تفسير سورة الحج

1- ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ ۚ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ﴾

Ей, адамдар! Өздеріңнің Раббыңнан қорқыңдар. Ақиқатында, Сағаттың / Қайта тірілу күнінің / сілкінісі - үлкен нәрсе.

2- ﴿يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَىٰ وَمَا هُمْ بِسُكَارَىٰ وَلَٰكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ﴾

Оны көрген күні, әрбір емізуші емізулісін ұмытады, әрбір жүкті ішіндегісін тастайды. Әрі сен адамдарды мас болған күйде көресің, ал олар мас емес, бірақ Аллаһтың азабы қатты.

3- ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطَانٍ مَرِيدٍ﴾

Әрі адамдардың ішінде Аллаһ жайында білімі болмаса да сөз таластыратындар және әрбір бүлікшіл шайтанға еретіндер бар.

4- ﴿كُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ وَيَهْدِيهِ إِلَىٰ عَذَابِ السَّعِيرِ﴾

Оған / шайтанға / қатысты: «Кім оны дос, жақын етіп алса, ол оны адастырады және оны Саъир тозағының азабына жетелейді», - деп алдын ала бекітіліп жазылды.

5- ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَغَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِنُبَيِّنَ لَكُمْ ۚ وَنُقِرُّ فِي الْأَرْحَامِ مَا نَشَاءُ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ۖ وَمِنْكُمْ مَنْ يُتَوَفَّىٰ وَمِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلَىٰ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلَا يَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئًا ۚ وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ﴾

Ей, адамдар! Егер қайта тірілуге күмәнда болсаңдар, күмәнсіз Біз сендерге баяндап түсіндіру үшін, сендерді / Адам атаны / топырақтан, кейін / оның ұрпағын / тамшы судан / ұрық суынан / , содан кейін ұйыған қаннан, содан соң жаратылуы кескінделген не кескінделмеген / шайналған секілді / еттен жараттық. Әрі Біз қалағанымызды жатырларда белгіленген мерзімге дейін орналастырамыз. Содан соң сендерді ержетулерің үшін нәресте күйлеріңде шығарамыз. Сендерден / кейбірің / қайтыс болып және / кейбірің / білгенінен кейін еш нәрсені білмей қалатын / дәрежедегі / өмірдің ең нашарына / қаусағанкәрілікке / 1778 қайтарылатындар бар. Сен жерді қуарған, тіршіліксіз күйде көресің. Ал, қашан оған су түсіргенімізде, / тіршілік бітіп / ол қопсып, көтеріліп, әрбір түрден көркем етіп / өнім / өсіреді.

6- ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ يُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَأَنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾

Осы - Аллаһтың ақиқат екендігінен. Әрі, күмәнсіз Ол өлілерді тірілтеді, әрі Ол барлық нәрсені Жасай алушы.

7- ﴿وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَا رَيْبَ فِيهَا وَأَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ﴾

Әрі Сағат / Қайта тірілу күні / сөзсіз келеді, онда күмән жоқ және Аллаһ қабірдегілерді күмәнсіз тірілтеді.

8- ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُنِيرٍ﴾

Сондай-ақ, адамдардың арасында білімсіз, / тура жолға бастайтын / басшылықсыз және жарық беруші Кітапсыз Аллаһ жайында тартысатын бар.

9- ﴿ثَانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۖ لَهُ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ ۖ وَنُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَذَابَ الْحَرِيقِ﴾

Ол, Аллаһтың жолынан адастыру үшін паңсына бетін теріс бұрады. Оған осы дүниеде қорлық бар. Ал, Қайта тірілу күні оған жандырушы оттың азабын таттырамыз.

10- ﴿ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ يَدَاكَ وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ﴾

Бұл / азап /- қолдарыңның алдын ала әзірлегендері үшін, өйткені Аллаһ құлдарына әділетсіздік етуші емес.

11- ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَىٰ حَرْفٍ ۖ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ ۖ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلَىٰ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ﴾

Әрі адамдардың ішінде / иман мен имансыздықтың / ара шегінде тұрып Аллаһқа құлшылық етуші де бар. Егер оған бір жақсылық келсе, ол онымен тынышталады. Ал, егер бір сынақ келсе, ол артына бет бұрып, бұл дүниесін де әрі соңғы мәңгілік өмірін де / ақиретін / жоғалтады. Міне, осы - анық зиян.

12- ﴿يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُ وَمَا لَا يَنْفَعُهُ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِيدُ﴾

Ол Аллаһтан өзге, өзіне зиян да, пайда да келтіре алмайтын нәрседен тілейді. Міне, осы - ұзақ / қатты / адасу.

13- ﴿يَدْعُو لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ ۚ لَبِئْسَ الْمَوْلَىٰ وَلَبِئْسَ الْعَشِيرُ﴾

Ол зияны пайдасынан жақын біреуден тілейді. Ол қандай жаман көмектесуші! Ол -қандай жаман жолдас!

14- ﴿إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ﴾

Ақиқатында, Аллаһ иманға келген және ізгі амал істегендерді астынан өзендер ағып жататын / Жәннаттағы / бақтарға кіргізеді. Әрі шын мәнінде, Аллаһ Өзі қалағанын жасайды.

15- ﴿مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ﴾

Кімде-кім, Аллаһ оған / Мұхаммедке / осы өмірде және соңғы, мәңгілік өмірде / ақиретте / көмектеспейді деп ойласа, / қолынан келсе / аспанға бір арқанды созып, содан кейін / оны / үзсін. Сөйтіп қарасын, айласы өзін ызаландырған нәрсені кетіре ме екен?!

16- ﴿وَكَذَٰلِكَ أَنْزَلْنَاهُ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَأَنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يُرِيدُ﴾

Міне осылай, Біз оны / Құранды / анық аяттар түрінде түсірдік. Аллаһ Өзі қалағанын тура жолмен жүргізеді.

17- ﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئِينَ وَالنَّصَارَىٰ وَالْمَجُوسَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا إِنَّ اللَّهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ﴾

Күмәнсіз, Аллаһ Қайта тірілу күні иманға келгендердің және иудейлер, сабилер, христиандар, мәжусилердің / отқа табынушылар / әрі серік қосушылардың арасында үкім етеді. Ақиқатында, Аллаһ - әрбір нәрсеге куә.

18- ﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ ۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ ۗ وَمَنْ يُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُكْرِمٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ ۩﴾

/ Ей, Мұхаммед! / Сен аспандардағы және жердегілердің, күн мен ай, жұлдыздар, таулар, ағаштар, жануарлар әрі көп адамдардың Аллаһқа сәжде ететінін көрмедің бе / білмедің бе / ? Сондай-ақ, көбіне азап хақ / лайық / болды. Аллаһ кімді қор етсе, онда оны кұрметтеуші болмайды. Ақиқатында, Аллаһ Өзі қалағанын жасайды.

19- ﴿۞ هَٰذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِي رَبِّهِمْ ۖ فَالَّذِينَ كَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِيَابٌ مِنْ نَارٍ يُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُءُوسِهِمُ الْحَمِيمُ﴾

Міне, екі жақ өздерінің Раббысы жайында тартысты. Сондай күпірлік етушілер үшін / имансыздарға, қарсы келушілерге / оттан киім пішіледі, бастарының үстінен қайнап тұрған су құйылады.

20- ﴿يُصْهَرُ بِهِ مَا فِي بُطُونِهِمْ وَالْجُلُودُ﴾

Одан олардың ішкі ағзалары мен терілері ерітіледі.

21- ﴿وَلَهُمْ مَقَامِعُ مِنْ حَدِيدٍ﴾

Әрі олар үшін темірден шоқпарлар бар.

22- ﴿كُلَّمَا أَرَادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِيدُوا فِيهَا وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ﴾

Олар әр кез ондағы қайғы-қасіреттен шығуды қаласа, оған кері қайтарылады. Оларға: «Өртеуші оттың азабын татыңдар»,- делінеді.

23- ﴿إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا ۖ وَلِبَاسُهُمْ فِيهَا حَرِيرٌ﴾

9.
Күмәнсіз, Аллаһ иманға келген және ізгі амал жасағандарды астынан өзендер ағып жататын / Жәннаттағы / бақтарға кіргізеді. Олар онда алтын білезіктер және інжумен безендіріледі. Ал ондағы киімдері жібектен болады.

24- ﴿وَهُدُوا إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَهُدُوا إِلَىٰ صِرَاطِ الْحَمِيدِ﴾

Әрі олар сөздің жақсысына бағытталды / Оларға сөздің жақсысы айтқызылды / әрі олар әл-Хамидтың / аса Мақтаулының / жолымен жүргізілді.

25- ﴿إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ ۚ وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ﴾

Ақиқатында, сондай күпірлік етушілерге / иманға келмегендерге / және Аллаһтың жолынан тосушыларға әрі Біз адамдар үшін - ол жерде тұрушылар және сырттан келушілерге - бірдей еткен әл-Харам мешітінен тосатындарға, сондай-ақ, кім ол жерде әділетсіздік етіп / ақиқаттан / ауытқуды қаласа, Біз оған қинаушы азапты таттырамыз.

26- ﴿وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَنْ لَا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ﴾

Міне, кезінде Біз Ибраһимге Үйдің / Қағбаның / орнын көрсетіп: «Маған ешнәрсені серік етіп қоспа және Үйімді тәуап етушілер, / намазда / тұрушы, рукуғ, сәжде жасаушылар үшін тазала.

27- ﴿وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ﴾

Әрі адамдардың арасында қажылық жайында хабарла. Олар саған жаяу және түрлі жүдеген / жануарлар / үстінде алыс жерлерден / жердің түкпір-түкпірінен / келеді.

28- ﴿لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ ۖ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ﴾

Олар өздері үшін пайдалы нәрселерге куә болсын және белгілі күндерде өздеріне Ол / Аллаһ / ризық етіп берген малдардың үстінен / шалатын кезде / 1792 Аллаһтың атын еске алсын. Одан өздерің де жеңдер және жоқ-жітікке жегізіңдер.

29- ﴿ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ﴾

Содан кейін олар / денелеріндегі / таза еместен арылсын, нәзірлерін орындасын және ежелгі Үйді / Қағбаны / тәуап етсін»,- дедік.

30- ﴿ذَٰلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ حُرُمَاتِ اللَّهِ فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ ۗ وَأُحِلَّتْ لَكُمُ الْأَنْعَامُ إِلَّا مَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ ۖ فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ﴾

Міне, осы / сендерге Аллаһтың бұйырғаны / ,Әрі кім Аллаһтың тыйым салғандары өте үлкен нәрсе деп білсе,1796 бұл Раббысының алдында оның өзі үшін қайырлы. Сендерге / тыйым салынғаны туралы / оқылғаннан басқа малдар рұқсат / халал / етілді. Пұттардың ластығынан аулақ болыңдар әрі өтірік сөзден аулақ болыңдар,

31- ﴿حُنَفَاءَ لِلَّهِ غَيْرَ مُشْرِكِينَ بِهِ ۚ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ﴾

Аллаһқа ханиф (бұл жерде жалпы тыйым салынған амалдардан аулақ жүрушілер) болған және Оған еш нәрсені серік етіп қоспаған күйлеріңде. Ал, Аллаһқа біреуді серік етіп қосқан, ол бейне бір аспаннан құлап түсіп, оны кұс іліп әкеткен не жел алысқа ұшырып кеткен бір нәрсе секілді.

32- ﴿ذَٰلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ﴾

Міне, осылай. Ал, кім Аллаһтың белгі-рәсімдерін ұлы деп білсе, сөзсіз, бұл жүректердің тақуалығынан / Аллаһтың жазасынан қорқып, сақтануынан / 1801

33- ﴿لَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ مَحِلُّهَا إِلَى الْبَيْتِ الْعَتِيقِ﴾

Сендерге оларда белгілі уақытқа дейін пайда бар. Кейін олардың шалынатын орны - ежелгі Үйдің / Қағбаның / маңы.

34- ﴿وَلِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ ۗ فَإِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا ۗ وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ﴾

Әрбір үммет үшін өздеріне ризық етіп берген малдарды / шалатын кезде / Аллаһтың атын еске алу үшін Біз, / қажылықтағы / құрбандық шалу орнын / Мекке маңайын / белгіледік. Сендердің құдайларың бір ғана құдай. Оған бойсұныңдар. / Ей, Мұхаммед! / / Аллаһқа / беріле бойсұнушыларды сүйіншіле -

35- ﴿الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَىٰ مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ﴾

солар, Аллаһ еске алынғанда жүректері діріл қагатындар және өздеріне келген ауыртпашылыққа сабыр ететіндер және намазды / барлық шарттарын сақтап, беріле / толық орындайтындар және Біз ризық етіп бергеннен жұмсайтындар.

36- ﴿وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ ۖ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ ۖ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾

Біз құрбандыққа / сою үшін / алынған ірі малдарды / түйе мен сиырды / Ш6 сендерге Аллаһтың белгілерінен еттік. Сендер үшін оларда қайыр бар. Тұрғызылып қойылған кезде / сойылғанда / олардың үстінен Аллаһтың атын еске алыңдар. Ал, жамбастары жерге тиген / жан шығарған / кезде, олардан жеңдер және сұрауға ұялып / азға да / қанағат етуші мен мұқтаждығы себепті сұрайтындарға жегізіңдер. Біз оларды / малдарды / шүкір етулерің / берген игіліктерімізге алғыс білдірулерің / үшін сендерге осылай бағындырдық.

37- ﴿لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَٰكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَىٰ مِنْكُمْ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ ۗ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ﴾

Аллаһқа олардың / құрбандыққа сойылған малдардың / еттері де, қандары да жетіп бармайды. Бірақ, Оған сендердің тақуалықтарың / Оған бойсұнып, жазасынан қорқып, сақтанғандықтарың / жетеді. Сендерді тура жолмен жүргізгендігіне, Аллаһты ұлықтауларың үшін оларды / малдарды / сендерге осылай бағындырып берді. IЕй, Мұхаммед!! Жақсылықты ықыласпен істеушілерді қуандыр!

38- ﴿۞ إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ﴾

Күмәнсіз, Аллаһ иманға келгендерді қорғайды. Шын мәнінде, Аллаһ әрбір қиянатшыл, / берілген игіліктерді / жоққа шығарушыны жақсы көрмейді.

39- ﴿أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ﴾

Өздеріне қарсы соғыс ашылғандарға, әділетсіздікке ұшырағандықтары себепті / соғысуға / рұқсат етілді. Сөзсіз, Аллаһ оларға көмектесуге Құдіретті.

40- ﴿الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا ۗ وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ﴾

Олар елдерінен, «Раббымыз - Аллаһ» дегендері үшін жазықсыз шығарылды. Аллаһ адамдардың бірін өзгелері арқылы қорғамағанда монахтар табынатын орындар / келья / , шіркеулер, синагогтар және ішінде Аллаһтың аты көп еске алынатын мешіттер қиратылар еді. Аллаһ Өзіне / дініне / көмек көрсеткенге, әлбетте көмектеседі. Ақиқатында Аллаһ өте Күшті, аса Үстем.

41- ﴿الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ ۗ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ﴾

Егер оларды / Аллаһ жолына көмектесетіндерді / жер бетінде орнықтырып, бекемдесек, олар намазды толық орындайды, зекетті береді, құпталғанға бұйырып, тыйым салынғаннан қайтарады. Ал, істердің соңы - Аллаһта.

42- ﴿وَإِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَثَمُودُ﴾

/ Ей, Мұхаммед! / Егер олар сені өтірікшіге шығарса, бұлардан бұрын Нұхтың елі, Ад және Сәмұд елі де / елшілерді / өтірікшіге шығарған еді.

43- ﴿وَقَوْمُ إِبْرَاهِيمَ وَقَوْمُ لُوطٍ﴾

Ибраһимның елі мен Лұттың елі де,

44- ﴿وَأَصْحَابُ مَدْيَنَ ۖ وَكُذِّبَ مُوسَىٰ فَأَمْلَيْتُ لِلْكَافِرِينَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ ۖ فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ﴾

Мәдиян тұрғындары да / Шұғайыпты / . Мұса да өтірікшіге шығарылды. Мен кәпірлерге уақыт беріп, кейін оларды ұстадым / жазаладым / . Сонда Менің құптамауым / жазалауым / т4 қалай болды?

45- ﴿فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِيدٍ﴾

Қаншама елді мекендерді әділетсіз болған күйлерінде жойып жібердік. Олардың қабырғалары іргесіне құлаған шатырына жығылды. Қаншама құлықтар мен биік сарайлар / иесіз / қалды.

46- ﴿أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا ۖ فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَٰكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ﴾

Олар жер бетінде сапарға шықпады ма, сонда олардың үғынатын жүректері не еститін құлақтары болмады ма? Негізінде соқыр болған көздер емес, керісінше кеуделердегі жүректер соқыр болды.

47- ﴿وَيَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَلَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ ۚ وَإِنَّ يَوْمًا عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ﴾

Әрі олар сенен азаптың тез болуын сұрайды, бірақ Аллаһ уәдесін ешқашан бұзбайды. Әрі ақиқатында, Раббыңның қасындағы бір күн, сендердің есептеулеріңмен мың жылға тең.

48- ﴿وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَمْلَيْتُ لَهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ ثُمَّ أَخَذْتُهَا وَإِلَيَّ الْمَصِيرُ﴾

Ал, қаншама әділетсіз болған елді мекендерге мұрсат беріп, кейін оларды ұстадым / жазаладым / . Әрі қайту - Маған / Олар аса ұлы Аллаһқа қайтады / .

49- ﴿قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ﴾

/ Ей, Мұхаммед! / Айт: «Әй, адамдар! Шын мәнінде мен сендерге анық ескертушімін»,- деп.

50- ﴿فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ﴾

Иманға келген және ізгі амал істегендерге кешірім және мол ризық бар.

51- ﴿وَالَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ﴾

Ал, сондай Біздің аят-белгілерімізді әлсіретуге тырысқандар, міне солар - Жахимға (Тозаққа) түсушілер.

52- ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ وَلَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّىٰ أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ فَيَنْسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ﴾

/ Ей, Мұхаммед! / Сенен бұрын да бір Елші / расул / не Пайғамбар / нәби / жіберсек, ол оқыған кезде шайтан оның оқығанына / бір нәрсе / лақтырады. Бірақ, Аллаһ шайтанның тастайтынын жояды. Кейін Аллаһ Өз аяттарын бекітеді. Аллаһ бәрін Білуші, аса Дана.

53- ﴿لِيَجْعَلَ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ فِتْنَةً لِلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ ۗ وَإِنَّ الظَّالِمِينَ لَفِي شِقَاقٍ بَعِيدٍ﴾

Шайтанның тастайтынын жүректерінде дерті барларға және жүректері қатып қалғандарға фитна / сынақ / ету үшін / жасады / . Ақиқатында, әділетсіздер ұзақ / қатты / қайшылықта.

54- ﴿وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَيُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَهَادِ الَّذِينَ آمَنُوا إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾

Әрі / бұл / білім берілгендер мұның Раббыңнан ақиқат екенін білуі, оған сенулері және жүректерінің бойсұна берілуі үшін. Ақиқатында, Аллаһ иманға келгендерді тура жолмен жүргізеді.

55- ﴿وَلَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ حَتَّىٰ تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً أَوْ يَأْتِيَهُمْ عَذَابُ يَوْمٍ عَقِيمٍ﴾

Ал, сондай күпірлік етушілер / Пайғамбарға түсірілгенге күмән келтірушілер / өздеріне кенеттен Сағат / Қайта тірілу күні / келгенге дейін немесе қысыр / жалғаспайтын / күннің азабы келгенге дейін оған күмәнда болуда қала береді.

56- ﴿الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ ۚ فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ﴾

Ол күні билік - Аллаһта, Ол олардың арасына үкім шығарады. Сонда иманға келген және ізгі амал істегендер Наъим бақтарында болады.

57- ﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَأُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ﴾

Ал, күпірлік еткендерге / Аллаһ пен Оның Елшісіне сенбегендерге / , Біздің аяттарымызды өтірік санағандарға, міне, соларға қорлаушы азап болады.

58- ﴿وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ﴾

Сондай-ақ, Аллаһ жолында қоныс аударып / һижра жасап / , содан кейін / соғыста / өлтірілген немесе / үйінде / қайтыс болғандарға сөзсіз, Аллаһ көркем ризық береді. Ақиқатында, Аллаһ -ризық берушілердің ең қайырлысы.

59- ﴿لَيُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلًا يَرْضَوْنَهُ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٌ﴾

Ол / Аллаһ / оларды міндетті түрде, олар разы болатын жайға кіргізеді. Аллаһ бәрін Білуші, өте Ұстамды .

60- ﴿۞ ذَٰلِكَ وَمَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ﴾

Міне осылай, кім өзі жазаланғандай жазалап, содан кейін оған әділетсіздік жасалса, Аллаһ оған міндетті түрде жәрдем береді. Аллаһ - жазаламай Кешіріп жіберуші , өте Кешірімді.

61- ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ﴾

Ақиқатында, Ол түнді күндізге кіргізеді, күндізді түнге кіргізеді. Аллаһ бәрін Естуші, барлық нәрсені Көруші.

62- ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ﴾

Өйткені, Аллаһ әл-Хаққ / Ақиқат / , ал олардың Одан өзге жалынып сұрағандары жалған. Әрі Аллаһ аса Жоғары, өте Үлкен.

63- ﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً ۗ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ﴾

Аллаһтың аспаннан су түсіргенін, сөйтіп жердің жап-жасыл болатынын көрмедің бе? Ақиқатында, Аллаһ - өте Жұмсақ , бәрінен Хабардар.

64- ﴿لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ﴾

Аспандардағы және жердегі барлық нәрселер Онікі. Анығында Аллаһ Бай, аса Мақтаулы.

65- ﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ وَالْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَيُمْسِكُ السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ﴾

Аллаһтың сендерге жердегі нәрселерді және теңізде Өзінің әмірімен жүзетін кемелерді бағындырғанын көрмедің бе? Ол аспанды, Өзінің рұқсатынсыз жерге құлап түсуден ұстап тұрады. Ақиқатында, Аллаһ адамдарға өте Мейірбан , ерекше Мейірімді.

66- ﴿وَهُوَ الَّذِي أَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ۗ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَكَفُورٌ﴾

Әрі Ол сондай -сендерге өмір береді, кейін жандарыңды алады, содан кейін қайтатірілтеді. Негізінде адам баласы шүкіршілік етпеуші / игіліктерге алғыс білдірмеуші / .

67- ﴿لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا هُمْ نَاسِكُوهُ ۖ فَلَا يُنَازِعُنَّكَ فِي الْأَمْرِ ۚ وَادْعُ إِلَىٰ رَبِّكَ ۖ إِنَّكَ لَعَلَىٰ هُدًى مُسْتَقِيمٍ﴾

Біз әрбір / пайғамбар жіберілген / үммет үшін - олар ұстанатын құлшылық ету ереже-қағидаларын белгіледік. / Ей, Мұхаммед! / Сондықтан олар бұл мәселе жайында сенімен таласпасын. / Адамдарды / Раббыңа шақыр. Ақиқатында сен тура жолдасың.

68- ﴿وَإِنْ جَادَلُوكَ فَقُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾

Ал егер олар сенімен тартысса: «Аллаһ не істеп жатқандарыңды жақсы біледі.

69- ﴿اللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ﴾

Қайта тірілу күні Аллаһ қайшылыққа түскен нәрселерің жайында араларыңа үкім шығарады»,- де.

70- ﴿أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۗ إِنَّ ذَٰلِكَ فِي كِتَابٍ ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ﴾

Аллаһтың аспан мен жердегінің барлығын білетінін сен білмейсің бе? Ақиқатында бұл - Кітапта бар. Шын мәнінде бұл - Аллаһқа жеңіл.

71- ﴿وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَا لَيْسَ لَهُمْ بِهِ عِلْمٌ ۗ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ﴾

Әрі олар Аллаһтың орнына, Ол ешбір дәл ел түсірмеген әрі өздерінде / ол жайлы / білімі болмаған нәрсеге табынады. Әділетсіздерге көмек беруші болмайды.

72- ﴿وَإِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ تَعْرِفُ فِي وُجُوهِ الَّذِينَ كَفَرُوا الْمُنْكَرَ ۖ يَكَادُونَ يَسْطُونَ بِالَّذِينَ يَتْلُونَ عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا ۗ قُلْ أَفَأُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَٰلِكُمُ ۗ النَّارُ وَعَدَهَا اللَّهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ﴾

/ Ей, Мұхаммед! / Ал, Оларға анық аяттарымыз оқылған кезде, күпірлік етушілердің / оны мойындамаушылардың / жүзінен теріске шығаруды байқайсың. Олар өздеріне аяттарымызды оқығандарға қарсы күш көрсетуге дайын. Айт: «Сендерге бұдан жаман нәрсені хабарлайын ба? Ол - От. Аллаһ оны күпірлік етушілерге / имансыздарға / уәде етті. Ол - баратын жердің өте жаманы»,- деп.

73- ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ ۚ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ ۖ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ۚ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ﴾

Ей, адамдар! Бір мысал келтірілді, енді оған құлақ салыңдар. Негізінде, солар, Аллаһтан өзге тілек етіп табынғандарыңның, барлығы бірігіп жиналса да ешқашан бір шыбынды да жарата алмайды. Егер шыбын олардан бір нәрсені алып кететін болса, олар одан / шыбыннан / оны кері қайтарып ала алмайды. Талап етуші де, талап етілуші де әлсіз.

74- ﴿مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ﴾

Олар Аллаһты, Оны / қадіріне сай / лайықты түрде бағалаған / қадірлеген / жоқ. Ақиқатында, Аллаһ - өте Күшті, аса Үстем.

75- ﴿اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ﴾

57. Аллаһ періштелерден және адамдардан елшілер таңдайды. күмәнсіз, Аллаһ бәрін Естуші , бәрін Көруші.

76- ﴿يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۗ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ﴾

Ол / Аллаһ / олардың алдарындағыны да, арттарындағыны да біледі. Барлық іс Аллаһқа қайтарылады.

77- ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ۩﴾

Ей, иманға келгендер! мұраттарыңа жету үшін рукуғ жасаңдар және сәжде етіңдер және өздеріңнің Раббыңа құлшылық қылыңдар әрі жақсылық істеңдер.

78- ﴿وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ ۚ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ۚ مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ ۚ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَفِي هَٰذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ ۚ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ ۖ فَنِعْمَ الْمَوْلَىٰ وَنِعْمَ النَّصِيرُ﴾

Аллаһ жолында,Оған лайықты түрде болған ынта-жігермен күресіңдер, Ол сендерді таңдады әрі Ол сендерге дінде ешбір қиындық жасамады. Бұл - аталарың Ибраһимның діні. Елшінің сендерге куә болуы әрі сендердің адамдарға куә болуларың үшін Ол бұдан бұрын және осында сендерді Мұсылмандар / бойсұнушылар / деп атады. Намазды / барлық шарттарын сақтап, ықыласпен, беріле! толық орындаңдар, зекетті беріңдер және Аллаһтан мықтап ұстаңдар. Ол - сендердің қамқоршыларың. Ол - қандай жақсы қамқоршы әрі қандай жақсы көмек беруші.

عبارات مقترحة:

المؤخر

التواب

العزيز

تفسير الحج

الترجمة الكازاخية - جمعية خليفة ألطاي - Қазақша

الترجمة الكازاخية - جمعية خليفة ألطاي