیب آن را به غسل با آب قیاس نمود. و نتیجه این شد که در خاک غلتید تا همه ی بدنش آغشته به خاک شود. زمانی که به خدمت رسول الله صلی الله علیه وسلم رسید و در مورد کاری که برای پاک شدن از جنابت کرده بود، تردید داشت - چون اجتهاد خودش بود - این مساله را با ایشان مطرح نمود تا ببیند درست عمل کرده یا کار نادرستی انجام داده است؟ این بود که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «به جای اینکه تمام بدنت را آغشته به خاک کنی، کافی بود با دستانت ضربه ای به زمین بزنی و سپس دست چپت را بر دست راستت مسح کرده و پشت کف دستانت و صورتت را مسح کنی». مثل تیمم برای وضو.