تفسير سورة الحج

1- ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ ۚ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ﴾

O ljudi, bojte se vašeg Gospodara, tako što ćete izvršavati naredbe i ostaviti zabranjena djela. Doista, strahote koje će nastupiti prilikom Smaka svijeta, kao npr. žestoki potres Zemlje, bit će neopisivo strašne i zaprepašćujuće. Samo Sveznajući Allah zna težinu tih strahota, za koje se treba pripremati čineći djela kojima je On zadovoljan.

2- ﴿يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَىٰ وَمَا هُمْ بِسُكَارَىٰ وَلَٰكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ﴾

Kad ljudi dožive strahote Dana sudnjeg, majka koja će dojiti svoje dijete, zaboravit će ga iz straha, svaka će trudnica svoj plod pobaciti, jer će ga maternica izbaciti, ljudi će kao pijani izgledati – neće biti pijani nego će ih strahota Allahove kazne sasvim izbezumiti.

3- ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطَانٍ مَرِيدٍ﴾

Neki bezbožnici negiraju Allahovu moć, pa govore da Allah neće oživiti mrtve, a ne raspolažu baš nikakvim znanjem o Allahovoj moći već se povode za svakim šejtanom prkosnim, neposlušnim i vođama koji pozivaju u zabludu.

4- ﴿كُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ وَيَهْدِيهِ إِلَىٰ عَذَابِ السَّعِيرِ﴾

Za šejtana prkosnoga, bilo da se radi o ljudskoj ili džinskoj vrsti, već je propisano da će svakog onog ko ga slijedi i uzme za zaštitnika na stranputicu zavesti i u patnju ga ognjenu naputiti, čineći nevjerstvo i grijehe.

5- ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَغَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِنُبَيِّنَ لَكُمْ ۚ وَنُقِرُّ فِي الْأَرْحَامِ مَا نَشَاءُ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ۖ وَمِنْكُمْ مَنْ يُتَوَفَّىٰ وَمِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلَىٰ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلَا يَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئًا ۚ وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ﴾

Ako sumnjate, o ljudi, u to da Allah može mrtve oživiti, razmislite o vašem stvaranju.
Znajte da je Uzvišeni Allah vašeg praoca Adema stvorio od zemlje, a zatim dao da se njegovo potomstvo razmnožava od muške kaplje sjemena koje ubaci u maternicu žene, pa od zakvačka, to jest, zgrušane krvi, pa od mesne grude, veličine zalogajčića, koja ponekad bude potpuno oblikovana i dijete se rodi živo, a ponekad bude neoblikovana pa se dijete rodi kao nedonošče te umre – da Svemogući Allah u etapama stvaranja čovjeka pokaže ljudima Svoju moć. A u maternicama Allah, džellešanuhu, zadržava plod devet mjeseci, onoliko vremena koliko On hoće, zatim čini da se ljudi kao dojenčad rađaju, te daje da zrelost i napon snage i uma dostignu; neki umiru i prije toga, a dotle neki pak duboku starost dožive i zaborave sve što su znali, pa dostignu stepen gori od dječijeg. I ti vidiš zemlju kako je zamrla, bez stabala i rastinja, a pošto na nju Plemeniti Allah s neba spusti vodu, ona zatreperi, bukne i po njoj iznikne svakovrsno zanosno bilje, pa izaziva divljenje i radost onih koji posmatraju.

6- ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ يُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَأَنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾

Spomenuta znamenja i znakovi prvog stvaranja, etape i stanja rađanja čovjeka, jesu očit bjelodan, neporeciv dokaz da je Allah, džellešanuhu, jedini istinski Bog i da se samo Njemu smije robovati, te da je nezamislivo bilo koga ili bilo šta smatrati Njemu ravnim. Znajte da je Allah kadar mrtve oživiti i da sve može učiniti.

7- ﴿وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَا رَيْبَ فِيهَا وَأَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ﴾

I navedeni fenomeni dokaz su da će Čas oživljenja zbilja, bez ikakve sumnje, doći, i da će Gospodar svjetova izvesti mrtve iz njihovih kaburova te ih pozvati na odgovornost za ono što su činili.

8- ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُنِيرٍ﴾

Neki bezvjerci bespravno negiraju Allahovu jednoću, a ne raspolažu baš nikakvim znanjem o tome niti za to imaju kakav dokaz. Oni se povode za neznanjem i lažima, a ne slijede Pravi put, nemaju dokaz protiv neistomišljenika, nemaju Knjigu od Allaha da raspoznaju istinu od laži.

9- ﴿ثَانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۖ لَهُ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ ۖ وَنُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَذَابَ الْحَرِيقِ﴾

Takvi se ohole, nadmeno hode i otuđuju se od Prave staze, da bi i druge od nje zastranili; njih će na ahiretu, budućem svijetu, Allah, džellešanuhu, osramotiti pred svim ljudima zato što su bili nevjernici zabludjeli na ovom svijetu, i kaznit će ih u paklenoj vatri.

10- ﴿ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ يَدَاكَ وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ﴾

Njemu će biti rečeno: “Kušaj ovu kaznu zbog svojih ogavnih djela, jer Allah kažnjava samo zbog onog što je čovjek počinio od grijeha!”

11- ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَىٰ حَرْفٍ ۖ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ ۖ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلَىٰ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ﴾

Ima ljudi koji se dvoume obožavajući Allaha i imaju sumnju u pogledu toga. Ako takvu osobu zadesi neko dobro, zdravlje ili bogatstvo, nastavi biti pokorna i vjerovati, a ukoliko je zadesiti iskušenje, bolest i siromaštvo, izgubi nadu i odmetne se od vjere. Takva osoba gubi ovaj svijet, jer njeno nevjerstvo neće joj povećati dunjalučka dobra. Također, gubi i onaj svijet, jer je čeka kazna od Allaha. To je, doista, vidljiv gubitak.

12- ﴿يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُ وَمَا لَا يَنْفَعُهُ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِيدُ﴾

Ovi kolebljivi nevjernici poricatelji ne obožavaju Uzvišenog Allaha nego se mole lažnim bogovima, koji im se ne mogu osvetiti ako ih prestanu moliti, niti im mogu kakvu korist donijeti kad ih mole – to je sunovrat potpuni i zabluda golema.

13- ﴿يَدْعُو لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ ۚ لَبِئْسَ الْمَوْلَىٰ وَلَبِئْسَ الْعَشِيرُ﴾

Nevjernik se moli nekom ko će mu, jer donosi zlo, prije nauditi nego što će biti od koristi. Kako je lažno božanstvo hrđav zaštitnik od kojeg se zaštita traži i zao drug od kojeg se pomoć očekuje!

14- ﴿إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ﴾

Plemeniti će Allah uvesti pravovjerne, dobre, u džennetske bašče podno čijih zamkova teku rijeke – ono što hoće Allah čini, On nagrađuje čestite, iz Svoje dobrote, a kažnjava grješnike, prema pravdi. Gospodara niko ne može ni na šta prisiliti.

15- ﴿مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ﴾

Ko misli da Svevišnji Allah neće Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, pomoći na ovom svijetu – dajući da islam i njegovi pripadnici pobijede, te na onom svijetu – dajući mu visoke razine u džennetu, neka rastegne uže do tavanice pa neka se objesi i neka zatim vidi hoće li njegova domišljatost dokinuti ono što ga srdi. Allah će, uprkos tom čovjeku koji sumnja ili širk čini, pomoći Resulullahu, sallallahu alejhi ve sellem, i dati pobjedu islamu.

16- ﴿وَكَذَٰلِكَ أَنْزَلْنَاهُ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَأَنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يُرِيدُ﴾

Kao što je Sveznajući Allah pokazao nevjernicima očite, neporecive dokaze da je On sve kadar učiniti jer će mrtve oživjeti, i jer je objavio časni Kur’an, jasnih i lahko razumljivih ajeta, isto tako upućuje koga hoće, a niko, osim Njega, uputiti ne može.

17- ﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئِينَ وَالنَّصَارَىٰ وَالْمَجُوسَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا إِنَّ اللَّهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ﴾

Na Dan ustanuća Allah će presuditi i razdvojiti one koji su vjerovali u Allaha i slijedili Božijeg Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, jevreje, Sabijce (skupina kojoj je poslan vjerovjesnik), kršćane, vatropoklonike i idolopoklonike; vjernike će uvesti u džennet, a nevjernike baciti u paklenu vatru. Allah je zaista pouzdan i znan svjedok za sve što su ljudi činili na ovom svijetu i svakom će čovjeku dati ono što je svojim djelima zaslužio.

18- ﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ ۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ ۗ وَمَنْ يُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُكْرِمٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ ۩﴾

Zar ne znaš da se upravo Allahu povinuju, skrušeno i predano, sva stvorenja na nebesima, kao npr. meleki, i sve što se nalazi na Zemlji, od vjernika ljudi i džina, isto tako Sunce i Mjesec, zvijezde i planine, drveće i životinje, prisilnom pokornošću, kao i mnogi ljudi – vjernici, sljedbenici poslanikā, pokornošću ibadeta, a mnogi su nepokorni i ne povinuju se ibadetom pa će biti kažnjeni, nesretni i poniženi. A koga Sveznajući Allah ponizi, nema nikog ko će ga uvažavati. To je tako, jer Allah, džellešanuhu, čini ono što hoće i niko Njegovu volju ne može odbiti.

19- ﴿۞ هَٰذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِي رَبِّهِمْ ۖ فَالَّذِينَ كَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِيَابٌ مِنْ نَارٍ يُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُءُوسِهِمُ الْحَمِيمُ﴾

Ove dvije skupine spore se u vezi s Gospodarom svojim: jedna u Njega vjeruje, a druga ne vjeruje, premda svaka skupina tvrdi da je u pravu. Krivovjernima će biti skrojena odjeća od vatre, pa će njihova tijela gorjeti a lica se pržiti, dok će im na glave biti lijevana voda koja je dostigla najvišu temperaturu.

20- ﴿يُصْهَرُ بِهِ مَا فِي بُطُونِهِمْ وَالْجُلُودُ﴾

Uslijed vrele vode koja će biti lijevana na njihove glave istopit će se ono što je u stomacima nevjernikā, a zatim će se njihove kože raspadati.

21- ﴿وَلَهُمْ مَقَامِعُ مِنْ حَدِيدٍ﴾

Meleki će mlatiti teškim željeznim maljevima nevjernike po glavi.

22- ﴿كُلَّمَا أَرَادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِيدُوا فِيهَا وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ﴾

I kad god pokušaju iz vatre izaći, ojađeni i napaćeni zbog raznovrsnih paklenih patnji, bit će u džehennem vraćeni i ukoreni: “Kušajte užas pakleni i gorite u vatri usplamsaloj!”

23- ﴿إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا ۖ وَلِبَاسُهُمْ فِيهَا حَرِيرٌ﴾

Allah će uvesti iskrene vjernike u džennetske bašče ispod čijih stabala i dvoraca teku rijeke, u njima će vječno boraviti. Allah će dati pa će se stanovnici dženneta, zlatnim narukvicama i biserom kititi, a odjeća će im svilena biti.

24- ﴿وَهُدُوا إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَهُدُوا إِلَىٰ صِرَاطِ الْحَمِيدِ﴾

Svoje dobre robove Allah, džellešanuhu, nadahnuo je na dunjaluku da govore najljepše riječi, kao npr. riječi: “La ilahe illallah”, da veličaju Allaha, zahvaljuju mu se... Uputio ih je u islam.

25- ﴿إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ ۚ وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ﴾

Nevjernici koji odvraćaju od Allahova puta, ratuju protiv Allaha i protive se Resulullahu, sallallahu alejhi ve sellem, i oni koji odvraćaju od Mesdžidul-harama (kible svih muslimana, kako sjedilacā tako i došljakā), kao što se to dogodilo šeste godine po Hidžri kad je potpisano primirje na Hudejbiji, te oni koji žele da se u Časnom hramu širi bezbožništvo i prelaze granice Allahovog šerijata – svima njima Svemogući Allah dat će da kušaju bolnu kaznu.

26- ﴿وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَنْ لَا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ﴾

I spomeni da je Plemeniti Allah odredio i pokazao poslaniku Ibrahimu, alejhis-selam, na kojem će, dotad njemu nepoznatom, mjestu sagraditi Kabu naredivši mu da je utemelji na bogobojaznosti, vjerovanju, tevhidu i Njegovu zadovoljstvu, te tražeći da nevjerstvu i nečistoći tu ne bude mjesta, da bi Hram bio čist za one koji obilaze oko Kabe i koji stoje na kijamu, pregibajući se i čelima na tlo padajući.

27- ﴿وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ﴾

Allah, džellešanuhu, naredio je poslaniku Ibrahimu, alejhis-selam: “Svim ljudima oglasi hadž da obiđu hram koji sam ti naredio da sagradiš!”, odazvat će se tvom pozivu stižući u Meku pješke i, izdaleka, na mnogim, zbog stalnog kretanja, mršavim i umornim devama.

28- ﴿لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ ۖ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ﴾

Dolazit će da bi se okoristili – zaslužujući oprost grijehā, zarađujući dobra djela, postižući jedinstvo, čineći ibadet, i tome slično, te da bi spominjali Allahovo, džellešanuhu, ime prilikom klanja deva, krava i sitne stoke u prvih deset dana mjeseca zulhidžeta i u trima danima Kurbanskog bajrama, usto zahvaljujući Svevišnjem Allahu na blagodatima kojima ih je obasuo. Poželjno je da hadžije konzumiraju meso kurbana koji prinesu, hraneći njime siromahe uboge.

29- ﴿ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ﴾

Zatim preostaje da hadžije obave obrede koji slijede poslije djelimičnog oslobađanja od ihramskih zabrana i preostaje također da uklone s tijela prljavštinu, podrežu nokte i obriju glavu, da bi na taj način obavili hadž, odnosno umru, odnosno zaklali kurban, odnosno učinili ibadet, na šta su se obavezali. I neka ophode oko Kabe, Božije kuće, koja je u drevno vrijeme podignuta. Ili je značenje: neka ophode oko Kabe, koju je Allah, džellešanuhu, oslobodio prevlasti vladarā silnikā.

30- ﴿ذَٰلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ حُرُمَاتِ اللَّهِ فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ ۗ وَأُحِلَّتْ لَكُمُ الْأَنْعَامُ إِلَّا مَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ ۖ فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ﴾

Obavljanje obreda skidanje ihrama je naređeno, a obavlja se brijanjem glave, otsjecanjem noktiju te uklanjanjem prljavštine s tijela, ispunjavanjem zavjeta i ophođenje oko Kabe i to jesu hadžski propisi – Allah ih je naredio – i oni se moraju poštivati. A ko poštuje Allahove propise, u ihramima, obavljajući ih predano, pažljivo i brižno, slijedeći u tome Resulullaha, sallallahu alejhi ve sellem, taj je zaslužio dobro na ovom i na budućem svijetu. Iz Svoje dobrote i milosti, Plemeniti Allah dozvolio je ljudima konzumiranje mesa domaćih životinja, (nije vam zabranio hamiju, behiru i vesilu), nije zabranio ništa drugo osim ono što se spominje u Kur'anu kao krv, konzumiranje mesa strvi i još nekih životinja, pa se ono što je Allah, džellešanuhu, zabranio mora izbjegavati. I klonite se, o ljudi, kumirske pogani, iznošenja laži na Sveznajućeg Allaha, Gospodara svjetova, i laganja na ljude.

31- ﴿حُنَفَاءَ لِلَّهِ غَيْرَ مُشْرِكِينَ بِهِ ۚ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ﴾

Udaljite se od svake vjere, osim one s kojom je Allah zadovoljan. Nemojte nikoga pored Njega obožavati, jer onaj ko to učini, kao da je pao s nebesa ili su ptice rasparčale njegovo tijelo, ili ga je vjetar odnio u daleke predjele.

32- ﴿ذَٰلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ﴾

Tevhid, vjerovanje u jednog Boga, i iskrena, odana poslušnost samo Uzvišenom Allahu jesu stvari koje je On stavio ljudima u obavezu. Pa ko se odazove Allahu, svom Gospodaru, ibadet Mu čineći, kurban koljući i obrede hadža poštujući, dokazao se kao bogobojazan i čestit čovjek.

33- ﴿لَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ مَحِلُّهَا إِلَى الْبَيْتِ الْعَتِيقِ﴾

O ljudi, možete se služiti kurbanima koje vodite na hadž – jašući ih, koristeći se njihovom vunom, njihovim plodovima i pijući mlijeko koje daju, sve do vremena određenog za klanje dok ih ne zakoljete kod Kabe, tj. u Haremu, svetom pojasu, kao simbol njegovog oslobađanja od silnika.

34- ﴿وَلِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ ۗ فَإِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا ۗ وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ﴾

Svakoj zajednici iz prijašnjih naroda naložili smo klanje kurbana, obredne žrtve, da bi spominjali isključivo Allahovo ime prilikom prinošenja žrtve i da bi Allahu bili zahvalni jer ih je opskrbio životinjama, devama, kravama i ovcama, i dozvolio da se njima koriste. O ljudi, vaš Bog je jedan jedini Bog, Allah, samo je On dostojan da Mu se klanjate, pa Mu se zato predano pokorite i Njega isključivo obožavajte. Poslaniče, smjerne skromne predane vjernike obraduj radosnom viješću – da će na ovom svijetu dobiti svako dobro i da će sretni biti, a da će na ahiretu zaslužiti džennetske bašče uživanja!

35- ﴿الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَىٰ مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ﴾

To su oni koji se boje Allahove kazne kada se On spomene, te zbog toga udaljavaju se od kršenja Njegovih naredbi, obavljaju namaz potpuno, strpljivo podnose iskušenja, i u razne dobrotvorne svrhe daju dio imetka kojim ih je Allah opskrbio.

36- ﴿وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ ۖ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ ۖ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾

Sveznajući Allah odredio je da klanje deva i krava kod Kabe bude obilježje islama i obred koji se treba izvršiti, da bi se pomoću prinošenja žrtve ljudi približili Allahu. Ko se na taj način približi Allahu ima vjersku kao i korist na ovom svijetu, zato prilikom klanja treba izgovoriti bismillu. Deva se kolje u stajaćem položaju: jedna se njena noga sveže uz tijelo, dok stoji na ostale tri noge. A pošto deva padne zaklana na zemlju (i ispusti dušu), njeno će meso konzumirati onaj čija je to obredna žrtva i njime će nahraniti siromašne koji se suzdržavaju, pa ne prose, i one koje je siromaštvo natjeralo da to čine. Eto, tako vam je Svevišnji Allah potčinio deve i dao da se njima služite da biste bili jedni od onih koji zahvaljuju Allahu na blagodatima.

37- ﴿لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَٰكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَىٰ مِنْكُمْ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ ۗ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ﴾

Meso i krv obrednih žrtava ne dopire do Uzvišenog Allaha, jer On je neovisan, ali će do Plemenitog Allaha doprijeti vaša iskrenost i želja da zaslužite Njegovu naklonost. Sveznajući Allah potčinio vam je deve da biste Allaha veličali i Njemu se zahvaljivali, jer vas je na Pravi put uputio. Allahov Poslaniče, obraduj Allahu predane vjernike i dobročinitelje onim što će ih sretnim učiniti.

38- ﴿۞ إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ﴾

Zaista Allah brani čestite vjernike od neprijatnosti, spletki i neprijateljstva nevjernikā grešnika zločestih, jer Allah, džellešanuhu, ne voli vjerolomnost i negiranje blagodati.

39- ﴿أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ﴾

Sveznajući Allah dozvolio je borbu protiv onih koji ne vjeruju, tim prije jer se muslimanima činila nepravda. Uzvišeni je Allah moćan da pomogne vjernike protiv njihovih neprijatelja i bez njihove borbe, međutim, Njegova mudrost je u tome da iskuša vjernike sa borbom protiv nevjernika.

40- ﴿الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا ۗ وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ﴾

Uzvišeni je Allah dozvolio borbu onima koji su sa svojih ognjišta prognani bez ikakve krivice, već samo zato što su govorili: “Gospodar naš je Allah, samo Njemu robujemo!” A da Svemogući Allah dozvolom borbe vjernicima ne suzbija njihove neprijatelje onda bi bili bi uništeni objekti u kojima se spominje Božije ime: manastiri i crkve, u kojima kršćani obavljaju obredoslovlja, te sinagoge, u kojima se jevreji mole Bogu, kao i džamije, koje su predviđene za obavljanje namaza i zikrullah. A ko se bori na Allahovu putu za vjeru Njegovu i Njegovog Poslanika, njemu će Allah pomoći i poštovanim ga učiniti, jer je Allah zaista silan i moćan, pa Mu se niko ne može suprotstaviti.

41- ﴿الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ ۗ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ﴾

Oni kojima je obećana pomoć, ustvari su ljudi koji kada dobiju vlast, obavljaju namaz na potpun način, daju zekat, izvršavaju obaveze i klone se zabrana. Allahu se sve vraća i On daje nagradu ili kaznu.

42- ﴿وَإِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَثَمُودُ﴾

Poslaniče, budu li te tvoji sunarodnici lažnim smatrali, strpi se jer nisi prvi kojeg su njihovi narodi u laž ugonili – pa, i prijašnji su narodi lažnim smatrali svoje poslanike, Nuhov je narod poricao Nuha, narod Ada je u laž ugonio Huda a Semud Saliha, a.s.!

43- ﴿وَقَوْمُ إِبْرَاهِيمَ وَقَوْمُ لُوطٍ﴾

Osim spomenutih, poricali su ih kao poslanike i narod Ibrahimov i narod Lutov.

44- ﴿وَأَصْحَابُ مَدْيَنَ ۖ وَكُذِّبَ مُوسَىٰ فَأَمْلَيْتُ لِلْكَافِرِينَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ ۖ فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ﴾

Zatim su stanovnici Medjena poricali Šuajba, alejhis-selam, pa i Musa, alejhis-selam, proglašavan je lažnim od faraona i njegova naroda, ali je Allah, džellešanuhu, davao odgodu poricateljima te ih potom na muke stavio; i pogledaj kakva je bila Moja osuda njihovih hrđavih postupaka, i kako sam ih žestoko kaznio i sasvim uništio zbog njihova nevjerstva!

45- ﴿فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِيدٍ﴾

Mnogo je naselja Uzvišeni Allah uništio iz temelja zbog njihovog nevjerstva: kuće ostadoše puste, bunarevi zapušteni, visoki dvorci ostavljeni, koji poricatelje nisu mogli zaštititi od kazne; nigdje nikog i nigdje ništa, sve napušteno i zapušteno.

46- ﴿أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا ۖ فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَٰكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ﴾

Zbog čega se krivovjerni širom svijeta ne zapute pa da, izvlačeći pouku i razmišljajući, vide staništa uništenih nevjerničkih naroda i da čuju o njima predanja!? Zapravo, nisu oči slijepe, već su slijepa srca, pa nemaju moć zapažanja kad dopadnu zablude i sumnje.

47- ﴿وَيَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَلَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ ۚ وَإِنَّ يَوْمًا عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ﴾

Oni koji ne vjeruju, zbog neznanja, traže od tebe, Poslaniče, da ih što prije stigne Allahova kazna, na ovom svijetu, a kada su opomenuti, onda požuruju i ahiretsku kaznu. Allah neće iznevjeriti prijetnju Svoju da će uništiti bezbožnike, kazna će ih neizostavno stići. Ovosvjetska kazna desila se na Bedru, a dan onosvjetske patnje trajat će kao hiljadu godina, zbog onoga što ta patnja donosi.

48- ﴿وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَمْلَيْتُ لَهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ ثُمَّ أَخَذْتُهَا وَإِلَيَّ الْمَصِيرُ﴾

Stanovnici mnogih naselja počinili su sebi nepravdu negirajući Allaha, pa im je Gospodar svjetova davao odgodu ne kaznivši ih, a to ih je obmanulo, nakon čega ih je Svemogući Allah potpuno uništavao iznenadnom kaznom; na onom svijetu bit će vraćeni Allahu pa će ih pozvati na odgovornost za ono što su radili i kazniti vječnom kaznom.

49- ﴿قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ﴾

O ljudi, ja sam vaš opominjatelj jasni, upozoravam vas i dostavljam vam Božiju objavu u kojoj je sve potanko i dovoljno objašnjeno!”

50- ﴿فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ﴾

Zato će iskrenim, čestitim vjernicima koji rade dobra djela, Allah, džellešanuhu, oprostiti grijehe, preći će preko njihovih hrđavih postupaka i dati im u džennetu prelijepu, blagoslovljenu opskrbu koje nikad neće nestati.

51- ﴿وَالَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ﴾

A oni koji se budu upinjali pokušavajući obezvrijediti i poreći Allahove ajete, smatrajući da će Allahu Uzvišenom umaći nekažnjeno – imat će strašnu kaznu u džehennemu, u kojem će uvijek biti.

52- ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ وَلَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّىٰ أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ فَيَنْسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ﴾

Mi nijednog poslanika ni vjerovjesnika prije tebe, o Poslaniče, nismo poslali a da ga nije, kad bi kazivao Allahovu objavu, šejtan salijetao nastojeći mu ubaciti nešto što bi ljudi mogli smatrati objavom. No, Milostivi Allah uklanjao bi šejtanovo došaptavanje i učvrstio bi Svoje ajete. Allah zaista zna šta je bilo i šta će biti, javnō i tajnō; s mudrošću je sve stvorio, propisao i odredio.

53- ﴿لِيَجْعَلَ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ فِتْنَةً لِلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ ۗ وَإِنَّ الظَّالِمِينَ لَفِي شِقَاقٍ بَعِيدٍ﴾

Uzvišeni Allah davao je šejtanu priliku da ometa učenje Vjerovjesnika upravo zato da bi to bilo iskušenje onima u čijim se srcima licemjerstvo i sumnja nalaze te nevjernicima, čija su srca okorjela, pa im ne koristi nikakvo kazivanje. Dvoličnjaci i nevjernici u stalnom su ratu, protivljenju i neprijateljstvu spram Allaha, džellešanuhu, i Njegovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Oni su daleko od Prave staze.

54- ﴿وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَيُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَهَادِ الَّذِينَ آمَنُوا إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾

I zato da bi spoznali oni koji imaju korisno znanje, pomoću kojeg raspoznaju Pravi put i stranputicu, da je časni Kur’an, objava koju je Allah dao Resulullahu, sallallahu alejhi ve sellem, istina u koju nema nikakve sumnje – eto, njima šejtan nema pristupa i njihovo se vjerovanje i bogobojaznost samo povećaju. Allah je Onaj Koji upućuje Svoje poslušne robove na Pravu stazu – islam, koji je odabrao između svih drugih vjera.

55- ﴿وَلَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ حَتَّىٰ تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً أَوْ يَأْتِيَهُمْ عَذَابُ يَوْمٍ عَقِيمٍ﴾

Oni koji ne vjeruju u Allaha i Njegovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, neprestano će sumnjati u časni Kur’an, sve do Kijametskog dana, koji će im iznenada doći zatičući ih na neistini, ili dok im ne dođe patnja u jednom strahotnom danu čija strahota neće prestati i u kojem za njih neće biti nikakva dobra.

56- ﴿الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ ۚ فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ﴾

Vlast i sud na Sudnjem danu pripadat će isključivo Silnom Allahu, Koji će donijeti presudu između vjernika i nevjernika. Presudit će svima po onome kako zaslužuju, a vjernike čestite uvest će u džennetske bašče uživanja u kojima će dovijeka ostati.

57- ﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَأُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ﴾

A nevjernike, koji poriču Allahovu jednoću i Resulullahovo, sallallahu alejhi ve sellem, poslanstvo, Svevišnji će Allah kazniti i iznad svega osramotiti u vatri džehennemskoj.

58- ﴿وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ﴾

Onima koji su se iselili na Allahovu putu, radi toga da ih nevjernici ne odvrate od vjere, pa zatim poginuli boreći se za islam ili pak umrli kao muslimani – Plemeniti će Allah sigurno podariti zanosnu, vječnu nagradu u džennetu, jer upravo Allah daje najbolju opskrbu.

59- ﴿لَيُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلًا يَرْضَوْنَهُ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٌ﴾

Allah će im dati mjesto s kojim će oni biti zadovoljni, a to su, ustvari, džennetska prebivališta. Allah zna njihove postupke i namjere, i On je blag, te ne žuri da ih kazni zbog propusta njihovih.

60- ﴿۞ ذَٰلِكَ وَمَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ﴾

Eto tako, Allah te je obavijestio o džennetskoj nagradi koju će dati onima koji su se iselili na Allahovom putu, i dozvoli obespravljenom, koji trpi nepravdu od zulumćara, da uzvrati istom mjerom; ako zulumćar opet učini nepravdu, Allah će obespravljenom zaista pružiti pomoć. Odista Allah briše grijehe vjenicima i oprašta grijehe pokajnicima.

61- ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ﴾

Eto tako je, a Allah, Onaj Koji je objavio ove propise pravedne, sve može učiniti pa i pomoći onome kome je nepravda učinjena. Jedan od pokazatelja Njegove moći i to je što su noć i dan nestalne dužine, jedno se nauštrb onog drugog povećava. Allah čuje sve riječi i vidi sva djela. On će svakom dati ono što je zaslužio.

62- ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ﴾

To što Gospodar smjenjuje noć danom, a dan noću jest zato što nema istinskog božanstva osim Allaha, pa je robovanje Njemu istina, istina je i Njegovo obećanje kao i pomoć vjernicima, a robovanje svemu drugom neistina, koja nema osnove. Allah je Onaj Koji je uzvišen i Koji je iznad svih stvorenja, Svojim Bićem, savršenstvom i moći. Allah je Veliki, sve je u odnosu na Njega beznačajno.

63- ﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً ۗ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ﴾

Zar ne vidiš da Allah s neba spušta kišu pa zemlja ozeleni i nikne na njoj raznovrsno divno bilje. Allah, džellešanuhu, predobar je prema Svojim stvorenjima jer daje kišu i rastinje na zemlji, i dobro je obaviješten o svemu onom što im je od koristi, i ništa Mu skriveno nije.

64- ﴿لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ﴾

Samo Allahu, jedinom Stvoritelju i Vladaru, pripada sve što se nalazi na nebesima i na Zemlji, On svime upravlja i sva su stvorenja definitivno u Njegovoj vlasti. Allah nije ni o kome ovisan, a sve što postoji ovisno je o Njemu. Allah je Onaj Koji je uvijek hvaljen.

65- ﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ وَالْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَيُمْسِكُ السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ﴾

Zar ne vidiš, o Poslaniče, da je Milostivi Allah tebi i ljudima potčinio sve što postoji: životinje i materiju, da bi se time koristili, i da im je potčinio lađe da na njima, ploveći po moru, putuju iz mjesta u mjesto? Allah je Onaj Koji drži nebo da ne padne na Zemlju; a past će ako On to dopusti. Allah, džellešanuhu, blag je prema ljudima, pa im je potčinio ove Svoje blagodati premda oni čine nepravdu.

66- ﴿وَهُوَ الَّذِي أَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ۗ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَكَفُورٌ﴾

Allah je Onaj Koji vas je, o ljudi, iz ničeg stvorio, a zatim će vas, kad svakom dođe njegov smrtni čas, usmrtiti i naposlijetku će vas oživiti iz vaših kaburova te vas pozvati na odgovornost za djela koja ste na dunjaluku činili. Ali ipak, čovjek je veoma nezahvalan, poriče Allahove ajete obožavajući sa Njim nešto drugo, i negira Njegove očite blagodati.

67- ﴿لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا هُمْ نَاسِكُوهُ ۖ فَلَا يُنَازِعُنَّكَ فِي الْأَمْرِ ۚ وَادْعُ إِلَىٰ رَبِّكَ ۖ إِنَّكَ لَعَلَىٰ هُدًى مُسْتَقِيمٍ﴾

Svakoj vjerskoj zajednici propisali smo vjerozakon prema kojem se trebala vladati. Poslaniče, ne dozvoli, nikako, da se pripadnici drugih vjera s tobom raspravljaju o tvom šerijatu. Ti pozivaj svom Gospodaru jer ti si, uistinu, na Pravom putu, koji ne sadrži nikakve nedostatke, a oni su u zabludi.

68- ﴿وَإِنْ جَادَلُوكَ فَقُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾

Budu li s tobom, Poslaniče, bezbožnici vodili raspravu oko onog šta ti je objavljeno, nakon ukazivanja jasnog dokaza, sustegni se od rasprave i reci u vidu prijetnje: “Allah predobro zna šta vi radite, ništa mu ne možete od vaših djela sakriti, On će vam dati ono što ste zaslužili!”

69- ﴿اللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ﴾

Allah je jedini Onaj Koji će na Dan konačnog polaganja računa donijeti presudu između pravovjernih i krivovjernih u onome u čemu su se razilazili na dunjaluku po pitanju vjere.

70- ﴿أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۗ إِنَّ ذَٰلِكَ فِي كِتَابٍ ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ﴾

Zar ne znaš, o Poslaniče, da Allah, džellešanuhu, obuhvata Svojim znanjem sve što se nalazi na nebesima i na Zemlji? To je sve zabilježeno u Levhi-mahfuzu, Ploči pomno čuvanoj. Znati sve to, za Allaha je odista lahko, nije Mu teško niti nemoguće.

71- ﴿وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَا لَيْسَ لَهُمْ بِهِ عِلْمٌ ۗ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ﴾

Međutim, oni koji ne vjeruju uporno se klanjaju lažnim božanstvima, a ne dragom Allahu, iznoseći laži na Njega. Naime, Allah, džellešanuhu, nije objavio da se može robovati lažnim božanstvima; višebošci nemaju nikakva znanja o svojim božanstvima, već s tim u vezi slijede svoje pretke, neznalice zalutale. A bezbožnici neće imati nikakva pomagača kad ih Allah, džellešanuhu, htjedne kazniti, niko ih neće moći izbaviti.

72- ﴿وَإِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ تَعْرِفُ فِي وُجُوهِ الَّذِينَ كَفَرُوا الْمُنْكَرَ ۖ يَكَادُونَ يَسْطُونَ بِالَّذِينَ يَتْلُونَ عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا ۗ قُلْ أَفَأُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَٰلِكُمُ ۗ النَّارُ وَعَدَهَا اللَّهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ﴾

A kad se nevjernicima kazuje veličanstveni Kur’an, na njihovim licima vidiš negodovanje i zlovolju – samo što, iz mržnje prema istini, ne kidišu na one koji im kazuju kur’anske ajete. Vjeronavjestitelju, obrati se nevjernicima: “Hoćete li da vas izvijestim o tome šta će vam biti mrže od slušanja istine? To je vatra džehennemska koju vam je Allah pripremio na ahiretu, a užasno će ona povratište biti!”

73- ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ ۚ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ ۖ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ۚ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ﴾

O ljudi, Allah jedan primjer navodi, pa ga pomno poslušajte i o njemu razmislite: kad bi se vaša božanstva koja obožavate, a ne Allaha, džellešanuhu, sakupila radi toga da stvore mušicu, bezazleno stvorenje, ne bi je mogli stvoriti, pa zar su onda kadri stvoriti ono što je od mušice veće i složenije?! Vaša božanstva nisu u stanju izbaviti od mušice ono što im ona ugrabi, i to je upravo krajnja nemoć; vaši bogovi i mušica podjednako su nemoćni, pa na osnovu čega robujete bespomoćnim i nemoćnim kipovima?!

74- ﴿مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ﴾

Oni ne veličaju Allaha onoliko koliko On zaslužuje, dok pored Njega obožavaju Njegova stvorenja. Allah je, doista, snažan, a pokazatelj te snage je stvaranje nebesa, Zemlje i onoga što je među njima. On je silan i niko Ga ne može nadvladati, za razliku od kumira koji su slabi i ništa ne mogu stvoriti.

75- ﴿اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ﴾

Sveznajući Allah odabire poslanike među melekima, kao što je Džibril, a.s., da prenose objavu poslanicima, a među ljudima odabire poslanike da prenose Njegove riječi ljudima. Allah čuje ono što govore mušrici o Njegovim poslanicima i dobro vidi koga bira da dostavi poslanicu.

76- ﴿يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۗ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ﴾

Uzvišeni Allah dobro zna šta je prethodilo stvaranju poslanika od melekā i poslanikā među ljudima i prije njihovog stvaranja i poslije njihove smrti. I naposlijetku se sve i svako Allahu vraća, On će ih proživjeti, a potom obračunati prema njihovim djelima koja su radili.

77- ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ۩﴾

O vi koji vjerujete u Allaha i radite onoga što vam je propisano, činite ruku' i padajte na sedždu obavljajući namaz i samo Allahu robujte, nikog Mu ravnim ne smatrajući, te činite dobra djela, poput sadake i održavajte rodbinske veze, s nadom da postignete željeno i da se sačuvate strahota.

78- ﴿وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ ۚ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ۚ مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ ۚ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ وَفِي هَٰذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ ۚ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ ۖ فَنِعْمَ الْمَوْلَىٰ وَنِعْمَ النَّصِيرُ﴾

I borite se na Allahovom putu iskreno, zarad Allahova lica, jer vas je On izabrao za prenošenje poslanice i objavio vam lahak vjerozakon (kojem je pripadao poslanik Ibrahim, alejhisselam) u kojem ništa teško nije propisao. Milostivi Allah nazvao vas je muslimanima u prijašnjim objavama i u časnom Kur’anu, davši vam tu visoku počast kako bi Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bio svjedok protiv vas – da vam je dostavio poslanicu, i da biste vi bili svjedoci protiv svih drugih naroda – da su im njihovi poslanici dostavili od Allaha objavu. Zato tu Allahovu, džellešanuhu, blagodat cijenite onako kako je treba cijeniti i Njemu zahvalite, pa budite iskreni vjernici obavljajući namaz, predano i brižno, onako kako Allah želi da se obavlja, i dajite zekat na svoj imetak, a, pored svega toga, oslanjajte se na Svemogućeg Allaha i Njemu prepustite sve svoje poslove i potrebe. O, kako je Uzvišeni Allah divan Gospodar onima koji Njega uzmu za pomagača i zaštitnika! Zato od Njega tražite pomoć i zaštitu, On će vas pomoći i zaštiti.

عبارات مقترحة:

الرب

الرءوف

المتين

تفسير الحج

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Bosanski

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم